Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 42/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 28 września 2020 r. sygn. akt III K 133/18.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

D. A. i J. B..

Niekaralność sądowa oskarżonych.

Informacje z Krajowego Rejestru Karnego.

7078 i 7079

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

Informacje z Krajowego Rejestru Karnego.

Dokumenty wystawione przez uprawniony organ, w trybie prawem przewidzianym, których treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

2.

3.

4.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

1.

I.  Co do apelacji obrońcy D. A..

Rażące naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść wyroku, tj.:

I. art. 457 § 3 kpk w zw. z art. 442 § 3 kpk poprzez wydanie wyroku z pominięciem wskazań Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 26 kwietnia 2018 r., sygn. akt: lI AKa 86/17 co do dalszego postępowania przed Sądem Okręgowym w Szczecinie, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpoznania, co przejawiało się w pominięciu stanowiska Sądu Apelacyjnego w kwestii

1) konieczności szczegółowego wyjaśnienia związku przyczynowego pomiędzy zaniechaniami oskarżonej a wystąpieniem szkody w odniesieniu do przypisania przestępstwa z art. 296 § 1 i 3 k.k., które to ustalenie sąd meriti sprowadził do jednego zdania, znajdującego się w podstawie prawnej wyroku, z którego wynika, iż „gdyby oskarżeni na bieżąco kontrolowali realizowane umowy przez firmę transportową oraz w sposób formalny zakończyli współpracę ze spółką (...) nie doszłoby do wyrządzenia szkody w wielkich rozmiarach", które to sformułowanie z pewnością nie wyczerpuje zalecenia sądu odwoławczego, nakazującego wyjaśnić, czy faktycznie w dniu zawierania umowy i dopuszczania do ewentualnych nieprawidłowości w postaci opóźnienia w terminach zapłaty, oskarżeni działali w z góry powziętym zamiarze albo chociażby, iż przyjmowali i godzili się, że w ostatecznym rozrachunku powstanie szkoda w wysokości 4 653 975,89 zł, a pomiędzy ich działaniem a szkodą wystąpił adekwatny związek przyczynowy;

2) nałożenia na oskarżoną obowiązku naprawienia szkody solidarnie z M. O. i P. W. (1), w sytuacji gdy zgodnie z art. 441 k.c. jeśli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna, przy czym chodzi tu o sprawców jednego czynu, w którym to zakresie sąd meriti ograniczył się do wskazania w części wyroku dotyczącym kary, iż orzekając o solidarności miał na względzie tożsamość majątku firmy, które to stwierdzenie w ogóle nie odnosi się ani do treści zarzutów apelacyjnych, ani do zalecenia sądu odwoławczego;

3) nałożenia na oskarżoną obowiązku naprawienia szkody, wbrew dyspozycji art. 415 § 5 kpk w brzmieniu obowiązującym na dzień popełnienia czynu (obecnie 415 § 1 kpk), w którym to zakresie sąd meriti wskazał, iż z uwagi na brak tożsamości podmiotowej, możliwym jest nałożenie tego obowiązku, podczas gdy z brzmienia przepisu nie wynika wyłączenie jego stosowania w stanie faktycznym niniejszej sprawy, a za jego zastosowaniem przemawiają również względy celowościowe i charakter sprawy, a w szczególności to, iż szkoda winna zostać naprawiona przez osoby, które dopuściły się przywłaszczenia;

4) rozważenia przez sąd meriti w ponownym postępowaniu pozostałych zarzutów podniesionych w apelacjach obrońców, czego sąd zaniechał, ponieważ nie odniósł się w uzasadnieniu wyroku do podnoszonych w apelacji zarzutów dotyczących w szczególności:

a) braku formalnego pełnienia przez oskarżoną funkcji członka zarządu w spornym okresie,

b) zeznań świadka S. M.- kasjera (...) sp. z o,o., który wskazywał na kluczową okoliczność dotyczącą przyczyn opóźnień w płatnościach i informacji przekazywanych pracownikom pokrzywdzonej,

c) braku przeprowadzenia na rozprawie dowodu z zarejestrowanych rozmów pomiędzy oskarżonymi a P. W. (1) i M. O.,

d) zeznań E. P., Z. M., Z. N., G. W., G. S., w zakresie w którym świadkowie opisywali sposób rozliczeń z (...) sp. z o.o. i sposób kontroli dokonywanych rozliczeń a także wskazywali na przekazywane przez (...) sp. z o.o. informacje dotyczące czasu niezbędnego do dokonywania rozliczeń,

e) braku wiarygodności P. W. (1) i M. O. z uwagi na to, iż są to osoby skazane prawomocnym wyrokiem za przywłaszczenie na szkodę pokrzywdzonej i w ich interesie było składanie zeznań obciążających oskarżonych,

f) uznania za wiarygodne zeznań A. C. i Andrzeja Olszewskiego i nieodniesienia się do tego, iż osobom tym zależy na umniejszeniu swojej odpowiedzialności a także tego, iż były to osoby, które z pokrzywdzoną miały zawarte umowy na usługi doradcze, a więc orientowały się w sprawach spółki.

II. art. 7 kpk poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów i dokonanie tej oceny bez uwzględnienia zasad prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego, co przejawiało się w przyjęciu, iż

1. pomiędzy działaniami oskarżonej D. A. a zaborem pieniędzy w kwocie 4 653, 975,89 zł zaistniał adekwatny związek przyczynowy w sytuacji gdy

a) przyczyną wystąpienia szkody po stronie (...) S.A. było popełnienie przestępstwa przywłaszczenia przez P. W. (1) i M. O., co ustalone zostało prawomocnym wyrokiem karnym wydanym w sprawie III K 248/11, a nadto zobowiązanie Spółki (...) S.A. do zwrotu zatrzymanej kwoty potwierdzone zostało wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 29 marca 2010r., sygn. Viii GC 228/09 oraz wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 14 października 2010r. sygn. ACa 433/10,

b) nie jest normalnym adekwatnym następstwem wydłużenia płatności należności kontrahenta, czy też braku całościowego rozliczenia się z kontrahentem na zakończenie współpracy czy też nawet braku należytej kontroli (co jednak oskarżona kwestionuje, o czym niżej), przywłaszczenie po kilku latach dobrze układającej się współpracy wielkiej kwoty pieniędzy przez tego kontrahenta,

c) wydłużenie terminu wpłaty pobranych z aptek środków z 2 do 6 dni nie było okolicznością, która doprowadziła do przywłaszczenia, ponieważ mechanizm stosowany przez M. O. i P. W. (1), tzw. rolowanie długu a także przywłaszczenie pieniędzy, mogło mieć miejsce również w sytuacji, gdy termin umowny wpłaty wynosiłby np. 2 bądź 4 dni, a decyzja o przedłużeniu terminu wpłat oparta była na racjonalnych przesłankach takich jak zwiększenie wolumenu sprzedaży i rozszerzenie działalności na inne regiony Polski, a nadto, normalnym, adekwatnym następstwem przedłużenia terminu wykonania zobowiązania nie jest przywłaszczenie środków wynikających z tego zobowiązania,

2. oskarżona D. A. działała z góry powziętym zamiarem doprowadzenia do wystąpienie szkody w wielkich rozmiarach w sytuacji gdy:

a) z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, w tym pracowników pionu (...) S.A. wynika, iż żaden z pracowników nie podejrzewał, iż po stronie (...) sp. z o.o. dochodzi na przestrzeni lat 2005-2008 do działań przestępczych, a jedyne na co zwracano uwagę, to opóźnienia w płatnościach, co przy rodzaju i skali działalności pokrzywdzonej nie było niczym nadzwyczajnym, a nadto z zeznań tych wynika, iż oskarżona D. A., gdy dowiedziała się w 2008r. o znaczących opóźnieniach, wydawała polecenia związane z dopilnowaniem właściwego realizowania umowy przez (...) sp. z o.o.,

b) z żadnego z przeprowadzonych w sprawie dowodów nie wynika, iż oskarżona D. A. miałaby zdawać sobie sprawę z tego, iż M. O. i P. W. (1) dokonywali tzw. rolowania długu, a które to okoliczności ujawnione zostały na etapie postępowania karnego, a które, biorąc pod uwagę: dobra sytuację finansową (...) sp. z o.o. wykazywaną w sprawozdaniach finansowych, regulowanie aż do października 2008r. wszystkich płatności pomimo kilkudniowych opóźnień, były nie do przewidzenia zarówno dla pracowników pionu finansowego, organów nadzoru pokrzywdzonej, jak i dla oskarżonej, przy zastosowaniu miernika należytej staranności obowiązującego osoby zajmujące się sprawami finansowymi,

c) nawet przyjęcie, iż oskarżona wiedziała o tzw. rolowaniu długu, nie prowadzi do wniosku, iż działała ona z zamiarem przywłaszczenia przez inne osoby wielkiej kwoty pieniędzy, ponieważ mechanizm stosowany przez M. O. i P. W. (1) nie był przestępstwem
a praktyką stosowaną przez wielu dłużników celem restrukturyzacji swoich zobowiązań, a z pewnością normalną konsekwencją takiego działania nie jest przywłaszczanie pieniędzy, wobec czego, oskarżona nie tylko nie miała zamiaru bezpośredniego doprowadzenia do
wyrządzenia wielkiej szkody, ale nawet nie mogła jej przewidzieć, czy się na nią godzić,

2. oskarżona zaniechała kontroli realizacji umowy podpisanej przez (...) S.A. z (...) sp. z o.o. w sytuacji gdy

a) z zeznań świadków w tym pracowników pionu finansowego m.in. E. P., Z. M., Z. N., G. W., G. S. wynika wprost, iż taka kontrola była wykonywana na bieżąco, pokrzywdzona kontrolowała wydawanie bloczków KP, ich zdawanie przez kierowców, a także to, czy wszystkie kwoty ujawnione na dowodach KP, przekazywane były na rachunek bankowy,

b) kontrola była wykonywana podwójnie, albowiem oprócz zweryfikowania wpłat dokonywanych przez firmę transportową, pokrzywdzona weryfikowała rozliczenia oraz stan zadłużenia każdej z aptek, od których firma transportowa pobierała pieniądze, a nadto każda z aptek sama weryfikowała, czy jej należności są prawidłowo księgowane, ponieważ od terminowych wpłat zależało udzielanie różnych rabatów aptekom, a więc, skoro aż do września 2008r., rozliczenia z tymi aptekami nie wykazywały nieprawidłowości, a ewentualne opóźnienia płatności ze strony (...) sp. z o.o nie wpływały negatywnie na kontakty i rozliczenia pokrzywdzonej z innymi kontrahentami, a kluczowe znaczenie dla oceny działalności pokrzywdzonej miały przecież właśnie rozliczenia z aptekami, czyli z głównymi odbiorcami towarów, które w całym zarzucanym okresie były prawidłowe, to skuteczne i prawidłowe były również działania oskarżonej w zakresie zarządu i sprawowanej kontroli,

c) jak wynika z zeznań pracowników działu finansowego i złożonych dokumentów, u pokrzywdzonej dokonywane były okresowe kontrole i inwentaryzacje zadłużenia, obowiązywały procedury monitorowania płatności, pokrzywdzona zawarła w dniu 1 lipca 2006r. umowę na świadczenie usług księgowych, gdzie w zakres obowiązków zleceniobiorcy wchodziło m.in. okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów, sporządzanie sprawozdań finansowych oraz innych sprawozdań i dokumentacji finansowej, których dane wynikają z ksiąg rachunkowych, a fakt, iż kontrole nie wykryły na wcześniejszym etapie rzekomych nieprawidłowości nie może obciążać oskarżonej, która zleciła kontrole firmie specjalizującej się w tego typu usługach, a więc bezpodstawne są twierdzenia o rzekomej próbie ukrycia nieprawidłowości, a także o tym, iż przedmiotem kontroli nie były rozliczenia z firmą transportową, ponieważ takie wyłączenie nie wynika z żadnego dokumentu, a nadto, świadczy to o tym, iż kilkudniowe opóźnienia we wpłacie gotówki, nie stanowiły o takiej skali nieprawidłowości, na którą obecnie wskazuje sąd i która wzbudzałaby niepokój podczas okresowych kontroli u pokrzywdzonej,

d) zarówno oskarżona, jak i pracownicy pionu finansowego reagowali na nieprawidłowości, które to reakcje okazywały się skuteczne, albowiem każdorazowo, całość zaległości była wpłacana przez (...) sp. z o.o na rachunek pokrzywdzonej,

3. oskarżona w sposób niewłaściwy rozliczyła się z PHU (...) s.c. o czym świadczyć by miało

a) znaczne opóźnienie w rozliczeniu umowy rozwiązanej z dniem 31 sierpnia 2004r., a w szczególności to, że gotówka wpłynęła do (...) SA w dniu 7 września, w sytuacji gdy wnioskowanie takie jest nieuprawnione, albowiem skoro umowa została rozwiązana 31 sierpnia 2004r., czyli we wtorek, a koniecznym było zebranie przez kasjera (...) s.c. dowodów KP, sporządzenie zestawienia i przekazanie gotówki konwojentom, co nastąpiło w dniu 3 września, czyli w piątek i tego dnia nastąpiła wpłata na rachunek (...), a gotówka wpłynęła po weekendzie, czyli 6 i 7 września, co zostało potwierdzone wyciągami bankowymi z 6 i 7 września, czyli w pierwszych dniach roboczych pracy jednostki banku, to w żaden sposób nie można uznać, iż wystąpiło nadmierne opóźnienie świadczące o niedochowaniu należytej staranności przez oskarżoną,

b) rozliczanie się w oparciu o dowody KP, w sytuacji gdy z uwagi na sposób dokonywania rozliczeń, było to właściwe i skuteczne rozliczanie, zwłaszcza przy założeniu, iż każdorazowo dochodziło do podwójnej weryfikacji wywiązania się przez firmę transportową z umowy, ponieważ kontrolowano również rozliczenie z apteką, a skoro sąd uznał, iż nie doszło do prawidłowego rozliczenia na zakończenie współpracy, powinien wskazać płatności z których aptek nie zostały rozliczone po zakończeniu współpracy z PHU (...) s.c, co nie było jednak możliwe, ponieważ aż do dokonania przywłaszczenia przez M. O. i P. W. (1) w 2008r. wszystkie pieniądze pobrane z aptek zostały przekazane pokrzywdzonej,

4. brak uzgadniania sald w sposób oczekiwany przez biegłych i sąd świadczy o rażącym niedopełnieniu obowiązków kontrolnych, w sytuacji, gdy od terminowości i prawidłowości dostarczania leków do aptek zależała współpraca z kontrahentami i gdyby dokonać zatrzymania dostaw na kilka dni celem uzgodnienia stanu sald pomiędzy firmami, straty byłyby nie do oszacowania, bowiem istotą współpracy było codzienne dokonywanie dostaw, a takie uzgodnienie sald, tzn., „wyzerowanie" wzajemnych zobowiązań, jakiego oczekiwał biegły i sąd, doprowadziłoby do paraliżu funkcjonowania pokrzywdzonej i utraty klientów,

5. wiedza o opóźnieniach w odprowadzaniu należności, którą posiadali pracownicy pionu finansowego (...) SA, pracownik kasy (...) sp. z o.o., jak i którą z łatwością mogli pozyskać przedstawiciele (...)i organy nadzoru, stanowi o działaniu na szkodę pokrzywdzonej, w sytuacji, gdy opóźnienia w płatnościach są częstym zjawiskiem w relacjach gospodarczych i nie są podstawą do formułowania zarzutów o braku należytej kontroli, w sytuacji gdy zaległości te wynoszą kilka dni i po kierowanych wezwaniach, są regulowane,

6. sprzeczne z materiałem dowodowym są wyjaśnienia oskarżonej, z których wynika, że kwota niedoboru powstała pomiędzy 19 września a 6 października 2008r., w sytuacji gdy faktycznie szkoda pokrzywdzonej sprowadza się do przywłaszczenia pieniędzy pobranych z aptek w tym okresie, co potwierdzają wszyscy biegli, a czym innym natomiast są okoliczności, które mogły przyczynić się do dokonania przywłaszczenia, których to 2 odmiennych kwestii sąd zdaje się nie rozróżniać, a co ma kluczowe znaczenie w sprawie, ponieważ, dla oceny odpowiedzialności oskarżonej, należałoby ustalić, że w momencie zawierania umowy z (...) sp. z o.o. ewentualnie w momencie wydłużenia terminu płatności z 2 do 6 dni, oskarżona powinna była przewidzieć, iż doprowadzi to do przywłaszczenia pieniędzy przez wspólników (...) sp. z o.o., która to konkluzja jest nie do obronienia w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego,

7. oskarżona wiedziała o pokrywaniu zaległości z kolejnych wpłat od aptek, a więc o tzw. rolowaniu długu, skoro jedynym o czym faktycznie mogła wiedzieć oskarżona było to, że (...) sp. z o.o. regulowała swoje wierzytelności z kilkudniowym opóźnieniem, w sprawie natomiast istotnym było nie tyle ustalenie, w jaki sposób faktycznie działali M. O. i P. W. (1), ale to, jaki stan wiedzy aż do 2008r. posiadała oskarżona, natomiast opinie sporządzane w sprawie, jak i dywagacje sądu co do sposobu działania wspólników (...) sp. z o.o. nie wyjaśniają, z jakich przyczyn sąd uznał, iż oskarżona wiedziała o ewentualnym rolowaniu długu, że brała udział w tym procederze, którego celem, jak należy rozmieć z toku rozumowania sądu, od początku miało być przywłaszczenie, a nadto sąd nie pochyli się nad motywacją oskarżonej, która doprowadziła do tego, że oskarżona miałaby chcieć, już w 2005r. aby M. O. i P. W. (1), w 2008r., przywłaszczyli znaczną kwotę gotówki i planując to, w latach 2005 do.2008r. oskarżona, miałaby działać w z góry powziętym zamiarze i w celu stworzenia warunków do tego przywłaszczenia, bo tak należy odczytywać skazanie oskarżonej i zasądzenie od niej naprawienia szkody w wysokości przywłaszczonej przez M. O. i P. W. (1) kwoty,

8.  oskarżony J. B. miał wiedzę o złej sytuacji finansowej (...) sp. z o.o. od samego początku współpracy, bo powodem złej sytuacji finansowej L. sp. z 0,0. były starania J. B., aby jednak koszty transportu (...) były jak najniższe, z czego po pierwsze nie wynika, iż sam fakt starań o jak najniższe koszty transportu jest równoznaczny z wiedzą o złym stanie finansowym firmy transportowej, a po wtóre wynika z tego, iż oskarżony dbał o interesy finansowe pokrzywdzonej,

9.  z nagrań oskarżonej D. A. w 2008r., w zakresie sporządzenia pisma o przedłużeniu terminu wpłaty oraz wezwania do zapłaty wynika, iż oskarżona działała od początku w zmowie i porozumieniu w celu doprowadzenia do przywłaszczenia, w sytuacji gdy z okoliczności tej (nawet w przypadku uznania nagrań za podstawę do czynienia ustaleń faktycznych, co oskarżona kwestionuje) wynika co najwyżej, iż oskarżeni potwierdzili na piśmie wcześniejsze uzgodnienia co do terminu płatności oraz fakt kierowania przez pracowników pionu finansowego wezwania do zapłaty, co przecież miało miejsce,

10. wiarygodne są zeznania M. O. i P. W. (1) i tym samym odmówieniu wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonych bez wskazania, z jakich przyczyn, akurat wersja wydarzeń przedstawiona przez osoby skazane prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa, którego dotyczyło niniejsze postępowanie, winny być obdarzone tak wielkim zaufaniem z całkowitym pominięciem interesu tych osób w zeznawaniu na niekorzyść oskarżonych.

