Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 6/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. z dnia 16 listopada 2023r.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Wyrok zaskarżył pełnomocnik wnioskodawców, który zarzucił:

„I. w zakresie zadośćuczynienia:

1. (…) obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów i wyciągnięcie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania, doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy i uznanie, że zasądzone zadośćuczynienie w kwocie 128.232,00 złotych spełnia cel i wymogi określone art. 8 ust. 2a i 2b ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (dalej: ustawa lutowa, ustawa rehabilitacyjna) w przypadku krzywd M. S. (1), doznanych wskutek represjonowania go przez radzieckie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości działające na terytorium Polski w granicach ustalonych w Traktacie Ryskim w okresie od dnia 18 lipca 1944 roku do dnia 5 stycznia 1946 roku, w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego;

2. (…) obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 445 § 2 k.c. oraz art. 448 k.c, w zbiegu z art. 8 ust. 2a i 2b ustawy lutowej, poprzez błędne przyjęcie, że zasądzona kwota zadośćuczynienia w wysokości 128.232,00 złotych zasadzona na rzecz Wnioskodawców jest kwotą odpowiednią w przypadku krzywd M. S. (1), z uwagi na trudne warunki w jakich przebywał represjonowany, rozłąki z rodziną czy też wykonywanie katorżniczej pracy, podczas gdy wskazane w postępowaniu dowodowym okoliczności dotyczące warunków odbywania tej przymusowej izolacji uzasadniają zasądzenie dalszej, dochodzonej w niniejszym postępowaniu sumy, tj. kwoty 3.800.583,68 zł jako sumy służącej wyrównaniu odniesionych przez Represjonowanego krzywd.

3. (…) naruszenie art. 8 ust. 1 ustawy lutowej w zw. z art. 445 § 1 k.c. poprzez błędną ich wykładnię skutkującą nieprawidłowym sposobem szacowania przyznanego zadośćuczynienia za doznaną przez M. S. (1) krzywdę poprzez miarkowanie wysokości zasądzonego zadośćuczynienia poprzez przemnożenie równowartości wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2023 r. w czasie orzekania, tj. 7.124,00 złotych za miesiąc pobytu w łagrach, podczas gdy szacowanie odpowiedniego zadośćuczynienia nie powinno podlegać na mechanicznym (nawet pośrednio) przeliczeniu powyższych wartości, bez uwzględnienia metody zastosowanej przez pełnomocnika skarżącej w tym zakresie we wniosku - podczas gdy szacowanie odpowiedniego zadośćuczynienia powinno podlegać uwzględnieniu w sposób indywidualny całokształtu okoliczności sprawy oraz krzywdy.

II.

w zakresie odsetek:

na zasadzie art. 427 § 2 oraz art. 438 pkt la k.p.k., wyżej wymienionemu wyrokowi zarzucam obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 481 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i nieprzyznanie od zasądzonej sumy odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, pomimo iż takie żądanie zostało zgłoszone we wniosku inicjującym postępowanie.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd rozstrzygający przeprowadził postępowanie dowodowe w niezbędnym zakresie i dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych. M.in. prawidłowo ustalił okresy pobytu M. S. (1) w poszczególnych obozach oraz warunki w nich panujące. Ustalił także, że M. S. chorował, pracował w ciężkich warunkach przy wyrębie lasu, gdzie uległ wypadkowi. Opisał także jego powrót do Polski, kontynuowanie nauki i podjęcie pracy.

Następnie sąd I instancji ocenił, iż właściwym zadośćuczynieniem za krzywdy jakich doznał M. S. będzie kwota na poziomie średniego miesięcznego wynagrodzenia za każdy miesiąc spędzony w obozie. I choć Sąd Okręgowy prawidłowo rozpoznał wszystkie okoliczności wpływające na wysokość zasądzonego zadośćuczynienia, to rację ma skarżący, co do zasady, że te okoliczności nie zostały w wystarczającym stopniu uwzględnione. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, odpowiednio miarkując wysokość zasądzanego zadośćuczynienia, uwzględniając wszystkie prawidłowo ustalone okoliczności odnoszące się do M. S. (1), jego pobytu w obozach i doznanej krzywdy, wysokość takiego zadośćuczynienia winna być ustalona na poziomie 15 000,-złotych za każdy miesiąc represjonowania. Pamiętać należy, że poszkodowany nie przebywał w opisywanym czasie w zakładach karnych i nie prowadzono wobec niego brutalnego śledztwa. Po powrocie do Polski miał możliwość uzupełnienia wykształcenia i podjęcia pracy. Propozycja pełnomocnika wnioskodawców, aby dodatkowo zasądzić po około 53 000 złotych za każdy miesiąc, nie znajduje żadnego racjonalnego uzasadnienia, wręcz zmierza do bezpodstawnego wzbogacenia się wnioskodawców, a nie do sprawiedliwego, także w odczuciu społecznym, zadośćuczynienia za krzywdy jakich doznał ich ojciec.

Natomiast nie budzi wątpliwości, iż sąd I instancji winien zasądzić ustawowe odsetki za opóźnienie. Argumentacja skarżącego w tym zakresie jest trafna.

Wniosek

Pełnomocnik wnioskodawców wniósł o:

„1. zasądzenie na rzecz wnioskodawców dalszej kwoty 3.800.583,68 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez M. S. (1) wskutek represjonowania go przez radzieckie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości działające na terytorium Polski w granicach ustalonych w Traktacie Ryskim w okresie od 18 lipca 1944 r. do dnia 5 stycznia 1946 r., za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

2. (…) o zasądzenie na rzecz wnioskodawców ustawowych odsetek za opóźnienie od zasądzonej kwoty 128.232,00 zł zadośćuczynienia,

3. ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim.”

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro postępowanie dowodowe było pełne, skarżący nie wnosił o jego uzupełnienie, a ustalenia faktyczne nie były kwestionowane, bezzasadny był wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku.

Zgadzając się z pełnomocnikiem, co do zasady, że zasądzone zadośćuczynienie było za niskie, Sąd Apelacyjny je zwiększył oceniając, iż należy za podstawę naliczania zadośćuczynienia przyjąć kwotę 15 000,-złotych za każdy miesiąc pobytu w obozach M. S. (1). Daje to łącznie kwotę 270 000,-złotych, którą należało podzielić na czterech wnioskodawców. Tak więc, Sąd Apelacyjny podwyższył wysokość zasądzonej kwoty na rzecz każdego z wnioskujących do 67 500,-złotych. Uwzględniając zarzut odnośnie odsetek, zasądzono w/w kwoty z ustawowymi odsetkami za OPÓŹNIENIE od dnia uprawomocnienia się wyroku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Podwyższono zasądzone kwoty zadośćuczynienia i zmodyfikowano orzeczenie o odsetkach.

Zwięźle o powodach zmiany

Tak, jak to opisano w pkt. 3.1 niniejszego uzasadnienia.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV.

Zgodnie z uregulowaniami tzw. ustawy lutowej, koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

SSO del. Maciej Kawałko SSA Andrzej Olszewski SSA Andrzej Wiśniewski

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik wnioskodawców

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Zbyt niskie kwoty zadośćuczynienia i nieprawidłowe zasądzenie odsetek.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana