Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 39/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Koszalinie z dnia 10 listopada 2022 r., sygn. akt II K 46/22.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. art. 7 kpk w zw.
z art. 193 § 1 kpk i art. 202 § 1 i 5 kpk, poprzez dokonanie dowolnej (a nie swobodnej), sprzecznej z logiką, zasadami prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego - w postaci: opinii sądowo - psychiatrycznej z dnia 15 października 2022 r. sporządzonej przez biegłych lekarzy z zakresu psychiatrii K. K. i P. T., co wyrażało się w przyjęciu przez Sąd I instancji, że „wnioski zawarte
w wymienionej opinii biegłych są jasne i zupełne i jako takie nie budzą wątpliwości Sądu”, podczas gdy opinia sądowo - psychiatryczna
z dnia 15 października 2022 r. jest niepełna, niejasna, nie rozstrzyga w sposób wyczerpujący i jednoznaczny kwestii poczytalności oskarżonego w dacie popełnienia zarzucanych mu czynów, a przede wszystkim brak jest merytorycznego uzasadnienia wniosków opinii, a mianowicie:

a. podczas opiniowania biegli nie wykonali żadnych badań osoby oskarżonego
(a przynajmniej w opinii brak jest opisu przebiegu jakiegokolwiek badania osoby oskarżonego, nie wyjaśniono na czym przeprowadzone badanie psychiatryczne miało polegać),

b. biegli nie wskazali jakimi metodami badawczymi się posłużyli, celem sporządzenia opinii,

- powyższe oznacza, że opinia jest nieweryfikowalna, a zatem nie może stanowić podstawy ustaleń faktycznych, co do stanu poczytalności oskarżonego,

c. pomimo ustalenia przez biegłych,
iż oskarżony jest uzależniony od alkoholu
i zażywa narkotyki w sposób co najmniej szkodliwy, biegli nie ustalili stopnia owej szkodliwości dla stanu zdrowia psychicznego oskarżonego,

d. biegli nie ustalili czy długotrwałe zażywanie przez oskarżonego (w tak młodym wieku) alkoholu i narkotyków / innych substancji stymulujących mogło doprowadzić do zakłóceń czynności psychicznych pod postacią krótkotrwałych bądź długotrwałych stanów psychotycznych, które spowodowały wyłączenie bądź ograniczenie w stopniu znacznym poczytalności oskarżonego;

2. obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. art. 7 kpk w zw.
z art. 410 kpk, poprzez brak kompleksowej oceny dowodu z wyjaśnień oskarżonego M. J. złożonych
na rozprawie w dniu 12 września 2022 r.,
co wyrażało się w selektywnym pomijaniu faktów płynących z wyjaśnień oskarżonego - całkowitym pominięciu i niepoddaniu ocenie okoliczności wynikających z wyjaśnień oskarżonego przemawiających za brakiem
(lub ograniczeniem co najmniej w stopniu znacznym) poczytalności oskarżonego
w dacie popełnienia zarzucanych mu czynów,
a mianowicie:

a. „Nie rozumiem swojego zachowania, jeżeli chodzi o to, dlaczego podeszliśmy do tych osób”,

b. „Ja zacząłem gonić tego chłopaka. Nie rozumiem swojego zachowania, tego, dlaczego zacząłem go gonić. Dogoniłem tego chłopaka, który uciekał. Jak go dogoniłem, to uderzyłem go dwa razy z pięści i łokcia. Raz z pięści
i raz z łokcia. Doszło do tego pod klatką, nie mówiłem wtedy nic do pokrzywdzonego, nie domagałem się od niego niczego. Nie domagałem się wtedy od niego pieniędzy ani niczego innego”,

c. „Nie mam pojęcia, dlaczego zdecydowałem się na zamianę słuchawek na buty”,

d. „Zdarzało się, że używałem środki odurzające bądź substancje psychotropowe. Używałem
ich na przepustkach, przy czym nie na każdej. W ostatnim roku używałem takie środki
co miesiąc”,

e. „Zostałem skierowany do ośrodka, ponieważ nie chodziłem do szkoły i ogólnie przez moje zachowanie takie jak: bójki, pyskowanie. Chodziło o zabieranie głosu do nauczycieli, pracowników szkoły wtedy, kiedy nie należało tego robić. Nie wiem czym się kierowałem
tak zachowując się w szkole”,

f. „Nie rozumiem swojego zachowania, to jest tego, czemu pobiegłem za pokrzywdzonym”,

g. „Ja podczas przepustek używałem marihuany i amfetaminy. Tymi narkotykami wprawiałem się w stan odurzenia (...) od marca wstecz zażywałem narkotyki z 2 lata”,

h. „Doprowadzałem się do stanu upojenia, kiedy piłem piwo. Co miesiąc, raz na miesiąc byłem
w stanie upojenia po wypitym alkoholu. To też miało miejsce podczas przepustek. Łączyłem narkotyki i alkohol. Nie czułem już działania narkotyków, alkoholu, jak wracałem
z przepustki”,

prawidłowa ocena dowodu z wyjaśnień oskarżonego prowadzi do wniosku, iż zachodzi uzasadniona wątpliwość, co do poczytalności oskarżonego w dacie popełnienia zarzucanych mu czynów, albowiem oskarżony nie rozumiał swojego zachowania i działał bez wyraźnych pobudek;

3. obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku, tj. art. 167 kpk
w zw. z art. 170 § 1 pkt 5 i § 1a kpk w zw.
z art. 201 kpk w zw. w zw. z art. 202 § 5 kpk
w zw. z art. 6 kpk, poprzez nieuwzględnienie przez Sąd I instancji wniosku obrońcy oskarżonego M. J. zgłoszonego na rozprawie w dniu
28 października 2022 r. o wezwanie biegłych lekarzy z zakresu psychiatrii K. K.
i P. T. na rozprawę, celem złożenia ustnej opinii uzupełniającej
i przyjęcie, że złożony przez obrońcę wniosek zmierza wyłącznie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania, podczas gdy opinia sądowo - psychiatryczna z dnia 15 października 2022 r. jest niepełna, niejasna, nie rozstrzyga
w sposób wyczerpujący i jednoznaczny kwestii poczytalności oskarżonego w dacie popełnienia zarzucanych mu czynów, a przede wszystkim brak jest merytorycznego uzasadnienia wniosków opinii, a mianowicie:

a. podczas opiniowania biegli nie wykonali żadnych badań osoby oskarżonego
(a przynajmniej w opinii brak jest opisu przebiegu jakiegokolwiek badania osoby oskarżonego, nie wyjaśniono na czym przeprowadzone badanie psychiatryczne miało polegać),

b. biegli nie wskazali jakimi metodami badawczymi się posłużyli, celem sporządzenia opinii,

- powyższe oznacza, że opinia jest nieweryfikowalna, a zatem nie może stanowić podstawy ustaleń faktycznych, co do stanu poczytalności oskarżonego,

c. pomimo ustalenia przez biegłych,
iż oskarżony jest uzależniony od alkoholu
i zażywa narkotyki w sposób co najmniej szkodliwy, biegli nie ustalili stopnia owej szkodliwości dla stanu zdrowia psychicznego oskarżonego,

d. biegli nie ustalili czy długotrwałe zażywanie przez oskarżonego (w tak młodym wieku) alkoholu i narkotyków / innych substancji stymulujących mogło doprowadzić do zakłóceń czynności psychicznych pod postacią krótkotrwałych bądź długotrwałych stanów psychotycznych, które spowodowały wyłączenie bądź ograniczenie w stopniu znacznym poczytalności oskarżonego, wobec powyższego, w okolicznościach niniejszej sprawy, zachodziła konieczność uzupełnienia opinii sądowo - psychiatrycznej z dnia
15 października 2022 r. sporządzonej przez biegłych lekarzy z zakresu psychiatrii
K. K. i P. T., zaś nieuwzględnienie przez Sąd I instancji wniosku obrońcy oskarżonego M. J. o wezwanie biegłych lekarzy
z zakresu psychiatrii K. K.
i P. T. na rozprawę, celem złożenia ustnej opinii uzupełniającej
i przyjęcie, że złożony przez obrońcę wniosek zmierza wyłącznie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania - prowadzi
do rażącego naruszenia prawa oskarżonego
do obrony, albowiem, z uwagi na szereg podniesionych powyżej uchybień, wydana
na gruncie niniejszej sprawy opinia sądowo - psychiatryczna nie może stanowić wiarygodnego dowodu dla ustalenia zdolności oskarżonego do rozpoznania znaczenia zarzucanych mu czynów i pokierowania swoim zachowaniem. Zdaniem obrony, w czasie popełnienia zarzucanych oskarżonemu czynów, zdolność oskarżonego do rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była co najmniej w znacznym stopniu ograniczona, która to okoliczność wymaga weryfikacji przez osoby posiadające
ku temu wiadomości specjalne, tj. biegłych lekarzy z zakresu psychiatrii - w drodze opinii uzupełniającej;

4. obraza przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, tj. art. 6 kpk w zw.
z art. 401 § 1 kpk w zw. z art. 193 § 1 kpk
i art. 202 § 1 kpk, co wyrażało się
w nieuwzględnieniu przez Sąd I instancji wniosku obrońcy oskarżonego M. J. zgłoszonego na rozprawie
w dniu 28 października 2022 r. o przerwanie rozprawy - w zakresie, w jakim Sąd I instancji nie wyznaczył nowego terminu rozprawy, celem umożliwienia kompleksowego zapoznania się obrońcy oskarżonego z opinią sądowo - psychiatryczną z dnia 15 października 2022 r. sporządzoną przez biegłych lekarzy z zakresu psychiatrii K. K. i P. T., albowiem obrońca nie miał
w nią wglądu przed rozprawą z dnia
28 października 2022 r. (opinia wpłynęła do akt sprawy dopiero w dniu 26 października 2022 r.), zaś zarządzenie przez Sąd I instancji 15 minut przerwy było niewystarczające na kompleksowe zapoznanie się obrońcy z treścią opinii
i zweryfikowanie merytoryczne jej treści - szczególnie mając na uwadze, iż był to ostatni termin rozprawy, na którym doszło do zamknięcia przewodu sądowego. Powyższe doprowadziło do rażącego naruszenia prawa oskarżonego do obrony - uniemożliwiono oskarżonemu podjęcie skutecznej obrony,
z uwagi na brak możliwości pełnego
i prawidłowego zajęcia stanowiska w sprawie,
w tym co do ustalenia zdolności oskarżonego
do rozpoznania znaczenia zarzucanych
mu czynów i pokierowania swoim zachowaniem;

5. w konsekwencji obrazy w/w przepisów postępowania, tj.:

• art. 7 kpk w zw. z art. 193 § 1 kpk
i art. 202 § 1 i § 5 kpk,

• art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk,

• art. 167 kpk w zw. z art. 170 § 1 pkt 5 i § 1a kpk w zw. z art. 201 kpk w zw. w zw.
z art. 202 § 5 kpk w zw. z art. 6 kpk,

• art. 6 kpk w zw. z art. 401 § 1 kpk w zw.
z art. 193 § 1 kpk i art. 202 § 1 kpk,

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych
za podstawę wyroku mający istotny wpływ
na jego treść, polegający na bezpodstawnym przyjęciu, że oskarżony M. J.
w czasie popełnienia zarzucanych mu czynów miał zdolność rozpoznania ich znaczenia
i pokierowania swoim zachowaniem,
podczas gdy brak było wystarczających
i jednoznacznych dowodów świadczących
o poczytalności oskarżonego - przede wszystkim opinia sądowo - psychiatryczna
z dnia 15 października 2022 r. sporządzona przez biegłych lekarzy z zakresu
psychiatrii K. K. i P.
T., z uwagi na szereg podniesionych uchybień (m.in. takich jak: niepełność, niejasność, brak wyczerpującego
i jednoznacznego rozstrzygnięcia kwestii poczytalności oskarżonego w dacie popełnienia zarzucanych mu czynów, brak merytorycznego uzasadnienia wniosków opinii), nie może stanowić wiarygodnego dowodu dla ustalenia zdolności oskarżonego do rozpoznania znaczenia zarzucanych mu czynów
i pokierowania swoim zachowaniem; a contrario - długotrwałe zażywanie przez oskarżonego
(w tak młodym wieku) alkoholu i narkotyków / innych substancji stymulujących mogło doprowadzić do zakłóceń czynności psychicznych pod postacią krótkotrwałych
bądź długotrwałych stanów psychotycznych, które spowodowały wyłączenie bądź ograniczenie w stopniu znacznym poczytalności oskarżonego.

Z ostrożności procesowej:

rażąca niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary:

a. co do czynu z pkt 1. wyroku (art. 13 § 1 kk
w zw. z art. 280 § 2 kk) oraz co do czynu
z pkt 2. wyroku (art. 13 § 1 kk w zw.
z art. 280 § 2 kk) - ustalając w pkt 3. wyroku,
że czyny przypisane oskarżonemu M. J. w pkt 1. I 2. wyroku zostały popełnione w warunkach ciągu przestępstw
z art. 91 § 1 kk - w wymiarze 3 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności,

b. co do czynu z pkt 4. wyroku (art. 291 § 1 kk) - w wymiarze 4 miesięcy pozbawienia wolności,

c. kary łącznej (pkt 5. wyroku) - w wymiarze
3 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności,

co wynikało z:

pominięcia przez Sąd I instancji szczególnych zasad wymiaru kary i prymatu celu wychowawczego wobec młodocianego, wynikających z art. 54 § 1 kk oraz niedostatecznego uwzględnia przez Sąd I instancji okoliczności dotyczących oskarżonego, przemawiających za zastosowaniem instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, a mianowicie:

a. młodego wieku oskarżonego (w dacie popełnienia zarzucanych oskarżonemu czynów oskarżony miał 17 lat) - sprawca młodociany,

b. uprzedniej niekaralności oskarżonego,

c. przyznania się przez oskarżonego
do popełniania zarzucanych mu czynów,

d. zachowania się oskarżonego po popełnieniu przestępstwa - oskarżony nie przedsięwziął żadnych działań mających na celu ucieczkę, ukrycie się, czy też utrudnianie postępowania przez zatarcie śladów przestępstwa,

e. wyrażenia skruchy i żalu, a także wyrażenia woli przeproszenia pokrzywdzonych,

f. faktu, iż oskarżony nie jest zdemoralizowanym przestępcą,

g. nadto za rażącą niewspółmiernością orzeczonej wobec oskarżonego kary przemawia fakt, iż udział oskarżonego w przestępstwie rozboju był nieznaczny - oskarżony nie posługiwał się (ani nie miał takiego zamiaru) bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym ani nie działał w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu,

Sąd I instancji przecenił znaczenie
ustalonych w sprawie okoliczności obciążających oskarżonego, zaś nie docenił wymowy i znaczenia ustalonych
okoliczności łagodzących, co ostatecznie doprowadziło do wymierzenia
oskarżonemu kary nieodpowiadającej jej celom i nieuwzględniającej ustawowych dyrektyw wymiaru kary, a zwłaszcza nakazujących zwrócić szczególną uwagę na wychowanie młodocianego sprawcy przestępstwa, tj. kary rażąco surowej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Dokonując instancyjnej kontroli zaskarżonego wyroku przez pryzmat zarzutów sformułowanych w apelacji obrońcy M. J., w pierwszej kolejności należy się odnieść do tych, w ramach których autor tej apelacji kwestionuje wartość dowodową
opinii biegłych lekarzy psychiatrów z dnia 15 października 2022 r. (k.605-608). Zanim jednak
o tej opinii i zarzutach jej dotyczących, koniecznym staje się ustosunkowanie do twierdzeń skarżącego, których egzemplifikacją jest zarzut opisany w punkcie 4. A zatem, nawiązując do tych twierdzeń, już w tym miejscu trzeba skonstatować, że są one bezzasadne
i to w stopniu oczywistym. Trudno jednak o inną ich ocenę, skoro z protokołu odzwierciadlającego przebieg rozprawy w dniu 28 października 2022 r. (k.610-616) wynika,
że w trakcie tej rozprawy, w uwzględnieniu wniosku skarżącego, zarządzono 15 - minutową przerwę, celem zapoznania się przez apelującego ze wspomnianą opinią, zaś po tym jak apelujący to uczynił, nie formułował on żadnych wniosków ukierunkowanych na to,
by zapewnić mu więcej czasu na lekturę, czy analizę opinii. Z kolei twierdzenie apelującego, że „(…) zarządzenie przez Sąd I instancji 15 minut przerwy było niewystarczające
na kompleksowe zapoznanie się obrońcy z treścią opinii i zweryfikowanie merytoryczne jej treści (…)” (strona 7 apelacji), zważywszy na obszerność tej opinii, jednoznaczny charakter sformułowanych w niej wniosków, a także doświadczenie zawodowe skarżącego, należy traktować w kategoriach nieporozumienia. Natomiast odnosząc się już do zarzutów dotyczących samej opinii wypada zauważyć, że wątpliwości Sądu Okręgowego co do poczytalności oskarżonego w chwili czynów zmaterializowały wypowiedzi, które wymieniony zwerbalizował na rozprawie w dniu 12 września 2022 r. (k.492 i k.493), a w których
to wskazał, że na przestrzeni 2 lat poprzedzających zdarzenia będące przedmiotem osądu, w trakcie 3-dniowych przepustek z ośrodka, zażywał z częstotliwością co miesiąc, amfetaminę i marihuanę, przy czym do wprowadzenia się w stan odurzenia, wystarczało oskarżonemu 0,2 grama jednego albo drugiego narkotyku, a ponadto wskazał też, że co miesiąc spożywał piwo i doprowadzał się do stanu upojenia. (k.493). Abstrahując od tego, czy takie wypowiedzi M. J. w istocie rodziły potrzebę sięgania po dowód z opinii biegłych lekarzy psychiatrów, stwierdzić można i to bez odwoływania się do wiadomości specjalnych tych biegłych, lecz na podstawie doświadczenia orzeczniczego Sądu Apelacyjnego, że okoliczności wyłaniające się z owych wypowiedzi oskarżonego
