Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 13/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 października 2023r. w sprawie o sygn. akt III K 193/23.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

Uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

---

---

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

---

---

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

---

---

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

---

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

art. 438 pkt 1 k.p.k.

naruszenie przepisów prawa materialnego, w zakresie czynów objętych III i IV punktem wyroku (część wstępna wyroku), tj. art 257 k.k. poprzez jego niewłaściwą wykładnię i uznanie, iż opisane w akcie oskarżenia czyny, wyczerpują znamiona przestępstwa, stypizowanego w tym przepisie, a przede wszystkim, iż opisane w akcie oskarżenia czyny, stanowiły przestępstwo napaści z powodu ksenofobii, rasizmu lub nietolerancji religijnej, podczas gdy zachowanie oskarżonego nie było podyktowane uprzedzeniami rasowymi; gdzie sąd I Instancji rozpoznający pierwotnie sprawę zauważył, a czemu nie zaprzeczył Sąd Apelacyjny rozpoznający sprawę w drugiej instancji, iż zaistniałe zdarzenie nie miało charakteru napaści na tle dyskryminacji narodowościowej, a sprzeczki między młodymi ludźmi, używającymi podczas kłótni różnych sformułowań, mających na celu poniżenie przeciwnika, nie stanowią faktycznej dyskryminacji narodowościowej, koniecznej do wypełnienia się przestępstwa stypizowanego w tym przepisie;

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art 57a § 1 k.k. poprzez jego niewłaściwą wykładnię i uznanie, iż opisane w akcie oskarżenia czyny, wyczerpują znamiona przestępstwa, stypizowanego w tym przepisie, a przede wszystkim, iż opisane w akcie oskarżenia czyny, były występkiem
o charakterze chuligańskim, podczas gdy poprawna wykładnia tego przepisu nie pozwala na uznanie, iż czyny których dopuścił się oskarżony miały charakter chuligański.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnosząc się do wymienionych w punktach 1 i 2 apelacji zarzutów obrazy przepisów prawa materialnego, sąd odwoławczy uznał, że w żadnej mierze nie mogą one zostać uwzględnione.

Na wstępie jednak, nie sposób pominąć tego, że apelacja została przez obrońcę oskarżonego niewłaściwie skonstruowana. Mianowicie jej autor, nie bacząc na samoistność postawionego zarzutu obrazy prawa materialnego i nie ufając jego skuteczności, w zakresie kwestionowanej wykładni określonych przepisów, to jest art. 257 k.k. i art. 57 a § 1 k.k. podniósł zarzuty obrazy przepisów postępowania oraz błędu w ustaleniach faktycznych. Tymczasem z punktu widzenia kontroli odwoławczej istotne jest rozróżnianie pierwotnych źródeł uchybienia i jego następstw. Zaznaczyć zatem trzeba, że zasadą jest to, iż zarzut naruszenia prawa materialnego można skutecznie postawić jedynie wtedy, gdy skarżący nie kwestionuje ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a wyłącznie podważa trafność oceny prawnej czynu poddanego subsumcji ustalonych faktów pod dany przepis prawa materialnego (albo też nie zgadza się z dokonaną przez sąd wykładnią tego przepisu). (por. m.in. postanowienia SN: z dnia 9 stycznia 2002 r., V KKN 319/99, LEX nr 53010; z dnia 2 grudnia 2008 r., III KK 230/08, LEX nr 491425; z dnia 26 października 2016 r. II KK 272/16 LEX nr 2139245, czy zapatrywania doktryny, m.in. Świecki Dariusz, Postępowanie odwoławcze w sprawach karnych. Komentarz. Orzecznictwo, wyd. VII z 2024r. w LEX). W sprawie niniejszej skarżący kwestionuje zarówno sposób dokonania oceny materiału dowodowego, jak i ustalony na tej podstawie stan faktyczny, co jest nieprawidłowe.

Sąd odwoławczy nie zgadza się z zapatrywaniem, iż w sąd I instancji dokonał błędnej kwalifikacji zachowań oskarżonego. Istota obrazy prawa materialnego polega na błędnym zastosowaniu lub niezastosowaniu przepisu tego prawa, gdy są to przepisy o charakterze stanowczym, tzn. nakazujące lub zakazujące stosowania przepisów prawa materialnego, a także wiązać się ona może z błędną wykładnią przepisu prawa. W pierwszym przypadku ma miejsce wówczas, gdy przepis prawa został prawidłowo zinterpretowany, ale wadliwie zastosowany. W drugim wypadku przepis został wadliwie odczytany co do normy w nim zawartej, czego następstwem było wadliwe jego zastosowanie. W razie błędnej wykładni prawa zarzut odwoławczy sprowadza się do twierdzenia skarżącego, że treść przepisu prawa materialnego rozumiana (interpretowana) w określony sposób powinna doprowadzić do zastosowania lub niezastosowania określonej normy prawnej. W wypadku kwestionowania prawidłowości przyjętej kwalifikacji prawnej czynu zarzut obrazy prawa materialnego podważa dokonaną przez sąd wykładnię znamion strony przedmiotowej lub podmiotowej przypisanego przestępstwa. Przy tej podstawie odwoławczej, jeżeli zdaniem skarżącego sąd powinien przyjąć inną podstawę materialnoprawną wydanego orzeczenia, np. zakwalifikować czyn z innego przepisu części szczególnej kodeksu karnego, to w zarzucie odwoławczym należy najpierw wskazać przepis, który został wadliwie przez sąd zastosowany, a dopiero w dalszej jego części wskazać przepis, który powinien zostać zastosowany.

Sąd I instancji właściwie ocenił dowody, a przekładając ustalony w prawidłowy sposób stan faktyczny, na obowiązujące przepisy prawa materialnego nie dopuścił się ich naruszenia. Nie ma racji skarżący podnosząc, że już z zapatrywań Sądu Apelacyjnego w Szczecinie wyrażonych we wcześniejszym wyroku uchylającym pierwsze rozstrzygnięcie, wynika, że w sprawie brak jest znamion czynu z art. 257 k.k., a w uzasadnieniu pierwszego wyroku sądu I instancji prawidłowo ustalono, że zdarzenie nie miało cech występku chuligańskiego. Ustosunkowując się do tych uwag, wskazać trzeba, że owszem sąd II instancji, który uprzednio orzekał, ocenił prawidłowość kwalifikacji zachowania oskarżonego, ale zrobił to w sposób całkowicie inny, niż ten, o którym pisze obrońca. Oskarżonemu postawiono bowiem zarzut z art. 119 § 1 k.k. i sąd apelacyjny w uzasadnieniu wyroku wskazał, że zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona tego przestępstwa, ale w apelacji złożonej na niekorzyść, prokurator nie zakwestionował ustaleń sądu I instancji, zatem z uwagi na zakaz reformationis in peius, w toku ponownego rozpoznania sprawy, okoliczność ta musi być wzięta pod uwagę.

Apelujący na słuszność swoich zapatrywań, powołał się na pierwsze stanowisko sądu, nie zważając na to, że zostało ono skutecznie podważone, a sprawę przekazano do ponownego rozpoznania, w trakcie którego sąd meriti uwzględnił wskazania sądu II instancji i właściwie ustalając stan faktyczny, prawidłowo dokonał kwalifikacji prawnej zachowania oskarżonego.

Tymczasem, w sprawie niniejszej, jedynie z zakresie zarzutów I i II nie można obecnie przyjąć działania z powodów przynależności narodowej pokrzywdzonych. Prokurator oskarżył A. Ż. o popełnienie, między innymi, przestępstw z art. 119 § 1 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 57 a § 1 k.k., ale w opisie czynów nie wskazał znamion przestępstwa użycia przemocy z powodu przynależności narodowej. Znamię to nie zostało uzupełnione przez sąd I instancji i nie zostało to podważone w apelacji na niekorzyść. Skoro zatem, sąd uprzednio orzekający opisując wskazane czyny, podobnie jak prokurator, nie zawarł w tych opisach ustalenia, że zastosowanie przez oskarżonego przemocy fizycznej wobec pokrzywdzonych nastąpiło z któregoś z powodów wymienionych w art. 119 § 1 kk., nie można obecnie przypisać oskarżonemu tego, że wyczerpał znamiona tego przestępstwa. W takiej sytuacji, nie ma racji skarżący, podnosząc, że skarżone obecnie rozstrzygnięcie, jest sprzeczne z wcześniejszymi wskazaniami sądu odwoławczego. Wniosek ten dotyczy również ustaleń co do znamion występku o charakterze chuligańskim. W tym zakresie, wbrew stanowisku obrońcy, sąd apelacyjny wypowiedział się, w kierunku przeciwnym, aniżeli podnosi obrona, powołująca się na wymienione i zacytowane w apelacji orzeczenia sądów. Wypada wskazać, że wcześniej sąd apelacyjny uznał, że sąd I instancji nieprawidłowo przyjął, że zachowania oskarżonego nie tylko nie odpowiadało pojęciu nieznacznej społecznej szkodliwości, ale przede wszystkim było to zachowanie o charakterze chuligańskim. Sąd orzekający obecnie, w całej rozciągłości uwagi te podziela.

Przepis art. 57 a § 1 k.k. należy interpretować w związku z prawną definicją występku o charakterze chuligańskim, zawartą w art. 115 § 21 k.k., zgodnie z którą występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu m.in. na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne,(…) na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego. Dowody, które zostały zgromadzone przez sąd I instancji wprost wskazują, że to A. Ż. zainicjował zdarzenie, prowokując obu pokrzywdzonych, z których kpił z powodu tego, że jako Ukraińcy nie znajdą dobrze języka polskiego. To zachowanie oskarżonego doprowadziło, że D. S. powiedział coś po ukraińsku, czego jednak oskarżony nie zrozumiał. Słysząc ten język A. Ż. zdecydował się na atak i użycie przemocy najpierw wobec D. S., a potem wobec D. K., następnie zaś ich znieważał, kierując zniewagi, ewidentnie związane z przynależnością narodową, wobec pozostałych wymienionych w zarzutach pokrzywdzonych.

W takiej sytuacji, sąd I instancji prawidłowo przyjął, że u podstaw zachowania oskarżonego, i to nie tylko związanego z przemocą, ale również ze słownymi wyzwiskami, leżała przynależność narodowa pokrzywdzonych, z której wyśmiewał się, a wręcz szydził. Jak trafnie przyjmuje się w judykaturze kwalifikacja czynu z art. 257 k.k. nie wyklucza zastosowania przepisu art. 57 a § 1 k.k. Używanie przemocy, groźby bezprawnej lub znieważanie wyłącznie z powodu czyjej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej albo wyznaniowej nie może znajdować żadnego racjonalnego i powszechnie akceptowanego wytłumaczenia i jest to w rozumieniu definicji wskazanej w art. 115 § 21 k.k. działanie bez powodu względnie z oczywiście błahego powodu (zob. m.in. wyrok SA w Krakowie z dnia 7 listopada 2014 r. sygn. II AKa 189/14; wyrok SA w Szczecinie z dnia 7 marca 2019 r., II A KA 231/18, LEX nr 3021580). Działania oskarżonego nie było obiektywnie zaistniałym nieporozumieniem między nastolatkami, a przyjęta przez sąd kwalifikacja z art. 257 k.k. w zw. z art. 57 a § 1 k.k. oraz ustalenie, zgodne z omówionym powyżej zakazem reformationis in peius, iż działania opisane w punktach I i II wyczerpują znamiona z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 57 a § k.k., są właściwe.

W przekonaniu sądu odwoławczego, sąd meriti prawidłowo przyjął, że zachowanie oskarżonego nie było determinowane nieporozumieniem, ale podjęte ono zostało z powodu przynależności narodowej, a powód ten z całą pewnością uznać należy za błahy, w myśl definicji z art. 115 § 21 k.k. Poza tym działania oskarżonego miały charakter publiczny, zdarzenie rozgrywało się w parku przy ulicy (...) w G., za blokiem, gdzie były także sklepy, w tym na pewno jeden czynny, gdyż uczestnicy chodzili tam na zakupy. Owszem, zdarzenie miało miejsce wieczorem, ale w miejscu na pewno nieodosobnionym, ale publicznym, czyli takim, w którym zachowanie oskarżonego mogło być obserwowane przez różne i co istotne nieograniczone ilościowo osoby. Prawidłowo więc sąd ustalił, że skoro oskarżony działał publicznie, bez powodu, albo co najwyżej z błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego, jego działanie posiadało charakter chuligański.

Reasumując, sąd odwoławczy uznał, że zarzuty naruszenia prawa materialnego są niesłuszne.

Wniosek

- w zakresie punktów I i II części skazującej wyroku wniosek o zmianę zaskarżonego orzeczenia, wyeliminowanie z kwalifikacji prawnej czynu art 57a §1 k. k. i warunkowe umorzenie postępowania;

- w zakresie punktu III i IV części skazującej wyroku wniosek o uniewinnienie oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec powyższych rozważań, wnioski obrony nie mogą być uwzględnione.

3.2.

art. 438 pkt 2 k.p.k.

naruszenie przepisów postępowania, mających istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art 7 oraz 5 § 2 k.p.k., polegające na przekroczeniu zasad swobodnej oceny sędziowskiej w zakresie zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego i oparcie orzeczenia na zeznaniach wybranych świadków, przy jednoczesnej odmowie dania wiary wyjaśnieniom oskarżonego w zakresie dotyczącym osoby, która pierwsza dopuściła się sprawstwa ataku fizycznego, pomimo iż to jeden z pokrzywdzonych, chcąc pokazać swoją dominację, mógł pierwszy wyprowadzić cios, co zmniejsza odpowiedzialność oskarżonego za zaistniałe zdarzenie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Jak powyżej wskazano, konstrukcja zarzutów apelacji jest nieprawidłowa. Niezależnie od tego, sąd odwoławczy ocenił zarzut wskazany w punkcie 3 apelacji, uznając że jest on niezasadny.

Zdaniem sądu apelacyjnego apelacja, zwłaszcza w zakresie zarzutu obrazy przepisów postępowania, nie zawiera żadnych merytorycznych argumentów, które podważałyby analizę i ocenę dowodów zaprezentowaną w zaskarżonym wyroku. Warto zauważyć, że w kompletnych i logicznych motywach swego orzeczenia, sąd I instancji przedstawił całokształt dowodów, które zgromadził w toku przeprowadzonego postępowania, następnie wskazał, którym dowodom, w jakim zakresie i dlaczego dał wiarę, którym zaś, wartości tej odmówił, zaprezentował dokonane ustalenia faktyczne, wyjaśnił i omówił podstawę prawną poszczególnych rozstrzygnięć wyroku, a wreszcie wskazał na te okoliczności, które kształtowały wymiar kar orzeczonych wobec oskarżonego kar - jednostkowych i kary łącznej ograniczenia wolności.

Poza tym, skoro pisemne motywy zaskarżonego wyroku spełniają odpowiednie wymogi ustawowe, a nadto zawierają pełną i rzeczową odpowiedź nawet na kwestie w sposób ogólnikowy podważane przez skarżącego, zaś autor apelacji nie stawia zarzutu naruszenia art. 424 § 1 k.p.k., to w tym stanie rzeczy sąd odwoławczy bezspornie może odwoływać się do uzasadnienia sądu I instancji. W tym miejscu wypada wskazać, że sposób wykonania obowiązku określonego w art. 457 § 3 k.p.k. w odniesieniu do zarzutów i wniosków apelacji, jest pochodną, z jednej strony - jakości i kompletności wywodów zawartych w uzasadnieniu wyroku sądu pierwszej instancji, zaś z drugiej strony - treści zarzutów apelacji oraz wspierającej ją argumentacji (zob. np. postanowienia SN: z 25 kwietnia 2017 r., V KK 423/16, LEX nr 2288128; z 1 czerwca 2017 r. sygn. III KK 5/17, LEX nr 2321862). Jeśli zatem sąd orzekający w swoim uzasadnieniu dokona wszechstronnej i kompleksowej oceny wszystkich istotnych okoliczności, tak w zakresie ustaleń faktycznych, będących konsekwencją oceny materiału dowodowego, jak i w sposób pełny przedstawi argumentację prawną, to oparcie zarzutów apelacji na tych samych elementach, które były już wcześniej wszechstronnie i kompleksowo rozważone przez sąd I instancji (co wynika z uzasadnienia wyroku) - uprawnia sąd odwoławczy do ograniczenia swojego uzasadnienia w znacznym zakresie oraz odesłania do tej argumentacji, która dotyczy kwestii stanowiącej podstawę zarzutów apelacji.

Przenosząc powyższe uwagi na okoliczności niniejszej sprawy, stwierdzić trzeba, że sąd I instancji w prawidłowy sposób dokonał oceny dowodów w sprawie niniejszej przeprowadzonych, a obrońca w żaden sposób nie wykazał, na czym polegałaby ewentualna nieprawidłowość procedowania. Wnikliwa lektura pisemnych motywów wyroku, a także analiza wszystkich dowodów w sprawie przeprowadzonych, wskazują, iż sąd pierwszej instancji procedował w sposób prawidłowy, a zgromadzone dowody poddał pełnej i wszechstronnej ocenie, zgodnej z regułami określonymi art. 7 k.p.k., wyciągając z nich trafne wnioski. Zatem zarzut naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. jest całkowicie bezpodstawny. Nie ma racji skarżący, podnosząc, że sąd niesłusznie nie przyznał wiary wyjaśnieniom oskarżonego, w zakresie tego, kto zadał pierwszy cios, a przyjmując, że zrobił to oskarżony, myli się, gdyż nie ma na to żadnego dowodu. Takie twierdzenie obrońcy jest absurdalne. Wszakże przeanalizowane przez sąd, dowody, w tym zeznania D. S. i D. K., dobitnie wręcz wskazują, że A. Ż. zaczepił pokrzywdzonych, szydził z nich, jako z Ukraińców, a słysząc, że jeden z nich powiedział coś w niezrozumiałym dla niego języku, zaatakował. Dalsze zdarzenie przebiegało dynamicznie i rzeczywiście oskarżony także odniósł na jego skutek obrażenia, ale nie oznacza to, że to nie on zdecydował się na atak, najpierw na jednego, a potem drugiego z młodych pokrzywdzonych, a także wyzywał ich wulgarnie i to w sposób wprost nawiązujący do ich narodowości. Zaprezentowane w tej kwestii przez sąd meriti uwagi są pełne i logiczne. Sąd okręgowy opisał, dlaczego zeznania pokrzywdzonych uznał za wiarygodne i w jakim zakresie. Odniósł się również po pozostałych dowodów zgromadzonych w sprawie. Wskazał także, jak na tle zeznań świadków prezentuje się postawa A. Ż.. Sąd apelacyjny zapatrywania sądu okręgowego w całości podziela, uznając za własne. Nie ma przy tym powodów, aby je powtarzać.

Nie ma racji obrońca, powołujący się na naruszenie zasady in dubio pro reo. Domniemanie niewinności, określone w art. 5 § 1 k.p.k. w procesie karnym jest domniemaniem wzruszalnym, a więc takim, które może być i w niniejszej sprawie zostało, skutecznie obalone. Odnosząc się do zasady wyrażonej w art. 5 § 2 k.p.k., stwierdzić trzeba, że dla oceny, czy został naruszony zakaz in dubio pro reo nie są miarodajne wątpliwości zgłaszane przez stronę, ale jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i wobec braku możliwości ich usunięcia rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego, względnie to, czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie powinien powziąć. Powyższe wątpliwości dotyczyć mogą m.in. sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynikają różne wersje i żadnej z nich nie daje się wyeliminować drogą dostępnej weryfikacji. Same zapatrywania obrońcy, który po dokonaniu własnej – dowolnej – oceny dowodów ustalił w inny sposób przebieg określonych zdarzeń i faktów, zaś te ustalenia są odmienne od tych poczynionych przez sąd okręgowy, nie oznacza naruszenia ww. dyrektywy procesowej, gdyż nie może ona stwarzać pretekstu do uproszczonego traktowania wszelkich wątpliwości. Nie sposób bowiem zasadnie stawiać zarzutu obrazy art. 5 § 2 k.p.k., podnosząc, zwłaszcza bliżej nieokreślone, wątpliwości, powzięte przez stronę, co treści ustaleń faktycznych lub - co do sposobu interpretacji prawa, gdyż dla oceny, czy nie została naruszona zasada in dubio pro reo, nie są miarodajne tego rodzaju wątpliwości, które zgłasza strona, a jedynie to, czy orzekający w sprawie sąd rzeczywiście powziął wątpliwości co treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa, czy udało się je przezwyciężyć w sposób dopuszczalny przez prawo procesowe i czy wobec braku możliwości ich usunięcia, istotnie rozstrzygnięto je na niekorzyść oskarżonego, względnie to, czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie sąd powinien był powziąć. Zatem w wypadku (a taka sytuacja ma przecież miejsce w przedmiotowej sprawie), gdy pewne ustalenia faktyczne zależne są od dania wiary tej lub innej grupie dowodów, nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo, a ewentualne zastrzeżenia co do oceny wiarygodności konkretnego dowodu lub grupy dowodów rozstrzygane mogą być jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach sędziowskiej swobody ocen, wynikającej z art. 7 k.p.k., lub przekroczenia przez sąd tych granic i wkroczenia w sferę dowolności ocen. (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 2010r., II K.K. 308/10, LEX nr 686681, czy też wyroki SN z 14 maja 1999 r., IV KKN 714/98, Prok. i Pr. 2000/4/8: z dnia 11 października 2002 r. V KKN 251/01, postanowienia SN: z dnia 15 lutego 2017 r. V KK 415/16, LEX nr 2254813; z dnia 7 lipca 2017 r III KK 144/17 i inne).

Sytuacja, która wymagałaby odwołania się do normy z art. 5 § 2 k.p.k. w niniejszej sprawie nie wystąpiła. Z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku jasno wynika, że w zakresie oceny dowodów, sąd merytoryczny nie miał żadnych wątpliwości, których nie mógłby usunąć. Nadto z analizy akt sprawy nie wynika także, iż wątpliwości tego rodzaju sąd ten winien był powziąć. Sąd okręgowy wprost podkreślił, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdza sprawstwo i winę oskarżonego. Sąd ten właściwie ocenił wszystkie dowody, logicznie uzasadnił, jakie dowody i dlaczego zyskały jego akceptację i stały się podstawą poczynionych – ze wszech miar trafnie - ustaleń faktycznych. Co więcej, jak powyżej wskazano, prawidłowa jest również subsumpcja ustalonego stanu faktycznego na obowiązujące przepisy prawa karnego.

Wniosek

- w zakresie punktów I i II części skazującej wyroku wniosek o zmianę zaskarżonego orzeczenia, wyeliminowanie z kwalifikacji prawnej czynu art 57a §1 k. k. i warunkowe umorzenie postępowania;

- w zakresie punktu III i IV części skazującej wyroku wniosek o uniewinnienie oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec braku podstaw do uwzględnienia zarzutów apelacji, w sprawie nie wchodzi w rachubę uniewinnienie oskarżonego, czy też warunkowe umorzenie postępowania. Oskarżony, tak jak ustalił sąd I instancji, dopuścił się przypisanych mu występków.

3.3.

art. 438 pkt 3 k.p.k.

błąd w ustaleniach faktycznych - poprzez przyjęcie, iż oskarżony znieważył pokrzywdzonych pod względem narodowościowym, podczas gdy już sąd I instancji, jak i sąd apelacyjny, rozpoznając pierwotnie niniejszą sprawę, zwróciły uwagę, iż zachowanie i słowa oskarżonego było spowodowane sprzeczką między grupą nastoletnich młodych łudzi, a nie wynikało z uprzedzeń narodowościowych i nie powinny być jako takie interpretowane.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sformułowany przez obrońcę zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, jest nieuzasadniony. W rozpatrywanej sprawie, obrońca jako pierwotny postawił zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, a jako wtórny powołał zarzut naruszenia przepisów postępowania, a następnie błędu w ustaleniach faktycznych. Przyjęta przez obrońcę konstrukcja zarzutu z pkt 3 art. 438 k.p.k. jest zatem zbędna. Jeżeli bowiem uchybienie dotyczyć ma prawidłowości budowania podstawy dowodowej orzeczenia, czyli odnosi się do przepisów regulujących postępowanie dowodowe, to wystarczające jest postawienie zarzutu obrazy przepisów procesowych, gdyż zawsze następstwem błędów procesowych, np. pominięcia dowodów lub dokonania błędnej ich oceny, mogą być nieprawidłowe ustalenia faktyczne. Natomiast nie występuje odwrotna zależność, tzn. błędne ustalenia faktyczne nie mają negatywnego wpływu na sferę procesową w zakresie związanym z podstawą dowodową orzeczenia. Z dowodów wynikają bowiem określone fakty, natomiast błąd w ustaleniach faktycznych dotyczy sytuacji, gdy prawidłowa jest podstawa dowodowa, a tylko fakty zostały błędnie ustalone na podstawie tych dowodów (błędna podstawa faktyczna orzeczenia). (vide Dariusz Świecki „Postępowanie odwoławcze w sprawach karnych. Komentarz. Orzecznictwo wyd. 2024. publ. LEX).

Błąd w ustaleniach faktycznych ( error facti) przyjętych za podstawę orzeczenia musi wynikać bądź to z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd "braku"), bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd "dowolności"). Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7), np. błąd logiczny w rozumowaniu, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonującym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych itd. W orzecznictwie trafnie podnosi się, że zarzut ten jest słuszny tylko wówczas: "gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania", nie może on natomiast sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu (vide: SN z 24 marca 1975 r., II KR 355/74, OSNPG 9/1995, poz. 84). Zaznaczyć przy tym należy, że nie wystarczy powołanie się na możliwą, na gruncie zgromadzonego materiału dowodowego, inną aniżeli ustalona przez sąd pierwszej instancji wersję wydarzeń, jak powyżej wskazano konieczne jest przedstawienie dowodów, które pominięto przy dokonywaniu ustaleń, bądź zasad, którym uchybiono przy ocenie poszczególnych dowodów. W realiach przedmiotowej sprawy okoliczności wskazane przez sąd okręgowy w uzasadnieniu skarżonego wyroku dawały podstawy do ustalenia, iż A. Ż. dopuścił się przypisanych mu występków, w prawidłowy sposób zakwalifikowanych przez sąd. Owszem, zdarzenie pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonymi było zajściem między młodymi osobami, ale u jego podstaw leżało dążenie oskarżonego do szykanowania i samo szykanowanie, poniżanie pokrzywdzonych z powodu ich narodowości, tak jak opisał sąd meriti w punktach 3.1 i 3.2. uzasadnienia.

Jak powyżej wskazano, sąd okręgowy prawidłowo i wszechstronnie ocenił materiał dowodowy i dokonał właściwych ustaleń faktycznych co do winy i sprawstwa oskarżonego. Co istotne, sąd ten dokonał właściwej subsumpcji stanu faktycznego na normy prawne. Nie ma potrzeby ponownego przywoływania argumentacji, jaką sąd odwoławczy przedstawił powyżej w zakresie zarzutu naruszenia przepisów postępowania oraz zarzutu błędnej kwalifikacji czynów. W tym miejscu należy zauważyć, że dla bytu przestępstwa z art. 257 k.k. (jak również z art. 119 k.k.) nie jest istotne, czy sprawca wyznaje poglądy rasistowskie, czy też przestępstwa popchnęły go inne pobudki np. frustracja, czy też pobudzenie w wyniku spożycia alkoholu. Przestępstwa te popełnia sprawca wyczerpujący określone w nich znamiona czasownikowe, motywowany chęcią dyskryminacji grupy osób lub poszczególnej osoby z powodu przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, czy też wyznaniowej (zob. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 13 czerwca 2017 r. sygn. II AKa 131/17 LEX 2329064). Niesłuszny był zarzut obrazy prawa materialnego, jak również zarzut błędu w ustaleniach faktycznych a dążenie obrony do uniewinnienia oskarżonego, czy też warunkowego umorzenia postępowania, jest całkowicie bezzasadne.

Wniosek

- w zakresie punktów I i II części skazującej wyroku wniosek o zmianę zaskarżonego orzeczenia, wyeliminowanie z kwalifikacji prawnej czynu art 57a §1 k. k. i warunkowe umorzenie postępowania;

- w zakresie punktu III i IV części skazującej wyroku wniosek o uniewinnienie oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ze wskazanych powyżej względów wnioski obrony, sąd uznał za nieuzasadnione.

3.4.

art. 438 pkt 4 k.p.k.

- rażąca niewspółmierność orzeczonej kary ograniczenia wolności, wymierzonej w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki do zastosowania warunkowego umorzenia postępowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W sprawie niniejszej okoliczności działania oskarżonego zostały prawidłowo ocenione pod kątem stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości czynów. Nie ma podstaw do przyjęcia, aby publiczne zachowanie, podjęte bez powodu (lub też z co najwyżej z powodu błahego), w ogólnodostępnym miejscu, godzące przy tym życie, zdrowie i cześć innych osób, uznać za szkodliwe w stopniu niewielkim. Rację zatem ma sąd I instancji, odstępując od zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Zachowanie oskarżonego po zdarzeniu, przeproszenie i pojednanie się z pokrzywdzonymi, niesienie pomocy Ukraińcom, którzy ucierpieli na skutek wojny, są okolicznościami, które nie wpływają na ocenę winy i społecznej szkodliwości przestępstw. Wskazują one na to, że oskarżony krytycznie odniósł się do swojego wcześniejszego zachowania i ze sprawy niniejszej wyciągnął właściwe wnioski. Jednakże są to okoliczności, które, obok innych, mają znaczenie przy wyborze rodzaju kary oraz o jej wymiarze.

Zdaniem sądu odwoławczego, społeczna szkodliwość czynów, jego karygodności związana z agresywnym zachowaniem oskarżonego skierowanego wobec obcokrajowców, w tym stosowanie agresji fizycznej i działanie w warunkach występku chuligańskiego, uniemożliwiają zastosowanie w sprawie instytucji wskazanej w art. 66 k.k. Wszakże przepisy Konstytucji RP gwarantują prawo do równości, wolności od dyskryminacji i tożsamości mniejszości narodowych i etnicznych, Polska jest stroną szeregu aktów prawa międzynarodowego, odnoszących się do walki z dyskryminacją, czego wyrazem jest implementacja do naszego porządku prawnego, szeregu aktów prawa międzynarodowego o przeciwdziałaniu dyskryminacji z różnych powodów, w tym rasowych. Stąd też troska o te wartości, stanowi jedną z ważnych przesłanek uznania społecznej szkodliwości przestępstw dyskryminacyjnych w warunkach państwa demokratycznego. Zjawiska dyskryminacyjne są niezwykle groźne społecznie, o czym świadczy choćby fakt narastającej liczby przestępstw na tym tle na terenie naszego kraju. Stąd też, nie ma podstaw do pozytywnego odniesienia się do uwag obrony na temat niewielkiej społecznej szkodliwości i winy oskarżonego.

Sąd uznał, że wymierzone oskarżonemu A. Ż. kary jednostkowe i kara łączna ograniczenia wolności są sprawiedliwe, a ich dolegliwość nie przekracza stopnia winy. Są one adekwatne do stopnia społecznej szkodliwości czynów oraz biorą pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze kary w stosunku do oskarżonego, jak też potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. W sprawie A. Ż. niezbędne jest utrzymanie przekonania, że za przestępstwo trzeba ponieść odpowiedzialność karną, a wystąpienie przeciwko powszechnie obowiązującym normom prawnym i społecznym, jest nie tylko niewłaściwe, ale przede wszystkim karygodne.

Przyjęte przez sąd okręgowy kary jednostkowe ograniczenia wolności nie rażą surowością. Wręcz przeciwnie są one właściwe z uwagi na osobę sprawcy, jak też ze względu na kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa .

Zważywszy na to, że wszystkie przypisane oskarżonemu zaskarżonym wyrokiem czyny dotyczą przestępstw popełnionych w bardzo bliskim czasokresie i miejscu oraz okolicznościach sąd słusznie orzekł karę łączną ograniczenia wolności opartą o zasadę pełnej absorbcji, która możliwa była do zastosowania w oparciu o art. 4 § 1 k.k. W tym stanie rzeczy, w przekonaniu sądu tak orzeczona wobec A. Ż. kara łączna 10 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymierzę 30 godzin miesięcznie, osiągnie swe cele zapobiegawcze i wychowawcze, a nadto odpowiada społecznemu poczuciu sprawiedliwości, odpowiednio kształtując świadomość prawną społeczeństwa, daje przy tym gwarancję skutecznego zwalczania przestępstw o podłożu dyskryminacyjnym oraz zachowań rasistowskich, tworzy atmosferę zaufania do obowiązującego systemu prawnego i potępienia, nie zaś współczucia dla ludzi, którzy ten porządek łamią. Cele te są dodatkowo wzmocnione poprzez słuszne zastosowanie art. 46 § 1 k.k. i orzeczenie wobec oskarżonego wskazanych w wyroku kwot zadośćuczynienia.

Wniosek

- w zakresie punktów I i II zaskarżonego orzeczenia wniosek zmianę zaskarżonego orzeczenia, wyeliminowanie z kwalifikacji prawnej czynu art 57a §1 k. k. i warunkowe umorzenie postępowania;

- wniosek o warunkowe umorzenie postępowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z przedstawionych powyżej powodów, prawidłowo orzeczone wobec oskarżonego kary oraz środek kompensacyjny uniemożliwiają wnioskowaną zmianę rozstrzygnięcia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

---

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

---

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecnie z dnia 13 października 2023r. w sprawie o sygn. III K 193/23.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok jako słuszny, pozbawiony błędów, wydany po prawidłowym przeprowadzeniu postępowania i po dokonaniu właściwej oceny dowodów, podlega utrzymaniu.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1

Przedmiot i zakres zmiany

---

Zwięźle o powodach zmiany

---

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

---

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

---

5.3.1.4.1.

---

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

---

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

---

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

---

---

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Sąd obciążył oskarżonego wydatkami za instancję odwoławczą i wymierzył mu 180 zł opłaty za tę instancję. W tym zakresie, sąd uznał, że sytuacja materialna A. Ż. umożliwia mu uiszczenie kosztów sądowych. O wydatkach za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 635 k.p.k. w zw. z art.627 k.p.k., a o opłacie sądowej na podstawie art. 8 w zw. z art. 2 ust.1 pkt. 3 i ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych.

7.  PODPIS

SSO del. Arleta Wawrzynkiewicz SSA Andrzej Olszewski SSA Andrzej Wiśniewski

0.2. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego A. Ż.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 października 2023r., sygn. akt II K 193/23.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

Zmiana