Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2024 roku

Sąd Apelacyjny w Szczecinie I Wydział Cywilny

w składzie:

Sędzia: Leon Miroszewski (przewodniczący)

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Edyta Sobucka

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2024 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. N.

przeciwko (...) spółce akcyjnej (...)

z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 19 lipca 2023 roku, sygnatura akt I C 406/21

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

1)  w punkcie II. w ten sposób, że zasądzoną w tym punkcie kwotę obniża do wysokości 127.852,28 (sto dwadzieścia siedem tysięcy osiemset pięćdziesiąt dwa 28/100) złotych, pozostawiając bez zmian pozostałe rozstrzygnięcia tego punktu i oddala powództwo w pozostałej części odnośnie żądania renty;

2)  w punkcie IV. i VI. w ten sposób, że obciąża pozwanego kosztami procesu na rzecz powódki przy zastosowaniu wzajemnego rozliczenia kosztów oraz kosztami sądowymi na rzecz Skarbu Państwa, w stosunku odpowiadającym obliczonemu procentowo stopniowi przegrania sprawy, pozostawiając wyliczenie w zakresie tych kosztów referendarzowi sądowemu;

II.  umarza postępowanie apelacyjne w zakresie zaskarżenia orzeczenia w przedmiocie zasądzonych odsetek;

III.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 7.724,00 (siedem siedemset dwadzieścia cztery) złotych tytułem kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się tego orzeczenia o kosztach.

Leon Miroszewski

Sygnatura akt I ACa 2656/23

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Szczecinie w wyroku z dnia 19 lipca 2023 r., po rozpoznaniu sprawy o sygnaturze I C 406/21 z powództwa K. N. przeciwko (...) Spółka Akcyjna (...) w W. o zapłatę w punkcie I. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 450.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 maja 2015 r., w punkcie II. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 201.316,28 zł (dwieście jeden tysięcy trzysta szesnaście złotych dwadzieścia osiem groszy) tytułem renty miesięcznej za okres od stycznia 2016 r. do grudnia 2020 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w następujący sposób:



od kwoty 29.399,28 zł od dnia 20 października 2017r.,



od kwoty 1.459 zł od dnia 1 listopada 2017r.,



od kwoty 1.459 zł od dnia 1 grudnia 2017r.



od kwoty 1.459 zł od dnia 1 stycznia 2018r.



od kwoty 1.459 od dnia 1 lutego 2018r.



od kwoty 1.459 zł od dnia 1 marca 2018r.



od kwoty 1.459 zł od dnia 1 kwietnia 2018r.



od kwoty 1.459 zł od dnia 1 maja 2018r.



od kwoty 1.459 zł od dnia 1 czerwca 2018r.



od kwoty 1.459 zł od dnia 1 lipca 2018r.



od kwoty 1.459 zł od dnia 1 sierpnia 2018r.



od kwoty 1.459 od dnia 1 września 2018r.



od kwoty 1.459 zł od dnia 1 października 2018r.



od kwoty 1.459 zł od dnia 1 listopada 2018r.



od kwoty 1.459 zł od dnia 1 grudnia 2018r.,



od kwoty 781 zł od dnia 26 kwietnia 2019 r.,



od kwoty 6.173 zł od dnia 1 stycznia 2019r.,



od kwoty 6.173 zł od dnia 1 lutego 2019r.,



od kwoty 5.683 zł od dnia 1 marca 2019r.,



od kwoty 5.683 zł od dnia 1 kwietnia 2019r.,



od kwoty 5.683 zł od dnia 26 kwietnia 2019r.



od kwoty 355 zł od dnia 26 kwietnia 2019r.,



od kwoty 5.754 zł od dnia 11 maja 2019r.,



od kwoty 5.754 zł (od dnia 11 czerwca 2019r.,



od kwoty 5.754 zł od dnia 11 lipca 2019r.,



od kwoty 5.754 zł (od dnia 11 sierpnia 2019r.,



od kwoty 5.754 zł od dnia 11 września 2019r.,



od kwoty 5.754 zł od dnia 11 października 2019r.,



od kwoty 5.754 zł od dnia 11 listopada 2019r.,



od kwoty 5.754 zł od dnia 11 grudnia 2019r.



od kwoty 6.244 zł od dnia 11 stycznia 2020r.,



od kwoty 6.244 zł) od dnia 11 lutego 2020r.,



od kwoty 6.244 zł od dnia 11 marca 2020r.,



od kwoty 6.244 zł od dnia 11 kwietnia 2020r.,



od kwoty 6.244 zł od dnia 11 maja 2020r.,



od kwoty 6.244 zł od dnia 11 czerwca 2020r.,



od kwoty 6.244 zł od dnia 11 lipca 2020r.,



od kwoty 6.244 zł od dnia 11 sierpnia 2020r.,



od kwoty 6.244 zł od dnia 11 września 2020r.,



od kwoty 6.244 zł od dnia 11 października 2020r.,



od kwoty 6.244 zł od dnia 11 listopada 2020r.,



od kwoty 6.244 zł od dnia 11 grudnia 2020r.,

W punkcie III. oddalił powództwo w pozostałej części, a następnie zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 7.168,58 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt IV.). W punkcie V. nakazał pobrać od powódki K. N. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Szczecinie kwotę 11.070,33 zł tytułem należnych kosztów sądowych oraz nakazał pobrać od pozwanego (...) spółki akcyjnej (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Szczecinie kwotę 31.507,90 zł tytułem należnych kosztów sądowych (pkt VI.).

Sąd Okręgowy ustalił, że M. Ś. (1) (dalej zamiennie, również jako: „poszkodowany”, „powód”) urodził się w dniu (...) w C.. Od 6 września 1988 r. do 30 czerwca 1991 r. był zatrudniony w Fabryce (...) w C.. Potem przez jakiś czas pozostawał bez pracy i pobierał zasiłek z Powiatowego Urzędu Pracy. W okresie od 8 marca 1995 r. do dnia 23 czerwca 2001 r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, najpierw w Stoczni (...) S.A., a później w Stoczni (...) S.A. W okresie zatrudnienia w stoczni wykonywał pracę poddźwignicowego. Stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika. Od 1 września 2010 r. M. Ś. (1) podjął pracę jako pracownik magazynowy w (...) spółce jawnej w P.. Stosunek pracy zakończył w dniu 28 lutego 2014r. Łączna kwota wynagrodzenia - przychodu- w okresie zatrudnienia w tej spółce wynosiła: w 2010 r. - 3.500 zł, w 2011 r. - 16.172 zł, w 2012 r.-– 9.600 zł, w 2013 r. - 18.500 zł, w 2014 r. - 3.680 zł.

M. Ś. (1) ze związku małżeńskiego z B. Ś. miał córkę K.. Po ustaniu małżeństwa wskutek orzeczenia rozwodu związał się z inną kobietą, z którą w ostatnim czasie mieszkał przy ul. (...) w C.. Po zakończeniu pracy w (...) spółce jawnej nie miał stałego zatrudnienia. Zarejestrowany był w urzędzie pracy i podejmował prace dorywcze, ostatnio w hurtowni owoców i warzyw w okolicach S.. W wolnym czasie lubił grać na instrumentach klawiszowych, był samoukiem.

W dniu 20 sierpnia 2014 r. około godziny 23.00 M. Ś. (1) jadąc w kierunku S. samochodem marki N. (...), nr rej. (...), zatrzymał się przy prawej krawędzi drogi krajowej nr (...) za miejscowością S.. Po zatrzymaniu się włączył światła awaryjne i pozycyjne. Kiedy znajdował się wewnątrz pojazdu, w tył tego pojazdu uderzył samochód marki H. (...), nr rej. (...), kierowany przez G. S.. Do zderzenia doszło wskutek umyślnego naruszenia przez G. S. zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym polegającego na prowadzeniu pojazdu z nadmierną prędkością i nieumyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym polegającego na nie zachowaniu należytej ostrożności i niedostatecznej obserwacji przedpola jazdy. Za ten czyn G. S. został skazany prawomocnym wyrokiem karnym Sądu Rejonowego w S. z dnia 16 grudnia 2016 r., sygn. akt II K 435/15.

W dniu zdarzenia odpowiedzialność cywilna posiadacza pojazdu marki H. (...), nr rej. (...) objęta była ubezpieczeniem komunikacyjnym OC na podstawie umowy zawartej z pozwanym (...) S.A. (...) w W..

Bezpośrednio po wypadku poszkodowany M. Ś. (1) został przewieziony do (...) Publicznego Szpitala (...) w S., gdzie rozpoznano u niego uraz czaszkowo-mózgowy: krwiak przymózgowy po stronie lewej z obrzękiem mózgu, uraz klatki piersiowej: złamanie tylnych części prawych żeber od IX do XI oraz krew w prawej jamie opłucnowej, uraz kręgosłupa piersiowego: złamanie przednich części trzonów Th2 i Th 8 bez cech wgłobienia do światła kanału kręgowego, wstrząs krwotoczny, zapalenie płuc, zmiany niedokrwienne lewej półkuli mózgu. Przy przyjęciu do szpitala poszkodowany był nieprzytomny. Jeszcze tego samego dnia wykonano u niego pilną kraniektomię, ewakuowano krwiak i założono czujnik. W Centrum Leczenia Urazów Wielonarządowych poszkodowany przebywał do dnia 5 września 2014r. W tym czasie jego stan był nadal ciężki. W 8 dobie w tomografii mózgowia stwierdzono rozwinięte zmiany udarowe. W dniu 1 września 2014r. wykonano u M. Ś. (1) tracheotomię przezskórną, a w dniu 5 września 2014 r. w ciężkim stanie neurologicznym przekazano go na OIOM szpitala w C..

Od dnia 5 września 2014 r. M. Ś. (1) leczony był w Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w C. z powodu skutków urazu wielonarządowego doznanego w wyniku wypadku komunikacyjnego. W tym czasie był osobą leżącą, bez kontaktu logicznego, oddychającą przez rurkę tracheotomijną, karmiony sondą, z niedowładem połowicznym prawostronnym.

W okresie od 13 października 2014 r. do 31 października 2016 r. M. Ś. (1) przebywał w Zakładzie Pielęgnacyjno-Opiekuńczym (...) w B. z rozpoznaniem stanu po urazie czaszkowo-mózgowym, niedowładu połowicznego prawostronnego, moczówki prostej i krwawienia z wrzodu żołądka. Został tam umieszczony celem całodobowej opieki, pielęgnacji oraz rehabilitacji. Podczas pobytu w ZPO M. Ś. (1)miał zabieg założenia sondy PEG do odżywiania dojelitowego. W odwiedziny przyjeżdżała do niego córka K. Ś. (powódka). Koszty związane ze świadczeniami zdrowotnymi udzielanymi poszkodowanemu w ZPO w B. finansowane były przez Narodowy Fundusz Zdrowia, natomiast kosztami wyżywienia i zakwaterowania obciążany był poszkodowany.

W dniu 21 listopada 2016 r. pomiędzy Szpitalem (...) spółką z o.o. z siedzibą w B. a M. Ś. (1) została zawarta ugoda, na mocy której kwota należnych szpitalowi kosztów w wysokości 2.096 zł, wynikająca z faktur: (...), została rozłożona 21 rat, płatnych co miesiąc w okresie od 15 grudnia 2016 r. do 15 sierpnia 2018 r.

Orzeczeniem z dnia 29 kwietnia 2015 r. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w C. uznał M. Ś. (1) za osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym. Orzeczenie zostało wydane do dnia 30 kwietnia 2016 r. Kolejne orzeczenie Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w C. uznające M. Ś. (1) za osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym, zostało wydane w dniu 5 maja 2016r. na stałe.

Decyzją ZUS z dnia 23 listopada 2015 r. odmówiono M. Ś. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu nieudokumentowania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do którego został złożony wniosek poszkodowanego o przyznanie renty w drodze wyjątku, również odmówił przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Poszkodowany M. Ś. (1) nie uzyskiwał od czasu wypadku żadnych dochodów poza zasiłkiem pielęgnacyjnym w wysokości 153 zł.

W związku z zaburzeniami psychicznymi powstałymi u M. Ś. (1) w następstwie wypadku komunikacyjnego, zostało wszczęte postępowanie o ubezwłasnowolnienie. W toku tego postępowania został ustanowiony doradca tymczasowy w osobie byłej żony poszkodowanego w celu ochrony jego osoby i mienia, upoważniony między innymi do załatwienia wszelkich spraw związanych z uzyskaniem dla poszkodowanego odszkodowania za szkody poniesione przez niego w wypadku komunikacyjnym. Postępowanie zakończyło się wydaniem postanowienia o ubezwłasnowolnieniu całkowitym M. Ś. (1).

Postanowieniem z dnia 10 października 2016 r. Sąd Rejonowy w Myśliborzu ustanowił opiekunem prawnym M. Ś. (1), jego córkę K. Ś. (powódkę).

Po opuszczeniu szpitala w B. M. Ś. (1) został zabrany przez swoją byłą żonę B. Ś. do jej mieszkania w C.. Był osobą leżącą, nie kontrolującą oddawania moczu i stolca. Ze względu na występujące u niego po wypadku zaburzenia mowy nie można było nawiązać z nim kontaktu werbalnego, a kontakt logiczny był utrudniony. M. Ś. (1) wymagał całodobowej opieki i pomocy we wszystkich czynnościach życia codziennego, w szczególności przy wstawaniu, podnoszeniu i sadzaniu na łózko, zakładaniu i zmianie pieluchomajtek, utrzymaniu higieny osobistej, przygotowywaniu i podawaniu posiłków, leków, robieniu zakupów, załatwianiu spraw urzędowych. Opiekę tę sprawowały jego córka K. Ś. i była żona. Po wypadku M. Ś. (1) musiał przyjmować na stałe leki działające na ośrodkowy układ nerwowy oraz obniżających napięcie mięśniowe, takich jak: K. – 3x dziennie po jednej tabletce, N. – 3 x dziennie po jednej tabletce, B. – 3 x dziennie po jednej tabletce, P. – 1 x dziennie, M. – 3x dziennie po jednej tabletce, B. – 2 x dziennie po jednej tabletce, a ponadto C. – 3 x dziennie po jednej tabletce i kapsułki dojelitowe E. – 2 x dziennie po jednej tabletce. Konieczny był zakup łóżka ortopedycznego z uchwytem do podciągania, materaca przeciwodleżynowego i wózka inwalidzkiego. Pieluchomajtki były częściowo refundowane. Po refundacji wynosił około 75 zł miesięcznie. Średnie zużycie pieluchomajtek w ciągu miesiąca wynosiło od 60 do 90 sztuk, w zależności od potrzeb w danym miesiącu. W 2017 r. córka poszkodowanego kupiła za środki wypłacone ojcu tytułem odszkodowania lokal mieszkalny jednopokojowy, położony w C. w bliskim sąsiedztwie mieszkania jej matki i zamieszkała w nim wraz z ojcem. W opiece nad M. Ś. (1) nadal pomagała jej matka B. Ś.. W 2018 r. K. Ś. wyszła za mąż i zmieniła nazwisko na (...). Po wyjściu za mąż nadal mieszkała z ojcem w C., a jej mąż na co dzień mieszkał w S., gdzie pracował.

Po wypadku M. Ś. (1) pozostawał pod opieką Przychodni (...) w C.. Wizyty lekarskie odbywały się w miejscu zamieszkania poszkodowanego.

W dniu 21 marca 2017 r. M. Ś. (1) przebywał na Oddziale Ratunkowym Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w C. z powodu krwotoku. Podobne sytuacje do tej zdarzyły się w późniejszym czasie dwukrotnie. W dniu 14 października 2017 r. M. Ś. (1) został przywieziony na SOR Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w C. z powodu podejrzenia krwawienia z przewodu pokarmowego. Po wykonaniu badań jeszcze tego samego dnia wypisano go do domu w stanie ogólnym dobrym. Z podobnym podejrzeniem został skierowany do SOR w dniu 28 sierpnia 2018r. Wtedy również po kilkugodzinnej obserwacji i wykonaniu badań wypisano go do domu.

W okresie od 8 maja 2017 r. do 4 października 2017 r. M. Ś. (1) przebywał w Centrum (...) R.. Koszty pobytu nie były refundowane ze środków publicznych. Kiedy poszkodowany został przyjęty do Centrum, był w stanie leżącym. W wyniku rehabilitacji uzyskano poprawę jego stanu zdrowia. Poszkodowany mógł samodzielnie siedzieć bez podparcia, stać przy drabince i chodzić z asekuracją balkonika. Nadal utrzymywała się u niego afazja i niedowład spastyczny prawostronny. Do poszkodowanego przyjeżdżała w odwiedzony jego córka. Opiekun poszkodowanego podjął decyzję o umieszczeniu poszkodowanego w tym ośrodku ze względu na to, że czas oczekiwania na rehabilitację w ośrodku stacjonarnym w ramach NFZ był długi. Po złożeniu w dniu 7 listopada 2016r. skierowania od specjalisty neurologa termin przyjęcia został wyznaczony na wrzesień 2017r.

Córka M. Ś. (1) K. (obecnie N.) otrzymywała w związku koniecznością sprawowania stałej opieki nad ojcem zasiłek opiekuńczy. Zasiłek ten wynosił:



w okresie od 1 listopada 2016r. do 31 października 2017r. – 520 zł miesięcznie,



w okresie od 5 października 2017r. do 31 października 2017r. – 452,80 zł,



w okresie od 1 listopada 2017r. do 31 października 2018r. – 520 zł miesięcznie, a w późniejszym okresie 620 zł miesięcznie.

W 2018 r. powódka K. N. przeprowadziła się wraz z ojcem do S., do mieszkania, w którym zamieszkiwał jej mąż. Było to mieszkanie jednopokojowe, położone przy ul. (...) na parterze. Stan zdrowia ojca nie uległ istotnej poprawie. Wciąż był osobą niesamodzielną, wymagającą opieki i pomocy drugiej osoby we wszystkich czynnościach dnia codziennego. Opiekę nad M. Ś. (1) sprawowała powódka z pomocą swojego męża.

W okresie od 9 marca 2018 r. do dnia 10 kwietnia 2018 r. M. Ś. (1) przebywał na Oddziale Rehabilitacji Ogólnoustrojowej Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w C. celem leczenia usprawniającego z powodu porażenia prawej kończyny górnej i niedowładu prawej kończyny dolnej po przebytym wypadku komunikacyjnym. Poszkodowany poruszał się wówczas na wózku inwalidzkim prowadzonym przez drugą osobę. Kontakt z nim był utrudniony z powodu afazji mieszanej. Podczas pobytu w oddziale leczony był z powodu infekcji układu moczowego. Ćwiczenia rehabilitacyjne przyniosły niewielkie wzmocnienie siły mięśniowej obręczy biodrowej. Poszkodowany był pionizowany w poręczach z pomocą dwóch osób, jednak próby chodu zakończyły się niepowodzeniem z powodu braku stabilizacji stawu kolanowego prawego. Przy wypisie M. Ś. (1) nadal wymagał stałej opieki i pomocy innych osób przy wykonywaniu wszystkich czynności dnia codziennego.

W grudniu 2018 r. na zlecenie pozwanego (...) S.A. (...) został opracowany indywidualny plan pomocy, którego celem była rehabilitacja M. Ś. (1) przez okres 12 miesięcy. Plan zakładał indywidualne zajęcia z fizjoterapeutą (masaże, terapia manualna, mobilizacja stawowa i ćwiczenia) a także z neurologopedą i neuropsychologiem by poprawić psychiczne i społeczne funkcjonowanie poszkodowanego.

Realizacja programu rozpoczęła się w styczniu 2019 r. W ramach tego programu zrealizowane zostały następujące zajęcia:



w styczniu 2019r: trzy zajęcia z neurologopedą (po 2 godz. każde), trzy zajęcia z fizjoterapeutą i dwa zajęcia z neuropsychologiem,



w lutym 2019 r: cztery zajęcia z neurologopedą (po 2 godz. każde), osiem zajęć z fizjoterapeutą i cztery zajęcia z neuropsychologiem (po 2 godz. każde),



w marcu 2019r: pięć zajęć z neurologopedą (po 2 godz. każde), pięć zajęć z neuropsychologiem (po 2 godz. każde) i osiem zajęć z fizjoterapeutą,



w kwietniu 2019 r: cztery zajęcia z neurologopedą (po 2 godz. każde), pięć spotkań z neuropsychologiem (po 2 godz. każde) i dziewięć zajęć z fizjoterapeutą.

Zajęcia z rehabilitantem, neurologopedą i neuropsychologiem odbywały się także w kolejnych miesiącach. Średnia liczba wizyt każdego z tych specjalistów w skali miesiąca wynosiła osiem, po dwa zajęcia w tygodniu.

W kwietniu 2019 r. poszkodowany po raz pierwszy od chwili wypadku był na spacerze z rehabilitantem. Do zniesienia i wniesienia wózka inwalidzkiego po schodach potrzebna była druga osoba. Wizyty specjalistów w ramach indywidualnego planu pomocy odbywały się w miejscu zamieszkania powoda. Indywidualny plan pomocy realizowany był do końca grudnia 2019r.

W 2020 r. poszkodowany korzystał ze świadczeń rehabilitacyjnych w warunkach domowych w ramach umowy zawartej z (...)Oddziałem Narodowego Funduszu Zdrowia, realizowanych przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w P.. W czasie trwania cyklu rehabilitacyjnego od 11 sierpnia 2020r. do 23 grudnia 2020r. M. Ś. (1) skorzystał z 76 dni zabiegowych. Były to zabiegi i ćwiczenia wspomagane, nauka chodu, metody neurofizjologiczne PNF, masaż klasyczny na dwie okolice ciała. Rehabilitacja odbywała się z częstotliwością od dwóch do pięciu razy w tygodniu w zależności od samopoczucia poszkodowanego.

Pismem z dnia 17 kwietnia 2015 r. M. Ś. (1) reprezentowany przez (...) Centrum (...) zgłosił pozwanemu szkodę komunikacyjną z dnia 21 sierpnia 2014 r. i wniósł o wypłatę w terminie 30 dni kwoty 721.008,36 zł, obejmującej:



kwotę 700.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku z uszkodzeniem ciała oraz wywołanym rozstrojem zdrowia,



kwotę 848,36 zł tytułem zwrotu kosztów poniesionych wskutek zdarzenia z dnia 21 sierpnia 2014 r., dotyczących pobytu poszkodowanego w szpitalu,



kwotę 20.160 zł tytułem kosztów wynikłych z niezbędnej opieki osób trzecich w okresie od 21 sierpnia 2014 r. do 30 kwietnia 2015 r.

Na skutek powyższego zgłoszenia pozwany wszczął postępowanie likwidacyjne.

W toku prowadzonego postępowania likwidacyjnego, powód zgłosił pozwanemu następujące roszczenia:



pismem z dnia 11 czerwca 2015 r. roszczenie o zapłatę kwoty 3.783,73 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, obejmujących: koszty pobytu w ośrodku w wysokości 2.507,73 zł oraz koszty dojazdów do placówek medycznych w wysokości 1.276 zł.,



pismem z dnia 14 lipca 2015 r. roszczenie o zapłatę kwoty 1.218,69 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia obejmujących: koszty pobytu w ośrodku w wysokości 776,97 zł oraz koszty dojazdów do placówek medycznych w wysokości 414,72 zł.,



pismem z dnia 7 stycznia 2016 r. roszczenie o zapłatę kwoty 2.731,69 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, obejmujących:

a)  koszty zakupu kremu pielęgnacyjnego w wysokości 13,98 zł,

b)  koszty pobytu w szpitalu w wysokości 1.912,78 zł,

c)  koszty wykonania kopii dokumentacji medycznej w wysokości 2,43 zł,

d)  koszty dojazdów do placówek medycznych w wysokości 816,48 zł,



pismem z dnia 12 stycznia 2016 r. roszczenie o zapłatę kwoty 508,20 zł z tytułu zwrotu kosztów pobytu w ośrodku za miesiąc listopad 2015 r.,



pismem z 18 kwietnia 2017r. roszczenie o zapłatę kwoty 16.686,46 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, na które składały się:

a)  koszty zakupu lekarstw w wysokości 1.622,26 zł

b)  koszty pobytu w ośrodku w wysokości 8.867,60 zł,

c)  koszty zakupu sprzętu rehabilitacyjnego w wysokości 3.981,40 zł,

d)  koszty dojazdów do placówek medycznych w wysokości 2.215,20 zł.

e)  oraz kwoty 46.336 zł tytułem kosztów opieki osób trzecich w okresie od 1 listopada 2016r. do 30 kwietnia 2017r.,



pismem z dnia 17 lipca 2017 r. roszczenie o zapłatę:

a)  kwoty 13.940,64 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia,

b)  kwoty 2.048 zł tytułem opieki osób trzecich w okresie od 1 maja 2017 r. do 8 maja 2017 r.,

c)  kwoty 7.080 zł renty miesięcznej tytułem zwiększonych potrzeb, płatnej od 1 sierpnia 2017r., obejmującej w skali miesiąca: koszty pobytu w ośrodku – 5.880 zł, koszty dojazdów do ośrodka – 600 zł, koszty zakupu leków i środków higienicznych – 600 zł.,



pismem z dnia 24 lipca 2017 r. roszczenie o zapłatę kwoty 7.710,45 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, obejmujących:

a)  koszty zakupu lekarstw w wysokości 375,05 zł,

b)  koszty wizyt u specjalistów w wysokości 600 zł,

c)  koszty pobytu w ośrodku w wysokości 5.880 zł,

d)  koszty dojazdów do placówek medycznych w wysokości 855,40 zł.,



pismem z dnia 2 września 2017 r. roszczenie o zapłatę kwoty 5.917,52 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, obejmujących:

a)  koszty zakupu lekarstw i środków leczniczych w wysokości 545,52 zł,

b)  koszty pobytu w ośrodku rehabilitacyjnym w wysokości 5.372,00 zł.,



pismem z dnia 20 września 2017 r. roszczenie o zapłatę:

a)  kwoty 54.432 zł tytułem opieki osób trzecich za okres od 1 listopada 2016r. do 8 maja 2017r.,

b)  kwoty 7.471,85 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia,

c)  kwoty 46.070,40 zł. tytułem renty wyrównawczej (za utratę możliwości zarobkowania) za okres od grudnia 2014r. do września 2017r.,

d)  renty miesięcznej wyrównawczej (za utratę możliwości zarobkowania) w wysokości 1.459 zł.,



pismem z dnia 6 listopada 2017 r. roszczenie o zapłatę kwoty 7.349,78 zł. tytułem zwrotu kosztów leczenia, obejmujących:

a)  koszty leczenia w wysokości 5.939,78 zł,

b)  koszty dojazdów do placówek medycznych w wysokości 1.410 zł.,



pismem z dnia 29 listopada 2017 r. roszczenie o zapłatę kwoty 3.702,54 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, obejmujących:

a)  koszty zakupu lekarstw i środków higieny w wysokości 255,54 zł,

b)  koszty wizyt u specjalistów w wysokości 1.600 zł – koszt wykonania protezy,

c)  koszty transportu poszkodowanego do domu w wysokości 517 zł,

d)  opłatę za pobyt w DPS w wysokości 1330 zł,

oraz o zapłatę kwoty 29.904 zł. z tytułu kosztów opieki osób trzecich za okres od 4 października 2017r. do 31 grudnia 2017r.,



pismem z dnia 5 marca 2018 r. roszczenie o zapłatę kwoty 454,50 zł. tytułem zwrotu kosztów leczenia,



w wiadomości email z 8 marca 2018r. roszczenie o zapłatę kwoty 821,39 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia,



pismem z dnia 23 marca 2018 r. roszczenie o zapłatę kwoty 821,39 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia,



w wiadomości email z dnia 11 maja 2018 r. roszczenie o zapłatę:

a)  dodatkowej kwoty 20.000 zł z tytułu zadośćuczynienia,

b)  kwoty 304,45 zł z tytułu kosztów zakupu środków medycznych,

c)  kwoty miesięcznej renty w wysokości 2.950 zł z tytułu zwiększonych potrzeb, począwszy od dnia 1 maja 2018r.,



pismem z dnia 26 czerwca 2018 r. roszczenie o zapłatę kwoty 304,45 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia,



w emailu z 24 lipca 2018 r. roszczenie o zapłatę kwoty 632,58 zł. tytułem zwrotu kosztów leczenia,



pismem z dnia 9 sierpnia 2018 r. roszczenie o zapłatę kwoty 700,29 zł. tytułem zwrotu kosztów leczenia,



w emailu z dnia 5 września 2018r. roszczenie o zapłatę kwoty 111,20 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu leków,



pismem z dnia 24 września 2018 r. roszczenie o zapłatę kwoty 605,77 zł. tytułem zwrotu kosztów leczenia,



w wiadomości e-mail z dnia 1 października 2018 r. o zapłatę kwoty 67,88 zł z tytułu kosztów zakupu leków.

Pozwany przyznał poszkodowanemu w sumie kwotę 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia.

Tytułem odszkodowania przyznał natomiast:



w dniu 30 marca 2017r. kwotę 6.322,86 zł, z czego 4.945,12 zł za poniesione koszty leczenia i 1.377,74 zł. za koszty dojazdów na trasie C.- S. i C. –B.,



w dniu 4 maja 2017 r. kwotę 2.198,07 zł, na którą składały się:

a)  kwota 1.605,26 zł z tytułu zwrotu kosztów leczenia,

b)  kwota 592,81 zł z tytułu zwrotu kosztów dojazdu,



w dniu 22 maja 2017 r. kwotę 11.750,53 zł tytułem zwrotu kosztów wynikających z faktur: KP nr (...), KP nr (...), KP (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) oraz kosztów dojazdów w wysokości 32,93 zł w okresie 5 czerwca 2015r. – 6 kwietnia 2016r.,



w dniu 17 sierpnia 2017r. kwotę 2.567,72 zł, na którą składały się:

a)  kwota 1.838,12 zł za poniesione koszty leczenia,

b)  kwota 729,60 zł z tytułu kosztów opieki za okres 1-8 maja 2017r.,



w dniu 21 września 2017 r. kwotę 558,57 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia,



w dniu 18 października 2017 r. kwotę 16.110,70 zł z tytułu kosztów opieki za okres od 1 listopada 2016r. do 30 kwietnia 2017r.,



w dniu 16 maja 2018 r. kwotę 2.370,57 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia,



w dniu 16 sierpnia 2018r. kwotę 811,05 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia,



w dniu 4 października 2018 r. kwotę 111,20 zł tytułem kosztów leczenia,



w dniu 22 lutego 2019 r. kwotę 2.878,22 zł tytułem refundacji faktury nr (...),



w dniu 21 marca 2019r. kwotę 7.787,33 zł tytułem zwrotu kosztów wynikających z faktury nr (...).

Poszkodowany nie zgodził się z ustaloną przez pozwanego kwotą 150.000 zł zadośćuczynienia i pismem z dnia 18 lipca 2017r. wniósł odwołanie od decyzji z dnia 30 marca 2017r. Pozwany uznał żądanie zapłaty dalszej kwoty za nieuzasadnione, o czym poinformował poszkodowanego pismem z dnia 16 sierpnia 2018r.

W dniu (...) r. poszkodowany M. Ś. (1) zmarł. Spadek po nim odziedziczyła na podstawie ustawy w całości jego córka - powódka K. N..

Wskutek wypadku z dnia 20 sierpnia 2014 r. M. Ś. (1) doznał rozstroju zdrowia psychicznego w postaci afazji globalnej oraz zaburzeń psychicznych w zakresie czynności poznawczych oraz innych czynności psychicznych takich jak doświadczanie emocji, nawiązywanie kontaktu, aktywność społeczna. Rozstrój zdrowia psychicznego jest następstwem urazu czaszkowo mózgowego. Zakłócenie czynności psychicznych polegało na niezdolności do nawiązywania logicznego kontaktu, odbierania i przekazywania otoczeniu informacji (za wyjątkiem prostych poleceń), niezdolności czytania, pisania i myślenia abstrakcyjnego. Zmiany w stanie psychicznym poszkodowanego nie wymagały leczenia psychiatrycznego, gdyż leczenie to nie poprawiłoby stanu psychicznego wynikającego z uszkodzenia mózgu. Poszkodowany nie wymagał również regularnych wizyt kontrolnych u lekarza o specjalności z zakresu psychiatrii. Zakłócenia czynności psychicznych wpływały ujemnie na wszelkie sfery funkcjonowania życiowego M. Ś. (1). Poszkodowany nie był zdolny do samodzielnej egzystencji, wymagał całodobowej opieki i nadzoru, utracił całkowicie i trwale zdolność do pracy. Uszczerbek na zdrowiu powstały u poszkodowanego w związku z rozstrojem zdrowia psychicznego wynosił 100%. W związku z powyższymi następstwami poszkodowany od chwili wypadku wymagał stałej opieki w wymiarze minimum dwunastu godzin na dobę.

Uraz czaszkowo-mózgowy spowodował u poszkodowanego również następstwa w postaci:



ubytku kości czaszki przekraczającego 2,5 cm i związanego z tym trwałego uszczerbku na zdrowiu wynoszącego 20%,



porażenia kończyn dolnych, uniemożliwiającego samodzielne stanie i chodzenie, i związanego z tym trwałego uszczerbku na zdrowiu wynoszącego 100%,



afazji znacznego stopnia utrudniającej porozumiewanie się i związanego z tym uszczerbku na zdrowiu wynoszącego 40%.

Powyższe następstwa czyniły poszkodowanego osobą trwale i całkowicie niezdolną do pracy oraz niezdolną do samodzielnej egzystencji. W związku z tymi następstwami poszkodowany od chwili wypadku wymagał stałej opieki w wymiarze minimum dwunastu godzin na dobę.

Wskutek wypadku komunikacyjnego powstały u poszkodowanego także inne uszkodzenia ciała powodujące trwały uszczerbek na zdrowiu, a mianowicie:



złamanie żeber IX-X po stronie prawej, które zrosło się ze zniekształceniem bez niewydolności oddechowej, skutkujące uszczerbkiem w wysokości 3%,



zrosty opłucnej prawej po przebytym krwiaku opłucnowym, bez niewydolności oddechowej, skutkujące uszczerbkiem w wysokości 4%,



złamanie przednich części trzonów Th2 i Th8, ograniczające ruchy kręgosłupa, skutkujące uszczerbkiem w wysokości 8%.

Przebyte złamania żeber z krwiakiem opłucnowym, złamania trzonów kręgowych musiały powodować u poszkodowanego znaczne dolegliwości bólowe bezpośrednio po wypadku przez okres około 6 tygodni. Dolegliwości bólowe kręgosłupa mogły występować przez okres 3 miesięcy. Od chwili wypadku aż do śmierci poszkodowany wymagał leczenia rehabilitacyjnego, fizykoterapeutycznego i logopedycznego, okresowych kontroli neurologicznych i ortopedycznych, kontrolnych badań laboratoryjnych. Kontrolne wizyty i badania mogły odbywać się w ramach świadczeń refundowanych przez NFZ. Poszkodowany potrzebował od chwili wypadku aż do śmierci pomocy we wszystkich czynnościach dnia codziennego, w szczególności: przy siadaniu, przekręcaniu się na łóżku, przy oddawaniu moczu z tzw. kaczki, zmianie pieluchomajtek, pościeli, podawaniu leków, przygotowywaniu i podawaniu posiłków, załatwianiu spraw urzędowych.

Ze względu na stan zdrowia poszkodowanego uzasadniona była rehabilitacja w warunkach domowych lub ośrodkach stacjonarnych w wymiarze raz na dwa lub trzy dni w zależności od postępu i poprawy stanu poszkodowanego. Możliwości korzystania ze świadczeń refundowanych były ograniczone z powodu długiego czasu oczekiwania i braku dostępności. Niezbędne były ćwiczenia bierne i czynne kończyn dolnych i górnych, ćwiczenia zwiększające zakres ruchomości w stawach, nauka obracania się, siadania, wstawania, masaż kończyn górnych i dolnych prawych, fizykoterapia. Koszty zabiegów rehabilitacyjnych i ćwiczeń kształtowały się na poziomie: kinezyterapia 100-150 zł, masaż – 80 -100 zł, fizykoterapia 15 zł -20 zł. Niezbędne było również korzystanie przez poszkodowanego ze środków zaopatrzenia rehabilitacyjnego, takich jak: łóżko ortopedyczne z uchwytem do podciągania, materac przeciwodleżynowy i wózek inwalidzki.

Pełna odpłatność za usługi opiekuńcze świadczone przez Miejski Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w C. wynosiła w 2014r. – 15,50 zł, a w latach 2015 – 2018r. – 16 zł. Poszkodowany nie był objęty pomocą w formie usług opiekuńczych zarówno wtedy, kiedy mieszkał w C., jak i wtedy, kiedy zamieszkał w S.. Powódka próbowała uzyskać pozyskać do pomocy pielęgniarkę środowiskową, lecz próby te zakończyły się niepowodzeniem.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, ograniczony z uwagi na zakres zaskarżenia w apelacji pozwanego, o czym będzie mowa niżej, do kwestii renty, Sąd Okręgowy uznał roszczenie powódki o zapłatę za zasadne w przeważającej części.

Sąd ten jako podstawę prawną odpowiedzialności pozwanego za szkodę wyrządzoną M. Ś. (1) w związku z ruchem samochodu osobowego wskazał przepis z art. 19 ust. 1 i art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152). W sprawach nie uregulowanych ww. ustawą zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego, co wynika z art. 22 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Sąd Okręgowy wskazał, że w niniejszej sprawie okoliczności wypadku drogowego nie były między stronami sporne. Podstawą prawną roszczenia powoda o zadośćuczynienie jest przepis art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c., roszczenia o rentę przepis art. 444 § 2 k.c., z kolei podstawą prawną roszczenia o odszkodowanie jest przepis art. 444 § 1 k.c.

Sąd Okręgowy za częściowo uzasadnione uznał roszczenie powódki o rentę. Renta była dochodzona z dwóch tytułów, a mianowicie z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej i z tytułu zwiększonych potrzeb.

Odnosząc się do renty z tytułu utraty zdolności do pracy Sąd ten wyjaśnił, że jej celem jest rekompensata szkody w postaci utraty lub zmniejszenia dochodów wskutek pozbawienia poszkodowanego możności uzyskania zarobków i innych korzyści, które mógł osiągnąć, gdyby nie doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Przy ustaleniu wysokości renty wyrównawczej za punkt wyjścia należy przyjmować zarobek, który zważywszy na rodzaj wykonywanej wcześniej działalności poszkodowany mógłby uzyskiwać z pracy, jeżeli zachowałby zdolność do pracy, a następnie porównać go z dochodami aktualnie uzyskiwanymi przez poszkodowanego bądź dochodami, które mógłby uzyskiwać przy ograniczonej zdolności do pracy. M. Ś. (1) na skutek wypadku z dnia 20 sierpnia 2014 r. utracił całkowicie i trwale zdolność do pracy zarobkowej. Potwierdzają to zgodnie wszystkie opinie biegłych, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 8 czerwca 2016 r. (k. 91-92) i orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Dla przyznania renty nie ma znaczenia to, że przed wypadkiem poszkodowany był zarejestrowany jako osoba bezrobotna i, że w przeszłości też były okresy, kiedy miał przerwy w zatrudnieniu. Renta należy się bowiem również osobie, która przed wypadkiem nie pracowała, ale miała realne perspektywy zatrudnienia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 27 lutego 2013 r. I ACa 32/13). Jeśli chodzi o wysokość dochodów, to z danych o ostatnio uzyskiwanym przez poszkodowanego wynagrodzeniu za pracę na stanowisku pracownika magazynowego w (...) spółki jawnej w P. niewiele tak naprawdę wynika. Między poszczególnymi latami są spore rozbieżności co może wskazywać na to, że wymiar czasu pracy świadczonej przez poszkodowanego był w każdym roku inny. W zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wymiar pracy poszkodowanego nie został określony. Ustalenie wysokości wynagrodzenia miesięcznego netto za pracę w pełnym wymiarze czasu pracy nie jest w związku z tym na podstawie tych niepełnych danych możliwe. W ocenie tego Sądu uwzględniając wiek i dobry stan zdrowia poszkodowanego przed wypadkiem należy jednak przyjąć, że gdyby nie uległ on wypadkowi, mógłby osiągać dochody odpowiadające, co najmniej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, określanego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U.2020.2207 j.t.). Zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy, wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonego w trybie art. 2 i 4.

Dalej Sąd Okręgowy wskazał, że renta należna jest poszkodowanemu od chwili wypadku, ale poszkodowany objął swoim roszczeniem okres późniejszy, zaczynający się od dnia 1 stycznia 2016 r. Kwoty żądane przez niego tytułem renty miesięcznej za lata 2016 r. -2018 r. odpowiadają wysokości minimalnego wynagrodzenia netto za pracę w tych latach, natomiast kwoty miesięcznej renty za rok 2019 i 2020 odpowiadają wysokości minimalnego wynagrodzenia netto za pracę w 2018 r. i są niższe od minimalnego wynagrodzenia netto za pracę w 2019 r. oraz minimalnego wynagrodzenia netto za pracę w 2020 r. Roszczenie o zapłatę renty wyrównawczej Sąd uznał w całości za uzasadnione za okres obejmujący wymagalne świadczenia z tytułu renty w okresie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia śmierci poszkodowanego, tj. do dnia (...) r. Należności z powyższego tytułu wynoszą:



od stycznia do grudnia 2016 roku w wysokości po 1.355,69 zł miesięcznie, czyli 16.268,28 zł za cały rok,



od stycznia do grudnia 2017 roku w wysokości po 1.459 zł miesięcznie, czyli 17.508 zł za cały rok,



od stycznia do grudnia 2018 r. w wysokości po 1.530 zł miesięcznie, czyli 18.360 zł za cały rok,



od stycznia do grudnia 2019 r. w wysokości po 1.530 zł miesięcznie, czyli 18.360 zł za cały rok,



od stycznia do grudnia 2020 r. w wysokości po 1.530 zł miesięcznie, czyli 18.360 zł za cały rok.

W sumie w okresie od stycznia 2016 r. do grudnia 2020 r. należności z powyższego tytułu wyniosły 88.856,28 zł. (16.268,28 zł plus 17.508 zł plus 18.360 zł plus 18.360 zł plus 18.360 zł).

Sąd Okręgowy w przedmiocie renty z tytułu zwiększonych potrzeb, ustalił, iż poszkodowany wskazał, że jej wysokość uzasadniona jest następującymi wydatkami:

1.  koszty opieki w kwocie 3.840 zł.,

2.  koszty zakupu pieluchomajtek oraz środków medycznych w kwocie 500 zł,

3.  koszty dojazdów do placówek medycznych w kwocie 200 zł,

4.  koszty rehabilitacji w kwocie 1.000 zł.

Odnosząc się do powyższych składników Sąd I instancji wskazał w pierwszej kolejności co do kosztów opieki, że powstanie konieczności korzystania z opieki stanowi szczególnego rodzaju uszczerbek zwiększający potrzeby osoby doznającej uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Opieka ma wymierną wartość nawet wtedy, gdy jest sprawowana nieodpłatnie. Poszkodowany może domagać się kosztów za usługi opiekuńcze, które były mu potrzebne, niezależnie od tego czy faktycznie je poniósł. Okoliczność, że opiekę nad nim sprawowały bezpłatnie osoby najbliższe nie powinna prowadzić do zmniejszenia zakresu zobowiązania odszkodowawczego (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2020r., III CZP 31/19).

Poszkodowany przyjął, że potrzebna jest mu opieka w wymiarze co najmniej ośmiu godzin dziennie przez trzydzieści dni w miesiącu. Stawkę godzinową za usługi opiekuńcze określił na kwotę 16 zł.

Dalej Sąd Okręgowy wskazał, że zebrane w sprawie dowody, a w szczególności wydane w sprawie opinie biegłych sądowych, dokumentacja medyczna poszkodowanego, okresowe raporty sporządzane w ramach indywidualnego programu pomocy, a także zeznania powódki i świadka B. Ś. zgodnie wskazują na to, że wskutek wypadku poszkodowany stał się osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, wymagającą opieki i pomocy drugiej osoby w wymiarze nie mniejszym niż przyjęty w pozwie. Z pisma Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w C. z dnia 23 lutego 2018 r. wynika, że stawka za godzinę opieki wynosiła w latach 2015-2018 kwotę 16 zł. Uwzględniając późniejszy wzrost cen towarów i usług można przyjąć, że stawka w kolejnych latach nie była od niej niższa. Koszt miesięcznej opieki należy w tej sytuacji ustalić na kwotę 3.840 zł (8 godzin x 16 zł x 30 dni). Z uwagi na to, że powódka pobierała specjalny zasiłek opiekuńczy Sąd uznał, że świadczenie rentowe związane z kosztami opieki powinno być pomniejszone o ten zasiłek. Specjalny zasiłek opiekuńczy jest przyznawany na podstawie art. 16 a ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. 2023.390 t.j.). Celem tego świadczenia jest częściowa rekompensata kosztów opieki w stosunku do osób, które wyręczając państwo tracą możliwość zarobkowania. Przysługuje ono osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom jeżeli nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Jednym z kryteriów przyznania tego zasiłku jest kryterium dochodowe. Zgodnie z art. 16 a ust. 2 ww. ustawy, specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny sprawującej opiekę oraz rodziny wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty, o której mowa w art. 5 ust. 2. Przepisy art. 5 ust. 4-9 stosuje się odpowiednio. W okresie objętym żądaniem pozwu kwota dochodu na 1 członka rodziny wskazana w art. 5 ust. 2 wynosiła 764 zł, natomiast kwota specjalnego zasiłku opiekuńczego – 620 zł. Do akt nie zostały przedłożone decyzje o przyznaniu powódce tego zasiłku za rok 2018, ale z jej zeznań wynika, że faktycznie go w tym czasie pobierała w wysokości 620 zł miesięcznie. Gdyby poszkodowany uzyskiwał dochody w wysokości równej świadczeniu rentowemu przyznanemu mu za okres objęty żądaniem, to dochód przypadający na jednego członka rodziny przekroczyłby kwotę 764 zł, zwłaszcza, że mąż powódki pracował i uzyskiwane przez niego wynagrodzenie również wliczałoby się do łącznej kwoty dochodu. Z powyższych względów Sąd tenuznał, że kwotę 3.840 zł należy za każdy miesiąc pomniejszyć o kwotę specjalnego zasiłku opiekuńczego w wysokości 620 zł. W rezultacie świadczenie rentowe należne poszkodowanemu w zakresie obejmującym wyłącznie koszty opieki wynosi 3.220 zł. miesięcznie. Poszkodowany nie korzystał z pomocy opieki finansowanej ze środków publicznych, gdyż jak wskazują dowody w postaci zeznań świadka B. Ś. i zeznań powódki pomocy tej nie uzyskał pomimo starań podjętych przez opiekuna.

Następnie Sąd Okręgowy wskazał w zakresie kosztów zakupu leków i środków medycznych, że średni miesięczny koszt to kwota 294 zł. Jeśli chodzi o środki medyczne powódka wskazała maść S., podkłady i pieluchomajtki. Spośród leków przyjmowanych przez poszkodowanego wymieniła K., N., B., P., E., C.. Reszty leków powódka nie pamiętała. Nazwy leków przyjmowanych stale oraz ich dawki wynikają z raportu zbiorczego o stanie zdrowia poszkodowanego, sporządzonego na potrzeby opracowania indywidualnego planu pomocy (k. 886). Potrzebę stałego przyjmowania tych leków i zalecane dawki potwierdza również opinia biegłego sądowego H. M.. W raporcie zbiorczym o stanie zdrowia poszkodowanego sporządzonym przez specjalistę neurologa w dniu 25 października 2018r. wskazano, że w związku z wypadkiem poszkodowany zażywa leki: K./N. – 3x dziennie po jednej tabletce, B. – 3 x dziennie po jednej tabletce, P. – 1 x dziennie, E. – 2 x dziennie po jednej tabletce, M. – 3x dziennie po jednej tabletce, B. – 2 x dziennie po jednej tabletce, C. – 3 x dziennie po jednej tabletce.

Jeśli chodzi o lek C. wskazany przez powódkę, to jak wynika z informacji podanych w ulotkach dostępnych na stronie (...) ma ona podobne działanie co lek E. i (...). Jest on stosowany między innymi w celu zapobiegania wrzodom dwunastnicy lub w przypadku zakażenia jelita bakterią. Dla obliczenia średniego miesięcznego kosztu zakupu leków Sąd przyjął w związku z powyższym cenę jednego z tych leków – E., który wskazał w ww. raporcie zbiorczym specjalista neurologii, balneologii i medycyny fizykalnej. Ceny leków, maści S. stosowanej przeciw odleżynom oraz podkładów i pieluchomajtek Sąd ustalił na podstawie faktur zakupu i cen dostępnych na stronach internetowych aptek. Średni miesięczny koszt zakupu wynika z następujących obliczeń: 1 s. na miesiąc – koszt 33,99 zł, 15 podkładów na miesiąc – koszt 30 zł, K. (60 tab) – koszt 10,75 zł, N. (30 tab) – koszt 16,99 zł, B. (50 tab) – koszt jednego opakowania zawierającego 50 tabletek wynosi 18,99 zł, a potrzebne są dwa opakowania na miesiąc, z czym związany jest koszt 37,98 zł, P. – koszt jednego opakowania 60 tabletek wynosi 33,99 zł, w związku z czym koszt 30 tabletek w miesiącu to 16,99 zł, E. (56 sztuk) – koszt jednego opakowania zawierającego 56 tabletek to 8,48 zł, na jeden miesiąc potrzeba 60 kapsułek, w skali roku potrzeba 13 opakowań po 60 kapsułek, co oznacza, że w skali miesiąca jest to koszt 9,18 zł, M. – koszt jednego opakowania zawierającego 50 tabletek to 14,99 zł, a na miesiąc potrzebne są dwa opakowania, w związku z czym koszt miesięczny to 29,98 zł, C. – koszt zakupu jednego opakowania zawierającego 60 tabletek to kwota 22 zł, a na miesiąc potrzeba 90 tabletek, w związku z czym koszt miesięczny to 33 zł.

Do powyższych kosztów Sąd ten doliczył koszt pieluchomajtek, które są częściowo refundowane. Powódka określiła koszt zakupu po refundacji na kwotę około 80 zł. Sąd Okręgowy przyjął jako średni koszt 75 zł na podstawie faktury zakupu dwóch opakowań po 30 sztuk każda (faktura z 22 stycznia 2018r., k.951v.), gdyż taki koszt dopłaty ze strony pacjenta wynika z faktury. Z podsumowania ww. pozycji wynika w zaokrągleniu do pełnego złotego kwota 294 zł.

Kolejno Sąd Okręgowy wyjaśnił, że koszty rehabilitacji i koszty przejazdów potraktował łącznie z tego względu, że część kosztów dojazdu do placówek medycznych, którą skalkulował poszkodowany jako odrębną pozycję, obejmuje koszty dojazdu na rehabilitację. Kosztów tych nie musiałby jednak poszkodowany ponosić w sytuacji, gdyby rehabilitacja odbywała się w warunkach domowych, tak jak ostatecznie przyjął Sąd na podstawie zebranych w sprawie dowodów. Z indywidualnego planu pomocy, raportów z diagnozy sporządzonych w trakcie realizacji indywidualnego planu pomocy, opinii orzecznika wydanych na zlecenie pozwanego, dokumentacji medycznej i opinii biegłych sądowych, a w szczególności opinii biegłych H. M. i K. A. wynika, że poszkodowany M. Ś. (1) wymagał rehabilitacji w warunkach domowych obejmującej zajęcia z neurologopedą, neuropsychologiem i fizjoterapeutą. Jeśli chodzi o wizyty neurologopedy i neuropsychologa Sąd ten przyjął, że powinny się one odbywać w wymiarze wynikającym z indywidualnego planu pomocy, czyli po dwa razy w tygodniu, natomiast jeśli chodzi o wizyty fizjoterapeuty, że częstotliwość ich powinna być większa, tj. co drugi dzień, tak jak wynika to z opinii biegłego z zakresu rehabilitacji. Biegły K. A. określił w opinii średnie ceny zabiegów fizykoterapii w granicach 15-20 zł, kinezyterapii w granicach 100-150 zł i masażu w granicach 80-100 zł, nie precyzując czy są to ceny zabiegów wykonywanych u pacjenta w domu. Biegły nie określił też kosztów zajęć z neurologopedą i neuropsychologiem. Z ofert usług rehabilitacyjnych dostępnych np. na stronie www.znanylekarz.pl wynika, że ceny wizyty domowej fizjoterapeuty kształtują się w wysokości zbliżonej do górnego poziomu cen wskazanych przez biegłego, dlatego Sąd ustalił koszty jednej takiej wizyty na kwotę 170 zł (150 zł kinezyterapia i 20 zł fizykoterapia). Jeśli chodzi o koszt terapii neurologopedycznej w warunkach domowych to jest on podobny do kosztu kinezyterapii (zob. np. cennik usług na stronie (...)), czyli wynosi 150 zł. Odnośnie do kosztu wizyty domowej neuropsychologa to na podstawie cenników usług dostępnych na stronach (...)można przyjąć, że kształtuje się on na poziomie nie niższym niż 150 zł. W związku z powyższym Są ten przyjął, że w skali miesiąca łączne koszty ww. zajęć z fizjoterapeutą, neurologopedą i neuropsychologiem kształtowały się na poziomie co najmniej 4.440 zł. (150 zł x 2 x 4 plus 150 zł x 2 x 4 plus 170 zł x 2 x 4). Ustalając wysokość świadczenia rentowego Sąd Okręgowy uwzględnił zabiegi rehabilitacyjne, z których M. Ś. (1) korzystał nieodpłatnie w ramach indywidualnego planu pomocy. Sąd przyjął na podstawie przedłożonych przez pozwanego dokumentów oraz zeznań powódki i świadka B. Ś., że program finansowany przez pozwanego był realizowany przez cały 2019 rok. Dokumenty potwierdzające ilość zrealizowanych zajęć rehabilitacyjnych obejmują wyłącznie miesiące styczeń- kwiecień 2019 r., jednak z zeznań powódki złożonych we wrześniu 2019 r. wynika, że ten plan pomocy opracowany na dwanaście miesięcy był faktycznie realizowany również po kwietniu 2019 r. Jeśli chodzi o rok 2020 to w związku z przedłożeniem przez pozwanego raportu okresowego za miesiąc styczeń 2020r. (k.1163) Sąd zobowiązał strony do wskazania czy w 2020r. program był realizowany, a jeśli tak w jakim zakresie (zob. zobowiązanie k.1303 i 1306 i 1310). Pełnomocnik pozwanego w odpowiedzi na powyższe zobowiązanie oświadczył, że nie posiada na ten temat wiedzy, natomiast pełnomocnik powódki oświadczył, że poszkodowany nie był objęty indywidualnym programem pomocy, jedynie w okresie od czerwca do października 2020r. miał rehabilitację w warunkach domowych w ramach NFZ. Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał, że przedłożony raport za styczeń 2020r. jest w świetle oświadczeń stron dowodem niewiarygodnym i niewystarczającym dla dokonania na jego podstawie ustaleń o zrealizowanych zajęciach i w rezultacie przyjął, iż w 2020 r. żadnych zajęć w ramach indywidualnego programu pomocy nie było. Przy ustaleniu wysokości renty odliczono zatem koszty tych zajęć, które poszkodowany zaoszczędził w związku ze skorzystaniem ze świadczeń refundowanych przez NFZ oraz ze świadczeń sfinansowanych przez pozwanego, które odbyły się w ramach indywidualnego programu pomocy w 2019 r. Obliczenia za poszczególne miesiące przedstawiały się według Sądu Okręgowego następująco:

w grudniu 2018 r. koszty rehabilitacji wynosiły co najmniej 4.440 zł, gdyż zajęcia w ramach programu jeszcze nie były realizowane. W styczniu 2019 r. poszkodowany miał 3 wizyty rehabilitanta, 3 neurologopedy i 2 neuropsychologa (k. 1002), czyli kosztów tych wizyt nie musiał ponosić. Gdyby musiał ponieść koszty za pozostałe zajęcia, które stosownie do jego potrzeb powinny być zrealizowane, to musiałby zapłacić za 9 wizyt fizjoterapeuty, 5 wizyt neurologopedy i 6 wizyt neurolopsychologa, czyli co najmniej 3.180 zł. Za kolejne miesiące 2019 r. Sąd Okręgowy, na podstawie zeznań powódki i raportów za luty, marzec i kwiecień 2019r. przyjął, że średnia liczba zajęć przypadająca na jeden miesiąc wynosiła: 8 -zajęcia z fizjoterapeutą, 8 - zajęcia z neurologopedą, 8 - zajęcia z neuropsychologiem.

Sąd ten uznał, że z ogólnej liczby zajęć, z których poszkodowany powinien był skorzystać w każdym miesiącu (osiem zajęć z neurologopedą, osiem zajęć z neuropsychologiem, 12 zajęć z fizjoterapeutą) sfinansowane przez pozwanego w całości były w 2019 r.. zajęcia z neuropsychologiem i neurologopedą oraz osiem zajęć z fizjoterapeutą miesięcznie. Gdyby poszkodowany musiał ponieść koszty za pozostałe zajęcia z fizjoterapeutą, które stosownie do jego potrzeb powinny być zrealizowane, to musiałby zapłacić za cztery takie wizyty w każdym miesiącu, czyli 680 zł. W związku z tym, że koszt 680 zł jest kosztem rehabilitacji prowadzonej u pacjenta, poszkodowany nie ponosiłby kosztów dojazdu na rehabilitację. Do uzasadnionych, stałych kosztów dojazdu Sąd zaliczy; wyłącznie kontrolne wizyty u specjalistów. Z dokumentów w postaci formularza badania poszkodowanego przez specjalistę neurologa przeprowadzonego w dniu 16 października 2018r. (k.878-880) wynika, że poszkodowany wymagał stałej opieki specjalisty neurologa oraz, że wizyty kontrolne powinny odbywać się dwa razy w roku. W 2018 r. poszkodowany miał taką konsultację zapewnioną w ramach indywidualnego programu pomocy, co wynika z ww. formularza badania. W 2019 r. taka konsultacja w miejscu zamieszkania poszkodowanego się nie odbyła, na co wskazują zeznania powódki. Brak jest uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że w późniejszym czasie takie konsultacje specjalistyczne odbyły się w domu poszkodowanego, w związku z czym Sąd Okręgowy przyjął, że zarówno w 2019r., jak i w 2020r. poszkodowany musiał być na konsultację dowieziony. Wobec powyższego do miesięcznej renty należnej poszkodowanemu za rok 2019 należało doliczyć koszt dwóch przewozów taksówką osoby niepełnosprawnej na dwie wizyty do neurologa, w przeliczeniu na jeden miesiąc. Przyjmując szacunkową odległość 10 km z miejsca zamieszkania poszkodowanego w tamtym okresie (ul. (...) w S.) do centrum miasta i szacunkowy koszt przewozu osób niepełnosprawnych Sąd ten ustalił, że koszt przejazdu w jedną stronę do neurologa wynosi 90 zł, a w obie strony 180 zł. W ciągu roku poszkodowany miał zalecone dwie wizyty kontrolne, zatem roczny koszt to 360 zł, a w przeliczeniu na miesiąc – 30 zł. Same wizyty mogły odbywać się w ramach świadczeń refundowanych NFZ. Koszty przewozu osoby niepełnoprawnej taksówką Sąd przyjął na podstawie danych dostępnych na stronie internetowej (...) Wynika z nich, że koszt ten liczony jest następująco: 60 zł plus stawka za 1 km według stawek w S.. Stawki za przejazd taksówką w obrębie miasta wynoszą średnio 3 zł za 1 km. (takie stawki podane są np. na stronie cititaxi). Mając na względzie powyższe do kwoty 680 zł należało doliczyć 30 zł za dojazdy. Łączny koszt rehabilitacji i dojazdów w 2019 r., który powinien być uwzględniony w ramach miesięcznej renty wynosi zatem 710 zł. Jeśli chodzi o wizyty kontrolne u lekarza rodzinnego to one odbywały się w domu u poszkodowanego, co wynika z raportu z diagnozy społeczno-zawodowej poszkodowanego, sporządzonej przez eksperta Centrum Pomocy Osobom Poszkodowanym na podstawie informacji uzyskanych od powódki i jej matki (zob. k.870-875).

Dalej Sąd Okręgowy wskazał, że w 2020 r. indywidualny program pomocy nie był realizowany, ale poszkodowany jak wynika z zaświadczenia wystawionego przez (...) spółkę z o.o. z dnia 26 kwietnia 2023r. (k. 1323) miał wizyty rehabilitanta w domu w okresie od 11 sierpnia do 23 grudnia 2020 r. Sąd ten na podstawie tego zaświadczenia uznał, że wizyty domowe odbywały się z częstotliwością, jaka była uzasadniona potrzebami poszkodowanego i dlatego za ww. okres przyjął do obliczenia renty jedynie koszty pozostałych terapii, czyli zajęć z neurologopedą i neuropsychologiem, wynoszące minimum 2.400 zł w skali miesiąca. Do tego doliczyć jeszcze należy koszty dojazdów do specjalisty w wysokości 30 zł miesięcznie. Z powyższego wynika, że kwota 1.200 zł żądana przez poszkodowanego z tytułu rehabilitacji i kosztów dojazdów za okres styczeń - grudzień 2020 r. jest dużo niższa niż koszty, które musiałby on ponieść w związku z wizytami domowymi fizjoterapeuty, neurologopedy i neuropsychologa oraz dojazdami do specjalisty neurologa na wizyty kontrolne. Z pewnością jest ona też dużo niższa niż koszty, które poszkodowany musiałby ponieść, gdyby dojeżdżał na zajęcia do fizjoterapeuty, neurologopedy i neuropsychologa. Sąd I instancji przyjął, że żądana przez poszkodowanego kwota 1.200 zł miesięcznej z renty w zakresie obejmującym koszty rehabilitacji i dojazdów w 2020 r., jest w pełni uzasadniona.

Sąd Okręgowy, podsumowując poszczególne składniki renty z tytułu zwiększonych potrzeb przyjął, że w okresie od grudnia 2018 r. do grudnia 2020 r. renta miesięczna z powyższego tytułu kształtowała się w następującej wysokości:



grudzień 2018 r.: 3.220 zł plus 1.200 zł plus 294zł = 4.714 zł,



styczeń 2019 r.: 3.220 zł plus 1.200 zł plus 294zł = 4.714 zł,



luty 2019 r. - grudzień 2019r.: 3.220 zł plus 294 zł plus 680 zł plus 30 zł = 4.224 zł,



styczeń 2020 r. - grudzień 2020r.: 3.220 plus 1.200 zł plus 294 zł = 4.714 zł.

Mając na względzie podniesione wyżej okoliczności Sąd Okręgowy zasądził na rzecz powódki od pozwanego:



kwotę 450.000 zł tytułem zadośćuczynienia (pkt I wyroku),



kwotę 201.316,28 zł renty miesięcznej z obydwu tytułów za okres objęty żądaniem (pkt II wyroku).

Na kwotę 201.316,28 zł składają się:



renta miesięczna z obydwu tytułów za okres od grudnia 2018 r. do grudnia 2020 r. w wysokości 150.710 zł,



renta miesięczna z tytułu utraty zdolności zarobkowania za okres od stycznia 2016 r. do listopada 2018 r. włącznie, w wysokości 50.606,28 zł.

Kwota 150.710 zł wynika z poniższego obliczenia:



grudzień 2018 r. – 4.714 zł plus 1.530 zł = 6.244 zł.



styczeń 2019 r. – 4.714 zł plus 1.530 zł = 6.244 zł.



od lutego 2019 r. do grudnia 2019 r. włącznie – 4.224 zł plus 1.530 zł = 5.754 zł (11 miesięcy).



od stycznia 2020 r. do grudnia 2020 r. włącznie – 4.714 zł plus 1.530 zł = 6.244zł

Razem: 6.244 zł plus 6.244 zł plus 5.754 zł x 11 plus 6.244 zł x 12 = 150.710 zł. Kwota 50.606,28 zł wynika z poniższego obliczenia: za 2016 r. – 1.355,69 zł miesięcznie x 12 = 16.268,28 zł, za 2017 r. – 1.459 zł miesięcznie x 12 = 17.508 zł, za 2018 r. – 1.530 zł miesięcznie x 11 = 16.830 zł. Razem: 16.268,28 zł plus 17.508 zł plus 16.830 zł.

Sąd I instancji jako podstawę prawną roszczenia o odsetki za opóźnienie wskazał przepis art. 481 k.c. Odsetki od poszczególnych świadczeń z tytułu renty zasądził w następujący sposób: Od rat renty, które stały się wymagalne do dnia doręczenia odpisu pozwu, odsetki zostały zasądzone od pierwszego dnia następnego miesiąca, niż miesiąc, za który rata renty przypada, a od rat renty wymagalnych po doręczeniu odpisu pozwu odsetki zostały zasądzone od 11 dnia danego miesiąca, za który rata renty przypada. Taki sposób zasądzenia uzasadniony jest tym, że we wcześniejszych wezwaniach do zapłaty renty, poprzedzających datę wniesienia pozwu, poszkodowany nie określał terminu zapłaty świadczeń rentowych. Sąd zatem przyjął, że termin zapłaty renty za dany miesiąc przypadał na ostatni dzień tego miesiąca, w związku z czym od pierwszego dnia następnego miesiąca pozwany pozostawał w opóźnieniu. Dopiero w pozwie zostało wskazane, że renta miesięczna ma był płatna z góry do 10. dnia każdego miesiąca. Pozwany został wezwany po raz pierwszy do zapłaty renty wyrównawczej pismem z dnia 20 września 2017 r. (k. 34). W aktach nie ma dowodu doręczenia tego pisma pozwanemu, dlatego jako datę pewną, w której pozwany pismo otrzymał Sąd Okręgowy przyjął datę jego pisma z dnia 19 października 2017 r. (k. 36). Mając na względzie powyższe, odsetki od renty miesięcznej za okres od stycznia 2016 r. do września 2017 r. włącznie (suma renty miesięcznej za ten okres wynosi 29.399,28 zł) Sąd zasądził od dnia 20 października 2017 r., a od renty miesięcznej należnej za okres od października 2017 r. do dnia doręczenia pozwu pozwanemu, od 1. dnia następnego miesiąca po miesiącu, za który rata przypada. Od renty miesięcznej wymagalnej po doręczeniu odpisu pozwu, odsetki zostały zasądzone od 11. dnia każdego miesiąca z góry. Sąd zauważył przy tym, że przed wniesieniem pozwu poszkodowany domagał się renty z tytułu utraty zdolności zarobkowych w kwocie 1.459 zł. Kwotę 1.530 zł zgłosił dopiero po raz pierwszy w pozwie. Z powyższych względów odsetki od nadwyżki ponad kwotę 1.459 zł za okres od stycznia 2018 r. do dnia 30 listopada 2018 r. stanowiącej kwotę 781 zł (71 zł x 11) zostały zasądzone od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu. Od tej samej daty zostały zasądzone odsetki od nadwyżki (71 zł = 1.530 zł – 1.459 zł) za poszczególne świadczenia rentowe z powyższego tytułu, należne za okres od grudnia 2018 r. do dnia doręczenia odpisu pozwu. Od renty miesięcznej z obydwu tytułów należnej za okres od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu, odsetki za opóźnienie zostały zasądzone od 11. dnia każdego miesiąca, za który świadczenie rentowe przypadało.

W pozostałej, niezasądzonej wyrokiem części, roszczenie o zapłatę jako nieuzasadnione Sąd Okręgowy oddalił.

Na koniec, Sąd Okręgowy wskazał, że podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowi przepis art. 100 zdanie 1. k.p.c., a o kosztach sądowych stanowi przepis art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005r. (Dz.U.nr 167, poz. 1398).

Pozwany zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego apelacją w części tj.:

1.  co do zasądzonej na rzecz powoda w pkt II. wyroku kwoty 73.464,00 zł tj. ponad kwotę 127 852,28 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie;

2.  co do rozstrzygnięcia o kosztach procesu zawartego w pkt IV. wyroku w zakresie wynikającym z zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty stanowiącej przedmiot niniejszej apelacji,

3.  co do rozstrzygnięcia zawartego w pkt VI. wyroku w zakresie nakazania pobrania od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Szczecinie kwoty 31.507,90 zł tytułem należnych kosztów sądowych.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił naruszenie prawa materialnego, tj.:

1.  art. 444 § 2 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki renty miesięcznej za okres od września 2019 r. do grudnia 2020 r. z tytułu zwiększonych potrzeb w wysokości od 4.224,00 zł do 4.714,00 zł miesięcznie podczas gdy pozwana w tym okresie uiszczała na rzecz zmarłego miesięcznie kwoty nawet wyższe niż zasądzone przez Sąd - bo kwoty 5.019,00 zł miesięcznie z uwagi na to, że Sąd Apelacyjny w Szczecinie I Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 7 stycznia 2020 r. wydanym w postępowaniu zabezpieczającym w sprawie o sygn. akt I ACz 772/19 zasądził od pozwanego na rzecz zmarłego M. Ś. (1) kwotę do 5.019,00 zł miesięcznie;

2.  art. 410 § 2 k.c. poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki renty miesięcznej za okres od września 2019 r. do grudnia 2020 r. z tytułu zwiększonych potrzeb w wysokości od 4.224,00 zł do 4.714,00 zł miesięcznie podczas, gdy pozwana w tym okresie uiszczała na rzecz zmarłego miesięcznie kwoty nawet wyższe niż zasądzone przez Sąd - bo kwoty 5.019,00 zł z uwagi na to, że Sąd Apelacyjny w Szczecinie Wydział I Cywilny postanowieniem z dnia 7 stycznia 2020 r. wydanym w postępowaniu zabezpieczającym w sprawie o sygn. akt I ACz 772/19 zasądził od pozwanego na rzecz zmarłego M. Ś. (1) kwotę do 5.019,00 zł miesięcznie,

3.  art. 5 k.c. poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki renty miesięcznej za okres od września 2019 r. do grudnia 2020 r. z tytułu zwiększonych potrzeb w wysokości od 4.224,00 zł do 4.714,00 zł miesięcznie podczas gdy pozwana w tym okresie uiszczała na rzecz zmarłego miesięcznie kwoty nawet wyższe niż zasądzone przez Sąd - bo kwoty 5.019,00 zł z uwagi na to, że Sąd Apelacyjny w Szczecinie Wydział I Cywilny postanowieniem z dnia 7 stycznia 2020 r. wydanym w postępowaniu zabezpieczającym w sprawie o sygn. akt I ACz 772/19 zasądził od pozwanego na rzecz zmarłego M. Ś. (1) kwotę do 5.019,00 zł miesięcznie.

Wskazując na przytoczone zarzuty, szerzej omówione w uzasadnieniu apelacji, pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa ponad kwotę 127 852,28 zł i rozłożenie kosztów procesu przed Sądem I Instancji adekwatnie do stopnia uwzględnienia powództwa, a także przyznanie kosztów za obie instancje.

Nadto, skarżący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z potwierdzeń przelewów pozwanej dokonywanych na rzecz zmarłego oraz powódki w okresie od września 2019 r. do grudnia 2020 r. włącznie - w celu wykazania faktu uiszczania przez pozwaną kwoty 5.019,00 zł miesięcznie na rzecz zmarłego M. Ś. (1) oraz powódki tytułem renty z tytułu zwiększonych potrzeb i utraty zdolności do pracy zarobkowej na mocy postanowienia z dnia 7 stycznia 2020 r. wydanego w postępowaniu zabezpieczającym przez Sąd Apelacyjny w Szczecinie Wydział I Cywilny sygn. akt I ACz 772/19, w celu wykazania faktu uiszczenia kwoty zasądzonej zaskarżonym wyrokiem za okres od września 2019 r. do grudnia 2020 r.

Powódka złożyła odpowiedź na apelację, w której wniosła o oddalenie apelacji pozwanego oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed sądem drugiej instancji według norm prawem przewidzianych. Podniosła, że kwestia spełnienia świadczenia przez pozwanego nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia, a nadto strona powodowa potrąca przy tytułach należności uiszczone przez pozwanego kwoty.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 23 maja 2024 r. pozwany cofnął apelacje w zakresie odsetek od renty z tytułu zwiększonych potrzeb i utraty zdolności zarobkowych określonych w pkt 1. apelacji.

Strona powodowa podtrzymała dotychczas wyrażone przez siebie stanowisko.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego okazała się w przeważającej części uzasadniona, doprowadzając do wydania orzeczenia reformatoryjnego.

Tytułem uwagi wstępnej należy wskazać, że uwzględniając treść przepisu art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny, dokonując własnej oceny przedstawionego pod osąd materiału procesowego, stwierdził, że Sąd Okręgowy prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, a poczynione ustalenia faktyczne (zawarte w wyodrębnionej redakcyjnie części uzasadnienia zaskarżonego wyroku) nie są wadliwe i znajdują odzwierciedlenie w treści przedstawionych w sprawie dowodów. Sąd odwoławczy ustalenia Sądu Okręgowego czyni częścią uzasadnienia własnego wyroku, nie znajdując potrzeby ponownego ich szczegółowego przytaczania (por. np. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1935 r., C III 680/34; z 14 lutego 1938, C II 21172/37 i z 10 listopada 1998 r., III CKN 792/98). Jak jednolicie wskazuje się w judykaturze, obowiązek rozpoznania sprawy w granicach apelacji (art. 378 § 1 k.p.c.), oznacza związanie sądu odwoławczego zarzutami prawa procesowego (tak Sąd Najwyższy m.in. w uchwale 7 sędziów z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07), za wyjątkiem oczywiście tego rodzaju naruszeń, które skutkują nieważnością postępowania. Sąd Apelacyjny nie dostrzegł ich wystąpienia w niniejszej sprawie.

W niniejszej sprawie należy przede wszystkim zauważyć, że skarżący nie kwestionuje poprawności poczynionych przez Sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych ani przeprowadzonego postępowania dowodowego. Wywiedziona przez pozwanego apelacja zmierza wyłącznie do podważenia prawidłowości materialnoprawnej oceny dochodzonego roszczenia i wykazania, że zasądzenie na rzecz powódki świadczenia w łącznej kwocie 73 464,00 zł nie uwzględnia faktu, że w ramach postępowania zabezpieczającego co miesiąc była wypłacana poszkodowanemu przez pozwanego określona kwota tytułem renty. Wadliwości rozstrzygnięcia w tym zakresie skarżąca upatrywała w niepełnej subsumcji istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ustaleń faktycznych do treści wskazanego powyżej przepisu (wadliwość materialna). W świetle tak sformułowanego zarzutu kluczową dla kierunku rozpoznania jej apelacji w tym aspekcie okazała się kognicja Sądu odwoławczego, jako sądu ad meriti, ponownie weryfikującego żądanie i poprawność jego jurydycznej oceny zaprezentowanej przez Sąd I instancji.

Faktowi otrzymania przez powódkę wskazanej kwoty, co do której ogranicza się ostatecznie apelacja pozwanego, nie zaprzeczyła powódka. Wobec tego należy skonstatować, że Sąd pierwszej instancji w tym zakresie całkowicie pominął, że pozwany w powyższym okresie na mocy postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 7 stycznia 2022 r. wydanym w postępowaniu zabezpieczającym w sprawie o sygn. akt I ACz 772/19 wypłacał na rzecz zmarłego M. Ś. (1) kwotę 5.019,00 zł miesięcznie. Na dowód tego, skarżący przedłożył szereg potwierdzeń przelewów przedstawiających wysokość i regularność dokonanych wpłat (k. 1363).

Powódka powyższego dowodu nie zakwestionowała. Co więcej, sama wskazała, że pozwana przy wypłacie zasądzonych kwot z wyroku Sądu Okręgowego dokonała potrącenia kwoty 73,464,00 złotych, powołując się na wcześniejsze jej uiszczenie (k. 1382-1383). Nie sposób się natomiast zgodzić z twierdzeniami strony powodowej, że sam fakt złożenia oświadczenia o potrąceniu jest wystarczający, a w konsekwencji nie ma potrzeby zmiany zapadłego w sprawie rozstrzygnięcia. Powódka pomija całkowicie fakt, że na podstawie prawomocnego wyroku, nie pomniejszonego o wyżej wymienioną kwotę, jako już uiszczaoną, będzie mogła nadal dochodzić tego roszczenia i skierować sprawę na drogę postępowania egzekucyjnego. Pozwana, w celu obrony swoich praw musiałaby wytoczyć powództwo przeciwegzekucyjne w oparciu o przepisy art. 840 k.p.c. i następne, natomiast istnienie takiej możliwości nie limituje potrzeby respektowania, na podstawie art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., stanu rzeczy uwzględniającą aktualną w chwili wyrokowania wysokość nieuiszczonej przez pozwanego należności na rzecz powódki, w tym wypadku z tytułu renty.

Reasumując, należy przyjąć, że pozwany zaspokoił roszczenie w tej części jeszcze w toku postępowania pierwszoinstancyjnego, co implikuje konieczność zmiany zaskarżonego rozstrzygnięcia w sposób postulowany przez skarżącego. Ostatecznie zasądzona kwota 127.852,28 zł czyni zadość poczynionym przez Sąd odwoławczy ustaleniom w zakresie dokonanych przez pozwanego wpłat renty z tytułu zwiększonych potrzeb i utraconej zdolności do pracy poszkodowanego M. Ś. (1). Z powyższych względów, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., orzeczono jak w punkcie I. podpunkcie 1. sentencji.

Na rozprawie mającej miejsce w dniu 23 maja 2024 r. pozwany cofnął częściowo apelację tj. dotyczącej odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty wskazanej w pkt 1. apelacji. Na gruncie niniejszej sprawy, wobec skutecznego cofnięcia apelacji przez pozwanego w tej części, wydanie rozstrzygnięcia w postępowaniu wywołanym wniesieniem apelacji stało się zbędne (art. 355 k.p.c.). W świetle art. 391 § 2 k.p.c. zaszła zatem podstawa do umorzenia postępowania apelacyjnego w tej części, co znalazło odzwierciedlenie w punkcie II. sentencji wyroku.

Konsekwencję zmiany rozstrzygnięcia co do wysokości zasądzonego roszczenia rentowego stanowiła konieczność modyfikacji także w zakresie orzeczenia o kosztach procesu, o czym orzeczono w punkcie I. podpunkcie 2. sentencji wyroku, przy zastosowaniu wzajemnego rozliczenia kosztów oraz określenia obowiązku pokrycia kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa, w stosunku odpowiadającym obliczonemu procentowo stopniowi przegrania sprawy, pozostawiając wyliczenie w zakresie tych kosztów referendarzowi sądowemu (art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c.).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., mając na uwadze, że apelacja powódki została uwzględniona w niemalże w całości (apelacja co do odsetek została cofnięta). Pozwany poniósł opłatę od apelacji w kwocie 3.674 złotych oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 4.050 złotych, ustalone na podstawie § 2 pkt 5) w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (punkt III. wyroku).

Leon Miroszewski