nie posiadają złożonego i wyjątkowego charakteru. W identyczny sposób należy też ocenić te twierdzenia M. J., do których to w apelacji odwołuje się jego obrońca, a w ramach to których oskarżony wskazał, między innymi, „nie rozumiem swojego zachowania, tego, dlaczego zacząłem go gonić” (S. K. - uwaga Sądu Apelacyjnego) (k.491), „nie mam pojęcia, dlaczego zdecydowałem się na zamianę słuchawek na buty.” (k.492). Zwrócenie uwagi na taki, a nie inny charakter okoliczności, które dały asumpt do opiniowania psychiatrycznego oskarżonego jest natomiast konieczne dlatego,
że na kanwie tych okoliczności, zdaniem Sądu odwoławczego, uprawnioną i zarazem uzasadnioną jest teza, że materiał dowodowy, czy innymi słowy, materiał diagnostyczny stanowiący osnowę wniosków sformułowanych przez biegłych lekarzy psychiatrów, nie był
i nie jest, ani obszerny, ani skomplikowany. Taka specyfika owego materiału, z oczywistych zaś względów, musiała rzutować i bez wątpienia rzutowała na treść opinii z dnia
15 października 2022 r., i w konsekwencji tłumaczy ona syntetyczny, aczkolwiek od razu dodać należy, wyczerpujący charakter owej opinii. W obliczu wspomnianego materiału,
a więc ze względów natury obiektywnej, nie sposób natomiast wymagać, czego oczekuje
i o co postuluje autor apelacji, ażeby opinia z dnia 15 października 2022 r., była bardziej „rozbudowana” i analityczna. Czyniąc te uwagi należy jednocześnie powtórzyć, że opinia
ta jest wyczerpująca i nad wyraz jednoznaczna w swojej wymowie. Przekonując
zaś o tym, trzeba zauważyć, a wynika to z zarządzenia wydanego na rozprawie w dniu
19 września 2022 r. (k.542), że opiniującym biegłym lekarzom psychiatrom udostępniono odpis aktu oskarżenia, a także odpis protokołu rozprawy głównej z dnia 12 września 2022 r., odzwierciedlający wyjaśnienia oskarżonego, których to treść zmaterializowała wątpliwości Sądu Okręgowego co do poczytalności M. J. w chwili czynów. A zatem, biegli lekarze psychiatrzy mieli wiedzę na temat tego, jakie przestępstwa zarzuca się oskarżonemu, jakie jest jego stanowisko procesowe co do faktu ich popełnienia i jakie
są doświadczenia M. J. związane z zażywaniem przez niego narkotyków i spożywaniem piwa. Opinia, o której mowa powyżej dowodzi, że podstawą sformułowanych w niej wniosków były także informacje uzyskane od oskarżonego w ramach wywiadu lekarskiego oraz badanie jego aktualnego stanu psychicznego. Te wymienione elementy,
co jest oczywiste, a czego nie dostrzega apelujący, są zaś narzędziami diagnostycznymi zastosowanymi w trakcie opiniowania, których użycie przez biegłych lekarzy psychiatrów doprowadziło ich do sformułowania właśnie takich wniosków jakie zostały odzwierciedlone
w analizowanej opinii. Zaakcentować jednocześnie wypada, że dobór wspomnianych narzędzi należy do wyłącznej kompetencji biegłych, w niniejszej sprawie, biegłych lekarzy psychiatrów i każdorazowo determinowany jest specyfiką badanej materii. Ta, będąca przedmiotem opinii z dnia 15 października 2022 r., jak przekonuje to jej treść, skomplikowana nie była, a to w konsekwencji nakazuje jedynie powtórzyć, że nie sposób wymagać ażeby opinia, o której mowa była jeszcze bardziej analityczna, jak również nie sposób wymagać,
by podstawą odzwierciedlonych w niej wniosków były jeszcze inne, niż wymienione
w niej uwarunkowania. Innymi więc słowy, omawiana opinia, wbrew sugestii apelującego,
nie jest niepełna w rozumieniu art. 201 kpk. Opinia ta, nie jest również sprzeczna wewnętrznie, a także nie jest niejasna. Przeciwnie, zawarte w niej wnioski, będące prostą konsekwencją spostrzeżeń poczynionych przez autorów opinii, są nad wyraz klarowne
i co istotne, w sposób jednoznaczny rozstrzygają one wątpliwości, które zrodziły się na tle poczytalności oskarżonego w chwili czynów. Przytaczanie tych wniosków in extenso, rzecz jasna staje się zbędne, a wystarczającym jest stwierdzenie, że w ich obliczu, swego rodzaju oczywistością jest to, że M. J. popełniając przypisane mu przestępstwa,
miał i to w pełni zachowane obie dyspozycje poczytalności. Wskazać również należy,
że wnioski, o których mowa materializują także konstatację, że M. J.
jest uzależniony od alkoholu i w sposób co najmniej szkodliwy zażywa narkotyki, co jednak w chwili czynów nie rzutowało na zdolność oskarżonego do rozpoznania ich znaczenia
i możliwość pokierowania swoim postępowaniem. W pełni akceptując tę tezę stwierdzić nadto należy, że bez wpływu na ocenę jej zasadności pozostaje uwaga skarżącego, iż „(…) biegli nie ustalili stopnia owej szkodliwości dla stanu zdrowia psychicznego oskarżonego.” (strona 5 apelacji). Trzeba bowiem przypomnieć apelującemu, że celem jednorazowego badania psychiatrycznego, któremu został poddany M. J. nie była kompleksowa diagnostyka stanu zdrowia psychicznego oskarżonego, ani też kompleksowa diagnostyka jego uzależnienia od alkoholu, czy narkotyków. Przedmiotem opiniowania biegłych lekarzy psychiatrów był wyłącznie stan poczytalności oskarżonego w chwili czynów oraz możliwość jego uczestnictwa w postępowaniu przeprowadzonym w niniejszej sprawie, a kwestie
te, ponad wszelką wątpliwość, zostały wyczerpująco wyjaśnione w opinii z dnia
15 października 2022 r. W tej sytuacji, na pełną aprobatę zasługuje decyzja Sądu Okręgowego odzwierciedlona w postanowieniu dowodowym wydanym na rozprawie w dniu 28 października 2022 r. (k.612), mocą której, ów Sąd oddalił wniosek skarżącego
o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z ustnej uzupełniającej opinii biegłych lekarzy psychiatrów, którzy są autorami opinii pisemnej z dnia 15 października 2022 r.

Ustosunkowując się do zarzutu wyspecyfikowanego w punkcie 6 apelacji, w ramach to którego skarżący kwestionuje zawarte w zaskarżonym wyroku rozstrzygnięcie kształtujące wymiar kar orzeczonych wobec M. J. (jednostkowych oraz łącznej),
w pierwszej kolejności należy przypomnieć, a właściwie nie przypomnieć, lecz zaakcentować, że realizacja postulatu zawartego w art. 54 § 1 kk, a mianowicie, że wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować, nie oznacza, że obowiązkiem sądu jest pobłażliwe traktowanie takiego sprawcy. Z utrwalonego i jednolitego w tej materii orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych wynika bowiem, że „art. 54 § 1 k.k., formułując szczególną dyrektywę wymiaru kary dotyczącą nieletnich i młodocianych, nie eliminuje zasad wymiaru kary określonych
w art. 53 k.k., jedynie na pierwszym miejscu stawia względy wychowawcze. Nie mają
one bytu samodzielnego, stanowią tylko punkt wyjściowy i winny być zestawione
z pozostałymi okolicznościami znaczącymi przy wymiarze kary. Takimi są m.in. tryb życia sprawcy przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie po jego popełnieniu, motywy
i sposoby działania. Z art. 54 k.k. nie wynika nakaz łagodzenia kar wymierzanych młodocianym ani też nakaz łagodnego bądź pobłażliwego traktowania takich sprawców wbrew zwykłym zasadom wymiaru kary.” (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
21 maja 2021 r., III KK 116/21, LEX nr 3245410, a także, na przykład, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2020 r., III KK 518/19, LEX nr 3276767, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 lipca 2020 r., II AKa 184/20, LEX nr 3118237, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 4 marca 2021 r., II AKa 326/20, LEX nr 3342097). A zatem, kierując się tymi oczywistymi i z tego względu zasługującymi na aprobatę zapatrywaniami prawnymi i zestawiając młodocianość M. J. z pozostałymi okolicznościami podmiotowymi i przedmiotowymi, które zaważyły na wymiarze kar orzeczonych wobec niego, oczywiście nie sposób nie zauważyć, że wymieniony popełniając przypisane mu przestępstwa, miał dopiero 17 lat i 4 miesiące. Czyniąc tę uwagę, nie można jednak abstrahować od okoliczności przedmiotowych tych przestępstw, których ocena prowadzi
do wniosku, że posiadają one nad wyraz negatywną wymowę. Trudno zaś o inną w tej materii konstatację, skoro okoliczności te, a przede wszystkim okoliczności będące wyznacznikami przestępstwa popełnionego z pokrzywdzeniem S. K., wskazują na duże natężenie złej woli ze strony oskarżonego, a ponadto wskazują i na to, że bezprawnym działaniom wymienionego towarzyszyła równie duża zuchwałość i tak samo duże poczucie bezkarności. Obok tych wymienionych uwarunkowań, należy jednocześnie przytoczyć te, które charakteryzują warunki i właściwości osobiste M. J.. A zatem, trzeba zauważyć to, co wynika ze wspomnianej wcześniej opinii sądowo - psychiatrycznej,
a mianowicie, że oskarżony pomimo młodego wieku, jest uzależniony od alkoholu
i co najmniej szkodliwie zażywa narkotyki. Wskazać też trzeba, że przypisanych mu przestępstw M. J. dokonał w dniu, w którym korzystał z czasowego pobytu poza ośrodkiem wychowawczym, przy czym dodać też należy, a wynika to wprost
z wyjaśnień oskarżonego (k.492-493), że w ośrodku tym wymieniony przebywał w związku
z lekceważeniem obowiązku szkolnego i takim niewłaściwym zachowaniem jak „(…) bójki, pyskowanie.” Te negatywne wyznaczniki osobowości oskarżonego, fakt dokonania przez niego w tym samym dniu trzech przestępstw, z których dwa stanowią zbrodnię, a także okoliczności tych przestępstw, które stopień ich szkodliwości społecznej lokują na wysokim poziomie, to uwarunkowania, których istnienie nie tylko pozwala, ale wręcz nakazuje przyznać rację Sądowi Okręgowemu, że na gruncie analizowanej sprawy nie materializują się przesłanki do nadzwyczajnego złagodzenia kar wymierzonych M. J.. Przekonania o słuszności tej tezy nie zmienia zaś to, że oskarżony,
co z racji wieku jest skądinąd oczywiste, nie był dotychczas karany sądownie, w ośrodku,
w którym przebywał posiada opinię pozytywną (k.204-206), a w toku przeprowadzonego postępowania wyraził skruchę i żal z powodu popełnionych przestępstw. Te przytoczone elementy, zdaniem Sądu odwoławczego, nie stanowią bowiem wystarczającej przeciwwagi dla tych negatywnych okoliczności charakteryzujących oskarżonego oraz dokonane
przez niego przestępstwa, które zostały wskazane powyżej, a i również w części motywacyjnej zaskarżonego orzeczenia. Innymi więc słowy, kary wymierzone M. J., zarówno te jednostkowe, jak i łączna są sprawiedliwe i wyważone,
a to oznacza, że nie są one dotknięte uchybieniem, o którym mowa w art. 438 pkt 4 kpk.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku bądź jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski niezasadne z powodów zaprezentowanych powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok utrzymany w mocy w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok utrzymany w mocy z powodów przedstawionych we wcześniejszej części uzasadnienia.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

O wydatkach związanych z postępowaniem odwoławczym, Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 636 § 1 kpk, zaś o opłacie należnej za to postępowanie
w oparciu o art. 2 ust. 1 pkt 5 i art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach
w sprawach karnych (Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.).

7.  PODPIS

del. SSO Krzysztof Zaremba SSA Andrzej Wiśniewski SSA Piotr Brodniak

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca M. J.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Ustalenie dotyczące poczytalności oskarżonego w chwili czynów oraz wymiar orzeczonych wobec niego kar.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana