I ACz 682/16 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Szczecinie z 2016-09-01
Sygn. akt I ACz 682/16
POSTANOWIENIE
Dnia 1 września 2016 roku
Sąd Apelacyjny w Szczecinie I Wydział Cywilny w składzie następującym:
Przewodniczący : SSA Tomasz Żelazowski (spr.)
Sędziowie : SA Krzysztof Górski
SA Małgorzata Gawinek
po rozpoznaniu w dniu 1 września 2016 roku w Szczecinie
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa I. A.
przeciwko P. O.
o ustalenie
na skutek zażalenia powoda na zarządzenie przewodniczącego w Sądzie Okręgowym w Szczecinie z dnia 5 lipca 2016 r., sygn. IC 47/16
p o s t a n a w i a :
I. oddalić zażalenie;
II. oddalić wniosek pełnomocnika powódki o przyznanie wynagrodzenia za udzielenie pomocy prawnej z urzędu w postępowaniu zażaleniowym.
SSA K. Górski SSA T. Żelazowski SSA M. Gawinek
UZASADNIENIE
Zarządzeniem z dnia 5 lipca 2016r. przewodniczący w Sądzie Okręgowym w Szczecinie zwrócił pozew I. A. przeciwko P. O. o zapłatę.
W uzasadnieniu takiego rozstrzygnięcia przewodniczący wskazał, że zarządzeniem z dnia 12 kwietnia 2016 r. pełnomocnik powódki został wezwany do sprecyzowania w terminie 7 dni żądania pozwu oraz do wskazania czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku nie podjęcia takich prób, do wyjaśnienia przyczyn tego stanu rzeczy, pod rygorem zwrotu pozwu. Pismo z wezwaniem do usunięcia braków formalnych pozwu zostało doręczone pełnomocnikowi powódki w dniu 9 maja 2016 r. W dniu 12 maja 2016r. pełnomocnik powódki złożył wniosek o przedłużenie terminu wykonania zobowiązania o 21 dni, a w dniu 9 czerwca 2016r. wniosek o przedłużenie terminu o kolejne 14 dni. Dalej przewodniczący wskazał, że braki formalne zostały usunięte przez pełnomocnika powódki dopiero w dniu 17 czerwca 2016r. Zauważył, że termin tygodniowy do usunięcia braków formalnych jest terminem ustawowym i jako taki nie podlega przedłużeniu. Przewodniczący zwrócił uwagę, że zgodnie z treścią przepisu art. 130 § 1 k.p.c., jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia lub uzupełnienia go w terminie tygodniowym. Po bezskutecznym upływie terminu przewodniczący zwraca pismo stronie. Pismo zwrócone nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma procesowego do sądu (art. 130 § 2 k.p.c.).
Mając na względzie, że termin tygodniowy jest terminem ustawowym i jako taki nie podlega przedłużeniu, przewodniczący na podstawie art. 130 § 2 k.p.c. zarządził jak wyżej.
Zażalenie na powyższe zarządzenie wniósł powód, który zaskarżył je w całości wnosząc o uchylenie zaskarżonego zarządzenia i nadanie sprawie stosownego biegu oraz przyznanie pełnomocnikowi powódki od Sądu lub zasądzenie od strony pozwanej kosztów pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu zażaleniowym, które nie zostały i nie zostaną uiszczone.
W uzasadnieniu zażalenia skarżący wskazał, że fakt niewykonania przedmiotowego wezwania w zakreślonym terminie, nie oznacza, że uzasadnia ono zarządzenie zwrotu pozwu.
Zdaniem powoda, wezwanie z dnia 20 kwietnia 2016 r., zobowiązujące pełnomocnika powódki do „sprecyzowania żądania pozwu" w terminie 7 dni pod rygorem zwrotu pozwu, bez wskazania, na czym polega brak precyzji pozwu (brak formalny pozwu), ani, co konkretnie i w jaki sposób adresat wezwania ma wykonać (co sprecyzować /co wyjaśnić) - nie było sformułowane w sposób umożliwiający stronie prawidłową realizację nałożonego obowiązku procesowego, stąd jako wadliwe wezwanie do uzupełniania braków formalnych, nie może uzasadniać zwrotu pozwu.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Zażalenie powoda nie zasługuje na uwzględnienie.
Mając na względzie zmianę dokonaną ustawą z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz.U. z 2015 r. poz. 1595), od 1 stycznia 2016 r., zgodnie z art. 187 § 1 pkt 1-3 k.p.c., pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać: dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna; przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu jak również informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia. Wskazaną nowelizacją został dodany pkt 3 do art. 187 § 1 k.p.c., którym wprowadzono dalszy obligatoryjny formalny element pozwu czyli informację odnośnie czy były podejmowane próby pozasądowego rozwiązania sporu między stronami. Ewentualne braki w powyższym zakresie są równoznaczne z koniecznością wezwania strony powodowej do uzupełnienia pozwu.
Po analizie akt sprawy Sąd odwoławczy uznał, że powód słusznie został wezwany w Sądzie pierwszej instancji, przy zastosowaniu art. 130 § 1 k.p.c., w terminie tygodniowym pod rygorem zwrotu pozwu, do usunięcia jego braków formalnych (k. 25), gdyż w żadnym razie pismo procesowe stanowiące pozew nie spełniało wysłowionego w art. 187 § 1 pkt 3 k.p.c. wymogu formalnego. W wyznaczonym w wezwaniu terminie pełnomocnik powoda złożył jedynie pismo (k.27), w którym zawarł wniosek o „przedłużenie terminu sądowego” i podał na przyczyny złożenia wniosku. Tym samym powód nie wykonał nałożonego na niego zobowiązania w terminie. Należy przy tym zauważyć, co słusznie podkreślono w zaskarżonym zarządzeniu, że tygodniowy termin, określony w art. 130 § 1, jest terminem ustawowym, a co za tym idzie - nie może być on przedłużany ani skracany.
Wobec powyższego Sąd odwoławczy uznał za trafne stanowisko przewodniczącego w Sądzie Okręgowym, że w opisanej sytuacji skarżący nie uzupełnił braków formalnych pozwu z dnia 18 stycznia 2016 r. w terminie. Skarżący zresztą w zażaleniu nawet nie wskazywał, aby uzupełnił brak formalny pozwu w zakresie wskazania czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku nie podjęcia takich prób, do wyjaśnienia przyczyn tego stanu rzeczy. Nie wskazywał również, aby zarządzenie w tym zakresie było wadliwe. Niezależnie od braku zarzutów w tym zakresie należy zaznaczyć, że zarządzenie wprost powielało treść ustawy w zakresie wymogu formalnego pozwu i już tylko z tego powodu nie mogło zostać uznane za nieprecyzyjne.
Powód w wywiedzionym zażaleniu kwestionował jedynie wezwanie z dnia 12 kwietnia 2016 r., w zakresie zobowiązania pełnomocnika powódki do „sprecyzowania żądania pozwu”. W żadnym razie nie można zobowiązania w tym zakresie uznać za wadliwego. W pozwie powódka domagała się pozbawienia skutków prawnych umowy pożyczki z dnia 2 marca 2012 r. Niewątpliwie więc tak sformułowane żądanie nie było jednoznaczne i w przytoczonej podstawie faktycznej mogło być odnoszone do różnego rodzaju powództw. Na tym etapie postępowania, wbrew stanowisku skarżącego, nie było możliwe dokładniejsze określenie zobowiązania. Nie było ono niedokładne, czy niejasne. Trudno oczekiwać od sądu, że w ramach oceny spełnienia tego wymogu formalnego przytaczał i to stronie reprezentowanej przez zawodowego pełnomocnika, wszystkie możliwe rodzaje żądań, jakie z faktów podanych przez stronę wywieść można z treści pozwu. Co istotne, wbrew wywodom zażalenia, strona powodowa nie miała jakichkolwiek wątpliwości co do treści zobowiązania, co do jego konkretyzacji, czy jasności precyzując żądanie w piśmie z dnia 14 czerwca 2016 r. Należy zresztą podkreślić, że nawet zapatrywanie odmienne nie mogło prowadzić do uchylenia zaskarżonego zarządzenia, bowiem nieuzupełniony w terminie został inny, wskazany wyżej, brak formalny.
Z przyczyn wskazanych wyżej, zgodnie z art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. zażalenie powoda jako bezzasadne należało oddalić.
W ocenie Sądu zaistniały również przesłanki do oddalenia wniosku pełnomocnika powódki ustanowionego z urzędu o przyznanie mu wynagrodzenia za udzielona pomoc prawną. Za utrwalony należy uznać pogląd, że czynności pełnomocnika ustanowionego przez sąd, które są sprzeczne z zasadami profesjonalizmu, nie uzasadniają przyznania mu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1999 r., II CKN 341/98, OSNC 1999, nr 6, poz. 123, z dnia 14 sierpnia 1997 r., II CZ 88/97, OSNC 1998, nr 3, poz. 40, z dnia 20 września 2007 r., I CZ 69/07, OSNC 2008/3/41, z dnia 18 grudnia 2007 r., III CSK 336/07, LEX nr 795782). W orzecznictwie pogląd ten stanowi podstawę nieprzyznania kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z reguły wtedy, gdy środek prawny sporządzony przez zawodowego pełnomocnika, z powodu wad konstrukcyjnych, podlega odrzuceniu. Jednocześnie jednak uznaje się, że nie jest udzieleniem pomocy prawnej także sporządzenie zażalenia, które jako oczywiście bezzasadne. Jak wskazano wcześniej w niniejszej sprawie nie odnosiło się ono w ogóle do jednej z podstaw zwrotu pozwu, ani tez do kwestii wykonania zobowiązania w terminie. Podnieść należy, że pomoc prawna udzielana stronie zwolnionej od kosztów przez ustanowionego dla niej adwokata, nie może się sprowadzić do bezwzględnego obowiązku sporządzenia środka prawnego, jeśli tylko wyrazi takie żądanie. Pełnomocnik ustanowiony przez sąd dla strony w postępowaniu cywilnym powinien z pełnym wykorzystaniem wiedzy fachowej odpowiedzialnie ocenić, czy przysługujący stronie środek prawny nie jest oczywiście bezzasadny. W judykaturze wyrażony został pogląd, że adwokat ustanowiony dla strony przez sąd może odmówić sporządzenia kasacji, jeżeli byłaby ona niedopuszczalna lub oczywiście bezzasadna (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2000 r., III CZP 14/00, OSNC 2001, nr 2, poz. 21). Argumenty przedstawione w tej uchwale są aktualne także w przypadku odmowy sporządzenia zażalenia.
SSA K. Gorski SSA T. Żelazowski SSA M. Gawinek
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Szczecinie
Osoba, która wytworzyła informację: Tomasz Żelazowski, Krzysztof Górski , Małgorzata Gawinek
Data wytworzenia informacji: