Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Edyta Buczkowska-Żuk

po rozpoznaniu w dniu 31 października 2024 r. w Szczecinie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko P. R.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 29 grudnia 2023 r. sygn. akt VIII GC 483/23

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia o kosztach;

III.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Szczecinie na rzecz kuratora procesowego pozwanego radcy prawnego T. S. kwotę 1620 (tysiąc sześćset dwadzieścia) złotych, powiększoną o należny podatek VAT, tytułem wynagrodzenia za reprezentowanie pozwanego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I AGa 38/24

UZASADNIENIE

W pozwie z 10 marca 2022 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła o zasądzenie od P. R. kwoty 120.473,34 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od poszczególnych kwot wskazanych w petitum pozwu oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Nakazem zapłaty z 2 września 2022 r. wydanym w postępowaniu upominawczym orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu (sygn. akt VIII GNc 147/22). Następnie, postanowieniem z 6 czerwca 2023 r,. na podstawie art. 144 § 1 k.p.c., ustanowiono dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego kuratora w osobie radcy prawnego T. S.. Kurator pozwanego złożył sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 29 grudnia 2023 r., Sąd Okręgowy w Szczecinie, po rozpoznaniu sprawy VIII GC 483/23:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 120.473,34 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od kwot:



472,50 zł od 3 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty,



472,50 zł od 7 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty,



472,50 zł od 12 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty,



25,51 zł od 17 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty,



16.552,71 zł od 11 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty,



16.487,83 zł od 11 września 2021 r. do dnia zapłaty,



2,85 zł od 12 października 2021 r. do dnia zapłaty,



472,50 zł od 15 października 2021 r. do dnia zapłaty,



472,50 zł od 15 października 2021 r. do dnia zapłaty,



16.749,30 zł od 12 października 2021 r. do dnia zapłaty,



16.655,66 zł od 11 listopada 2021 r. do dnia zapłaty,



472,50 zł od 15 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty,



472,50 zł od 15 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty,



16.794,47 zł od 11 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty,



16.657,58 zł od 11 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty,



630,00 zł od 15 lutego 2022 r. do dnia zapłaty,



16.609,93 zł od 11 lutego 2022 r. do dnia zapłaty;

2.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 14.097,80 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku tytułem kosztów procesu;

3.  ustalił wysokość wynagrodzenia kuratora dla pozwanego w osobie r.pr. T. S. w wysokości 2.656,80 zł, w tym podatek od towarów i usług (...) w wysokości 496,80 zł;

4.  zwrócił powódce kwotę 343,20 zł tytułem niewykorzystanej części zaliczki.

U podstaw powyższego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

W dniu 22 października 2018 r. strony zawarły umowę najmu lokalu o powierzchni 116,00 m ² znajdującego się w Centrum Handlowym położonym przy ul. (...) (...) w K.. W wynajętym lokalu P. R. prowadził restaurację meksykańską (...). Czynsz najmu gwarantowanego ustalono jako równowartość w złotych polskich kwoty EUR 19,00 zł + podatek VAT za m ² powierzchni lokalu z zastrzeżeniem rabatu udzielonego przez wynajmującego (§ 1 ust. 1 lit. F). Umowa została zawarta na czas oznaczony 10 lat. Pozwany zobowiązał się do terminowego uiszczania należności z tytułu gwarantowanego czynszu najmu, kosztów eksploatacyjnych związanych z korzystaniem z mediów oraz ponoszenia innych opłat zgodnie z umową. Czynsz gwarantowany jest wartością netto i zostanie powiększony o podatek VAT według stawki obowiązującej w dniu wystawienia faktury (§ 2 ust. 1-3, § 15 ust.1).

Najemca zobowiązał się płacić wynajmującemu opłatę za świadczenia eksploatacyjne w wysokości odpowiadającej sumie wspólnych kosztów objętych opłatą serwisową pomniejszonych o koszty zapłacone przez kluczowych najemców w proporcji odpowiadającej powierzchni lokalu w stosunku do całej przeznaczonej do najmu powierzchni (§ 16 ust. 1). Najemca zobowiązał się wnosić miesięczne opłaty na poczet opłaty serwisowej obejmującej opłatę najemcy za świadczenia eksploatacyjne i marketingowe (…). W kolejnych latach najmu wysokość opłaty serwisowej zostanie ustalona przez wynajmującego na podstawie oszacowania udziału najemcy w przewidywanych rocznych kosztach świadczeń eksploatacyjnych i zostanie przedstawiona najemcy, zaś miesięczna opłata na poczet tej opłaty będzie odpowiadała 1/12 części oszacowanego udziału najemcy odpowiednio w rocznej opłacie serwisowej (§ 16 ust. 2). Opłata serwisowa obejmuje wszelkie koszty związane z utrzymaniem, zarządzaniem i funkcjonowaniem Centrum Handlowego oraz nieruchomości, na której jest ono położone, jego wszelkich urządzeń i instalacji (z wyłączeniem instalacji i urządzeń używanych wyłącznie przez poszczególnych najemców), a także napraw i inwestycji w Centrum Handlowym, a w szczególności m.in.: koszty dostaw i zużycia energii elektrycznej, wody, gazu, wywozu nieczystości stałych i płynnych, usług telekomunikacyjnych świadczonych na rzecz Centrum (§ 16 ust. 4 lit. a). Miesięczne płatności na poczet opłaty serwisowej będą płatne łącznie z czynszem gwarantowanym. Postanowienia umowy dotyczące zasad płatności czynszu gwarantowanego stosuje się odpowiednio do miesięcznych płatności na poczet opłaty serwisowej (§ 16 ust. 5). Niezależnie od opłaty serwisowej najemca będzie ponosił opłaty indywidualne, które będą rozliczane bezpośrednio z dostawcami mediów lub usług, bądź będą zwracane wynajmującemu na podstawie wskazań podliczników zamontowanych w lokalu albo w inny sposób. W przypadku gdy płatności dotyczące indywidualnego zużycia mediów lub wykorzystania usług dokonywane za pośrednictwem wynajmującego termin płatności to 14 dni od daty wystawienia przez wynajmującego faktury VAT (§ 17 ust. 1).

Czynsz gwarantowany oraz płatności na poczet opłaty serwisowej najemca zobowiązuje się wpłacać co miesiąc z góry, do 10 dnia miesiąca, za który czynsz gwarantowany lub opłata serwisowa są należne (§ 18 ust. 2). Pozostałe należności, poza wymienionymi w § 18 ust. 2 umowy, dla których nie ustalono terminów płatności najemca zobowiązuje się płacić w terminie 14 dni od dnia wystawienia faktury VAT lub wezwania do zapłaty (§ 18 ust. 3). Płatności zobowiązań określone w euro zostaną dokonane po przeliczeniu na złote według średniego kursu euro Narodowego Banku Polskiego obowiązującego w dniu wystawienia faktury VAT (§ 18 ust. 5).

Wszelka korespondencja pomiędzy stronami w związku z umową będzie sporządzana na piśmie i doręczana osobiście, kurierem lub posłańcem albo listem poleconym z potwierdzeniem odbioru dla najemcy na adres: P. R. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „(...)” ul. (...), (...)-(...) K.; e- mail: (...) (§ 29 ust. 1). Strony zobowiązały się do niezwłocznego informowania na piśmie o zmianie adresu nie później niż w dniu takiej zmiany (§ 29 ust. 2). Jakiekolwiek pismo wysłane na adres najemcy wskazany w umowie, jako adres do korespondencji (lub inny oficjalnie zgłoszony adres), niepodjęte przez najemcę w terminie lub którego odbioru najemca odmówił, uznane będzie za skutecznie doręczone z upływem terminu, w którym najemca odmówił odbioru pisma (§ 29 ust. 3).

W dniu 6 listopada 2018 r. lokal będący przedmiotem umowy najmu został wydany P. R..

W piśmie z 18 listopada 2019 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty faktur związanych z najmem lokalu za okres wrzesień-listopad 2019 r. Pismo zostało wysłane na adres: ul. (...), (...)-(...) K. i odebrane 21 listopada 2019 r. przez osobę, która podpisała się nazwiskiem B. lub B..

W korespondencji e-mail z 19 grudnia 2019 r. wysłanej do powódki z adresu (...) pozwany, w odpowiedzi na e-maila powódki z 28 listopada 2019 r., poinformował, aby rozliczyć dokonaną przez niego 28 listopada 2019 r. wpłatę w kwocie 30.000 zł, poczynając od najstarszych faktur.

W pismach 15 stycznia 2020 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty faktury tytułem czynszu najmu za styczeń 2020 r. oraz innych faktur związanych z najmem lokalu oraz czynszem za grudzień 2019 r. Pisma zostały wysłane na adres: ul. (...), (...)-(...) K. i odebrane 22 stycznia 2020 r. przez osobę, która podpisała się nazwiskiem B. lub B.. W piśmie z 6 lipca 2020 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty faktur związanych z najmem lokalu za okres grudzień 2019 r.-czerwiec 2020 r. Pismo zostało wysłane na adres: ul. (...), (...)-(...) K. i odebrane 13 lipca 2020 r. przez K. B.. W piśmie z 15 grudnia 2020 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty faktur związanych z najmem lokalu za okres grudzień 2019 r.-grudzień 2020 r. Pismo zostało wysłane na adres: ul. (...), (...)-(...) K. i odebrane 28 grudnia 2020 r. przez K. B.. W związku z korzystaniem przez pozwanego z lokalu będącego przedmiotem najmu powódka wystawiła następujące faktury VAT:

1. nr (...) z 19 lipca 2021 r. tytułem refaktury kosztów za usługi czyszczenia separatorów tłuszczu za okres 2021.03.01-2021.03.31 z terminem płatności 02-08-2021 (14 dni) na kwotę 472,5 zł,

2. nr (...) z 23 lipca 2021 r. tytułem refaktury kosztów za usługi czyszczenia separatorów tłuszczu za okres 2021.06.01-2021.06.30 z terminem płatności 06-08-2021 (14 dni) na kwotę 472,5 zł,

3. nr (...) z 28 lipca 2021 r. tytułem refaktury kosztów usługi czyszczenia separatorów tłuszczu za okres 2021.07.01-2021.07.31 z terminem płatności 11-08-2021 (14 dni) na kwotę 472,5 zł,

4. nr (...) z 31 lipca 2021 r. za media indywidualne - energię elektryczną za okres 2021.06.01-2021.06.30 z terminem płatności 14-08- 2021 (14 dni) na kwotę 25, 51 zł,

5. nr (...) z 3 sierpnia 2021 r. tytułem czynszu najmu za okres 2021.08.01-2021.08.31 z terminem płatności 10-08-2021 na kwotę 16.552,71 zł,

6. nr (...) z 1 września 2021 r. tytułem czynszu najmu za okres 2021.09.01-2021.09.30 z terminem płatności 10-09-2021 na kwotę 16.487,83 zł,

7. nr (...) z 27 września 2021 r. za media indywidualne - energię elektryczną za okres 2021.08.01-2021.08.31 z terminem płatności 11-10- 2021 na kwotę 2,85 zł,

8. nr (...) z 30 września 2021 r. tytułem refaktury kosztów usługi czyszczenia separatorów tłuszczu za okres 2021.08.01-2021.08.31 z terminem płatności 14-10-2021 (14 dni) na kwotę 472,5 zł,

9. nr (...) z 30 września 2021 r. tytułem refaktury kosztów usługi czyszczenia separatorów tłuszczu za okres 2021.09.01-2021.09.30 z terminem płatności 14-10-2021 (14 dni) na kwotę 472,5 zł,

10. nr (...) z 1 października 2021 r. tytułem czynszu najmu za okres 2021.10.01- 2021.2.0.31 z terminem płatności 10-10-2021 na kwotę 16.749,3 zł,

11. nr (...) z 5 listopada 2021 r. tytułem czynszu najmu za okres 2021.11.01-2021.11.30 z terminem płatności 10-11-2021 na kwotę 16.655,66 zł,

12. nr (...) z 30 listopada 2021 r. tytułem refaktury kosztów usługi czyszczenia separatorów tłuszczu za okres 2021.10.01-2021.10.31 z terminem płatności 14-12-2021 (14 dni) na kwotę 472,5 zł,

13. nr (...) z 30 listopada 2021 r. tytułem refaktury kosztów usługi czyszczenia separatorów tłuszczu za okres 2021.11.01-2021.11.30 z terminem płatności 14-12-2021 (14 dni) na kwotę 472,5 zł,

14. nr (...) z 2 grudnia 2021 r. tytułem czynszu najmu za okres 2021.12.01-2021.12.31 z terminem płatności 10-12-2021 na kwotę 16.794,47 zł,

15. nr (...) z 3 stycznia 2022 r. tytułem czynszu najmu za okres 2022.01.01-2022.01.31 z terminem płatności 10-01-2022 na kwotę 16.657,58 zł,

16. nr (...) z 31 stycznia 2022 r. tytułem refaktury kosztów usługi czyszczenia separatorów tłuszczu za okres 2021.12.01-2021.12.31 z terminem płatności 14-02-2022 (14 dni) na kwotę 630 zł,

17. nr (...) z 2 lutego 2022 r. tytułem czynszu najmu za okres 2022.02.01-2022.02.28 z terminem płatności 10-22-2022 na kwotę 16.609,93 zł.

Powyższe faktury zostały wysłane pozwanemu na adres ul. (...), (...)-(...) K..

P. S. wystawił powódce następujące faktury VAT tytułem czyszczenia separatorów:



FV (...) z 30 marca 2021 r. na kwotę 3.780 zł brutto,



FV (...) z 30 czerwca 2021 r. na kwotę 3.780 zł brutto,



FV (...) z 22 lipca 2021 r. na kwotę 3.780 zł brutto,



FV(...)z 26 sierpnia 2021 r. na kwotę 3.780 zł brutto,



FV (...) z 18 września 2021 r. na kwotę 3.780 zł brutto,



FV(...)z 28 października 2021 r. na kwotę 3.780 zł brutto,



FV(...) z 16 listopada 2021 r. na kwotę 3.780 zł brutto.

Faktury te następnie były refakturowane na rzecz pozwanego.

W korespondencji e-mail z 9 lipca 2021 r., 27 lipca 2021 r., 1 września 2021 r., 22 września 2021 r., 5 listopada 2021 r., powódka – po otrzymaniu faktur przez usługodawcę – wskazywała, że kosztami usługi czyszczenia separatorów w kwocie 3.500 zł netto należy obciążyć w 50% (...) oraz pozostałe 50% podzielić na: (...), (...), (...), (...).

W korespondencji e-mail z 26 stycznia 2021 r. wysłanej do powódki z adresu (...), w której jako temat wiadomości wpisano (...), W. B. (1) poprosił o przesłanie w formie elektronicznej faktur czynszowych za czerwiec i grudzień 2019 r. oraz faktury za kwiecień, maj, czerwiec i lipiec 2020 r., wskazując, że nie wie dlaczego ich brakuje i podając, że być może jest to związane ze zmianą adresu siedziby firmy.

W piśmie z 26 listopada 2021 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty faktur związanych z najmem lokalu za okres październik 2020 r.-listopad 2021 r. na łączną kwotę 190.920,86 zł. Pismo zostało wysłane na adres: ul. (...), (...)-(...) K. i odebrane 2 grudnia 2021 r. przez W. B. (1).

W. B. (1) prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) i jako miejsce prowadzenia działalności w ewidencji CEiDG wskazał K., ul. (...), zaś adres do doręczeń to K., ul. (...).

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości. Powódka dochodziła w niniejszej sprawie roszczeń dwojakiego rodzaju: zapłaty z tytułu czynszu najmu, powołując się na fakt, że strony łączyła umowa najmu lokalu zawarta 22 października 2018 r., a także zwrotu opłat związanych z dostawami usług i energii elektrycznej, do których pozwany był zobowiązany na podstawie umowy najmu, a które stanowią świadczenia dodatkowe (art. 670 k.c.) czy też inne należne opłaty (art. 688 ¹ k.c.). W ocenie Sądu Okręgowego, roszczenia te, jako związane z umową najmu i posiadające zbliżony charakter do czynszu najmu, znajdują oparcie – wraz z roszczeniem o zapłatę czynszu – w art. 659 § 1 i nast. k.c.

Powołując treść przepisu art. 659 § 1 k.c. Sąd pierwszej instancji zważył, że załączona do pozwu umowa najmu z 22 października 2018 r. potwierdza, iż strony łączył stosunek zobowiązaniowy o treści wyrażonej w tym dokumencie. Jednocześnie powódka wykazała, że przedmiot najmu został wydany pozwanemu do korzystania. Z treści umowy wynika, że pozwany prowadził w najmowanym lokalu restaurację pod nazwą (...) oraz zobowiązał się do terminowego uiszczania należności z tytułu gwarantowanego czynszu najmu, kosztów eksploatacyjnych związanych z korzystaniem z mediów oraz ponoszenia innych opłat zgodnie z umową. Jednocześnie w umowie został wskazany sposób obliczania czynszu najmu i termin płatności. Załączone do pozwu faktury za czynsz korelują z przedmiotowymi postanowieniami umowy. Ponadto brak jest dowodów na to, aby pozwany kiedykolwiek kwestionował takie wyliczenie czynszu. Co więcej, w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany również nie kwestionował wysokości ustalonej stawki czynszu za dochodzone niniejszym pozwem okresy.

Jeśli chodzi o roszczenie za usługi czyszczenia separatorów tłuszczu, odzwierciedlone w fakturach VAT o numerach: (...), Sąd Okręgowy wskazał, że obowiązek ponoszenia tych kosztów wynika z § 17 ust. 1 umowy. Powódka przedłożyła wraz z pismem procesowym z 9 listopada 2023 r. faktury VAT za czyszczenie separatorów, wystawione jej przez dostawcę usługi P. S., a które były jej przesyłane drogą elektroniczną. W korespondencji e-mail z 9 lipca 2021 r., 27 lipca 2021 r., 1 września 2021 r., 22 września 2021 r., 5 listopada 2021 r., skierowanej do kontrahentów, powódka wskazywała, że kosztami usługi czyszczenia separatorów należy obciążyć w 50% (...), a pozostałe 50% podzielić na pozostałych czterech najemców, w tym (...), czyli pozwanego. Tymi dowodami powódka wykazała zarówno fakt wykonania tych usług, jak i sposób ich rozliczenia, korelujący z fakturami dołączonymi do pozwu. Jednocześnie Sąd pierwszej instancji dostrzegł brak faktury za grudzień, w związku z czym jego wątpliwości wzbudziła kwota 650 zł na refakturze.

Kolejno Sąd Okręgowy zaznaczył, że z postanowień § 16 ust. 4 umowy wynika obowiązek ponoszenia opłaty serwisowej, obejmującej m.in. koszt dostawy i zużycia energii elektrycznej, które miały być płatne z czynszem najmu, czyli do 10. każdego miesiąca, podczas gdy w załączonych do pozwu fakturach nr (...) został wskazany 14-dniowy termin zapłaty, liczony od wystawienia faktury. Tym samym powódka przyjęła korzystniejsze rozwiązanie dla pozwanego. Sam zaś sposób wyliczenia kosztów obciążających pozwanego z tytułu zużycia energii został opisany w § 16 ust. 2 umowy i brak jest dowodów, że pozwany kiedykolwiek kwestionował taki sposób wyliczenia. Tym samym zarzuty zgłoszone w tym zakresie również nie zasługiwały na uwzględnienie. Powódka przedstawiła także kserokopię książki nadawczej, dowodząc tym samym, że wysłała faktury VAT objęte niniejszym żądaniem, wypełniając obowiązek przewidziany w § 18 ust. 2 umowy.

Niezależnie od powyższego Sąd Okręgowy wskazał, że obowiązek zapłaty czynszu najmu jako wynikający wprost z ustawy, nie jest uzależniony od wystawienia faktury przez wynajmującego. Najemca nie jest od niego zwolniony w przypadku jej niewystawienia. Faktura jest bowiem jedynie rodzajem rachunku zawierającego dane dokonanej transakcji. Głównym wyznacznikiem relacji prawnych, zachodzących pomiędzy najemcą a wynajmującym, są natomiast warunki określone w danej umowie.

Odnosząc się do kwestii faktur za opłaty indywidualne, tj. za czyszczenie separatorów, Sąd pierwszej instancji zważył, że zgodnie z § 18 ust. 3 umowy pozwany był zobowiązany do zapłaty tychże należności od daty wystawienia faktury lub wezwania do zapłaty, przy czym powódka również te faktury wysłała na adres pozwanego. Poza tym, część faktur objęta żądaniem, została ujęta w wezwaniu do zapłaty z 26 listopada 2021 r.

Jednocześnie Sąd Okręgowy zważył, że z treści e-maila z 19 grudnia 2019 r. i potwierdzenia przelewu z 28 listopada 2019 r. wynika, iż pozwany akceptował faktury wystawiane przez powódkę z tytułu opłat związanych z najmem, w tym opłat za media obejmujących wcześniejszy okres i dokonywał - choć z opóźnieniem - płatności z tego tytułu. Powyższe potwierdza, że strony łączyła umowa najmu a pozwanego obciążał obowiązek regulowania związanych z nią opłat, w tym takich, których powódka domaga się niniejszym pozwem.

Odnosząc się do podniesionej w sprzeciwie od nakazu zapłaty kwestii doręczenia wezwania do zapłaty z 26 listopada 2021 r. Sąd wskazał, że zostało ono wysłane na adres: ul. (...), (...)-(...) K.. Wprawdzie z treści § 29 umowy wynika, że doręczenia miały być dokonywane na adres podany w umowie tj. ul. (...), (...)-(...) K., to jednak strony były zobowiązane do wskazania zmiany adresu. Wcześniejsze wezwania (z 2019) wysyłane były na ul. (...), (...)-(...) K. i odbierane przez W. B. (1). Kolejne, tj. z 2020 r. wysłano już na ul. (...) i zostały odebrane przez B. K.. W umowie pozwany podał do kontaktu adres e-mail (...) i z tego adresu wysłał e-mail co do rozliczenia wpłaty z 28 listopada 2019 r. Z kolei W. B. (1), posługując się tym samym adresem, wysłał powódce e-maila z prośba o przesłanie drogą elektroniczną faktur czynszowych za 2019 r. i 2020 r., powołując się na zmianę dotychczasowego adresu siedziby. W ocenie Sądu pierwszej instancji, okoliczności te pozwalają na przyjęcie, że doręczenie wezwania z 26 listopada 2021 r. było skuteczne, pomimo iż odbioru dokonał W. B. (1). Osoba ta nie tylko odbierała wcześniejszą korespondencję wysyłaną do pozwanego pod tym adresem, ale również posługiwała się adresem e-mail, który został podany przez pozwanego w umowie najmu jako adres do kontaktu.

Stan faktyczny sprawy ustalono na podstawie dowodów z przedłożonych przez stronę powodową dokumentów, których treści pozwany nie kwestionował. a których prawdziwość nie budziła wątpliwości Sądu I instancji.

O odsetkach za opóźnienie od należności głównej w kwocie 120.473,34 zł orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu, uwzględniając niekwestionowany termin płatności wynikający z faktur VAT. Z uwagi na to, że umowa zawarta przez strony stanowi transakcję handlową w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.U.2023.1790 t.j.), powódce należały się odsetki za opóźnienie według art. 7 ust. 1 tej ustawy.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., przy przyjęciu, że powódka jest stroną wygrywającą spór w całości.

Pozwany zaskarżył powyższy wyrok w części, tj. w zakresie punktów 1 i 2, zarzucając naruszenie przepisu prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:



dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, co w rezultacie doprowadziło do nieprawidłowego przyjęcia, że przedstawione przez powoda faktury VAT z tytułu zużycia energii elektrycznej stanowią miarodajne dowody na fakt ilości zużytej energii oraz sposobu obliczenia w sytuacji, gdy przedłożone w sprawie dokumenty tego faktu nie potwierdzają,



dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, sprzecznej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, co w rezultacie doprowadziło do nieprawidłowego przyjęcia, że odbiór wezwania z dnia 26 listopada 2021 r. przez W. B. (1) stanowi skuteczne doręczenie wezwania pozwanemu, w sytuacji gdy przedłożone w sprawie dokumenty tego faktu nie potwierdzają, co stanowiło brak, o którym mowa w art. 187 § 1 pkt 3 k.p.c. i powinno znaleźć swój wyraz w rozstrzygnięciu o kosztach procesu.

W oparciu o powyższe zarzuty, szerzej omówione w uzasadnieniu apelacji, pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania z pozostawieniem temu Sądowi orzeczenia co do kosztów postępowania odwoławczego.

Powódka, w odpowiedzi na apelację pozwanego, wniosła o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów postepowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wywiedziona przez pozwanego okazała się bezzasadna.

Uwzględniając treść przepisu art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c., wskazać należy, że Sąd Apelacyjny, dokonując własnej oceny przedstawionego pod osąd materiału procesowego stwierdził, że Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, a poczynione ustalenia faktyczne (zawarte w wyodrębnionej redakcyjnie części uzasadnienia zaskarżonego wyroku) nie są wadliwe i znajdują odzwierciedlenie w treści przedstawionych w sprawie dowodów. Dostatecznej podstawy do ich weryfikacji w postulowanym przez apelującego kierunku nie mogły stanowić zgłoszone przez niego zarzuty. Sąd odwoławczy ustalenia Sądu Okręgowego czyni częścią uzasadnienia własnego wyroku, nie znajdując potrzeby ponownego ich szczegółowego przytaczania (por. np. orzeczenia SN z 13 grudnia 1935 r., C III 680/34. Zb. Urz. 1936, poz. 379; z 14 lutego 1938 r., C II 21172/37 Przegląd Sądowy 1938, poz. 380 i z 10 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999/4/83). W przypadku bowiem, gdy sąd odwoławczy, orzeka, jak w niniejszej sprawie, na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, nie musi powtarzać dokonanych już wcześniej ustaleń i ich motywów. Wystarczy stwierdzenie, że przyjmuje je za własne. Nadto, jak jednolicie wskazuje się w judykaturze, obowiązek rozpoznania sprawy w granicach apelacji (art. 378 § 1 k.p.c.), oznacza związanie sądu odwoławczego zarzutami prawa procesowego (por. uchwała SN z 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, Lex nr 341125), za wyjątkiem oczywiście tego rodzaju naruszeń, które skutkują nieważnością postępowania. Sąd Apelacyjny nie dostrzegł ich wystąpienia w niniejszej sprawie.

Wbrew błędnemu przekonaniu apelującego, Sąd Okręgowy nie uchybił obowiązkowi wynikającemu z art. 233 § 1 k.p.c. zgodnie z którym sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie „wszechstronnego rozważenia zebranego materiału”, a zatem, jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności (por. wyroki Sądu Najwyższego z 17 listopada 1966r., II CR 423/66, OSNPG 1967/5-6/21; z 24 marca 1999 r., I PKN 632/98, OSNAPiUS 2000, nr 10, poz. 382; postanowienia Sądu Najwyższego z 11 lipca 2002 r., IV CKN 1218/00; z 18 lipca 2002 r., IV CKN 1256/00). Jak ujmuje się w literaturze, moc dowodowa oznacza siłę przekonania uzyskaną przez sąd wskutek przeprowadzenia określonych środków dowodowych na potwierdzenie prawdziwości lub nieprawdziwości twierdzeń na temat okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, zaś wiarygodność decyduje o tym, czy określony środek dowodowy, ze względu na jego indywidualne cechy i obiektywne okoliczności, zasługuje na wiarę. Przyjmuje się jednocześnie, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyroki Sądu Najwyższego z 20 marca 1980 r., II URN 175/79, OSNC 1980/10/200; z 10 czerwca 1999 r., II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000/17/655; z 16 maja 2000 r., IV CKN 1097/00; z 29 września 2000 r., V CKN 94/00; z 15 listopada 2000 r., IV CKN 1383/00; z 19 czerwca 2001 r., II UKN 423/00, OSNP 2003/5/137; z 14 marca 2002 r., IV CKN 859/00; z 27 września 2002 r., II CKN 817/00; z 27 września 2002 r., IV CKN 1316/00).

Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 19 czerwca 2008 r., sygn. akt I ACa 180/08, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Dla skuteczności zarzutu naruszenia wyżej wymienionego przepisu nie wystarcza zatem stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając. Zwalczanie swobodnej oceny dowodów nie może więc polegać li tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla skarżącego wersji zdarzeń, lecz konieczne jest - przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi - wykazanie, że wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wyrok sprawy (analogicznie Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z 10 lipca 2008 r., VI ACa 306/08).

W okolicznościach niniejszej sprawy, w tym w świetle zarzutów apelacji, nie sposób uznać, aby doszło do naruszenia przez sąd pierwszej instancji normy prawnej zawartej w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenił dowody i na ich podstawie wyciągnął trafne wnioski. Podkreślić nadto trzeba, że sąd pierwszej instancji dokonał analizy wszystkich dowodów, dokonując ich oceny w kontekście całokształtu materiału dowodowego. Wyprowadzone na ich podstawie ustalenia faktyczne nie mogą zostać uznane za dowolne i sprzeczne z doświadczeniem oraz zasadami logiki.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, za chybione uznać należy próby zakwestionowania przyjętej przez Sąd I instancji ilości zużytej energii, za którą zapłaty domaga się powódka, a w konsekwencji prawidłowości kwot, na które wystawione zostały faktury VAT nr (...). W tym kontekście przypomnienia wymaga, że zgodnie z § 16 ust. 1 zdanie drugie umowy najmu centrum handlowego (...) w K. pozwany zobowiązał się płacić powódce, jako wynajmującemu, opłatę za świadczenia eksploatacyjne w wysokości odpowiadającej sumie wspólnych kosztów objętych opłatą serwisową pomniejszonych o koszty zapłacone przez kluczowych najemców w proporcji odpowiadającej powierzchni lokalu w stosunku do całej przeznaczonej do najmu powierzchni. Jednocześnie pozwany zobowiązał się wnosić miesięczne opłaty na poczet opłaty serwisowej obejmującej opłatę najemcy za świadczenia eksploatacyjne, z zastrzeżeniem, że w kolejnych latach najmu wysokość opłaty serwisowej zostanie ustalona przez wynajmującego na podstawie oszacowania udziału najemcy w przewidywanych rocznych kosztach świadczeń eksploatacyjnych i zostanie przedstawiona najemcy, zaś miesięczna opłata na poczet tej opłaty będzie odpowiadała 1/12 części oszacowanego udziału najemcy odpowiednio w rocznej opłacie serwisowej (§ 16 ust. 2 umowy). W § 16 ust. 4 lit. a) umowy doprecyzowano, że opłata serwisowa obejmuje wszelkie koszty związane z utrzymaniem, zarządzaniem i funkcjonowaniem Centrum Handlowego oraz nieruchomości, na której jest ono położone, jego wszelkich urządzeń i instalacji (z wyłączeniem instalacji i urządzeń używanych wyłącznie przez poszczególnych najemców), a także napraw i inwestycji w Centrum Handlowym, a w szczególności m.in.: koszty dostaw i zużycia energii elektrycznej, wody, gazu, wywozu nieczystości stałych i płynnych, usług telekomunikacyjnych świadczonych na rzecz Centrum. Ponadto wskazano, że miesięczne płatności na poczet opłaty serwisowej będą płatne łącznie z czynszem gwarantowanym, zaś postanowienia umowy dotyczące zasad płatności czynszu gwarantowanego stosuje się odpowiednio do miesięcznych płatności na poczet opłaty serwisowej (§ 16 ust. 5).

Jak słusznie zauważył Sąd pierwszej instancji, z treści e-maila z 19 grudnia 2019 r. i potwierdzenia przelewu z 28 listopada 2019 r. wynika, że pozwany akceptował faktury wystawiane przez powódkę z tytułu opłat związanych z najmem, w tym opłat za media obejmujących wcześniejsze okresy. Co więcej, dokonywał on – choć z opóźnieniem – płatności z tego tytułu, co tylko potwierdza, że strony łączyła umowa najmu, zaś na pozwanego nałożono obowiązek regulowania związanych z tym opłat. Jeśli chodzi natomiast o sposób wyliczenia kosztów obciążających pozwanego z tytułu zużycia energii, został on szczegółowo opisany w § 16 ust. 2 umowy. I tak kwestię wyliczenia wysokości opłaty serwisowej, która obejmowała m.in. opłatę najemcy za świadczenia eksploatacyjne, pozostawiono wprost stronie wynajmującej, a zatem powódce („ w kolejnych latach najmu wysokość opłaty serwisowej zostanie ustalona przez wynajmującego na podstawie oszacowania udziału najemcy w przewidywanych rocznych kosztach świadczeń eksploatacyjnych i zostanie przedstawiona najemcy, zaś miesięczna opłata na poczet tej opłaty będzie odpowiadała 1/12 części oszacowanego udziału najemcy odpowiednio w rocznej opłacie serwisowej”). Stąd też, w związku z korzystaniem przez pozwanego z lokalu będącego przedmiotem najmu, powódka wystawiła faktury VAT za media indywidualne - energię elektryczną: nr (...) z 31 lipca 2021 r. na kwotę 25,51 zł, obejmującą okres 2021.06.01-2021.06.30 z terminem płatności 14-08-2021 (14 dni) oraz nr (...) z 27 września 2021 r. na kwotę 2,85 zł, obejmującą okres 2021.08.01 - 2021.08.31 z terminem płatności 11-10- 2021. Na fakturze nr (...) wskazano zużycie wynoszące 34 kW/h oraz stawkę netto 0,61 zł (k. 21), natomiast na fakturze nr (...) podano zużycie wynoszące 4 kW/h oraz stawę netto 0,58 zł (k. 24). Istotnym pozostaje przy tym, że w sprawie nie przedstawiono jakiegokolwiek dowodu na fakt, aby pozwany kiedykolwiek kwestionował wysokość ustalonej przez powódkę należności z tytułu zużycia energii. Skoro zaś pozwany nie zgadzał się dokonanym przez powódkę wyliczeniem, czy to w zakresie przyjętego na potrzeby rozliczeń rzeczywistego zużycia energii elektrycznej, czy też przyjętej stawki netto za 1 kW/h, winien tę okoliczność udowodnić.

W tym miejscu wyjaśnienia wymaga, że fakty przytaczane przez strony zasadniczo wymagają dowodu i na stronach (zgodnie z art. 232 k.p.c.) spoczywa ciężar przytoczenia faktów oraz dowodów. Jednocześnie materialny ciężar dowodu, wyznaczony interesem strony przez przepisy prawa materialnego normujące łączący ich stosunek prawny oraz art. 6 k.c., określa, która strona poniesie negatywne skutki nieudowodnienia konkretnych twierdzeń o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia. Zgodnie zaś z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten, adresowany do sądu, określa która ze stron powinna wykazać fakty, z których wyciąga dla siebie korzystne skutki prawne (por. wyrok Sądu Najwyższego z 26 marca 2015 r., V CSK 312/14, Lex nr 1712826). Przez fakty w rozumieniu art. 6 k.c. należy rozumieć wszelkie okoliczności, z którymi normy prawa materialnego wiążą skutki prawne, w tym więc powstanie i treść stosunku prawnego. W ocenie Sądu Apelacyjnego, pozwany z całą pewnością nie sprostał ciążącym na nim obowiązkom dowodowym, co samoistnie przesądzało o bezzasadności podniesionego w apelacji zarzutu.

Odnosząc się następnie do kwestii skutecznego doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty z 26 listopada 2021 r., wysłanego na adres: ul. (...), (...)-(...) K., a odebranego przez W. B. (1), Sąd Apelacyjny przede wszystkim wskazuje, że zgodnie z § 29 umowy najmu: „ 1. Wszelka korespondencja pomiędzy Stronami w związku z Umową będzie sporządzana na piśmie i doręczana osobiście, kurierem lub posłańcem albo listem poleconym z potwierdzeniem odbioru na następujące adresy: (…) Dla Najemcy: P. R. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „(...) ul. (...), (...)-(...) K. P. R. nr tel. (...), e-mail: (...). 2. Strony zobowiązują się do niezwłocznego informowania na piśmie o zmianie adresu, nie później jednak niż w dniu takiej zmiany. 3. Jakiekolwiek pismo wysłane na adres Najemcy na wskazany w Umowie, jako adres do korespondencji (lub inny oficjalnie zgłoszony adres) niepodjęte przez Najemcę w terminie lub, którego odbioru Najemca odmówił, uznane będzie za skutecznie doręczone z upływem terminu, w którym Najemca był zobowiązany odebrać pismo, albo z dniem, w którym Najemca odmówił odbioru pisma” (k. 42v-43). Jak zaś słusznie ustalił Sąd pierwszej instancji, w korespondencji e-mail z 26 stycznia 2021 r., wysłanej do powódki z adresu (...), w której jako temat wiadomości wpisano (...), W. B. (1) poprosił o przesłanie w formie elektronicznej faktur czynszowych za czerwiec i grudzień 2019 r. oraz faktury za kwiecień, maj, czerwiec i lipiec 2020 r., wskazując, że nie wie dlaczego ich brakuje i podając, że być może jest to związane ze zmianą adresu siedziby firmy (k. 193). Stąd też, w ocenie Sądu Apelacyjnego, powódka zasadnie skierowała pismo z 26 listopada 2021 r., stanowiące wezwanie do zapłaty, na adres: ul. (...), (...)-(...) K.. Co więcej, adres ten został ujawniony w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej jako adres prowadzonej przez pozwanego działalności gospodarczej.

Niezależnie od powyższego Sąd odwoławczy zauważa, że pozwany – na którym ciążył ciężar dowodowy w tym zakresie – nie wykazał braku umocowania wyżej wskazanej osoby do odbioru przesyłek nadanych do pozwanego. Jak zaś wynika analizy akt sprawy, W. B. (1) prowadził w imieniu pozwanego korespondencję z powódką dotyczącą realizacji łączącej strony umowy najmu, a także posługiwał się adresem e-mail (...), który został wskazany w umowie najmu jako adres do kontaktu. Ponadto pozwany nie przedstawił jakichkolwiek dowodów na okoliczność, że pomimo prawidłowego, w ocenie Sądu obu instancji, doręczenia wezwania do zapłaty, w rzeczywistości pismo nie zostało mu przekazane. W konsekwencji Sąd Apelacyjny w pełni podziela stanowisko Sądu Okręgowego, zgodnie z którym należy przyjąć, że doręczenie wezwania do zapłaty z 26 listopada 2021 r. było skuteczne.

Konkludując, zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego uznać należało za prawidłowy, co musiało skutkować oddaleniem apelacji na podstawie art. 385 k.p.c., o czym Sąd Apelacyjny orzekł w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd Apelacyjny orzekł w punkcie II sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., który formułuje zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy. Pozwany przegrał postępowanie apelacyjne w całości, w związku z czym winien zwrócić powódce koszty tego postępowania, na które składa się wynagrodzenie pełnomocnika w stawce ustalonej na podstawie § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym w dacie zainicjowania postępowania apelacyjnego.

O kosztach wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla pozwanego w kwocie 1.620 zł, powiększonej o należny podatek VAT, Sąd orzekł na podstawie § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej. Sąd uznał, że kuratorowi należy się wynagrodzenie w wysokości 40 % wynagrodzenia przewidzianego dla adwokata za postepowanie apelacyjne (75% x 5.400 zł x 40% = 2 160 zł).

Edyta Buczkowska-Żuk