Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2024 roku

Sąd Apelacyjny w Szczecinie I Wydział Cywilny

w składzie:

Sędzia Leon Miroszewski (przewodniczący)

Sędzia Artur Kowalewski

Sędzia Tomasz Sobieraj

Protokolant: sekretarz sądowy Jagoda Zajkowska

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2024 w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. K.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P.

o stwierdzenie nieważności uchwały

na skutek apelacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 20 lipca 2022 roku, sygnatura akt I C 1109/20

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 270,00 (dwieście siedemdziesiąt) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia o kosztach.

Artur Kowalewski Leon Miroszewski Tomasz Sobieraj

Sygnatura akt I ACa 1452/22

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 25.01.2024

Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z dnia 20 lipca 2022 roku, w sprawie o sygnaturze akt I C 1109/20, z powództwa W. K. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. o stwierdzenie nieważności uchwały, w punkcie I. stwierdził, że uchwała Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P., podjęta w dniu 30 czerwca 2020 roku, w zakresie powołania do Rady Nadzorczej spółdzielni następujących osób: M. G., W. D., F. C., E. K., B. K., S. D. i C. S., jest nieważna; w punkcie II. oddalił powództwo w pozostałym zakresie, co obejmowało powołanie do Rady Nadzorczej M. S. i Ł. K.; w punkcie III. zasadził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 577 złotych tytułem kosztów procesu.

Sąd ten ustalił, że powód jest członkiem pozwanej spółdzielni od 1994 roku. W tej Spółdzielni, w uwagi na liczebność członków, została wprowadzona dwuetapowa procedura wyłaniania członków Rady Nadzorczej. Pierwszym etapem jest wyłonienie kandydatów na członków Rady Nadzorczej spośród przedstawicieli poszczególnych Osiedli (oznaczonych numerami (...)) wchodzących w skład Osiedla (...). Podczas zebrań członków osiedla dozwolone jest zgłoszenie nieograniczonej liczny kandydatów na członków organu. Następnie odbywa się głosowanie w trybie jawnym. Kandydaci którzy uzyskali największą liczbę głosów na zebraniu osiedla reprezentują to osiedle na Walnym Zgromadzeniu. Każde z osiedli ma przypisaną stałą liczbę reprezentantów w Radzie Nadzorczej.

Głosowanie na Walnym Zgromadzeniu Spółdzielni odbywa się w trybie tajnym. Pod głosowanie poddawane są tylko kandydatury wyłonione w pierwszym etapie (na zebraniu osiedli). Osoby, które zbiorą największą liczbę głosów wchodzą w skład Rady Nadzorczej. Zgodnie ze statutem Rada Nadzorcza w pozwanej Spółdzielni składa się z 7-11 członków.

Wynik głosowania tajnego zostaje odczytany obecnym na zebraniu. Następnie z Walnego Zgromadzenia sporządzany jest protokół podpisywany przez Prezydium Walnego Zgromadzenia. Dokument ten stanowi podstawę do dokonania wpisu reprezentantów do KRS.

Kadencja Rady Nadzorczej w pozwanej spółdzielni trwa 3 lata.

Na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu pozwanej Spółdzielni w dniu 13 kwietnia 2016 r. doszło do zrzeczenia się mandatów przez wszystkich członków ówczesnej Rady Nadzorczej. Przewodniczącym ówczesnej Rady Nadzorczej był powód. Skład osobowy organu został ustalony w 2014 r. i miał obowiązywać do 2017 r. Przyczyną przedterminowego złożenia mandatów przez członków Rady było ogólne niezadowolenie członków Spółdzielni ze sposobu rozdzielenia kosztów centralnego ogrzewania oraz podejścia i (aroganckiego) sposobu traktowania członków Spółdzielni przez ówczesne organy Spółdzielni.

W związku ze zrzeczeniem się mandatów przez członków Rady Nadzorczej w dniach 23, 28, 29 czerwca oraz 5 lipca 2016 r. w pozwanej Spółdzielni odbyło się w częściach Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie, podczas którego podjęto uchwałę nr (...) która stanowiła w § 1, że Statut Spółdzielni Mieszkaniowej w Dziale V „Organy Spółdzielni" zmienia się w ten sposób, że dotychczasowy § 33 oznacza się jako ust. 1, a po nim dodaje się jeszcze ust. 2 w następującym brzmieniu: „2. Utrata mandatów przez wszystkich członków Rady Nadzorczej w tym samym czasie przed upływem kadencji wygasza jednocześnie ich kadencję".

Zgodnie z § 2 uchwała ta weszła w życie z dniem jej podjęcia, z mocą obowiązującą od dnia zarejestrowania w KRS.

Na tym samym Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu uchwalona została nadto uchwała nr (...). Zgodnie z § 1 tej uchwały Statut Spółdzielni Mieszkaniowej w Dziale V „Organy Spółdzielni" w § 30 ust. 1 uzyskał nowe brzmienie:

„Rada Nadzorcza składa się z 7-11 członków reprezentujących wszystkie osiedla spółdzielcze wybranych na okres 3 lat, z zastrzeżeniem § 33 ust. 2”.

Jednocześnie w § 2 zawarto formułę, zgodnie z którą uchwała weszła w życie z dniem jej podjęcia, z mocą obowiązującą od dnia zarejestrowania w KRS.

Ostatnią datowaną na ten sam czas uchwałą był uchwała nr (...) wydana w przedmiocie wygaszenia VIII kadencji Rady Nadzorczej. W dokumencie tym zawarto oświadczenie następującej treści: "W związku z zrzeczeniem się mandatów członka Rady Nadzorczej przez wszystkich członków w tym samym czasie, Walne Zgromadzenie wygasza VIII kadencję, a nowo wybranej Radzie Nadzorczej powierza pełnienie mandatów w ramach IX kadencji".

W związku z wygaszeniem kadencji VIII powołano w dniu 11 lipca 2016 r. nowy skład Rady Nadzorczej SM (...) w P. w osobach: F. C., S. D., W. D., M. G., E. K., B. K., I. P., A. R. i C. S..

Następne wybory do Rady Nadzorczej odbywały się dnia 19 czerwca 2017 r. W ich wyniku na IX kadencję został powołany następujący skład Rady Nadzorczej: F. C., W. D., S. D., M. G., E. K., B. K., Ł. K., K. O. i C. S..

W międzyczasie trwało postępowanie o stwierdzenie nieważności uchwał nr (...) i (...) zainicjowane m. in. przez W. K..

Wyrokiem z dnia 9 lutego 2018 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie stwierdził nieważność uchwał nr (...) i nr (...) Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w P. podjętych w dniach 23, 28, 29 czerwca 2016 r. oraz 5 lipca 2016 r. Sąd ten uznał za niedopuszczalne skracanie okresu trwania kadencji organu wskutek działania jej członków, stąd nawet złożenie mandatów przez wszystkich członków Rady Nadzorczej nie mogło spowodować skrócenia jej kadencji, a jedynie implikować konieczność przeprowadzenia wyborów uzupełniających do tego organu.

Orzeczenie w tym kształcie uprawomocniło się.

W czasie trwania kontroli międzyinstancyjnej wyroku SO w Szczecinie z dnia 9/02/2018 r. w sprawie I C 1378/17 z inicjatywy członków Rady Nadzorczej została podjęta uchwała nr (...) zmieniająca statut po raz kolejny.

Na podstawie uchwały nr (...) Walnego Zgromadzenia SM (...) w P. do Statutu pozwanej wprowadzono zmianę dotyczącą § 25 ust. 3 i ust. Wedle nowych zapisów kadencja Rady Nadzorczej może ulec skróceniu w przypadku, gdy wszyscy członkowie utracą mandat w jednym czasie i zachodzi konieczność wyboru całego składu nowej Rady. Wybrana w taki sposób Rada Nadzorcza rozpoczyna nową kadencję. Jednocześnie Statut stanowi, iż nie można być członkiem Rady Nadzorczej dłużej niż przez dwie kadencje, do których nie wlicza się czynności pełnionych przez członka Rady w wyniku wyborów uzupełniających.

W dniach 1 czerwca 2020 r., 2 czerwca 2020 r., 4 czerwca 2020 r., 5 czerwca 2020 r. odbyły się zebrania członków poszczególnych Osiedli (...), które dotyczyły wyboru członków Rady Nadzorczej pozwanej Spółdzielni na X kadencję.

W trakcie czterech oddzielnych zebrań w sumie zgłoszono 17 kandydatur do Rady Nadzorczej. Wynik poszczególnych kandydatów był następujący:

- za kandydaturą M. G. oddano 30 głosów za. Nikt nie był przeciw;

- za kandydaturą W. D. oddano 30 głosów za. Nikt nie był przeciw;

- za kandydaturą S. D. oddano 44 głosy za. Nikt nie był przeciw;

- za kandydaturą C. S. oddano 42 głosy za. Jedna osoba była przeciw;

- za kandydaturą Z. W. oddano 30 głosów za. 5 osób było przeciw;

- za kandydaturą R. O. oddano 11 głosów za. 4 osoby było przeciw;

- za kandydaturą W. G. oddano 36 głosów za. 4 osoby było przeciw;

- za kandydaturą Ł. K. oddano 42 głosy za. 13 osób było przeciw;

- za kandydaturą F. C. oddano 33 głosy za. 24 osoby było przeciw;

- za kandydaturą B. K. oddano 32 głosy za. 29 osób było przeciw;

- za kandydaturą E. K. oddano 35 głosów za. 14 osób było przeciw;

- za kandydaturą K. W. oddano 26 głosów za. 29 osób było przeciw;

- za kandydaturą Z. K. oddano 24 głosy za. 26 osób było przeciw;

- za kandydaturą J. S. oddano 30 głosów za. 28 osób było przeciw;

- za kandydaturą K. S. oddano 39 głosów za. 23 osoby były przeciw;

- za kandydaturą R. G. oddano 36 głosów za. 25 osób było przeciw;

- za kandydaturą M. S. oddano 15 głosów za. Nikt nie był przeciw;

Następnie kandydatury: M. G., W. D., F. C., R. G., E. K., Ł. K., B. K., K. S., J. S., S. D., W. G., R. O., C. S., Z. W. i M. S. przedstawiono pod głosowanie na Walnym Zgromadzeniu członków pozwanej, jako kandydatów którzy zdobyli największą liczbę głosów w danym Osiedlu.

W zgromadzeniu uczestniczyło 178 członków Spółdzielni. Zebraniu przewodniczył W. D., wobec niezgłoszenia innego kandydata na tę funkcję. Sekretarzem została zaś wybrana M. G.. Nadto w Zgromadzeniu uczestniczył gościnnie adw. T. P., pozostający w stałej współpracy zawodowej z pozwaną.

Przed rozpoczęciem głosowania na Walnym Zgromadzeniu każdy z kandydatów miał 2 minuty czasu na autoprezentację. Pytania do kandydatów z publiczności nie były przewidziane.

Na Walnym Zgromadzeniu w dniu 30 czerwca 2020 r. wyniki poszczególnych kandydatów wyglądały następująco:

- za kandydaturą M. G. oddano 127 głosów;

- za kandydaturą W. D. oddano 127 głosów;

- za kandydaturą F. C. oddano 115 głosów;

- za kandydaturą R. G. oddano 31 głosów;

- za kandydaturą E. K. oddano 104 głosów;

- za kandydaturą Ł. K. oddano 108 głosów;

- za kandydaturą B. K. oddano 99 głosów;

- za kandydaturą K. S. oddano 52 głosy;

- za kandydaturą J. S. oddano 44 głosy;

- za kandydaturą S. D. oddano 122 głosy;

- za kandydaturą W. G. oddano 32 głosy;

- za kandydaturą C. S. oddano 104 głosy;

- za kandydaturą Z. W. oddano 44 głosy;

- za kandydaturą M. S. oddano 148 głosów.

- Kandydat R. O. nie zebrał żadnych głosów z uwagi na rezygnację z kandydatury.

Głosowanie obyło się w trybie tajnym. Nikt nie zgłaszał zastrzeżeń, co do przebiegu głosowania. Wyniki głosowania odczytano obecnym.

Finalnie dnia 30 czerwca 2020 r. Prezydium Walnego Zgromadzenia członków pozwanej – w składzie (...) i sekretarz M. G. - stwierdziło następujący skład członków Rady Nadzorczej na X kandecję: M. G., W. D., M. S., F. C., E. K., Ł. K., S. D., C. S. oraz B. K..

Sąd Okręgowy posługiwał się przy ustaleniu stanu faktycznego sprawy materiałem dowodowym z dokumentów, który był w pełni wiarygodny i w tym zakresie nie kwestionowany przez strony. Dowody z dokumentów nie budziły wątpliwości tego Sądu i nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Zdaniem Sąd Okręgowego treść zgromadzonych środków dowodowych jest logicznie spójna i w sposób rzeczowy przedstawia okoliczności niniejszej sprawy. Nadto, dowody korespondują ze sobą w stopniu pozwalającym stwierdzić, że nie występują między nimi sprzeczności mogące nasuwać wątpliwości w zakresie ich prawdziwości.

Dowody z zeznań świadków Sąd Okręgowy uznał za materiał pomocniczy. Stanowiły te zeznania źródło informacji na temat tego, jaka praktykę pozwana stosuje zwyczajowo przy wyborze członków Rady Nadzorczej oraz jak wyglądał przebieg wyborów członków na X kadencję tego organu. Zeznania wszystkich tych osób były ze sobą zbieżne, nadto korespondowały z dowodami z dokumentów, w szczególności protokołami walnego zgromadzenia członków pozwanej z czerwca 2020 r. oraz lipca 2017 r.

Za wiarygodne Sąd Okręgowy uznał także zeznania powoda, bowiem opisywał on fakty istotne dla sprawy w taki sam sposób jak świadkowie strony pozwanej. Spór w niniejszej sprawie w istocie nie opierał się na rozbieżności co do faktów, a jedynie wynikał z odmiennego sposobu liczenia limitu kadencji wyrażonego w art. 8 ² ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd Okręgowy uznał powództwo za zasadne w części.

Na początek wskazał na art. 42 § 2-4 ustawy, dotyczący zaskarżalności uchwał organów spółdzielni. Sąd ten przyjął, że członek spółdzielni mieszkaniowej może żądać ustalenia nieważności w oparciu o art. 58 k.c. i art. 189 k.p.c. uchwały zarządu, rady nadzorczej albo walnego zgromadzenia spółdzielni.

Dalej Sąd Okręgowy wskazał na art. 189 k.p.c., jako określający materialnoprawne przesłanki zasadności powództwa, w którym powód domaga się sądowego ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Dalej wskazał na art. 58 § 1 i 2 k.c., a na koniec postanowienia statutu, wskazujące na prawo do zaskarżenia uchwały Walnego Zgromadzenie pozwanej spółdzielni, a w końcu powołał się na prawo do zaskarżenia uchwały Walnego Zgromadzenia członkowi Spółdzielni zgodnie z § 10 ust.1 pkt 7, z powodu ich niezgodności z przepisami prawa lub statutem.

Dalej Sąd Okręgowy wskazał, że w 2007 roku polski ustawodawca wprowadził zasadę kadencyjności rad nadzorczych Spółdzielni Mieszkaniowych ustalając, że „ W skład rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej nie mogą wchodzić osoby, będące pracownikami spółdzielni. Uchwała w sprawie wyboru takiej osoby do rady nadzorczej jest nieważna. Z chwilą nawiązania stosunku pracy przez członka rady nadzorczej ustaje jego członkostwo w radzie nadzorczej tej samej spółdzielni. 3. Nie można być członkiem rady nadzorczej dłużej niż przez 2 kolejne kadencje rady nadzorczej. 4. Kadencja rady nadzorczej nie może trwać dłużej niż 3 lata” (art. 82 ust. 2-4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych). Przywołany przepis art. 8 ² ust. 3 u.s.m. został dodany przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 125 poz. 873) i wszedł w życie z dniem 31 lipca 2007 r. W art. 10 ust. 1 tej nowelizacji wskazano, że „Stosując przepis art. 82 ust. 3 ustawy, o której mowa w art. 1, liczbę kadencji oblicza się biorąc pod uwagę dotychczasowy staż członka rady nadzorczej”. Następnie przepis ten został uchylony z dniem 27 lipca 2009 r. na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 lipca 2009 r. (sygn. akt K 64/07; Dz.U. Nr 117 poz. 988), który uznał go za niezgodny z Konstytucją RP. W omawianym wyroku Trybunał Konstytucyjny za niekonstytucyjny uznał przepis o liczeniu dotychczasowego stażu członka rady nadzorczej „W konsekwencji ustawa nowelizująca nie zawiera przepisów intertemporalnych w zakresie sposobu obliczania ilości kadencji rady nadzorczej, o których mowa w art. 8 ² ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych. Ponieważ przepis ten wszedł w życie z dniem 31 lipca 2007 r., może wywierać skutki prawne jedynie od tej daty i ograniczać dopuszczalną liczbę kadencji wyłącznie na przyszłość. Pierwszą kadencją będzie zatem albo kadencja rady nadzorczej będąca w toku w dniu 31 lipca 2007 r. albo kadencja, która rozpoczęła bieg po tej dacie” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2013 roku, II CSK 716/12).

Z powyższego jasno wynika zdaniem Sądu Okręgowego, że sposób liczenia kadencji członków Rady Nadzorczej w Spółdzielniach Mieszkaniowych (...) jest dowolny. Wynika z ustawy oraz orzecznictwa sądów powszechnych. Przenosząc powyższe na kanwę rozstrzyganego sporu Sąd ten uznał, że zmiana dokonana przez pozwaną w uchwale nr (...) Walnego Zgromadzenia SM (...) w P., sprowadzająca się do zakazu wliczania do terminu z art. 8 ² ust. 3 u.s.m. czynności pełnionych przez członka Rady w wyniku wyborów uzupełniających, jest bezskuteczna. Na poparcie tego twierdzenia Sąd Najwyższy powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2013 roku w sprawie II CSK 716/12 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 czerwca 2015 roku, VI ACa 1032/14.

Powołując się na dowody z dokumentów złożonych przez stronę pozwaną, a niezakwestionowanych przez powoda. Sąd Okręgowy uznał, że jasno z nich wynika, że w dniu 11 lipca 2016 r. powołano nowy skład Rady Nadzorczej SM (...) w P. na VIII kadencję w osobach: F. C., S. D., W. D., M. G., E. K., B. K., I. P., A. R. i C. S.. Na podstawie zeznań świadków oraz strony powodowej Sąd ustalił, że VIII kadencja Rady Nadzorczej trwała od czerwca 2014 r. Na rok przed jej zakończeniem zmienił się jej skład osobowy. Jednocześnie, mając na względzie wspominaną wcześniej odrębność bytów – mandatów poszczególnych członków Rady i samej Rady jako organu – czas trwania VIII kadencji nie zmienił się i naturalnie wygasł w czerwcu 2017 r. W związku z tym dnia 19 czerwca 2017 r odbyły się kolejne wybory. W ich wyniku na IX kadencję został powołany następujący skład Rady Nadzorczej: F. C., W. D., S. D., M. G., E. K., B. K., Ł. K., K. O. i C. S.. Kadencja IX upłynęła 19 czerwca 2020 r. więc naturalnym było przeprowadzenie kolejnych wyborów. Żadna ze stron niniejszego procesu nie składała zastrzeżeń, co do przebiegu samych wyborów dokonanych dnia 30 czerwca 2020 r. Jednak osiągnięty tego dnia wynik z mocy prawa obarczony był sankcją nieważności. Osoby: F. C., W. D., S. D., M. G., E. K., B. K. i C. S. nie mogły być w świetle przepisu art. 8 ² ust. 3 u.s.m. kandydatami na członków organu na trzecią kadencję. O fakcie tym głosujący nie zostali pouczeni. Nie zmianie to jednak faktu, że dokonany przez Spółdzielców wybór stoi w sprzeczności z przepisem ustawy i jako taki musi zostać unieważniony.

Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości, że powodowi w niniejszej sprawie przysługuje interes prawny w wytoczeniu powództwa z art. 189 k.p.c. W sprawie niniejszej występuje bowiem obiektywny stan niepewności, związanym z różną oceną prawną § 25 statutu spółdzielni. Nadto warto wskazać, że w toku postępowania rejestrowego nie odmówiono dokonania wpisu do rejestru przedsiębiorców członków rady nadzorczej, wybranych w czerwcu 2002 r. i osoby te figurują w rejestrze jako członkowie funkcyjny. Dokonują różnych czynności prawnych w imieniu Spółdzielni, które mogą być w dalszej perspektywie niekorzystne wobec ustalenia nieważności wyboru 7 z 9 członków.

Jednocześnie Sąd ten nie znalazł podstaw do uznania za nieważne bądź do uchylenia uchwały pozwanej z dnia 30 czerwca 2020 r. w zakresie wyboru na członków Rady Nadzorczej X kadencji Ł. K. i M. S.. Pierwszy z wymienionych był członkiem rady Nadzorczej IX kadencji, zaś drugi przed dniem 30 czerwca 2020 r. takiej funkcji jeszcze w przeszłości nie sprawował. Wobec tego co do tych dwóch osób nie występuje przekroczenie terminu z art. 8[2] ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Sąd nie zgadza się z powodem, że wadliwość wyboru 7 członków rozciąga się na pozostałych dwóch. Jak już wyżej wskazano jednym bytem prawnym jest Rada Nadzorcza Spółdzielni jako organ a kolejnym mandaty dla jej poszczególnych członków. Tak jak zrzeczenie się przez członków Rady Nadzorczej (nawet wszystkich) nie mogło doprowadzić do przedterminowego wygaśnięcia VIII kadencji organu tak i uznanie za nieważne wyboru siedmiu członków nie może nieść za sobą sankcji przerwania kadencji X.

Konsekwencją uznania, że wybór F. C., W. D., S. D., M. G., E. K., B. K. i C. S. jest nieważny jest konieczność przeprowadzenia wyborów uzupełniających do Rady Nadzorczej X kadencji. W § 33 statutu pozwanej przewidziano taką sytuację i przyjęto, że na miejsce członka Rady Nadzorczej, który mandat utracił przed upływem kadencji, najbliższe Walne Zgromadzenie dokonuje wyboru innego członka, reprezentującego to samo osiedle spółdzielcze (wybory uzupełniające). Co ważne, kadencja wybranego w tym trybie członka Rady upływa z końcem kadencji członka, który mandat utracił. To ostatnie stwierdzenie należy w ocenie Sądu Okręgowego rozumieć w ten sposób, że sprawowanie mandatu poszczególnych członków nie wpływa na kadencyjność samej Rady Nadzorczej, jako organu, która każdorazowo, bez wyjątków trwa 3 lata. Stąd Sąd tutejszy uznał, że mandat Ł. K. i M. S. wobec braku zgłoszenia zastrzeżeń innych niż sprzeczność z art. 8[2] ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych pozostaje w mocy do 30 czerwca 2023 r.

Uwzględniając powództwo w podanym zakresie Sąd Okręgowy rozstrzygnął o kosztach stosując normę art. 98 § 1 k.p.c. Uznał za stronę wygraną powoda, albowiem jego roszczenie było uzasadnione co do zasady. Oddalone zostało w niewielkiej części. Sąd miał nadto przy rozstrzyganiu o kosztach na uwadze postawę strony pozwanej. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w P. współpracuje z prawnikiem, adw. T. P. był obecny również na Walnym Zgromadzeniu członków w dniu 30 czerwca 2020 r. Dysponując zatem zapleczem merytorycznym pozwana winna była już w momencie zgłoszenia się jako kandydatów na członków Rady Nadzorczej osób, które funkcję tę pełniły dwie kadencję interweniować i przeciwdziałać naruszeniu prawa. Z nieznanych sądowi przyczyn temu obowiązkowi uchybiła czym naraziła się na powództwo członka Spółdzielni o ustalenie przez Sąd nieważności podjętego wyboru. Dlatego też Sąd uznał, iż ta strona podmiotowa w całości ponosi odpowiedzialność finansową za konieczność prowadzenia niniejszego postępowania.

Na koszty strony powodowej składało się wynagrodzenie pełnomocnika profesjonalnego w wysokości 360 zł ustalone na podstawie § 8 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800), a następnie zgodnie z wnioskiem powiększono o opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz opłata od pozwu w kwocie 200 zł (k. 22, 91).

Pozwana Spółdzielnia wniosła apelację od wskazanego wyżej wyroku zaskarżając go w zakresie punktów I. i III. Wyrokowi temu zarzucił:

1.  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 8 ¹ ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych poprzez przyjęcie, że wybór nowego członka Rady Nadzorczej w sytuacji jednoczesnego ustąpienia całego dotychczasowego składu tego organu, następuje wyłącznie na czas pozostały do końca danej kadencji, nie rozpoczyna natomiast nowej kadencji, o długości określonej w Statucie Spółdzielni

2.  naruszenie prawa materialnego w postaci art. 8 ¹ ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w zw. z art. 58 ust. 1 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, poprzez bezzasadne przyjęcie, że pełnienie funkcji członka Rady Nadzorczej na podstawie wyboru dokonanego w sytuacji jednoczesnego ustąpienia całego dotychczasowego składu tego organu, skutkuje ograniczeniem biernego prawa wyborczego tak wybranych osób poprzez uniemożliwienie im pełnienia funkcji przez okres odpowiadający dwóm pełnym kadencjom Rady.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie I. poprzez oddalenie powództwa w całości oraz w punkcie III. poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu za instancję odwoławczą według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje

W niniejszej sprawie nie przedstawiono zarzutów naruszenia przepisów postępowania. W związku z powyższym badanie sprawy w ramach kontroli instancyjnej nie obejmuje oceny w zakresie stosowanie przez Sąd I instancji procedury cywilnej, a więc w szczególności co do ustaleń faktycznych oraz oceny dowodów (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2020 roku, IV CZ 51/20). Sąd odwoławczy ma obowiązek z urzędu dokonać jedynie oceny co do zachowania zasad procedury w sferze ważności postępowania (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2022 roku, I CSK 3392/22). W niniejszej sprawie nie wystąpiły podstawy do stwierdzenia nieważności postępowania przed Sądem I instancji.

W systemie apelacji pełnej sąd odwoławczy jest jednak w dalszym ciągu sądem merytorycznym, co wyraża się obowiązkiem dokonania ponownie oceny prawnej, niezależnie od postawionych w apelacji zarzutów (por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 roku, III CZP 49/07, OSNC 2008, nr 6, poz. 55),

W tej sferze trzeba zauważyć, że Sąd Okręgowy przedstawił prawidłową oceną prawną z przytoczeniem adekwatnych do jej rozstrzygnięcia podstaw prawnych, toteż Sąd odwoławczy ocenę tą akceptuje i przyjmuje za własną (art. 387 § 2 ¹ pkt 2 k.p.c.).

Przechodząc do zarzutów naruszenia prawa materialnego, przedstawionych w apelacji, zacząć należy od tego, że przepis art. 8 ² ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych, którego naruszenie skarżąca spółdzielnia zarzuciła, został powiązany w uzasadnieniu apelacji z § 25 ust. 3 statutu pozwanej Spółdzielni, regulującym skutki skrócenia kadencji rady nadzorczej w przypadku, gdy wszyscy jej członkowie stracą mandat w jednym czasie, w ten sposób, że wybrana w związku z tym w całym składzie rada nadzorcza rozpoczyna nową kadencję. Skarżąca pomija jednak, że przepis ten, o brzmieniu wskazanym w apelacji, wprowadzono uchwałą nr 11 w 2018 roku, a więc już po powzięciu istotnej w sprawie uchwały z dnia 11 lipca 2016 roku o wyborze Rady Nadzorczej pozwanej Spółdzielni w składzie obejmującym osoby, co do których nieważność zaskarżonej uchwały z 30 czerwca 2020 roku stwierdzono zaskarżonym wyrokiem.

O tym, że wybór Rady Nadzorczej dokonany uchwałą z dnia 11 lipca 2016 roku nie był wyborem na nową kadencję, bądź też na kadencję 3 letnią, świadczy samo postępowanie pozwanej Spółdzielni, skoro już w 2017 roku, uchwałą z dnia 19 czerwca 2017 roku dokonano wyboru nowej Rady Nadzorczej. Wybór ten został dokonany zgodnie z porządkiem obrad i nie wynikał z rezygnacji członków dotychczasowej Rady. Pytany o przyczynę kolejnego wyboru w 2017 roku Rady Nadzorczej pełnomocnik pozwanej Spółdzielni podczas rozprawy apelacyjnej nie potrafił wskazać okoliczności, które pozwalałyby przyjąć, że przyczyny powyższego były inne, niż przeświadczenie, że kadencja poprzedniej rady, w tym w składzie wybranym w dniu 11 lipca 2016 roku, wygasła.

Trzeba dodać, że także wybór dokonany zaskarżoną uchwałą, a ściślej jego data, wskazuje, że sama pozwana Spółdzielnia uznała, że kadencja poprzedniej Rady Nadzorczej, przed wyborem w dniu 30 czerwca 2020 roku, w sytuacji gdy nie mogła być dłuższa niż 3 lata (art. 8 ² ust. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych), rozpoczęła się z wyborem dokonanym w dniu 19 czerwca 2017 roku. Tym samym kadencja Rady wybranej 11 lipca 2016 roku musiała być uznana jako poprzedzająca.

Jak widać, kadencja Rady Nadzorczej wybranej dnia 11 lipca 2016 roku nie mogła trwać do czasu wyboru nowego składu Rady zaskarżoną uchwałą, choćby nawet uznać, że w dniu 11 lipca 2016 roku rozpoczęła się na nowo, ku czemu jednak, w świetle obowiązującego wówczas statutu pozwanej spółdzielni, z uwzględnieniem jego treści uwzględniającej także prawomocny wyrok w sprawie I C 1378/17 Sądu Okręgowego w Szczecinie, nie ma dostatecznych podstaw. Warto zauważyć, że zgodnie z art. art. 8 ² ust. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych kadencja rady nadzorczej nie może trwać dłużej niż 3 lata, co nie oznacza, że nie może być krótsza.

Mając na uwadze powyższe należało stwierdzić, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu, co uzasadnia oddalenie apelacji strony pozwanej na podstawie art. 385 k.p.c., jako bezzasadnej.

Rozstrzygnięcie o kosztach zastępstwa procesowego uwzględnia wynik sprawy co do istoty (art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.). Koszty zastępstwa procesowego na rzecz powoda zostały ustalone na podstawie § 8 ust. 1 pkt 1 w zw. § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Artur Kowalewski Leon Miroszewski Tomasz Sobieraj