Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 czerwca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Barbara Białecka
Sędziowie:	SSA Anna Polak SSA Romana Mrotek (spr.)
Protokolant:	St. sekr. sąd. Edyta Rakowska

po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2016 r. w Szczecinie

sprawy A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przywrócenie renty

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 24 listopada 2015 r. sygn. akt VI U 563/14

oddala apelację.

SSA Romana Mrotek SSA Barbara Białecka SSA Anna Polak

Sygn. akt III AUa 43/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 maja 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w G. odmówił A. S. prawa do dalszej wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony podniósł, że jest ona krzywdząca, bowiem z uwagi na stan zdrowia nie jest on w stanie wykonywać pracy.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, powołując się na orzeczenie lekarza orzecznika oraz orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS, które uznały brak dalszej niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z dnia 24 listopada 2015 r. w sprawie o sygn. akt VI U 563/14 zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 28 maja 2014 r., znak (...) w ten sposób, że przywrócił ubezpieczonemu A. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy okresowo na dwa lata od dnia 1 czerwca 2014 r. poczynając.

Sąd I instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

A. S. urodził się (...) Ubezpieczony pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy wypłacaną ostatnio okresowo do dnia 31 maja 2014 r. Dnia 21 marca 2014 r. złożył wniosek o ustalenie dalszego prawa do wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik w swoim orzeczeniu,
a także Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 15 maja 2014 r. ustalili, że ubezpieczony nie jest już osobą niezdolną do pracy. Na tej podstawie organ rentowy decyzją z dnia 28 maja 2014 r. odmówił A. S. prawa do dalszej wypłaty renty.

Ubezpieczony cierpi na schorzenia związane z żylakami nawrotowymi kończyny dolnej prawej oraz kończyny lewej, jednakże z powodu tych schorzeń nie jest osobą niezdolną do pracy ani w dacie badania przez biegłego, ani na dzień 1 lipca 2014 r., jednocześnie ubezpieczony leczy się z powodu schorzeń ortopedycznych, jest pod opieką (...) – występują u niego zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego prawego z niestabilnością przednią przyśrodkową drugiego stopnia z dysfunkcją mięśnia czworogłowego uda, początkowe zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego lewego oraz zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne odcinka lędźwiowego kręgosłupa.

Z uwagi na zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe zarówno stawu kolanowego, jak i stawu biodrowego, a także zmiany odcinka lędźwiowego kręgosłupa ubezpieczony po dniu 31 maja 2014 r. jest nadal częściowo niezdolny do pracy na okres dwóch lat.

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie akt organu rentowego (tom I) i akt orzeczniczych, a także na podstawie opinii biegłych lekarzy sądowych (k. 20 i k. 61 akt).

Bezspornym w sprawie było, że do dnia 31 maja 2014 r. ubezpieczony pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, a pozwany z uwagi na orzeczenie Komisji Lekarskiej odmówił mu dalszej wypłaty renty. Z uwagi na odwołanie ubezpieczonego istotne stało się zatem ustalenie i rozstrzygnięcie, czy spełnia on warunki niezbędne do uznania, że po dniu 31 maja 2014 r. jest nadal osobą co najmniej częściowo niezdolną do pracy, a jeśli tak, to czy jest to niezdolność o charakterze trwałym czy okresowym oraz czy w stanie zdrowia ubezpieczonego doszło do takiej poprawy, która skutkowałaby uznaniem zdolności do pracy.

Sąd I instancji, wskazując na art. 12, art. 13 oraz art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.; dalej jako: ustawa rentowa) uznał, że odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie.

Na okoliczność ustalenia stanu zdrowia ubezpieczonego, a w szczególności tego, czy po dniu 31 maja 2014 r. jest on nadal co najmniej częściowo niezdolny do pracy, a jeśli tak, to czy niezdolność ta ma charakter stały czy okresowy, Sąd orzekający dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych chirurga i ortopedy.

W ocenie Sądu Okręgowego opinia biegłego chirurga okazała się nieprzydatna w sprawie, bowiem biegły stwierdził, że ani przed, ani w dniu 31 maja 2014 r. ubezpieczony nie był z przyczyn chirurgicznych, z uwagi na żylaki kończyn, osobą niezdolną do pracy, sam ubezpieczony przyznał, że opinia chirurga była zbędna, ponieważ leczy się on wyłącznie ortopedycznie. Natomiast istotne znaczenie miała opinia biegłego ortopedy, gdyż rzeczywiście ubezpieczony pozostaje cały czas pod opieką (...). Biegły ortopeda, po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną ubezpieczonego, a także po jego badaniu, z uwagi na rozpoznane zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego, zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego lewego i zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne odcinka lędźwiowego kręgosłupa uznał, że ubezpieczony jest w dalszym ciągu osobą częściowo niezdolną do pracy na okres dwóch lat. Ubezpieczony stwierdził, że rozpoznane u niego zmiany w istotny sposób upośledzają wydolność kończyny lewej, zaś jego stan zdrowia nie uległ poprawie w stosunku do okresu uprzednio kwalifikującego go do pobierania świadczenia rentowego. A. S. nie może wykonywać pracy w pozycji wymuszonej wymagającej kucania, pracy na kolanach, wymagającej długiego stania i chodzenia, a takie prace musiałby wykonywać, gdyby wrócił do zatrudnienia. Ubezpieczony odniósł się również do umiejętności technika mechanika i stwierdził, że pracy umysłowej technika mechanika nigdy nie wykonywał.

Sąd Okręgowy uznał, że w przedmiotowej sprawie przydatna i istotna dla orzekania była opinia biegłego ortopedy, który rzetelnie ocenił rzeczywisty stan zdrowia odwołującego się, dokonał tego po zapoznaniu się z dokumentacją zgromadzoną w aktach organu rentowego, ale także z dokumentacją dołączoną do akt sądowych, a także po badaniu ubezpieczonego. W ocenie Sądu opinia ta została należycie uzasadniona i przekonująca oraz wystarczająco wyjaśnia zagadnienia wymagające wiadomości specjalnych, nadto została sporządzona przez biegłego, którego fachowość, doświadczenie życiowe oraz metodyka opiniowania nie budziły żadnej wątpliwości. Z takim rozumowaniem Sądu zgodził się również ubezpieczony nie wnosząc żadnych zastrzeżeń do opinii. Organ rentowy zgłosił zastrzeżenia do opinii oraz złożył wniosek o dopuszczenie opinii uzupełniającej z uwagi na to, że zdaniem organu rentowego biegły w swojej opinii nie odniósł się do opinii konsultanta ortopedy, który badał ubezpieczonego w toku postępowania przed organem rentowym i którego opinia głównie zaważyła na ostatecznym uznaniu, że ubezpieczony jest osobą zdolną do pracy. Sąd I instancji nie podzielił jednak stanowiska organu rentowego, oddalając wniosek o uzupełnienie opinii, bowiem zdaniem Sądu biegły brał pod uwagę opinię zarówno konsultanta, jak i opinię lekarza orzecznika i komisji lekarskiej – biegły w opinii wskazał, że nie zgadza się z orzeczeniami lekarzy orzeczników ZUS i jego zdaniem w orzeczeniach organu rentowego nie uwzględniono ani wydolności ruchowej opiniowanego, ani charakteru wykonywanej pracy. Zdaniem Sądu orzekającego organ rentowy w swoich zastrzeżeniach nie zakwestionował tych stwierdzeń. W związku z tym zarzuty organu rentowego w opinii Sądu nie były zarzutami merytorycznymi i mogłyby zmierzać tylko do przedłużenia postępowania
i z tych przyczyn Sąd I instancji oddalił wniosek organu rentowego.

Oceniając stan sprawy, a także odnosząc się do opinii biegłego, Sąd Okręgowy przeanalizował również posiadane przez ubezpieczonego kwalifikacje a mianowicie to, że ubezpieczony ma wykształcenie średnie techniczne w zawodzie technik mechanik, pracował jako tokarz, frezer, konserwator hydraulik, konserwator i ochroniarz. Biegły również odniósł się do wykształcenia i kwalifikacji wyuczonych oraz związanych z wykonywaną pracą, wskazał w jaki sposób rozpoznane, zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe przekładają się na możliwości wykonywania zatrudnienia przez ubezpieczonego. Argumentacja przedstawiona przez biegłego była w ocenie Sądu Okręgowego przekonująca i zasługiwała na uwzględnienie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy stwierdził, że na dzień wydania przez organ rentowy zaskarżonej decyzji ubezpieczony był częściowo niezdolny do pracy, w związku z czym na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję.

Z rozstrzygnięciem Sądu I instancji nie zgodził się organ rentowy, zaskarżając je w całości. Wyrokowi zarzucił niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy wskutek pominięcia wniosku pozwanego
o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej przez biegłego ortopedę na okoliczność stopnia zaawansowania schorzeń ortopedycznych ubezpieczonego i jego wpływu na zdolność do pracy ubezpieczonego zgodnej z poziomem kwalifikacji, co miało wpływ na wynik sprawy. Organ rentowy wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, ewentualnie, o zmianę wyroku w całości i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelujący wskazał, że w zastrzeżeniach do opinii biegłego wskazywał na odmienność ocen co do stopnia zaawansowania schorzeń ortopedycznych ubezpieczonego, a w konsekwencji i sformułowanych ocen w kwestii zdolności ubezpieczonego do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych przez ubezpieczonego kwalifikacji, dokonanych przez lekarzy o tej samej specjalności. Apelujący wskazując na powyższe wątpliwości wnosił o przeprowadzenie dowodu
z opinii uzupełniającej przez biegłego ortopedę. W ocenie Sądu sprawa została dostatecznie wyjaśniona w opinii biegłego ortopedy, z tych też względów nie uwzględnił wniosku pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej. Zdaniem apelującego taka konstatacja Sądu I instancji jest nieuprawniona w świetle materiału dowodowego. Zweryfikowanie wątpliwości podnoszonych w zastrzeżeniach do opinii biegłego, w ocenie apelującego, mogło nastąpić przez przeprowadzenie wnioskowanego dowodu. Sąd nie wyjaśnił wszystkich istotnych okoliczności w sprawie, a pominięcie wniosku dowodowego apelującego w sposób istotny wpłynęło na wynik sprawy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się nieuzasadniona.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał trafnej oceny zebranego
w sprawie materiału dowodowego. Apelacja nie zawierała żadnych argumentów, które mogłyby podważyć prawidłowe ustalenia dokonane przez Sąd I instancji, bowiem
w toku przeprowadzonego postępowania wyjaśniono wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na rozstrzygnięcie. Z związku z powyższym, wniosek dowodowy apelującego o przeprowadzenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego ortopedy został słusznie oddalony przez Sąd Okręgowy jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania.

Istotą sporu w przedmiotowej sprawie było ustalenie, czy stan zdrowia ubezpieczonego A. S. po dniu 1 czerwca 2014 r. czyni go niezdolnym do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Definicję niezdolności do pracy zawiera art. 12 ustawy rentowej. Stanowi on, że niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu
i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Zgodnie zaś z art. 13 ustawy, przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

- stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,

- możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zważyć należy, że ocena niezdolności do pracy przebiega w płaszczyznach: medycznej, gdzie brany jest pod uwagę charakter i przebieg procesów chorobowych oraz ich wpływ na stan czynnościowy organizmu oraz socjalnej, na której uwzględnia się posiadane kwalifikacje, zawód, wykonywane czynności i warunki pracy oraz możliwość dalszego wykonywania pracy zarobkowej, a także możliwość przywrócenia zdolności do pracy przez leczenie i rehabilitacje lub przekwalifikowanie zawodowe (wyrok SN z 10 czerwca 1999 r. II UKN 675/98 OSNP 0/16/624).

Ocena całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy co do zasady wymaga wiadomości specjalnych.
Specyfika dowodu z opinii biegłego wyraża się w tym, iż sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, tylko
w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego
i wiedzy powszechnej. Kryteria oceny tego rodzaju dowodu stanowią również poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych tez. Jak wskazał Sąd Najwyższy, opinia biegłego podlega ocenie zgodnie z art. 233 k.p.c. na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów, jednak z uwagi na specyficzny charakter dowodu z opinii biegłego ocena ta jest o tyle ograniczona, że nie może wkraczać w zakres wymagający wiedzy specjalnej. Sąd nie może orzekać wbrew opinii biegłych sądowych – wprawdzie w ramach przyznanej Sądowi swobody w ocenie dowodów może on i powinien poddać opinie biegłych stosownej weryfikacji dla uznania ich za przekonujące bądź podlegające zdyskwalifikowaniu, jednakże nie może opierać się wyłącznie na własnej wiedzy, oderwanej od specjalistycznej wiedzy medycznej. Jednocześnie należy uwzględnić, że w sprawach o rentę z tytułu niezdolności do pracy ostatecznie decyduje Sąd, gdyż niezdolność do pracy jako przesłanka renty ma tu znaczenie prawne (art. 12 i 13 ustawy o emeryturach i rentach), tak Sąd Najwyższy w wyroku z 3 września 2009 r. (III UK 30/09, LEX nr 537018).

Wyrok Sądu Okręgowego został oparty na opinii biegłego lekarza ortopedy (opinię biegłego chirurga Sąd uznał za nieprzydatną w przedmiotowej sprawie), który rozpoznając u ubezpieczonego zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego prawego z niestabilnością przedśrodkową II°, z dysfunkcją mięśnia czworogłowego uda, początkowe zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego lewego oraz zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne odcinka lędźwiowego kręgosłupa uznał, że ubezpieczony jest okresowo na dwa lata od dnia 1 czerwca 2014 r. częściowo niezdolny do pracy z przyczyn ortopedycznych. Biegły stwierdził, że powyższe zmiany w istotny sposób upośledzają wydolność kończyny, zaś stan zdrowia ubezpieczonego nie uległ poprawie w stosunku do okresu uprzednio kwalifikującego do pobierania świadczenia rentowego. W ocenie biegłego A. S. nie może wykonywać pracy w pozycji wymuszonej, wymagającej kucania, pracy na kolanach, wymagającej długiego stania i chodzenia, a takie prace musiałby wykonywać przy ponownym zatrudnieniu na dotychczas zajmowanym stanowisku.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego opinia biegłego ortopedy zawiera trafne, logiczne i spójne wnioski, w związku z czym Sąd Okręgowy słusznie uznał ją za przekonującą oraz na jej podstawie dokonał ustaleń faktycznych w sprawie w zakresie stanu zdrowia ubezpieczonego, a także jego wpływu na zdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Wnioski wypływające z opinii biegłego są jednoznaczne – schorzenia stwierdzone u ubezpieczonego powodują niezdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (technik mechanik, tokarz, frezer, konserwator hydraulik, konserwator, ochroniarz).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy wydając zaskarżony wyrok, wyjaśnił wszystkie istotne okoliczności sprawy, przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe oraz dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w granicach zasad logiki formalnej i doświadczenia życiowego, zgodnie ze swobodną oceną dowodów w myśl art. 233 § 1 k.p.c., a następnie wydał trafny, odpowiadający prawu wyrok. Sąd orzekający wskazał w pisemnych motywach wyroku, jaki stan faktyczny oraz prawny stał się podstawą jego rozstrzygnięcia oraz podał, na jakich dowodach oparł się przy jego ustalaniu, stosując przy tym prawidłową wykładnię przepisów prawnych mających zastosowanie w niniejszej sprawie.

Prawidłowo dokonane ustalenia faktyczne oraz należycie umotywowaną ocenę prawną sporu Sąd Apelacyjny przyjmuje za własną, w pełni podzielając wywody zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Z tego też względu Sąd Apelacyjny nie dostrzega potrzeby ponownego szczegółowego przytaczania zawartych w nim argumentów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNAP 1999/24/776; z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 233/09, lex nr 585720 i z dnia 24 września 2009 r., II PK 58/09, lex nr 558303).

Reasumując, Sąd Apelacyjny wskazuje, że analiza wszystkich okoliczności sprawy w ujęciu aspektów medycznych oraz socjalnych potwierdziła zasadność stanowiska biegłych i utwierdziła Sąd w przekonaniu, że ubezpieczony jest osobą częściowo niezdolną do pracy, zatem spełnia podstawową przesłankę do przyznania prawa do renty, o której stanowi art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Stopień nasilenia stanów chorobowych oraz zaawansowania dolegliwości jest na tyle istotny, że ogranicza możliwość wykonywania przez ubezpieczonego pracy zgodnej z poziomem jego kwalifikacji zawodowych.

Tak argumentując Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu, a wniesiona od niego apelacja jest niezasadna, co skutkować musiało jej oddaleniem, o czym orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c.

SSA Romana Mrotek SSA Barbara Białecka SSA Anna Polak