Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

5 kwietnia 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO del. Robert Bury
Protokolant:	st. sekr. sąd. Edyta Sobucka

po rozpoznaniu 4 kwietnia 2024 r. na rozprawie w Szczecinie

sprawy z powództwa Banku (...) w P.

przeciwko W. K. i Z. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z 20 kwietnia 2023 r. sygn. akt

VIII GC 125/20

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I. w ten sposób, że zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda 384.112,43 zł (trzysta osiemdziesiąt cztery tysiące sto dwanaście złotych i czterdzieści trzy grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot:

a.  254.326,56 zł od 5 grudnia 2019 r.;

b.  129.785,87 zł od 21 stycznia 2020 r,;

oddalając powództwo w pozostałym zakresie;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia tytułem kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Robert Bury

Sygn. akt I AGa 129/23

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z 20 kwietnia 2023 r. zasądził solidarnie od pozwanych Z. K. i W. K. na rzecz powoda Banku (...) w P. 384.112,43 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 20 listopada 2019 r. do dnia zapłaty (pkt I.); umorzył postępowanie w zakresie kwoty 1.649 zł (pkt II.); zasądził od pozwanych na rzecz powoda kwotę 15.640 zł tytułem kosztów procesu (pkt III.).

Wyrok zapadł w sprawie, w której Bank (...) w G. domagał się zasądzenia w postępowaniu nakazowym 385.761,43 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 20 listopada 2019 roku do dnia zapłaty. Zarządzeniem z 28 lutego 2020 r. Przewodniczący stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i skierował sprawę do rozpoznania w postępowaniu zwykłym.

W odpowiedzi na pozew pozwani domagali się oddalenia powództwa w całości ze względu na przedawnienie roszczenia. W odpowiedzi na pozew zawarto również wniosek o rozpoznanie sprawy z pominięciem D. IIa k.p.c.

Na rozprawie 26 września 2022 r. Bank (...) w G. cofnął powództwo w sprawie w zakresie należności głównej co do kwoty 1.640,00 zł ze zrzeczeniem się roszczenia w tym zakresie.

Sprawa podlegała rozpoznaniu z pominięciem przepisów o postępowaniu gospodarczym. Sąd Okręgowy ustalił, że (...) Bank (...) w P. (którego następcą prawnym był Bank (...) w G., a którego z kolei następcą jest Bank (...) w P.) prowadził działalność gospodarczą na podstawie wpisu dokonanego 4 stycznia 2002 r. do rejestru przedsiębiorców, prowadzonego przez Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, KRS: (...). Przedmiotem przeważającej działalności gospodarczej przedsiębiorcy jest udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych.

Wspólnikami(...)Sp. z o.o. byli pozwani W. K. (1) i Z. K., którzy pełnili funkcje członków zarządu (...) Sp. z o.o. Spółka prowadziła działalność gospodarczą na podstawie wpisu dokonanego 22 kwietnia 2002 r. do rejestru przedsiębiorców (KRS: (...)), a następnie została rozwiązana uchwałą z 16 marca 2012 r.

22 marca 2007 r. (...) Bank (...) w P. (dalej (...)) zawarł z (...) Sp. z o.o. umowę nr (...) o kredyt obrotowy na działalność gospodarczą w kwocie 595.000,00 zł z przeznaczeniem na zakup towarów do nowo otwartych punktów sprzedaży, na okres od 22 marca 2007 r. do 10 marca 2012 r.

Zgodnie z treścią pkt 5 umowy kredytobiorca zobowiązał się dokonać całkowitej spłaty kredytu wraz z odsetkami do dnia 10 marca 2012 r., przy czym spłata kredytu następować miała zgodnie z harmonogramem spłat stanowiącym załącznik do umowy kredytu. Spłata udzielonego kredytu wraz z należnymi odsetkami, kosztami i prowizją obciążana była zabezpieczeniem w postaci wpisu hipoteki zwykłej w wysokości 595.000 zł i wpisu hipoteki kaucyjnej do kwoty 250.000 zł do księgi wieczystej KW nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Szczecinie XX Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Policach dla nieruchomości zabudowanej położonej w U. gm. K. działka nr (...), cesji praw z polisy ubezpieczeniowej.

Postępowanie w przypadku niespłacenia części lub całości kredytu wraz z należnymi odsetkami w terminie określonym w umowie strony określiły w punkcie 13, zgodnie z którym powstałe zadłużenie traktowane jest jako zadłużenie przeterminowane. W punkcie 14 (...) zastrzegł sobie prawo m.in.: wypowiedzenia części lub całości kredytu w terminie określonym przez (...) w przypadkach określonych w tym punkcie. Obowiązki kredytobiorcy zostały przez strony wskazane w punkcie 15. Strony zgodnie postanowiły, że wypowiedzenie umowy kredytu ma skutek prawny po skierowaniu do kredytobiorcy pisma poleconego o wypowiedzeniu na ostatni wskazany przez niego adres (pkt 16). Kredytobiorca oświadczył, iż poddaje się dobrowolnie egzekucji, na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego co do wszystkich roszczeń Banku, wynikających z umowy na warunkach określonych w Załączniku nr 2 do umowy (pkt 18), a także, iż z zaciągniętego na podstawie umowy kredytu poddaje się egzekucji wydania rzeczy, w przypadku gdy ustanowiono zastaw rejestrowy lub dokonano przeniesienia własności w celu zabezpieczenia roszczenia.

30 października 2012 r. (...) w P. wypowiedział w całości umowę o kredyt obrotowy na działalność gospodarczą nr (...) z 22 marca 2007 r. wraz z zawartymi do niej dwoma aneksami. Wierzytelność banku stała się natychmiast wymagalna wobec nieuregulowania przez pozwanych przeterminowanych należności. Bank wezwał jednocześnie (...) sp. z o.o. do zapłaty 307.262,58 zł, z czego kwotę należności głównej stanowiło 277.500,00 zł, odsetki umowne za okres od 17.12.2011 r. do 30.10.2012 r. - 29.717,58 zł, inne koszty zadłużenia - 45,00 zł.

(...) 17 kwietnia 2013 r. wystawił drugi bankowy tytuł egzekucyjny celem prowadzenia egzekucji z nieruchomości. Postanowieniem z 20 maja 2013 r. w sprawie IX Co 2526/13 z wniosku wierzyciela (...) przeciwko dłużnikowi (...) sp. z o.o., Z. K. i W. K. (2) o wydanie dalszego tytułu wykonawczego Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie postanowił wydać dalszy tytuł wykonawczy nr 2 poprzez nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) z dnia 17.04.2013 r. na rzecz wierzyciela przeciwko dłużnikom solidarnym z ograniczeniem możliwości prowadzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie tego tytułu egzekucyjnego do kwoty 737.000 zł, celem prowadzenia egzekucji z nieruchomości położonej w miejscowości Ż. gmina G. nr działki (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie prowadzi KW nr (...).

Pismem z 6 czerwca 2013 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Goleniowie zawiadomił Z. K. o wszczęciu postępowania egzekucyjnego na podstawie wyżej opisanego tytułu wykonawczego. Postępowanie toczyło się pod sygn. akt KM 4009/13. Stan zaległości na 6 czerwca 2013 r. wynosił 385.972,58 zł.

16 listopada 2015 r. pozwani zwrócili się do Zarządu Banku (...) w G. o zawarcie umowy ugody dotyczącej spłaty zobowiązań oraz zaprzestanie naliczania odsetek karnych i bieżących.

30 grudnia 2015 r. Bank (...) w G. zawarł z W. K. oraz Z. K. umowę ugody nr (...). Zadłużenie na dzień zawarcia umowy ugody wynosiło 400.761,70 zł, z czego odsetki karne wynosiły 122.329,00 zł, odsetki zaległe - 7.613,40 zł, a kapitał zaległy - 270.819,30 zł (§ 1 ust. 1 umowy). Oświadczenie wskazane w § 1 ust. 1 stanowiło uznanie długu, a nie jego odnowienie w rozumieniu art. 506 § 1 k.p.c. (ust. 2). W § 2 strony ustaliły, że spłata zadłużenia będzie następowała w miesięcznych ratach w kwocie po 2.000 zł każda, spłaty miały następować w ostatnim dniu roboczym miesiąca przez 24 miesiące, tj. przez okres od 31 stycznia 2016 r. do 30 grudnia 2017 r. Po tym okresie strony zgodziły się, że kwota raty miesięcznej zostanie ponownie ustalona. Określona została również kolejność zarachowania spłat (ust. 2). Kapitał długu od dnia podpisania ugody pozostawał nieoprocentowany (§ 3). Strony postanowiły, że prawne zabezpieczenie spłaty długu określone w umowie z 22 marca 2007 r. nadal pozostaje w mocy, a także iż zabezpieczenie stanowi poręczenie cywilne osób działających w imieniu spółki, tj. W. K. i Z. K. (§ 4).

Raty określone wyżej opisaną ugodą spłacane były nieregularnie, w różnych kwotach i terminach niższych od ustalonych ugodą kwot miesięcznych rat. Na dzień 10 października 2019 r. saldo końcowe na rachunku bankowym przypisanym do przedmiotowego kredytu wynosiło 255.975,56 zł. W historii wpłat nie ujęto następujących wpłat dokonanych przez pozwanych w łącznej kwocie 1.640,00 zł. Następnie pozwani zaprzestali dokonywania wpłat na rzecz powoda.

4 listopada 2019 r. powód wystawił dokument, wyciąg z ksiąg banku -odzwierciedlający stan zaległości (...) sp. z o.o., a zatem także pozwanych. Zadłużenie kredytobiorcy stanowiło łączną kwotę 385.761,35 zł, w tym pozostała do zapłaty część kapitału w kwocie 255.975,56 zł oraz odsetki umowne od należności naliczane do 4 listopada 2019 r. w kwocie 129.785,87 zł. Dalsze należne powodowi odsetki umowne od niespłaconego kredytu naliczane były od 5 listopada 2019 r. według zmiennej stopy procentowej obowiązującej na dany okres w banku, na dzień sporządzenie wskazanego wyciągu wynosiły 10% w stosunku rocznym i obciążały dłużnika do dnia spłaty. 4 listopada 2019 r. powód wezwał W. K. oraz Z. K. do zapłaty kwoty 385.761,43 zł w terminie do 19 listopada 2019 r. lub do uzgodnienia nowych warunków spłaty zobowiązania wynikającego z ugody nr (...). W odpowiedzi z 5 grudnia 2019 r. pozwani zwrócili się z prośbą o wskazanie, jakie należności składają się na żądaną kwotę. Pismem z dnia 16 grudnia 2019 r. pełnomocnik powoda wskazał łączną kwotę zadłużenia.

Sąd Okręgowy uznał powództwo za uzasadnione w całości. Wskazał, że podstawa materialnoprawna roszczenia strony powodowej znajdowała uzasadnienie w art. 69 ust. 1-2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Sąd podał, że warunki dotyczące niezbędnych postanowień umowy kredytu zostały przez strony umowy z 22 marca 2007 r. zachowane. Powód udowodnił roszczenie, przedstawiono zawartą przez strony umowę kredytową, a także harmonogramy spłat kredytu, oświadczenie kredytobiorcy o dobrowolnym poddaniu się egzekucji i kierowane do pozwanych wezwania do zapłaty. Zgromadzony w toku niniejszego postępowania materiał dowodowy sprawy pozwolił Sądowi również ustalić, że pomiędzy stronami doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu z inicjatywy powoda. Nie ulegało przy tym wątpliwości, że wobec niedotrzymania warunków udzielenia kredytu przez pozwanych (braku spłaty przez pozwanych rat w ustalonych terminach), powód był uprawniony zgodnie z punktem 14 umowy do złożenia oświadczenia o jej wypowiedzeniu. Powód przedstawił oświadczenie o wypowiedzeniu umowy wraz z potwierdzeniem jego doręczenia pozwanym. W myśl punktu 13. umowy, w przypadku niespłacenia części lub całości kredytu wraz z należnymi odsetkami w terminie określonym w umowie, powstałe zadłużenie traktowane jest jako zadłużenie przeterminowane. Zgodnie z treścią punktu 16. umowy wypowiedzenie umowy kredytu ma skutek prawny po skierowaniu do kredytobiorcy pisma poleconego o wypowiedzeniu na ostatni wskazany przez niego adres. Pozwani nie kwestionowali skuteczności wypowiedzenia umowy wskazując jednoznacznie w odpowiedzi na pozew (k. 57), że umowa kredytu została wypowiedziana przez Bank i uległa rozwiązaniu ok. 30 listopada 2012 r. Wobec tego należało przyjąć, że Bank skutecznie złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy w dniu 30 października 2012 roku (k. 24), a jego roszczenie stało się wymagalne.

W kontekście zarzutu przedawnienia Sąd podkreślił dowolny charakter przystąpienia przez powodów do umowy ugody i zaakceptowania jej warunków. Jak wynika z treści pisma procesowego pozwanych z 8 czerwca 2020 roku (k. 56), w ocenie pozwanych porównanie daty rozwiązania umowy kredytowej (30 października 2012 r.) oraz zawarcia umowy ugody (30 grudnia 2015 r.) uzasadniało twierdzenie, że po uwzględnieniu 30-dniowego okresu zakreślonego na spłatę całości kredytu, roszczenie Banku w dacie 30 grudnia 2015 r. było już przedawnione, nadto w piśmie wskazano, że w przypadku wymagalności poszczególnych rat, o których mowa w § 2 ugody z dnia 30 grudnia 2015 r., to najdalej z dniem 31 grudnia 2019 r. (3-letni termin przedawnienia) uległy przedawnieniu wszystkie roszczenia z rat kredytu, których termin płatności przypadał do dnia 31 grudnia 2016 r. (przy założeniu, że był to ostatni dzień roboczy w tym miesiącu). Nie uległy przedawnieniu jedynie roszczenia z tytułu spłaty rat kredytu za okres stycznia do grudnia 2017 r., ponieważ pozew złożony został w styczniu 2020 r.

Zdaniem Sądu Okręgowego pozwani pominęli fakt, iż w okresie pomiędzy rozwiązaniem umowy kredytowej (30 października 2012 r.) oraz zawarciem umowy ugody (30 grudnia 2015 r.) prowadzone był postępowanie egzekucyjne na podstawie bankowego tytułu wykonawczego nr 2 z 17 kwietnia 2013 r., któremu Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie postanowieniem z 20 maja 2013 r. w sprawie IX Co 2526/13 nadał klauzulę wykonalności na rzecz wierzyciela przeciwko dłużnikom solidarnym z ograniczeniem możliwości prowadzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie tego tytułu egzekucyjnego do kwoty 737.000 zł, celem prowadzenia egzekucji z nieruchomości położonej w miejscowości Ż. gmina G. nr działki (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie prowadzi KW nr (...). Pismem z 6 czerwca 2013 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Goleniowie zawiadomił Z. K. o wszczęciu postępowania egzekucyjnego na podstawie wyżej opisanego tytułu wykonawczego. Postępowanie toczyło się pod sygn. akt KM 4009/13.

Sąd, powołując się na treść art. 123 § 1 pkt 1 k.c. wskazał, że czynności podjęte przez powoda w 2013 r., w szczególności uzyskanie tytułu wykonawczego i wszczęcie egzekucji, niewątpliwie służyły egzekwowaniu roszczeń przedmiotowego rodzaju i skutecznie przerwały bieg przedawnienia, który biegnie na nowo zgodnie z treścią art. 124 § 2 k.c. W ślad za stanowiskiem doktryny wskazał, że „w przypadku postępowania egzekucyjnego tylko umorzenie postępowania wobec stwierdzenia jego bezskuteczności, na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c., nie niweczy skutków przerwania biegu przedawnienia wywołanego złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji, co oznacza, że po uprawomocnieniu się postanowienia o umorzeniu termin przedawnienia biegnie na nowo”. W okolicznościach niniejszej sprawy nie tylko postępowanie nie zostało umorzone wobec stwierdzenia jego bezskuteczności, ale również zawierając ugodę z dnia 30 grudnia 2015 r. pozwani uznali roszczenie powoda (§ 1 ust. 2 ugody), co stanowi kolejną przesłankę przerwania biegu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.).

Sąd Okręgowy również zaważył, mając na względzie w szczególności § 1 ust. 1 pkt 1 ppkt a ugody, że pozwani są dłużnikami rzeczowymi. To przesądziło o możności zastosowania przepisu art. 77 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, który stanowi, iż przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej.

Mając powyższe na uwadze Sąd I instancji uznał, iż w niniejszej sprawie roszczenie powoda wobec pozwanych nie uległo przedawnieniu w żadnym zakresie.

Odnośnie twierdzeń podniesionych przez pozwanych o braku świadomości, iż ugoda nie opiewa jedynie o spłatę kwoty 48.000,00 zł, ale również dalszych należności, przy czym rata miała zostać ustalona po upływie wskazanego w ugodzie okresu (§2 ugody) Sąd Okręgowy wskazał, iż umowa kredytu została zawarta przez (...) sp. z o.o., w której wspólnikami byli pozwani, występowali zatem jako przedsiębiorcy. Sąd mając na uwadze profesjonalny charakter ich działalności, przyjął że obowiązywały ich podwyższone standardy staranności, które obejmują znajomość obowiązującego prawa oraz posiadanie wiedzy na temat skutków podejmowanych czynności. Stanowisko procesowe pozwanych, nie mogło doprowadzić do oczekiwanego przez nich skutku w postaci oddalenia powództwa w całości bądź też w części tym bardziej, że powód dochodził pierwotnie (przed cofnięciem powództwa w zakresie kwoty 1.649 zł) należności głównej w kwocie 255.975,56 zł wraz ze skapitalizowanymi odsetkami za opóźnienie w kwocie 129.785,87 zł za okres od 1 stycznia 2018 r. do 19 listopada 2019 r., przyjmując, ze roszczenie stało się wymagalne z 31 grudnia 2017 r. Za uzasadnione Sąd uznał stanowisko powoda wyrażone jednoznacznie na rozprawie w dniu 20 marca 2023 r., że nie została ustalona kwota miesięcznej raty za dalszy okres nie wskazany w § 2 umowy ugody, z tego względu, że nie nastąpiła dotychczasowa spłata zobowiązań wynikająca z powyżej wskazanego uregulowania.

W pozostałym zakresie pozwani ograniczyli się jedynie do prostego zaprzeczenia okolicznościom podnoszonym przez stronę powodową, nie podejmując inicjatywy dowodowej, jednakże nie kwestionowali przedstawionych przez stronę powodową dokumentów. Tymczasem niebudząca wątpliwości dokumentacja przedstawiona przez stronę powodową dotycząca rozliczeń spłaty kredytu i wyciągów z ksiąg banku przekonała Sąd Okręgowy o zasadności roszczenia powoda.

Na dalszym etapie postępowania strona powodowa uwzględniła wpłaty strony pozwanej wykazane stosownymi dokumentami w łącznej kwocie 1.640,00 zł, które w okresie wcześniejszym nie zostały uwzględnione i cofnęła w tym zakresie powództwo. W związku zatem z częściowym cofnięciem powództwa, postępowanie w tym zakresie Sąd umorzył w punkcie II wyroku, stosownie do art. 355 k.p.c.

Wyrok został zaskarżony apelacją przez pozwanych w części, tj. co do pkt I. i III. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

- błąd w ustaleniach faktycznych, dotyczący zarzutu przedawnienia, będący następstwem przyjęcia, przez Sąd I instancji, że wypowiedzenie pozwanym umowy kredytowej, przez powodowy Bank, dokonane 30.10.2012 r., spowodowało wymagalność całego niespłaconego kredytu, bez uwzględnienia tego, że wcześniej niespłacane raty mogły ulec przedawnieniu. Sąd I instancji, mając na względzie Uchwałę Sądu Najwyższego (7 sędziów), z 10 maja 2023 r., III CZP 52/22, powinien ustalić, które z niespłaconych rat kredytu, były już przedawnione na dzień wypowiedzenia umowy kredytowej,

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że umowa ugody nr (...) z 30 grudnia 2015 r., była ważna, mimo, że odwoływała się, w zakresie istotnych elementów (essentialia negotii), w § 1 ust. 1 pkt 1) do umowy kredytu nr (...) z 22.03.2007 r., która została skutecznie wypowiedziana, przez powoda 30.10.2021 r. i na dzień podpisywania ugody nie istniała,

- błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, że pozwani zrzekli się zarzutu przedawnienia, podpisując umowę ugody z 30.12.2015 r., podczas gdy z treści tej umowy takie oświadczenie nie wynika. Co najwyżej, z treści tej umowy ugody wynika, że zawiera ona jedynie oświadczenie wiedzy, które nie pozbawiało pozwanych możliwości powoływania się na przedawnienie roszczenia.

Ponadto, skarżący powołali się w treści apelacji na nowe fakty i dowody (art. 381 w zw. z art. 368 § 1 pkt 4 k.p.c.), które na etapie postępowania sądowego nie zostały powołane, wynikające ze spraw egzekucyjnych, które były w toku. Chodzi o postanowienie referendarza sądowego w SR Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 13 grudnia 2022 r., sygn. akt IX Co 1978/22; postanowienie SR Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 12 kwietnia 2023 r, sygn. akt IX Co 335/23; postanowienie referendarza sądowego w SR Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 20 lipca 2023 r., sygn. akt IX Co 424/23.

Apelujący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji. Wnieśli o dopuszczenie dowodu z Postanowienia Komornika T. Z. (1) z 23.10.2018 r., wydanego w sprawie TZ Km 808/17.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

1.  Postępowanie apelacyjne jest kontynuacją rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym (art. 382 k.p.c.), zatem dokonuje własnych ustaleń faktycznych, poprzestaje na materiale zebranym w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, prowadzi postępowanie dowodowe lub ponawia przeprowadzenie dowodów. Podstawa prawna orzeczenia ustalana jest niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji. Postępowanie apelacyjne ma charakter merytoryczny, a nie tylko kontrolny, ograniczony zarzutami apelacyjnymi. Sąd drugiej instancji związany jest zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa procesowego; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania (uchwała SN (7) z 31.01.2008 r., III CZP 49/07).

2.  Z obowiązku ustanowionego w art. 378 § 1 k.p.c. nie wynika konieczność osobnego omówienia w uzasadnieniu wyroku każdego argumentu podniesionego w apelacji, ale wystarczające jest odniesienie się do nich w sposób wskazujący, że zostały przez sąd drugiej instancji rozważone (wyroki SN z 24.03.2010 r., V CSK 296/09, z 26.04.2012 r., III CSK 300/11, z 4.09.2014 r., II CSK 478/13, 22.08.2018 r., III UK 119/17). Sąd drugiej instancji jest obowiązany zamieścić w uzasadnieniu wyłącznie takie elementy, które ze względu na treść apelacji i zakres rozpoznania są potrzebne do rozstrzygnięcia sprawy, ale nie ma zarazem obowiązku wyrażania szczegółowego stanowiska do wszystkich poglądów prezentowanych przez strony, jeżeli nie mają one istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy (postanowienie SN z 16.03.2012 r., IV CSK 373/11, wyrok SN z 29.10.1998 r., II UKN 282/98). Uzasadnienie wyroku sporządza się w sposób zwięzły (art. 327 ¹ § 2 k.p.c.). Sąd Apelacyjny, wskazując podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, przyjmuje za własne ustalenia Sądu pierwszej instancji (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.) oraz jego oceny prawne (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.).

3.  Sąd Apelacyjny, po przeprowadzeniu własnej oceny materiału procesowego stwierdził, że Sąd pierwszej instancji oparł orzeczenie na zasadniczo prawidłowo ustalonej podstawie faktycznej, odpowiadającej przeprowadzonym dowodów, wymagającej jednak pewnych korekt i uzupełnienia o fakty istotne, wynikające z postępowań egzekucyjnych, a które zostały ustalone na podstawie dokumentów przedstawionych przez pozwanych w postępowaniu apelacyjnym. Przypadkowe ich zestawienie nie pozwala na pełne odtworzenie stanu faktycznego, jednak ciężar dowodu w zakresie przedawnienia spoczywa na pozowanych, a przerwy przedawnienia na powodzie, zgodnie z ogólną regułą materialnoprawnego rozkładu ciężaru dowodu. Sąd Apelacyjny wskazując podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, przyjmuje za własne ustalenia Sądu pierwszej instancji (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.), ze zmianami wynikającymi z uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego. Oceny prawne Sądu Okręgowego wymagają uzupełnienia w kontekście skutku zakończenia postępowań egzekucyjnych na bieg terminu przedawnienia, sąd nie rozważył także interesu prawnego powoda w uzyskaniu wyroku zasądzającego, jako uniwersalnej przesłanki każdego z powództw, w kontekście istnienia przecież dwóch tytułów wykonawczych. Nie dokonano także odpowiedniej dystynkcji zarzutów przedawnienia, łącząc w całość zgłoszone przez pozwanych zarzuty przedawnienia, co niżej zostanie wyjaśnione.

4.  W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii zakresu postępowania dowodowego jedynie z uwagi na złożenie przez skarżących wraz z apelacją nowego wniosku dowodowego. Obowiązkiem sądu odwoławczego jest nie tylko rozpoznanie zarzutów podniesionych w apelacji, lecz ponowne rozpoznanie sprawy w granicach zaskarżenia. Nakłada to na sąd obowiązek dokonania własnych ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i poddanie ich ocenie prawnej przez pryzmat mających zastosowanie właściwych przepisów prawa materialnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2013 r., V CSK 347/12). Mimo takiego ukształtowania powinności sądu odwoławczego ustawodawca wprost zawarł ograniczenia w zakresie prawa nowości, czyli zgłaszania przez stronę nowych twierdzeń i dowodów zgodnie z art. 381 k.p.c. Celem takiej regulacji jest potrzeba skoncentrowania postępowania dowodowego w pierwszej instancji. Za nowe fakty i dowody w rozumieniu art. 381 k.p.c. należy uznać takie, które nie istniały wcześniej lub o których istnieniu stronie nie było wiadomo w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji. W świetle uregulowań art. 381 k.p.c. strona, która powołuje w postępowaniu apelacyjnym nowe fakty lub dowody powinna wykazać, że nie mogła ich powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji lub że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Według dominującego stanowiska orzecznictwa niemożność skorzystania w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji z określonych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych nie ma miejsca, gdy istniała obiektywna możliwość powołania ich w tym postępowaniu, a tylko na skutek opieszałości, zaniedbań, zapomnienia lub błędnej oceny potrzeby ich powołania strona tego nie uczyniła (postanowienia Sądu Najwyższego z 15 maja 1968 r. I CO 1/68, OSNC 1969, Nr 2, poz. 36; z 10 lutego 1999 r., II CKN 807/98, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2011 r., I PK 183/10). Nie ulega wątpliwości, że możliwość przedstawienia postanowienia Komornika T. Z. (1) z 23 października 2018 r., wydanego w sprawie TZ Km 808/17 istniała w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji. Pozostałe dowody Sąd uznał za spełniające warunek nowości, co jest wspierane zasadą prawdy i dążeniem do wydania orzeczenia opartego na prawidłowej podstawie faktycznej.

5.  Formułując zarzut „błędu w ustaleniach faktycznych” strona skarżąca nie wykazała, które z reguł procesowoprawnych sąd pierwszej instancji naruszył błędnie uznając określone fakty za udowodnione. Twierdzenie o błędzie w ustaleniach faktycznych powinno być odnoszone do konkretnej normy prawa procesowego, która miała być wadliwie zastosowana przez sąd pierwszoinstancyjny. Strona pozwana nie odnosi swoich twierdzeń o „błędnych ustaleniach” do norm, które Sąd Okręgowy miałby naruszyć w procesie ustalania podstawy faktycznej. Zarzuty apelacyjne pozostają polemiką z ustaleniami Sądu pierwszej instancji, polegającą na ponownej prezentacji własnego stanowiska strony co do przebiegu zdarzeń i mogą być traktowane jedynie jako swoisty postulat o dokonanie przez Sąd odwoławczy własnej oceny materiału procesowego, stosownie do kompetencji, zgodny z art. 382 k.c., skoro postępowanie drugoinstancyjne ma charakter merytoryczny.

6.  Bez względu na sposób sformułowania zarzutów procesowych, są one całkowicie bezpodstawne z przyczyn merytorycznych. W pierwszej kolejności odnieść się należy do zarzutu nieważności umowy ugody nr (...) z 30 grudnia 2015 r. Ugoda ta odwoływała się w zakresie istotnych elementów ( essentialia negotii) do zawartej między stronami umowy kredytu nr (...), która została skutecznie wypowiedziana przez stronę powodową. W ocenie skarżących na dzień podpisywania ugody umowa kredytu zatem nie istniała. Wypowiedzenie umowy kredytu wynika z uprawnienia banku, nadanego art. 75 ustawy Prawo bankowe; wypowiedzenie umowy nastąpiło wskutek niedotrzymania warunków udzielenia kredytu, brakiem spłaty przez pozwanych rat w ustalonych terminach. Wypowiedzenie umowy kredytu oznacza, że po upływie terminu wypowiedzenia roszczenie banku o zwrot kredytu staje się wymagalne. Twierdzenie pozwanych jest błędne, w chwili zawarcia ugody strony były związane stosunkiem prawnym umowy kredytu ukształtowanym przez wypowiedzenie tej umowy. Wypowiedzenie nie czyni umowy kredytu nieistniejącą, lecz powoduje, że stosunek prawny łączący strony zmienia się stosownie do zapisów tejże umowy właśnie na skutek jej wypowiedzenia. Przekształceniu ulegają dotychczasowe prawa i obowiązki stron. Innymi słowy, w chwili podpisania ugody strony wiązał stosunek prawny umowy kredytu po jej wypowiedzeniu, ukształtowany oświadczeniem woli o jej wypowiedzeniu, zatem z tego stosunku prawnego wynikał obowiązek zapłaty przez pozwanych wymagalnych świadczeń ratalnych istniejących w dacie wypowiedzenia oraz tych niespłaconej części kredytu, która stała się wymagalne wskutek wypowiedzenia. Przyjmując logikę pozwanych, po wypowiedzeniu umowy kredytu stosunek prawny wygasa, zatem pozwani nie są obowiązani do zapłaty. Sformułowanie zawarte w umowie ugody, że strony wiąże umowa kredytu, może oznaczać jedynie, że strony są związane umową kredytu w postaci ukształtowanej po jej wypowiedzeniu. Nie zmienia to istoty umowy ugody, która zmierzała do uregulowania prawa i obowiązków stron wynikających ze stosunku prawnego powstałego po wypowiedzeniu umowy kredytu.

7.  Ugoda nie stanowi nowego stosunku zobowiązaniowego, a jedynie reguluje w sposób szczególny powstały uprzednio stosunek prawny. Zgodnie z stanowiskiem Sądu Najwyższego „ugoda reguluje prawa i obowiązki stron w ramach istniejącego stosunku prawnego, który przez wzajemne ustępstwa zmienia, przekształca stan prawny, ale nie tworzy nowego stanu prawnego i nie może stanowić całkowicie nowej podstawy ustalonych już uprzednio praw i obowiązków” (Wyrok Sądu Najwyższego z 15 stycznia 2021 r., I CSKP 5/21, LEX nr 3107997).

8.  Przechodząc do podnoszonego przed Sądem I instancji jak i przed Sądem II instancji zarzutu przedawnienia należy zauważyć, że powodowie podnieśli dwa zarzuty tego rodzaju, każdy z innym skutkiem prawnym. Pierwszy zmierza do uznania za przedawnione roszczeń banku o zapłatę rat kredytu wymagalnych w dacie wypowiedzenia umowy kredytu i w dacie zawarcia ugody przez odwołanie do uchwały Sądu Najwyższego, siedmiu sędziów, z 10 maja 2023 r. (III CZP 52/22), co miałoby oznaczać, że pozwani nie pozostają dłużnikami powoda w zakresie przez niego określonym. Zarzut ten dotyczy również uznania za przedawnione roszczenia o zapłatę niespłaconego kredytu na skutek jego wypowiedzenia. Drugi zarzut zmierza do uznania za przedawnione roszczeń banku wobec wytoczenia powództwa po upływie terminu ich przedawnienia. Żaden z zarzutów przedawniania nie jest skuteczny.

9.  Według art. 118 k.c. w brzmieniu obowiązującym w chwili zawierania umowy termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata. Na mocy ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 1104), która weszła w życie 9 lipca 2018 r., przepis art. 118 k.c. został znowelizowany, jednak termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej to nadal trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Istotną zmianą jaka nastąpiła na mocy wskazanej nowelizacji w odniesieniu do przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest dodanie zdania drugiego określającego wspólny dla wszystkich roszczeń, których 3-letni termin upłynął w danym roku kalendarzowym, dzień, z którym następuje przedawnienie. Początek biegu tego terminu wyznacza art. 120 § 1 zd. 1 k.c., zgodnie z którym bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. W kontekście dokonanej ustawą nowelizującą zmiany trzeba natomiast zwrócić uwagę na jej art. 5 ust. 1, zgodnie z którym do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1 [tj. k.c.], w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Co do zasady zatem do roszczeń, które powstały przed 9 lipca 2018 r. (tj. datą wejścia w życie ustawy nowelizującej) i na mocy przepisów k.c. w dotychczasowym brzmieniu nie uległy przed tą datą przedawnieniu, stosuje się przepisy (w tym art. 118 k.c.) w znowelizowanym brzmieniu, wobec czego ich termin przedawnienia upływa z ostatnim dniem roku kalendarzowego, w którym upłynie termin określony w zdaniu pierwszym art. 118 k.c.

10.  Pierwszy z zarzutów przedawnienia oparto na twierdzeniu, że roszczenie wynikające z umowy kredytu, w tym o zapłatę wymagalnych rat kredytu oraz pozostałej części kredytu, którego wymagalność nastąpiła wskutek wypowiedzenia umowy, uległo przedawnieniu w okresie trzech lat od daty wymagalności, co miało miejsce przed zawarciem ugody 30 grudnia 2015 r. według pozwanych za zdarzenie przerywające biegu przedawnienia nie mogła być uznana ugoda nr (...), gdyż została zawarta już po upływie okresu przedawnienia, a strona pozwana nie zrzekła się w niej prawa do korzystania z zarzutu przedawnienia.

W rozważanym zakresie należało w całości podzielić stanowisko Sądu Okręgowego. W okresie trzech lat od daty wypowiedzenia umowy kredytu zaszło zdarzenie powodujące przerwanie biegu okresu przedawnienia, wniesienie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr 2 z 17 kwietnia 2013 r., któremu Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie postanowieniem z 20 maja 2013 r. w sprawie IX Co 2526/13 nadał klauzulę wykonalności na rzecz wierzyciela przeciwko dłużnikom solidarnym z ograniczeniem możliwości prowadzenia postępowania egzekucyjnego na podstawie tego tytułu do kwoty 737.000 zł, celem prowadzenia egzekucji z nieruchomości położonej w miejscowości Ż. gmina G. nr działki (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie prowadzi KW nr (...). Pismem z 6 czerwca 2013 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Goleniowie zawiadomił Z. K. o wszczęciu postępowania egzekucyjnego na podstawie wyżej opisanego tytułu wykonawczego, postępowanie toczyło się pod sygn. akt KM 4009/13. W aktach brak dokumentów, jednak z przedawnionych przez pozwanych w postępowaniu apelacyjnym wynika, że toczyło się postępowanie egzekucyjne na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego nr 1 (co wynika także z treści BTE nr 2). Zatem w dacie od wypowiedzenia umowy kredytu do zawarcia ugody wierzyciel złożył wniosek o nadanie klauzuli wykonalności BTE nr 1. Zgodnie z treścią art. 123 § 1 ust. 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Czynnością przerywającą bieg przedawnienia przedsięwziętą w celu zaspokojenia roszczenia jest wniosek wierzyciela (banku) o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności (uchwała Sądu Najwyższego z 16 stycznia 2004 r., III CZP 101/03; wyrok Sądu Najwyższego z 4 października 2012 r., I CSK 90/12). Umowę kredytu wypowiedziano pismem z 30 października 2012 r., wnioski o nadanie klauzuli wykonalności złożono z pewnością do 21 maja 2013 r., zatem w dacie zawarcia ugody roszczenie o zapłatę niespłaconej części kredytu, której wymagalność postawała na skutek wypowiedzenia, nie uległo przedawnieniu.

W odniesieniu do roszczeń o niezapłacone i wymagalne raty kredytu, których wymagalność postała przed wypowiedzeniem umowy kredytu, należy wskazać, że fakty uzasadniające możliwość uchylenia się od spełnienia świadczenia podlegają udowodnieniu przez pozwanych (art. 6 k.c.). Należało zatem przytoczyć takie fakty i dowody, z których miałoby wynikać, że w dacie wniesienia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu (dacie przerwania biegu przedawnienia) istniały takie wymagalne raty kredytu, których termin płatności przypadał na 3 lata przed wniesieniem tego wniosku, więc do kwietnia 2010 r. Ten fakt nie został udowodniony przez pozwanych, zatem ujemne konsekwencje wynikające z materialnoprawnego rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) ponoszą pozwani w postaci uznania, że w dacie przerwania biegu terminu przedawnienia nie istniały niezapłacone raty kredytu, których termin wymagalności przypadał przez 3 latami od tej daty.

11.  Powód dochodzi roszczenia od pozwanych jako dłużników osobistych, a nie rzeczowych. Nie dochodzi zaspokojenia z nieruchomości obciążonej hipoteką, lecz z całego majątku dłużników, zatem art. 77 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece nie ma zastosowania, wbrew twierdzeniom Sądu Okręgowego.

12.  Z § 2 ugody wynika, że płatność rat określono do 30 grudnia 2017 r., co obejmowało jedynie 48.000 zł. Nie określono terminu płatności pozostałej części długu, zatem zgodnie z art. 455 k.c. wymagalność roszczenia wyznaczona jest wezwaniem do zapłaty. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie (art. 128 § 1 k.c.), więc 31 grudnia 2017 r. Pozew wniesiono 21 stycznia 2020 r., zatem przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia. Z zeznań pozwanego wynika, że kwota 48.000 zł nie została zapłacona w całości, co może oznaczać, że roszczenie o zapłatę części rat w wysokości 2.000 zł, których płatność przypada na 2016 rok mogło ulec przedawnieniu. Raty płatne w 2016 r. ulegają przedawnieniu z końcem 2019 r., w uchwale Sądu Najwyższego z 13 maja 2022 r. (III CZP 46/22) przyjęto że trzyletni termin przedawnienia roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi, który rozpoczął bieg i nie upłynął przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy- Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1104), kończy się ostatniego dnia roku kalendarzowego (art. 118 zdanie drugie k.c. w związku z art. 5 ust. 1 powołanej ustawy). Pogląd ten jest aktualny także wobec osób, którym nie przysługuje status konsumenta. Ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa jednak na pozwanych, z omawianych faktów wynika okoliczność, z której pozwani wywodzą skutek prawny. Nie oznacza to obciążenia pozwanych ciężarem dowodu niespełnienia świadczenia, ponieważ pozwani nie zaprzeczyli, że pozostają dłużnikami powoda w zakresie wskazanym w pozwie. Na podstawie akt nie można ustalić, czy i których rat pozwani nie zapłacili.

13.  Z akt nie wynika jednoznacznie, w jakiej dacie pozwani dokonali ostaniem spłaty kredytu, z pism pozwanych, że w 2016 r., z wyciągu na karcie 29 wynika, że 18 września 2017 r. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury uznanie roszczenia definiuje się jako każdy przypadek wyraźnego oświadczenia woli lub też innego jednoznacznego zachowania się dłużnika wobec wierzyciela, z którego wynika, że dłużnik uważa roszczenie za istniejące (Wyrok Sądu Najwyższego z 7 marca 2003 r., I CKN 11/01, LEX nr 83834; Wyrok Sądu Najwyższego z 16 września 2022 r., II CSKP 551/22, LEX nr 3459978). Za takie zachowanie może zostać uznana przykładowo częściowa zapłata długu głównego (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 21 kwietnia 2022 r., I ACa 1204/20, LEX nr 3701661; Postanowienie Sądu Najwyższego z 8 października 1982 r., I CZ 106/82, LEX nr 8470). Zapłata części długu 18 września 2017 r., jeśli miała miejsce, oznacza, że w dacie wniesienia pozwu roszczenie nie było przedawnione. Uwaga ta ma jedynie charakter dodatkowy, ponieważ o nieskuteczności zarzutu przedawnienia decyduje wyżej wskazany argument.

14.  Odrębnego omówienia wymaga kwestia przerwy przedawnienia wywołanego postępowaniami egzekucyjnymi i możliwości ponownego wszczęcia egzekucji na podstawie tytułów wykonawczych, bankowych tytułów egzekucyjnych, którym nadano klauzulę wykonalnością. Fakty stanowiące podstawę ustalenia przedawnienia roszczenia podlegają udowodnieniu przez pozwanych. Z akt wynika, że poprzednik prawny powoda wystawił dwa tytuły egzekucyjne, BTE nr 2 któremu nadano klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie postanowieniem z 20 maja 2013 r. w sprawie IX Co 2526/13, a postępowanie egzekucyjne toczyło się przed komornikiem przy Sądzie Rejonowym w Goleniowie (k. 167). Nie można ustalić, w jaki sposób zakończyło się to postępowanie. Z postanowienia referendarza sądowego przy Sądzie Rejonowym Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie (k. 235) wynika, że postępowanie egzekucyjne zawieszono postanowieniem z 8 listopada 2017 r. i uległo ono umorzeniu z mocy prawa na postawie art. 823 k.p.c. (mającym zastosowanie z uwagi na datę wszczęcia egzekucji), zatem 8 listopada 2018 r. Nie ma jednak podstaw, aby twierdzić, że postanowienie to dotyczy egzekucji prowadzonej na podstawie BTE nr 2.

W aktach brak jest BTE nr 1. Z postanowienia referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z 13 grudnia 2022 r., IX Co 1978/22, wynika, że postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie BTE nr 1 przez komornika przy Sądzie Rejonowym Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie T. Z. (1) w sprawie Km 12/14 zawieszono postanowieniem z 28 listopada 2017 r. (k. 232), nie złożono wniosku o podjęcie, więc uległo umorzeniu z mocy prawa na podstawie art. 823 k.p.c. (mającym zastosowanie z uwagi na datę wszczęcia egzekucji) 28 listopada 2018 r.

15.  Zgodnie z art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1854) bankowy tytuł egzekucyjny, któremu nadano klauzulę wykonalności na podstawie przepisów dotychczasowych, zachowuje moc tytułu wykonawczego także po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy. Możliwość wszczęcia egzekucji na podstawie istniejącego tytułu wykonawczego mogłaby wyłączać istnieniu interesu prawnego jako uniwersalnej przesłanki zasadności powództwa, co skutkowałoby jego oddaleniem.

16.  W wyroku SN z 20.04.2018 r., II CSK 356/17, przyjęto, że skutki prawne postępowania egzekucyjnego wszczętego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, są związane tylko z podmiotami, które mogły wystawiać taki tytuł i prowadzić egzekucję na jego podstawie, a więc tylko z bankami. Jeżeli zbycie wierzytelności, której dotyczy przerwa biegu przedawnienia następuje na rzecz innego banku, to nabywca może powoływać się na skutki związane z przerwą biegu przedawnienia. Natomiast, gdy nabywcą jest osoba niebędąca bankiem brak podstaw prawnych, aby na nią można było rozciągać skutki przywileju, z którego może korzystać bank. W konsekwencji należy uznać, że materialnoprawne skutki wszczęcia postępowania egzekucyjnego, jako czynności wierzyciela - banku prowadzące do przerwy biegu przedawnienia, dotyczą wyłącznie tego wierzyciela, natomiast nie może na nie powoływać się nabywca wierzytelności nie będący bankiem. W rozpoznanej sprawie doszło do kolejnego połączenia banków, zatem nabywca wierzytelności mógłby powoływać się na przerwę biegu terminu przedawnienia wywołaną wszczęciem egzekucji, jedna, jeśli nie doszłoby do jej umorzenia na podstawie art. 823 k.p.c. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2003 r., II CK 113/02, stwierdzono, że termin przedawnienia roszczenia banku wobec osoby niebędącej przedsiębiorcą wynosi trzy lata. Złożenie przez bank wniosku o wszczęcie egzekucji przerywa bieg przedawnienia. Do oceny skutków prawnych wniosku o wszczęcie egzekucji w razie jej umorzenia na podstawie art. 823 k.p.c. stosuje się odpowiednio art. 182 § 2 k.p.c. Przyjęto, że jeżeli Bank, a precyzyjnie mówiąc, jego poprzednik prawny, wszczął egzekucję na podstawie wystawionego przez siebie wyciągu z ksiąg bankowych, a następnie egzekucja ta została umorzona z powołaniem się na art. 823 k.p.c., to stosując w oparciu o art. 13 § 2 k.p.c., przepis art. 182 § 2 k.p.c., uznać należy, iż wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie może być traktowane jako przerwa biegu przedawnienia.

17.  Przy przyjęciu, że postępowania egzekucyjne prowadzone na podstawie BTE umorzyły się z mocy prawa, nie spowodowały przerwy biegu terminu przedawnienia. Ciężar dowodu przerwy biegu terminu przedawnienia obciąża powoda. Okoliczność ta nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia, ponieważ pozew wniesiono przed upływem trzyletniego terminu przedawnienia wyznaczonego wezwaniem do zapłaty długu, którego płatność miała nastąpić po upływie 24 miesięcy od dnia zawarcia ugody, co wyżej wyjaśniono.

18.  Roszczenie wynikające z umowy kredytu, ukształtowane ostatecznie ugodą nie uległo przedawnieniu przed data wniesienia pozwu. Odrębnie jednak należy rozważyć przedawnienie roszczeń stwierdzonych BTE. Jeśli postępowania egzekucyjne umorzyły się z mocy prawa na podstawie art. 823 k.p.c., nie doszło do przerwy terminu przedawnienia, zatem w dacie wydania wyroku przez Sąd Apelacyjny w Szczecinie (art. 316 k.p.c.) roszczenie stwierdzone BTE nr 1 i 2 (jako dalszy tytuł) uległo przedawnieniu. Nie można na podstawie akt ustalić innych przyczyn zakończenia postępowań egzekucyjnych. Oznacza to, że powód nie może wszcząć egzekucji na podstawie istniejących tytułów wykonawczych (art. 804 § 2 k.p.c.), co wyznacza interes prawny w uzyskaniu wyroku zasądzającego.

19.  Nie ma znaczenia stanowisko pozwanych, zawarte w odpowiedzi na pozew, a także podtrzymane w apelacji, wskazujące na brak po ich stronie wykształcenia kierunkowego, które pozwoliłoby ocenić postanowienia zawieranej ugody. Z takim twierdzeniem pozwani nie łączą żadnych skutków prawnych.

20.  Kontrola instancyjna doprowadziła do zmiany wyroku wyłącznie w zakresie odsetek ustawowych. Od należności głównej i odsetek powód domaga się odsetek od dnia następnego od dnia wezwania, nie dowodząc, w jakiej dacie wezwanie doręczono pozwanym. 4 listopada 2019 r. powód wezwał pozwanych do zapłaty 385.761,43 zł w terminie do 19 listopada 2019 r. W odpowiedzi z dnia 5 grudnia 2019 r. wskazali, że wezwanie otrzymali 4 grudnia 2019 r. Do pisma z 4 listopada 2019 r. powód dołączył jedynie dokument potwierdzający nadanie pisma stanowiącego wezwanie do zapłaty. Brak w aktach sprawy dokumentu potwierdzającego odbiór wezwania przez pozwanych. Należało więc przyjąć, że pozwani pozostają w opóźnieniu od 5 grudnia 2019 r. Wniesienie pozwu do Sądu I instancji umożliwia żądanie odsetek za opóźnienie od odsetek od kwoty 129.785,87 zł, mając na względzie treść przepisu art. 482 k.c. Wyrok Sądu Okręgowego podlegał zmianie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., natomiast apelację pozwanych jako bezzasadną należało w pozostałym zakresie oddalić na podstawie art. 385 k.p.c.

21.  Pozwani przegrali sprawę w całości i są zobowiązani do zwrotu powodowi kosztów procesu (art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c.). Koszty postępowania przed Sądem Apelacyjnym poniesione przez powódkę to 8.100 zł tytułem wynagrodzenia radcy prawnego, ustalone na podstawie § 2 pkt 7 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych

Robert Bury