Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Edyta Buczkowska-Żuk

po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2023 r. w Szczecinie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa E. M.

przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu (...) w S.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w S.

z dnia 30 września 2022 r. sygn. akt I C 643/20

I.  oddala apelację;

II.  odstępuje od obciążania powódki kosztami zastępstwa procesowego należnymi pozwanemu w postępowaniu apelacyjnym;

III.  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Szczecinie na rzecz adwokata M. P. kwotę 5406,80 (pięć tysięcy czterysta sześć 80/100) złotych, powiększoną o podatek VAT, tytułem zwrotu wydatków oraz wynagrodzenia za reprezentację powódki z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSA E. Buczkowska-Żuk

Sygn. akt I ACa 1748/22

UZASADNIENIE

Powódka E. M. w pozwie złożonym w Sądzie Okręgowym w Szczecinie w dniu 29 stycznia 2020 r. przeciwko pozwanym Gminie Miasto S. oraz Skarbowi Państwa-Sądowi Rejonowemu (...) w S. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od ww. pozwanych solidarnie kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Z uzasadnienia pozwu wynika, że krzywda powódki polega na doprowadzeniu jej w 1993r. do inwalidztwa i pozbawieniu jej zdolności do pracy oraz na utracie zdrowia (zwyrodnienie kręgosłupa, stawów, utrata organów kobiecych i woreczka żółciowego). Powódka wskazała, że w 1969 r. została przesiedlona do slumsu niemieszkalnego przy ulicy (...) w S. i pozbawiona normalnych warunków mieszkaniowych. W lokalu tym mieszkała przed jego pożarem i po pożarze, w sumie przez okres 40 lat. Z powodu złych warunków i trybu życia, jaki zmuszona była w związku z tymi warunkami prowadzić, została przypisana jej choroba psychiczna, co z kolei zostało wykorzystane przeciwko niej w sprawie o alimenty z 1993 r. (pozew wraz z uzasadnieniem - k. 3).

W piśmie procesowym z dnia 4 sierpnia 2020 r. (k. 22-23v) w uzupełnieniu okoliczności uzasadniających roszczenie przeciwko Skarbowi Państwa-Sądowi Rejonowemu (...) w S. pełnomocnik powódki wskazał, że powódka została pokrzywdzona działaniami Sądu Rejonowego w S. w ramach postępowania oznaczonego sygn. akt (...). Zdaniem powódki na skutek niezgodnych z prawem orzeczeń zostało jej wtedy odebrane dziecko, a sędzia prowadzący sprawę traktował ją w sposób nie licujący z powagą instytucji, faworyzował męża powódki B. M., którego miał wówczas obciążać problem alkoholowy. Wskutek działań tego Sądu małoletni syn powódki trafił do pogotowia opiekuńczego, co radykalnie wpłynęło na pogorszenie jego stanu zdrowia oraz doprowadziło do całkowitego odseparowania go od matki. Działania te były sprzeczne z dobrem dziecka, a dla powódki stały się przyczyną cierpień i doprowadziły do uszczerbku na zdrowiu.

Pozwana Gmina Miasto S. w piśmie procesowym z dnia 12 lutego 2021 r. (k. 53-58), stanowiącym odpowiedź na pozew, podniosła zarzut powagi rzeczy osądzonej. W uzasadnieniu tego zarzutu wskazała, że powódka tego samego roszczenia dochodziła w sprawie (...) prowadzonej przed Sądem Okręgowym w S., w której jej powództwo zostało prawomocnie oddalone. Z daleko idącej ostrożności procesowej pozwana wniosła o oddalenie powództwa, kwestionując je co do zasady.

Postanowieniem z dnia 5 stycznia 2022 r. (k. 168) Sąd na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. odrzucił pozew w stosunku do pozwanej Gminy Miasto S.. Postanowienie to uprawomocniło się z dniem 30 maja 2022 r. wobec oddalenia zażalenia powódki (k. 210).

Pozwany Skarb Państwa-Sąd Rejonowy (...) w S. wniósł w odpowiedzi na pozew (k.63-67) o oddalenie powództwa w całości. Pozwany zakwestionował powództwo co do zasady i co do wysokości, podnosząc że powódka nie wykazała żadnej z przesłanek, których kumulatywne spełnienie skutkowałoby zaistnieniem odpowiedzialności odszkodowawczej. Powódka w szczególności nie wskazała, na czym miałoby konkretnie polegać jej pokrzywdzenie oraz jakimi konkretnie działaniami została pokrzywdzona. Nie wykazała także, aby wykorzystała przysługujące jej środki prawne mające na celu zmianę orzeczeń, które w jej ocenie były nieprawidłowe. Powódka nie wyjaśniła, na czym miałoby polegać faworyzowanie jej małżonka w toku procesu (...), jak również nie udowodniła okoliczności w tym zakresie. Za nieudowodnione uznać należy też twierdzenia powódki o pogorszeniu się jej stanu zdrowia oraz związku zachodzącym pomiędzy działaniem pozwanego a jej stanem zdrowia. Ponadto, pozwany powołując się na przepis art. 442 ^{( 1)} § 1 k.c. podniósł zarzut przedawnienia.

Wyrokiem z dnia 30 września 2022 r. Sąd Okręgowy w S. oddalił powództwo i orzekł o kosztach procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, że powódka E. M. w latach 1969 – 2015 zamieszkiwała w lokalu położonym w S. przy ulicy (...), zajmowanym na podstawie stosunku najmu. Lokal ten znajduje się w zasobach komunalnych Gminy Miasta S.. W lokalu tym powódka mieszkała wraz ze swoją córką, a następnie po wyjściu za mąż, wraz z mężem B. M. oraz ich wspólnym synem. Związek małżeński powódki i B. M. ustał na skutek orzeczenia rozwodu.

W 1993 r. przed Sądem Rejonowym w S. VII Wydziałem Rodzinnym toczyło się postępowanie o świadczenia alimentacyjne na rzecz małoletnich dzieci powódki, w sprawie o sygn. akt (...). Sprawa ta została prawomocnie zakończona w 1993 r.

W tym samym czasie małoletni wówczas syn powódki i B. M. został decyzją sądu rodzinnego umieszczony w pogotowiu opiekuńczym, a po kilku tygodniach wrócił pod pieczę matki.

Sąd Rejonowy w S. na mocy § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 marca 2008 r. (Dz. U. z 2008 r., Nr 54, poz. 334) został zniesiony, a w jego miejsce na obszarze właściwości Sądu Okręgowego w S. zgodnie z § 2 ww. rozporządzenia utworzono Sąd Rejonowy (...) w S. oraz Sąd Rejonowy (...) w S..

Powódka ma aktualnie 75 lat. Od 1971 r. leczyła się psychiatrycznie z powodu objawów rzekomonerwicowych. Zdiagnozowano u niej zespół psychoorganiczny encefalopatyczny (charakteropatię) oraz przewlekłą reakcję adaptacyjno-depresyjną. Z tego powodu w przeszłości dwukrotnie była poddawana leczeniu szpitalnemu w ramach oddziału dziennego. Od 1997 r. powódka jest pacjentką Poradni Zdrowia Psychicznego ZOZ (...) w S., gdzie rozpoznano u niej organiczne zaburzenia depresyjne oraz mieszane zaburzenia osobowości. Ponadto pozostaje pod stałą opieką lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Aktualnie powódka nie przyjmuje żadnych leków. W związku z dolegliwościami ze strony kręgosłupa i kolan konsultowana była przez lekarzy specjalistów, w tym neurologa i ortopedę. Powódka mieszka w wynajętym lokalu i utrzymuje się z emerytury w wysokości 1.219,34 zł brutto (840,60 zł netto).

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy uznał, że powództwo w stosunku do Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego (...) w S. podlegało oddaleniu w całości ze względu na przedawnienie roszczenia.

Powódka wiązała odpowiedzialność pozwanego z działaniami Sądu Rejonowego w S. w sprawie o alimenty, sygn. akt (...), zakończonej w 1993r. Wobec wskazanych w uzasadnieniu pozwu okoliczności faktycznych przyjąć należy jako możliwą podstawę prawną roszczenia, przepisy art. 417 – 417 ^{( 2)} k.c. dotyczące odpowiedzialności deliktowej Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, a także innych osób prawnych wykonujących zadania z zakresu władzy publicznej.

Do przedawnienia roszczeń z czynów niedozwolonych zastosowanie mają przepisy art. 442 ¹ k.c.

Zgodnie z art. 442 ¹ § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Podstawowe znaczenie dla określenia początku biegu przedawnienia ma moment, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Obie przesłanki powinny być spełnione łącznie. Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał w tym zakresie, że chodzi nie o rekonstrukcję rzeczywistego stanu świadomości poszkodowanego, ale o możliwość: przypisania mu świadomości wystąpienia szkody i przypisania wiedzy o osobie zobowiązanej do jej naprawienia (m.in. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 1971 r., sygn. akt I CR 491/71, OSNC 1972/5/95, z dnia 20 stycznia 2005 r., sygn. akt II CK 358/04, Lex nr 284131, 8 grudnia 2004 r., sygn. akt I CK 166/04, Lex nr 277853). Przyjmuje się na ogół zgodnie, że bieg przedawnienia terminu z art. 442 ¹ § 1 k.c. rozpoczyna się od otrzymania przez poszkodowanego takich informacji, które, oceniając obiektywnie, pozwalają z wystarczającą dozą prawdopodobieństwa przypisać sprawstwo szkody konkretnemu podmiotowi. Tym samym trzyletni termin przedawnienia roszczenia deliktowego może rozpocząć swój bieg dopiero wówczas, gdy poszkodowanemu znany jest zarówno sam fakt powstania szkody, osoba sprawcy oraz związek przyczynowy pomiędzy działaniem sprawcy i powstałą szkodą. Odnosząc powyższe do okoliczności przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że powódka taką wiedzę co do szkody, sprawcy i związku przyczynowego posiadała już w 1993r. Wynika to z twierdzeń pozwu i zeznań powódki. Sprawa o alimenty, w której miało dojść do działań naruszających dobra osobiste powódki, została zakończona w 1993r. i jak wynika z zeznań powódki od tamtego czasu trwają jej cierpienia. W ocenie Sądu początek biegu przedawnienia należy zatem łączyć z rokiem 1993. Obowiązujący w tamtej dacie przepis art. 442 k.c. dotyczący przedawnienia roszczeń deliktowych stanowił, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dziesięciu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Przepis art. 442 k.c. obowiązywał do dnia wejścia w życie ww. art. 442 ¹ k.c., tj. do dnia 10 sierpnia 2007r. Uwzględniając treść przepisu art. 442 k.c. stwierdzić zatem należy, że do czasu wejścia w życie nowych przepisów regulujących przedawnienie roszczeń z czynów niedozwolonych (chodzi o art. 442 ¹ k.c.), roszczenie powódki przedawniło się. Trzyletni termin upłynął w 1996r. Gdyby nawet hipotetycznie przyjąć termin dłuższy, dziesięcioletni, to on upłynąłby w 2003r. Zaznaczyć należy, że od wydarzeń związanych z przebiegiem sprawy o alimenty upłynęło ponad 27 lat.

W ocenie Sądu powódka nie przedstawiła żadnych okoliczności usprawiedliwiających tak późne wytoczenie powództwa. Podniesiony w piśmie z dnia 6 lipca 2021r. argument, że przez długi czas powódka nie była w stanie ustalić osoby odpowiedzialnej za naprawienie szkody ze względu na zniesienie Sądu Rejonowego w S., jest chybiony. Zwrócić bowiem należy uwagę, że w dacie zniesienia Sądu Rejonowego w S. roszczenie powódki było już przedawnione. Na podstawie zebranych w sprawie dowodów nie można przyjąć, że wieloletnie opóźnienie z wniesieniem pozwu przeciwko Skarbowi Państwa było usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami.

Z powyższych względów Sąd przyjął, że pozwany zgodnie z art. 117 § 2 k.c. może uchylić się od zaspokojenia roszczenia powódki z uwagi na przedawnienie i w konsekwencji powództwo oddalił.

Mając na względzie przyczynę oddalenia powództwa Sąd nie dokonywał ustaleń na okoliczność tego czy wszystkie przesłanki warunkujące odpowiedzialność Skarbu Państwa za wyrządzoną powódce krzywdę zostały spełnione. Dowód z akt sprawy (...) Sądu Rejonowego (...) w S. został w tej sytuacji pominięty jako nieprzydatny dla rozstrzygnięcia sprawy. Stan faktyczny w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd ustalił na podstawie zeznań powódki i przedłożonych do akt dokumentów, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała.

Podstawę prawną orzeczenia o kosztach procesu stanowi przepis art. 102 k.p.c. Zgodnie z jego treścią w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu, jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Sąd mając na uwadze to, że powódka ma trudną sytuacją osobistą i majątkową oraz to, że wystąpiła na drogę sądową z powodu głębokiego poczucia krzywdy, na które mógł wpłynąć jej zły stan zdrowia potwierdzony złożoną do akt dokumentacją lekarską, postanowił odstąpić od obciążania jej kosztami procesu należnymi stronie pozwanej.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu Sąd orzekł na podstawie § 8 pkt 6 w zw. z § 2 pkt 1 § 4 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2019 r. poz. 18), z uwzględnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2020 r. (SK 66/19, Dz.U. z 2020 r. poz. 769), a więc przy uwzględnieniu § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.). Na koszty w łącznej kwocie 6.722,90 zł składają się: opłata w kwocie 5.400 zł, podatek VAT w kwocie 1.242 zł oraz udokumentowane wydatki w kwocie 80,90 zł.

Powyższy wyrok w punk.c.ie pierwszym zaskarżyła apelacją powódka, zarzucając mu:

I. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy:

1) art. 227 k.p.c. w zw. z art. 235 ² §1 pkt 2 k.p.c., poprzez pominięcie na rozprawie w dn. 16.12.202l r. wniosku dowodowego powódki o dopuszczenie dowodu z dokumentów zalegających w aktach sprawy (...) w sytuacji, gdy okoliczności z nich wynikające miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem wskazywały na wyrządzenie szkody przez pozwanego w związku z podejmowaniem działań niezgodnych z prawem;

2) art. 235 ² §2 k.p.c. w zw. z art. 236 §1 k.p.c., art. 227 k.p.c. i art. 278 §1 k.p.c., poprzez nierozpoznanie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, bo podniesionych na okoliczność stanu zdrowia powódki oraz trwałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wywołanego zachowaniem pozwanego, wniosków dowodowych powódki, zawartych w piśmie z dn. 07.06.2021r., a dotyczących dopuszczenia dowodu z opinii biegłych z zakresu psychiatrii, ortopedii i traumatologii, pulmunologii i alergologii oraz kardiologii;

II. naruszenie prawa materialnego:

1) art. 442 §1 k.c. w zw. z art. 117 §2 k.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, przejawiające się w przyjęciu, iż pozwany może uchylić się od zaspokojenia roszczenia powódki, wobec upływu terminu przedawnienia;

2) z ostrożności procesowej w przypadku nie podzielenia przez tutejszy Sąd argumentacji, iż roszczenie nie uległo przedawnieniu, art. 5 k.c. w z art. 442 §1 k.c. i art. 117 §2 k.c., poprzez jego niezastosowanie i uwzględnienie podniesionego przez pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia pomimo, iż zarzut ten stanowi nadużycie prawa podmiotowego.

Skarżąca wniosła o:

1.  rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym;

2. uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego;

3. przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, powiększonych o podatek VAT w obowiązującej stawce, przy uwzględnieniu orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dn. 23.04.2020r. (sygn. akt: SK 66/19) i postanowienia Sadu Najwyższego z dn. 07.01.2021r., sygn. akt. I CSK 598/20, a co za tym idzie, wedle stawek przewidzianych dla pełnomocników z wyboru;

4. zwrot wydatków w łącznej kwocie 6,80 zł, poniesionych na wysyłkę korespondencji;

5. jedynie z ostrożności procesowej; w przypadku nie podzielenia przez Sąd Apelacyjny stanowiska powódki co do zasady, wnoszę o nieobciążanie powódki kosztami postępowania apelacyjnego, na podstawie art. 102 k.p.c..

Uzasadnienie apelacji rozszerza podniesione w niej zarzuty

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej RP kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SĄD APELACYJNY ZWAŻYŁ CO NASTĘPUJE:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

Tytułem uwagi wstępnej należy wskazać, że na mocy art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy z 28 maja 2021 o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021 poz. 1090) zmieniono przepis art. 15zzs1 ustawy z 2 marca 2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842, z późn. zm.), przez co zasadą jest rozpoznawanie spraw, także w drugiej instancji, w składzie jednego sędziego, a rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów może być uzasadnione szczególną zawiłością sprawy lub jej precedensowym charakterem. Brak stosownego zarządzenia prezesa sądu, jak również szczególnej zawiłości sprawy lub precedensowego jej charakteru, uzasadniał wydanie przez Sąd Apelacyjny orzeczenia w składzie jednego sędziego. Uwzględniając treść przepisu art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny, dokonując własnej oceny przedstawionego pod osąd materiału procesowego stwierdził, że Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, a poczynione ustalenia faktyczne (zawarte w wyodrębnionej redakcyjnie części uzasadnienia zaskarżonego wyroku) nie są wadliwe i znajdują odzwierciedlenie w treści przedstawionych w sprawie dowodów. Sąd odwoławczy ustalenia Sądu Okręgowego czyni częścią uzasadnienia własnego wyroku, nie znajdując potrzeby ponownego ich szczegółowego przytaczania (por. np. orzeczenia Sądu Najwyższego z 13 grudnia 1935 r., C III 680/34; z 14 lutego 1938, C II 21172/37 i z 10 listopada 1998 r., III CKN 792/98). Jak jednolicie wskazuje się w judykaturze, obowiązek rozpoznania sprawy w granicach apelacji (art. 378 § 1 k.p.c.), oznacza związanie sądu odwoławczego zarzutami prawa procesowego (tak Sąd Najwyższy m.in. w uchwale z 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07), za wyjątkiem oczywiście tego rodzaju naruszeń, które skutkują nieważnością postępowania. Sąd Apelacyjny nie dostrzegł ich wystąpienia w niniejszej sprawie.

Wbrew stanowisku apelującego sąd pierwszej instancji nie dopuścił się ani naruszenia art. 227 k.p.c. w zw. z art. 235 ^{( 2)} §1 pkt 2 k.p.c. ani też naruszenia art. 235 ^{( 2)} §2 k.p.c. w zw. z art. 236 §1 k.p.c., art. 227 k.p.c. i art. 278 §1 k.p.c. Sąd Okręgowy poczynił ustalenia faktyczne na podstawie zgromadzonego w aktach materiału dowodowego w takim zakresie, jaki był niezbędny do rozpoznania sprawy. Skoro bowiem zasadnie uznał, że w sprawie doszło do przedawnienia roszczenia, gromadzenie dowodów z dokumentów z akt sprawy (...) czy też opinii biegłych co do stanu zdrowia powódki było nie tylko zbędne, ale także prowadziłoby do nieuzasadnionego przewlekania postępowania oraz zwiększania niczemu nie służących kosztów procesu. Słusznie więc, te dowody pominął jako nieistotne dla rozstrzygnięcia procesu. Należy przy tym zauważyć, że sąd pierwszej instancji podjął wszelkie dostępne mu starania, aby odnaleźć akta o sygnaturze (...) Sądu Rejonowego w S.. Mimo tych działań do dołączenia tych akt nie doszło – z jednej strony sąd uzyskał informację, ze nie zostały one zbrakowane, ale także z drugiej strony że nie ma ich w archiwum, ani też nie znajdują się jako dołączone w sprawie rozwodowej powódki. Akta te należało uznać więc za zaginione. Zgodnie z treścią art. 716. k.p.c. odtworzeniu ulegają akta zaginione lub zniszczone w całości lub części. W sprawie prawomocnie zakończonej odtworzeniu podlega orzeczenie kończące postępowanie w sprawie oraz ta część akt, która jest niezbędna do ustalenia jego treści i do wznowienia postępowania. W niniejszej sprawie nie ulegało wątpliwości, że sprawa o sygnaturze (...) była prawomocnie zakończona, a więc ewentualnemu odtworzeniu mogłoby podlegać jedynie orzeczenie, a nie protokoły rozpraw (rozprawy) czy też inne dokumenty, gdyż powódka nie dążyła do wznowienia postępowania, ani też ustalenia treści orzeczenia. Należy też podkreślić, że sygnatura akt sprawy wskazuje, że była to sprawa prowadzona w trybie procesowym (tak jak każda sprawa o alimenty), a kwestie opiekuńcze tj. np. umieszczenie dziecka w pogotowiu opiekuńczym czy też innej placówce opiekuńczej toczą się w trybie postępowania nieprocesowego i noszą aktualnie, a także w przeszłości nosiły, sygnaturę zaczynająca się od liter Nsm. Powódka upatruje swojej szkody w postaci zerwania więzów rodzinnych z synem w umieszczeniu dziecka w pogotowiu opiekuńczym, a więc decyzji sądu z zakresu praw rodzicielskich, które są rozpoznawane w trybie nieprocesowym i bez względu na to czy były wszczęte z urzędu czy też na wniosek nie mogą nosić sygnatury procesowej. Nadto umieszczenie dziecka w pogotowiu opiekuńczym jest swoistym środkiem zabezpieczenia jego interesów na czas postępowania, a nie środkiem ostatecznym. Ta okoliczność dodatkowo wskazuje, że poszukiwanie akt o sygn.. (...) Sądu Rejonowego w S. jest bezprzedmiotowe.

Analogicznie zbędne jest prowadzenie postępowania dowodowego w zakresie opinii biegłych. Jak bowiem wynika z zaświadczenia o stanie zdrowia powódki z dnia 4 lutego 1993 r. K: 82 akt, a w szczególności z zawartego w nim wywiadu lekarskiego, powódka już od 1971 miała zaburzenia psychiatryczne, które leczyła. Brak jest więc przesłanek do przyjęcia, że zaburzenia te były wywołane krótkim, bo nie przekraczającym roku procesem o alimenty, toczącym się dodatkowo wyłącznie w jednej instancji. Oczywiście nie można wykluczyć, że proces ten mógł wpłynąć na pogorszenie zdrowia psychicznego powódki, ale każdy udział w postępowaniu sądowym dla zainteresowanej osoby jest związany ze stresem, a ustalenie po prawie 30 latach przyczyn takiego pogorszenia tj. czy był on wynikiem wyłącznie udziału w sprawie rodzinnej czy też przebiegu postępowania jest, zdaniem Sądu Apelacyjnego, praktycznie niemożliwe. Schorzenia psychiczne mają bowiem różnorodne podłoża i nawet pozornie neutralna sytuacja może je zwiększyć bądź przeciwnie obniżyć. Natomiast wiązanie toku postępowania w sprawie o sygn.. (...) Sądu Rejonowego w S. z objawami chorób somatycznych ujawnionych u powódki wiele lat po zakończeniu tego postępowania i po upływie terminu przedawnienia roszczeń jawi się jako całkowicie irracjonalne i pozbawione jakiegokolwiek związku przyczynowego z zakończonym się wiele lat wcześniej postępowaniem sądowym.

Natomiast ustosunkowując się do zarzutu naruszenia przez Sąd Okręgowy prawa materialnego tj. art. 442 §1 k.c. w zw. z art. 117 §2 k.c. ewentualnie w związku z art. 5 k.c. wskazać należy, że jest on całkowicie chybiony. Prawidłowo sąd pierwszej instancji wskazał, że już przed podziałem Sądu Rejonowego w S. powództwo co najmniej od pięciu lat było przedawnione i to przy przyjęciu najdłuższego wówczas obowiązującego terminu przedawnienia. Argumentację Sądu Okręgowego w tej kwestii, Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własną. Apelująca w żaden sposób także nie wykazała – ani w procesie, ani w apelacji, aby pozwany w jakikolwiek sposób przyczynił się do opóźnienia wniesienia przez nią powództwa. Pozwany Skarb Państwa nie miał bowiem przed wytoczeniem powództwa jakiejkolwiek wiedzy, by powódka czuła się poszkodowana postępowaniem o sygn.. (...) Sądu Rejonowego w S.. Nie podejmował jakichkolwiek działań zniechęcających powódkę do wytoczenia powództwa, nie prowadził negocjacji, których czas, mógłby spowodować upływ terminu przedawnienia, nie wpływał także w inny na zachowanie powódki oraz podejmowane przez nią decyzje.00 Brak jest więc podstaw do przyjęcia, że odpowiada on za ewentualne zaniechania powódki w zakresie dochodzenia roszczeń, a podniesienie zarzutu przedawnienia po takim upływie czasu od wystąpienia ewentualnej szkody mogłyby być uznane za nadużycie prawa podmiotowego.

Biorąc pod uwagę powyższą argumentację na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalono jako bezzasadną.

O kosztach należnych pozwanemu od powódki orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c., biorąc pod uwagę argumentację sądu pierwszej instancji, zwłaszcza w kontekście schorzeń powódki i jej subiektywnego poczucia krzywdy.

Natomiast o kosztach jej reprezentacji w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie § 8 pkt 6 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 2 i § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019 r. poz. 18), z uwzględnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2020 r. (SK 66/19, Dz. U. z 2020 r. poz. 769), a więc przy uwzględnieniu § 2 pkt 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 z późn. zm.). Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 7 stycznia 2021 r. sygn.. akt: I CSK 598/20 analiza statusu adwokatów i radców prawnych oraz ich roli w postępowaniu, w którym występują jako podmioty powołane i zobowiązane do zastępstwa prawnego, prowadzi do uznania, że różnicowanie ich wynagrodzenia, tj. obniżenie pełnomocnikom z urzędu wynagrodzenia, które otrzymaliby, gdyby występowali w sprawie jako pełnomocnicy z wyboru, nie ma konstytucyjnego uzasadnienia. Do kosztów tych doliczono także wydatki na korespondencję w kwocie 6,80 zł.

SSA E. Buczkowska-Żuk