III. naruszenie art. 410 kpk poprzez wydanie rozstrzygnięcia z pominięciem istotnych okoliczności wynikających z materiału dowodowego a mianowicie

1. tego, iż oskarżona D. A. powołana został w skład zarządu pokrzywdzonej ponownie uchwałą nr 32/2009 podjętą 29 czerwca 2009r., pokrzywdzona nie wystąpiła wobec oskarżonej z żadnymi roszczeniami na drodze cywilnoprawnej, a ostateczną przyczyną rozwiązania stosunku pracy w 2011r. (a więc 3 lata po ujawnieniu przywłaszczenia), były zmiany organizacyjne a nie jakiekolwiek zarzuty co do prawidłowości postępowania oskarżonej, co ma znaczenie dla oceny należytego wykonywania swoich obowiązków przez oskarżoną i obdarzenia jej tak dużym zaufaniem przez pokrzywdzoną,

2. zeznań P. W. (1) złożonych w dniu 2 września 2014r. i 20 września 2014r., które sąd meriti uznał za wiarygodne w zakresie w którym P. W. (1) stwierdza „D. A. zwracała mi uwagę na opóźnienia w rozliczeniach. Myśmy te opóźnienia tłumaczyliśmy tym, że te pieniądze za późno do nas docierały. Mówiąc o tym, że z D. A. prowadziliśmy oficjalne rozmowy miałem na myśli to, że nie były to rozmowy o kombinacjach jakie prowadziliśmy z J. B.", a więc nawet uznanie za wiarygodne zeznań wspólników (...) sp. z o.o., nie prowadzi do wniosku, iż oskarżona D. A. była w jakiejkolwiek zmowie czy porozumieniu oraz iż działała w z góry podjętym zamiarze wyrządzenia szkody w wielkich rozmiarach,

3. zeznań P. M., z których wynika, iż samo układanie KP zajmowało mu od 3 do 4 dni, a pieniądze były wysyłane codziennie, które to wyjaśnienia przekazywane były do pionu finansowego (...), a co świadczy o stanie wiedzy odnośnie przyczyn opóźnień płatności, którą mogła posiadać oskarżona,

4. zeznań Z. M., E. P. i J. D., z których to zeznań wynikają okoliczności dotyczące sposobu przeprowadzania kontroli firmy transportowej i braku stwierdzonych nieprawidłowości.

IV. naruszenie art. 424 § 1 pkt 1 kpk poprzez sporządzenie uzasadnienia w sposób nie pozwalający odtworzyć toku rozumowania sądu i brak wskazania w uzasadnieniu wyroku na jakiej podstawie sąd uznał, iż oskarżona działała w zmowie z współoskarżonym i wspólnikami firmy transportowej i czego dotyczyła ta zmowa i porozumienie, co przecież ma kluczowe znaczenie dla przypisania odpowiedzialności D. A., zwłaszcza w sytuacji powoływania się przez sąd meriti w treści uzasadnienia na różne ustalenia czynione przez współoskarżonego J. B. z (...) sp. z o.o., w tym na okoliczności wynikające z programu „premia inaczej" oraz na rozmowę z O., który to świadek w ogóle nie wspomina, aby w tej rozmowie oskarżony J. B. miał wskazywać na udział D. A., czy też jej wiedzę o sposobie powstania zadłużenia, a więc sąd wyjaśnić powinien na podstawie jakich dowodów uznał, że oskarżona działała w porozumieniu i dokładnie wskazać czego porozumienie miało dotyczyć, a sąd w tym zakresie ograniczył się na ostatniej stronie części „podstawa prawna wyroku" do krótkiego omówienia art. 18 kk bez jakiegokolwiek odniesienia go do okoliczności sprawy i wykazania, na którym etapie doszło do porozumienia oraz jaki był podział ról i jaką część znamion zrealizowała oskarżona,

V. naruszenie art. 193 § 1 kpk poprzez jego zastosowanie i uznanie, iż dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy konieczne były wiadomości specjalne, w sytuacji gdy kwota przywłaszczenia dokonanego przez M. O. i P. W. (1) znana była od początku postępowania i wyliczona zresztą przez oskarżoną oraz pokrzywdzoną, która złożyła zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstw, a także ustalona w wyroku skazującym M. O. i P. W. (1), a dla sprawy nie miały znaczenia oceny i hipotetyczne wyliczenia, w jakim okresie dochodziło do rolowania długu i jaki to mogło mieć wpływ na przywłaszczenie pieniędzy, albowiem te okoliczności były istotne dla odpowiedzialności P. W. (1) i M. O., a nadto są to tylko przypuszczenia biegłych, a dla odpowiedzialności oskarżonej, istotnym było, jaka była jej faktyczna wiedza co do przyczyn opóźnień płatności, czy w świetle wiedzy, którą oskarżona posiadała na tamten czas, zasadnym było przedłużenie terminu płatności, a nawet w przypadku przyjęcia, że oskarżona nie dopełniła jakichkolwiek obowiązków kontrolnych, istotnym było to czy zwykłą, adekwatną konsekwencję danego zaniechania jest przywłaszczenie pieniędzy, a także jaki zamiar przyświecał oskarżonej, a okoliczności te nie powinny być rozstrzygane przez biegłego, a tak faktycznie stało się w niniejszej sprawie, przy czym sąd pominął też, iż biegły M. w swojej opinii wskazał na szereg innych czynników wewnętrznych i zewnętrznych, które mogły się przyczynić do przywłaszczenia, które sąd pominął przy ocenie stopnia ewentualnego zawinienia.

VI. naruszenie art. 5 § 2 k.p.k. poprzez nierozstrzygnięcie niedających się usunąć w świetle opinii biegłego M. wątpliwości, co do rozliczenia się bądź braku rozliczenia z przedsiębiorstwem PHU (...) s.c. na koniec współpracy, na korzyść oskarżonej, które to wskazane w pkt. I-Vi naruszania przepisów postępowania doprowadziły do przypisania oskarżonej odpowiedzialności z art. 296 § 1, 3 kk. w sytuacji gdy prawidłowe zastosowanie przepisów postępowania doprowadziłoby do ustalenia, iż oskarżona nie może ponosić odpowiedzialności karnej, albowiem swoje obowiązki związane z rozliczeniami firmy transportowej wykonywała należycie biorąc pod uwagę ówczesny stan wiedzy, a nadto, nawet przyjęcie, iż dopuściła się jakichkolwiek nieprawidłowości nie prowadzi do ustalenia, iż działała w zamiarze bezpośrednim popełnienia przestępstwa, a pomiędzy jej zachowaniem a szkodą wystąpił związek przyczynowy.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść tego orzeczenia a polegał na

1.  przyjęciu, iż po rozwiązaniu umowy w dniu 31 sierpnia 2004r. nie doszło do rozliczenia się PHU (...) s.c. z pokrzywdzoną, która to, w ocenie sądu, zawiniona przez oskarżoną okoliczność, miała być bezpośrednią przyczyną przywłaszczenia przez M. O. i P. W. (1) w 2008r. środków pieniężnych, w sytuacji gdy wniosek taki nie wynika z opinii biegłego M., który na stronie 24 opinii wskazuje, iż „wiarygodne ustalenia dfa okresu od 1 lipca 2002r. do 31 października 2005r. w mojej ocenie nie są możliwe i jest to w warunkach roku 2019 stan nieusuwalny",

2.  przyjęciu, iż gotówka pobrana od 25 sierpnia 2004r. do 31 sierpnia 2004r. była gotówką pobraną po rozwiązaniu umowy, w sytuacji gdy umowa z PHU (...) s.c. obowiązywała do 31 sierpnia 2004r. a nadto, z żadnego przepisu ustawy ani umowy, nie wynika obowiązek rozliczenia się z w dniu rozwiązania umowy, co biorąc pod uwagę konieczność przekazania przez kierowców pieniędzy i dokumentów, ich zliczenia i sporządzenia zestawień przez kasjera PHU (...) s.c. a następnie przekazania pieniędzy konwojentowi, było niewykonalne,

3.  przyjęciu, iż z zeznań P. W. (1) i M. O. oraz nagrań pomiędzy J. B. a wspólnikami L. sp. z o.o, które sąd uznał za wiarygodne wynika, iż J. B. od początku wiedział o działaniach i zamierzeniach L. sp. zo.o. w sytuacji, gdy z nagrań tych, jak i zeznań M. O. i P. W. (1), (w tym złożonych na rozprawie w dniu 30 września 20l4r.), które sąd również przyjął za wiarygodne wynika, iż J. B. nalegał na spłatę, był zaskoczony skalą niedopłaty, a z pewnością nie wynika z nich, iż celem oskarżonego było doprowadzenie do przywłaszczenia, a więc nie mógł pozostawać w tym zakresie w zmowie z oskarżoną, które to uchybienia doprowadziły do przypisania oskarżonej odpowiedzialności z art. 296 § 1, 3 kk. w sytuacji gdy prawidłowe ustalenia faktyczne doprowadziłyby do przyjęcia, iż oskarżona w sposób prawidłowy rozliczyła się z PHU (...) s.c. a także, iż oskarżeni nie działali w zamiarze popełnienia przestępstwa, nie byli w zmowie ani porozumieniu.

Naruszenie prawa materialnego, które doprowadziło do tego, iż orzeczenie nie odpowiada prawu a to:

I. naruszenie art. 46 k.k. poprzez błędną jego wykładnię, co nastąpiło przez solidarne zobowiązanie do naprawienia szkody obu oskarżonych D. A. oraz J. B. wraz z M. O. oraz P. W. (1) w. wysokości 4 653 975, 89 zł na rzecz pokrzywdzonej, co stoi w sprzeczności z istotą tego środka, jak i zasadą indywidualizacji odpowiedzialności karnej oraz stosowania kar i środków karnych, a nadto obowiązek naprawienia szkody został orzeczony wobec oskarżonych M. O. i
P. W. (1) w innym postępowaniu karnym na zupełnie innej podstawie prawnej niż wobec oskarżonej D. A., co doprowadziło do niezgodnego z prawem zastosowania tego środka,

II. naruszenie art. 415.§ 5 kpk w brzmieniu obowiązującym na dzień popełnienia czynu poprzez brak jego zastosowania i zasądzenie od oskarżonej odszkodowania w kwocie 4 653 975,89 zł pomimo, iż obowiązek naprawienia tej samej szkody orzeczono już prawomocnie w wyroku skazującym M. O. i P. W. (1).

Rażąca niewspółmierność zastosowanego środka w postaci obowiązku naprawienia szkody w wysokości 4 653 975, 89 zł oraz zakazu zajmowania kierowniczych stanowisk w spółkach prawa handlowego i przedsiębiorstwach na okres 5 lat, w sytuacji gdy ewentualny stopień zawinienia oraz okoliczności sprawy sprawiają, iż takie orzeczenie jest rażąco niewspółmierne do popełnionego czynu.

II.  Co do apelacji obrońcy J. B..

Naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 424 § 1 kpk poprzez:

1.  wybiórcze i jako takie, tendencyjne i niepełne przytoczenie istotnych dowodów w sprawie i oparcie tylko na nich ustaleń faktycznych,

2.  przypisanie do ustalonych faktów dowodów, z któiych wskazywane fakty nie wynikają,

3.  pomijanie określonych dowodów przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy pomimo uznania ich za wiarygodne.

Naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 415 § 1 zd. 2 kpk, polegające na zasądzeniu od oskarżonego na rzecz (...) kwoty 4653975,89 złotych solidarnie z M. O. i P. W. (1) w sytuacji, gdy o roszczeniu wynikającym z przestępstwa prawomocnie już orzeczono w innym postępowaniu karnym oraz postępowaniu cywilnym przeciwko bezpośrednim sprawcom przywłaszczenia tej kwoty oraz spółce (...).

Naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 442 § 3 kpk, polegające na pominięciu zapatrywań prawnych dotyczących niniejszego postępowania, przedstawionych przez Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 26 kwietnia 2018 roku w sprawie o sygnaturze akt II AKa 86/17, a dotyczących orzekania obowiązku naprawienia szkody (str. 16. uzasadnienia orzeczenia), w sytuacji, gdy zgodnie z treścią art. 442 § 3 kpk zapatrywania prawne sądu odwoławczego co do dalszego postępowania są wiążące dla sądu, któremu sprawę przekazano do ponownego rozpoznania.

Błąd w ustaleniach faktycznych, mający istotny wpływ na treść orzeczenia, a polegający na ustaleniu, że oskarżony J. B. działał wspólnie i w porozumieniu z D. A., z zamiarem wyrządzenia (...) SA szkody majątkowej w wielkich rozmiarach podczas, gdy zgromadzony i przeprowadzony na gruncie niniejszej sprawy obszerny materiał dowodowy w żadnej części nie wykazał, ażeby J. B. swoim zamiarem obejmował wyrządzenie swojemu ówczesnemu pracodawcy jakiejkolwiek szkody majątkowej, natomiast bez tego ustalenia niemożliwym jest przypisanie oskarżonemu faktu popełnienia przestępstwa z art.296 § 1 i 3 kk.

Błąd w ustaleniach faktycznych, mający istotny wpływ na treść orzeczenia, a polegający na ustaleniu, że zeznania świadków M. O. oraz P. W. (1) polegają na prawdzie oraz są w pełni wiarygodne i bezstronne, podczas gdy w rzeczywistości świadkowie ci są bezpośrednio zainteresowani wynikiem mniejszej sprawy, a to z uwagi na ewentualne orzeczenie solidarnego obowiązku naprawienia szkody, a ponadto są to osoby prawomocnie skazane za czyn z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 kk, a ich zeznania zostały w istotnej części uznane za niewiarygodne w toczącym się w tej sprawie postępowaniu przygotowawczym w zakresie rzekomego udzielania korzyści majątkowej J. B. (postanowienie o częściowym umorzeniu śledztwa w dniu 6 grudnia 2013 roku sygnatura VI Ds. 24/12/Sp .

Błąd w ustaleniach faktycznych, mający istotny wpływ na treść orzeczenia, a polegający na ustaleniu, że:

1.  spółka (...) borykała się z kłopotami finansowymi (str. 4 uzasadnienia), podczas , gdy w rzeczywistości z zeznań świadka A. W. wynika, że WOLF była spółką przynoszącą zyski i nie borykała się z problemami dotyczącymi płatności należności publicznoprawnych,

2.  oskarżony J. B. zaproponował (...) spółki (...) założenie nowego podmiotu, co miało pozwolić wyjść z zadłużeń spółki oraz ułatwić zakup nowych samochodów (str. 4 uzasadnienia) podczas, gdy w rzeczywistości to nie J. B. proponował założenie nowej spółki, a nadto niezrozumiałe jest to w jaki sposób zmiana nazwy podmiotu czy założenie nowego podmiotu gospodarczego miałoby pozwolić WOLF na wyjście z zadłużenia i ułatwić zakup nowych samochodów,

3.  w dniu 31 sierpnia 2004 roku okresy opóźnień w doprowadzaniu gotówki do kasy (...) sięgały już do 9 - 10 dni (str. 5 uzasadnienia) podczas, gdy w rzeczywistości nigdy nie było tak długich opóźnień , co zostało wykazane przez oskarżonego, który matematycznie wykazał błędne wyliczenia biegłych sporządzających opinię w tej sprawie, którzy zawyżyli te okresy nawet o 5-6 dni przeterminowania - nie uwzględniając dni wolnych od pracy oraz świąt, natomiast raport firmy (...) , pomijany przez sąd nie wykazał do 2008 roku dłuższego terminu, aniżeli 6 dni,

4.  E. P., występująca w niniejszej sprawie w charakterze świadka sprawdzała kolejność dokumentów i zgłaszała opóźnienia w rozliczeniach z firmą (...) (str. 6 uzasadnienia) podczas, gdy w rzeczywistości zeznając w charakterze świadka E. P. wskazała zupełnie inne fakty, aniżeli przytacza sąd I instancji, podkreślając, iż informowała ona swoich bezpośrednich przełożonych, wśród których nie znajdował się wówczas J. B.,

5.  D. A. i J. B. działali w porozumieniu w celu ukrycia braku działań ze strony zarządu (str. 6 uzasadnienia) podczas, gdy dwa zdania powyżej tego fragmentu sąd wskazuje, iż nie zdawali oni sobie sprawy z aktualnej kwoty zadłużenia,- natomiast zaraz po powzięciu informacji o nieprawidłowościach oskarżony poinformował o tym fakcie (...),

6.  oskarżeni stworzyli nieprawdziwą dokumentację w postaci: pisma spółki (...) z dnia 12 lipca 2005 roku z wnioskiem o wydłużenie terminu finansowych rozliczeń, pisma spółki (...) z dnia 15 lipca 2005 roku wyrażającą tymczasowa zgodę na wydłużenie terminu rozliczeń do 6 dni, pisma spółki (...) z dnia 17 czerwca 2008 roku zawierającego prośbę o podwyższenie stawki za wykonane usługi transportowe, pisma spółki (...) z dnia 22 lipca 2008 roku wskazującego na niezadowolenie zarządu z powodu nieterminowego dokonywania należnych wpłat gotówkowych, pisma spółki (...) z dnia 30 lipca 2008 roku z wnioskiem o wydłużenie terminu finansowych rozliczeń, pisma spółki (...) z dnia 22 lipca 2008 zwracającego uwagę, że spółka (...) nie realizuje obowiązku terminowego dokonywania wpłat gotówkowych oraz aneksu z dnia 14 sierpnia 2008 roku do umowy z dnia 25 sierpnia zawartej pomiędzy (...) , a(...) dotyczącego zmiany wysokości i sposobu płatności wynagrodzenia należnego spółce (str. 7 uzasadnienia) - w sytuacji, gdy antydatowano jedynie dwa dokumenty, które potwierdzały dotychczasowy przebieg rozliczeń między (...), a (...) polegający na 6-dniowym terminie dokonywania należnych wpłat gotówkowych,

7.  to oskarżony zaproponował ugodę z firmą transportową polegającą na rozłożenie należności na raty (str. 7 uzasadnienia) podczas, gdy w rzeczywistości to właściciele firmy transportowej zaproponowali zawarcie takiej ugody,

8.  J. B. został zwolniony z funkcji Prezesa Zarządu (str. 7 uzasadnienia) podczas, gdy w rzeczywistości oskarżony, w dniu 13 października 2008 roku , sam złożył rezygnację z pełnienia tej funkcji - na dowód czego w załączeniu uprzejmie przedkładam stosowny dokument potwierdzający ten fakt.

Naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 7 kpk zasady swobodnej oceny dowodów oraz wynikających z niej zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, poprzez:

1.  uznanie, iż treść opinii biegłego sądowego S. M. pozwala na przyjęcie współodpowiedzialności J. B. za szkodę, podczas gdy już na wstępie swojej opinii biegły wskazuje, że nie jest w stanie wykonać modelowego badania, które w sposób wiarygodny wskazywałoby jak doszło do powstania zarzucanego oskarżonym J. B. i D. A., aktem oskarżenia niedoboru. Biegły wskazuje na nierealność i to nierealność trwałą i nieusuwalną - przeprowadzenia takiego badania.

2.  uznanie, iż M. O. i P. W. (1) w sposób wiarygodny wskazali, że już w 2002 roku zaczęli pozyskiwać pieniądze na podatki i inne należności poprzez przywłaszczenie części z powierzonych im pieniędzy pokrzywdzonej spółki, zaś wszystko działo się za zgodą i wiedzą przedstawicieli (...), a przede wszystkim J. B. (str. 9 uzasadnienia) podczas , gdy w rzeczywistości w 2002 roku oskarżony pracował jeszcze w firmie (...) w G., natomiast jego praca jako przedstawiciela handlowego w (...) polegała jedynie na tym, że obsługiwał apteki na terenie województwa (...) i do (...) udawał się na wezwania przełożonych, średnio 1 raz w miesiącu,

3.  uznanie, iż E. P. wskazała, że już w okresie wcześniejszym tj. w latach 2006 - 2007 istniały opóźnienia sięgające 4 dni, jednakże zgodnie z ustnym poleceniem przełożonych liczyła je w odniesieniu do terminu 6 dniowego oraz, że wystąpienie tych opóźnień zgłaszała J. B. (str. 10 uzasadnienia) w sytuacji, jak to już powyżej wspomniano nie informowała ona o tym J. B.,

4.  uznanie, iż zeznania M. O. oraz P. W. zostały dodatkowo potwierdzone materiałem dowodowym o charakterze obiektywnym - ich twierdzenia korespondują bowiem według sądu z ustaleniami dokonanymi na podstawie nagrań rozmów przeprowadzonych pomiędzy J. B., D. A. oraz M. O. i P. W. (1) z których bez żadnych wątpliwości wynika, że obydwoje oskarżeni mieli wiedzę i udział w nieterminowym odprowadzaniu przez (...) należności spółki (...) (str. 10 uzasadnienia) podczas, gdy w rzeczywistości prawidłowa analiza dowodów w postaci nagrań prowadzi do zupełnie innych wniosków, aniżeli tezy przedstawione przez sąd I instancji, a mianowicie dowodzi faktu, że J. B. o nieterminowym odprowadzaniu należności dowiedział się dopiero w sierpniu 2008 roku, wyrażał głębokie zdziwienie i zaskoczenie zaistniałą sytuacją oraz nie posiadał wiedzy o faktycznej jego wysokości,

5.  uznanie, iż przy ocenie świadomości oskarżonego, co do działań M. O. i P. W. (1) pozostawał także proceder związany z akcją Premia Inaczej i związane z nią przekazywanie J. B. pieniędzy poza oficjalnym obrotem (str. 10 uzasadnienia) podczas, gdy w rzeczywistości PI oraz konkurs z witaminą A, czyli obydwie nielegalne formy pozyskiwania pieniędzy miały miejsce, gdy oskarżony jeszcze nie pracował w (...),

6.  uznanie, iż kiedy reorganizacją transportu zajmował się P. S. to oskarżony brał czynny udział w działaniach z tym związanych, zaś po jego odejściu kontynuował zmiany w transporcie i utrzymywał ścisłe kontakty z P. W. (1) i M. O., co wynika wprost z zeznali S. D. oraz P. S. (str. 11 uzasadnienia) podczas , gdy wnikliwa, uważna , bezstronna i logiczna analiza zeznań tych świadków nie prowadzi do takich wniosków.

Obraza przepisów prawa karnego materialnego, a mianowicie art. 296 § 1 i 3 kk poprzez uznanie , że to działanie oskarżonych D. A. i J. B. spowodowało szkodę majątkową w wielkich rozmiarach w spółce (...) „ i wyniknęła ona z zaniechań opisanych w czynie za który zostali skazani, podczas , gdy w rzeczywistości zaniechania te nie pozostają w adekwatnym związku przyczynowym z przedmiotową szkodą, która jest następstwem tylko i wyłącznie przywłaszczenia pieniędzy w wymienionej w zarzucie kwocie przez M. O. i P. W. (1).

Obraza przepisów postępowania karnego, a mianowicie art. 415 § 1 zdanie 2 kpk, która miała wpływ na treść orzeczenia wynikająca z zasądzenia od J. B. i D. A. kwoty 4.668.538,72 złotych solidarnie z M. O. i P. W. (1) w sytuacji, gdy o roszczeniu wynikającym z przestępstwa prawomocnie już orzeczono w postępowaniu karnym i cywilnym przeciwko bezpośrednim sprawcy przywłaszczenia i spółce (...).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zakresy wywiedzionych apelacji oraz charakter podniesionych w nich zarzutów odwoławczych upoważniały Sąd Apelacyjny do łącznego ich omówienia.

W pierwszym rzędzie omówić wypada te zarzuty zawarte w apelacjach obrońców obojga oskarżonych, które zasługiwały na uwzględnienie.

Po pierwsze, w istocie wadliwe okazało się rozstrzygnięcie o obowiązku naprawienia przez oskarżonych solidarnie z M. O. i P. W. (1) szkody wyrządzonej przypisanym im przestępstwem.

Rzecz w tym, iż krytycznie do potencjalnej możliwości sięgnięcia do dyspozycji art. 46 § 1 k.k. odniósł się już Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 26 kwietnia 2018 r. sygn. akt II AKa 86/17 wydanym na wcześniejszym etapie postępowania, a tymczasem lektura pisemnych motywów zaskarżonego wyroku przekonuje, iż Sąd Okręgowy sygnalizowanej problematyki w ogóle nie objął pogłębionymi rozważaniami, ograniczył się do stwierdzenia, że w sprawie nie zachodzi tożsamość osób zobowiązanych do roszczenia, a zatem klauzula antykumulacyjna wskazana w art. 415 k.p.k. nie znajduje zastosowania.

Jakkolwiek z tym ostatnim poglądem wypada się zgodzić, jako że drogę do sięgnięcia do dyspozycji tego ostatniego przepisu otwiera rzeczywiście tożsamość przedmiotowa i podmiotowa roszczenia, takie zresztą spojrzenie dominuje w orzecznictwie Sądu Najwyższego, tym niemniej nie wyczerpuje to zakresu pracy intelektualnej, której zasada odpowiedzialności solidarnej wymaga.

W istocie z art. 46 § 1 k.k. wynika, iż sąd orzekając o obowiązku naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody, stosuje przepisy prawa cywilnego.

Tymczasem w myśl art. 441 § 1 k.c., jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna.

Wykładnia językowa tego przepisu nie nastręcza żadnych problemów interpretacyjnych, jawi się jako łatwa do przeprowadzenia, uwieńczona może zostać tylko jednym wynikiem.

Bezsprzecznie unormowanie to swoim zakresem obejmuje sytuację odpowiedzialności kilku osób wynikającą z jednego, ale tego samego czynu niedozwolonego ( tu przestępstwa ).

Niezależnie wszakże od autonomicznego poglądu Sądu Apelacyjnego na tę kwestię, pomocniczo odwołać można się do stanowiska Sądu Najwyższego zaprezentowanego w wyroku z dnia 20 listopada 2002 r. w sprawie II CKN 859/00.

W judykacie tym stwierdzono, że z jedną szkodą w rozumieniu przepisu art. 441 § 1 k.c. mamy do czynienia albo wtedy, gdy z natury swej jest ona niepodzielna, albo wówczas, gdy udział sprawców w jednym delikcie przesądzi o niemożności podziału w nim skutków.

W rozpatrywanej sprawie żadna z tych sytuacji nie miała miejsca.

J. B. i D. A. przypisano popełnienie przestępstwa z art. 296 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 12 k.k., zaś M. O. i P. W. (1) w odrębnym postępowaniu zostali prawomocnie skazani wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 29 grudnia 2011 r. w sprawie III K 248/11 za czyn z art.284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

W konsekwencji nie sposób mówić tutaj o tożsamości ich czynów, każdy z nich zawiera odmienne znamiona ustawowe, ulokowany został w innym rozdziale kodeksu karnego, a skierowano je przeciwko różnym rodzajom dóbr prawem chronionych.

Oskarżeni nie współdziałali w popełnieniu przypisanego im przestępstwa z M. O. i P. W. (1), nie kooperowali oni z nimi w realizacji czynności sprawczych, nie łączyło ich żadne porozumienie. M. O. i P. W. (1) realizowali swój przestępczy proceder bez aprobaty ze strony oskarżonych, ci zaś, choć wyłącznie z przyczyn leżących po ich stronie, generowanych ich biernością, niedopełnieniem obowiązków, finalnie także przekroczeniem uprawnień, nie działali na ich rzecz, a wyłącznie na szkodę spółki, w której byli zatrudnieni i pełnili w niej funkcji wiceprezesów ( J. B. również obowiązki prezesa zarządu ).

Rzecz jasna postawa oskarżonych otworzyła drogę M. O. i P. W. (1) do popełnienia przestępstwa przeciwko mieniu, przywłaszczenia pieniędzy na szkodę (...) S.A., sprzyjała ich nieuczciwości, stworzyła pewną atmosferę bezkarności po ich stronie, wywołała rozzuchwalenie, umożliwiła im przedłożenie własnego interesu nad dobro firmy, w imieniu której pobierali należności za dostarczone farmaceutyki, tym niemniej żadną miarą nie determinowała ich konfliktu z prawem.

Przywłaszczenie przez M. O. i P. W. (1) powierzanych im na bieżąco, zresztą coraz wyższych, dziennych utargów wcale nie było przesądzone, pewne, nieuchronne, nieuniknione. Nie byli oni w żaden sposób sforsowani do konfliktu z prawem, mogli go uniknąć, nie musieli się na niego decydować, sięgnięcie przez nich po cudze mienie było ich osobistym, przez długi okres czasu skutecznie maskowanym, przedsięwzięciem, w które oskarżeni w najmniejszym stopniu się nie zaangażowali.

Odpowiedzialność prawnokarną oskarżonych rozpatrywać należy w zupełnie odmiennej płaszczyźnie, nie tylko nie osiągnęli oni żadnych korzyści majątkowych z przestępstwa popełnionego przez M. O. i P. W. (1), ale, rzecz jasna w sposób nie znajdujący usprawiedliwienia z racji pozycji zajmowanych w pokrzywdzonej spółce i wynikających stąd ich obowiązkowców, wywołania szkody sobie nie uświadamiali, byli zaskoczeni skalą stwierdzonych niedoborów, wyłącznie zaś w celu uniknięcia z tego tytułu własnej odpowiedzialności zaangażowali się w preparowanie dokumentów, które w pierwszym rzędzie miało służyć im i wyartykułowali żądanie, co w przypadku J. B. przybrało nawet postać zaawansowanej presji, pokrycia przez M. O. i P. W. (1) wygenerowanego przez nich zadłużenia z własnych środków finansowych.

W tym stanie rzeczy żadną miarą nie sposób mówić o odpowiedzialności solidarnej oskarżonych za szkodę spowodowaną przywłaszczeniem przez M. O. i P. W. (1) powierzonego im mienia.

Na marginesie tego wniosku postawić wypada zarówno odmienne, zdecydowanie mniej korzystne ukształtowanie rozstrzygnięcia w trybie art. 46 § 1 k.k. w stosunku do obojga oskarżonych od tego, po które sięgnięto wobec M. O. i P. W. (1), bo oni akurat zostali zobowiązani naprawienia do przez siebie szkody, określonej na potrzeby postępowania ich dotyczącego w nieco innej wysokości, po połowie, z drugiej zaś strony potencjalną nieskuteczność egzekucji prowadzonej przeciwko tym ostatnim.

Kwestie te pozostają bez znaczenia z racji w ogóle braku podstaw do nałożenia na oskarżonych solidarnie z M. O. i P. W. (1) obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem przypisanym tym ostatnim, pozwala też Sądowi Apelacyjnemu pozostawić poza granicami procesowego zainteresowania problematyką tożsamości roszczenia, o której traktuje przepis art. 415 § 1 k.p.k., bowiem to nie klauzula antykumulacyjna legła u podstaw przedmiotowego orzeczenia kasatoryjnego ( Sąd odwoławczy nie podziela stanowiska Sądu Apelacyjnego na tę okoliczność przedstawionego w poprzednim postępowaniu drugoinstancyjnym ).

Z perspektywy odległego w czasie konfliktu z prawem obojga oskarżonych zbędne okazały się orzeczone w stosunku do nich w zaskarżonym wyroku zakazy zajmowania kierowniczych stanowisk w spółkach prawa handlowego i przedsiębiorstwach.

Pamiętać trzeba, iż jakkolwiek przypisane im przestępstwo było dość rozciągnięte w czasie, tym niemniej jego finał miał miejsce blisko czternaście lat temu, zaś D. A. i J. B. posiadają status osób niekaranych sądownie.

Bezsprzecznie ich postawa jako wiceprezesów odpowiedzialnych za kwestie finansowe pokrzywdzonej spółki była karygodna, znamionuje po ich stronie brak odpowiedzialności i zaawansowany deficyt wyobraźni, ale z uwagi na bardzo długi okres czasu od jej zademonstrowania nie powinna ona aktualnie, w zupełnie innych sytuacjach życiowych oskarżonych, kłaść się na nich tak głębokim cieniem.

W przypadku sięgnięcia po przedmiotowy środek karny bezpośrednio po popełnieniu przez nich przestępstwa wypadałoby oceniać tę decyzję jako racjonalną, pożądaną z uwagi na wywołane przez nich skutki oraz zakres i charakter zaniechań, których się dopuścili, a także przekroczenia uprawnień, tym niemniej obecnie byłaby to reakcja bardzo spóźniona, nie dostosowana do faktu ułożenia sobie przez oskarżonych życia zawodowego dla nowo, zbyt głęboko działająca wstecz, sankcjonująca zdarzenia posiadające wymiar już naprawdę dość historycznych.

Identyczne względy legły u podstaw skrócenia obojgu oskarżonym dobranych wobec nich okresów próby wynikających z warunkowego zawieszenia im kar pozbawienia wolności.

Te ukształtowane na poziomie dwuletnim jawią się jako całkowicie wystarczające, gwarantują właściwą kontrolę nad przestrzeganiem przez nich obwiązującego porządku prawnego, zwłaszcza w obliczu nienagannego trybu życia na przestrzeni ostatnich, ale przecież i wcześniej, kilkunastu lat.

Na koniec Sąd Apelacyjny obniżył wymierzone oskarżonym kary grzywien w zakresie obu składowych - ilości stawek dziennych i ich wysokości, tak aby globalna, bo uwzględniająca także poziomie kar pozbawienia wolności, represja karną okazała się adekwatna do stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości przypisanego im przestępstwa, jego charakteru, sposobu ich działania i roli, wywołanych negatywnych skutków, wreszcie sytuacji życiowej z jednej strony, zaś stanu majątkowego i możliwości zarobkowych z drugiej strony.

Wreszcie Sąd odwoławczy wskazał przyjęty stan prawny, bowiem Sąd Okręgowy na potrzeby poszczególnych rozstrzygnięć odwoływał się do art. 4 § 1 k.k. , ale zaniechał określenia, w oparciu o które przepisy tej ustawy orzekał.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, względniejsze, z perspektywy daty orzekania przez Sądy obu instancji, okazują się przepisy kodeksu karnego w brzmieniu obwiązującym do dnia 30 czerwca 2015 r., a to z racji możliwości warunkowego zawieszenia obojgu oskarżonym wykonania kar pozbawienia wolności przekraczających rok ( bez wątpienia Sąd ad meriti na nim się oparł, ale nie dał temu niezbędnego wyrazu ).

Wszystkie pozostałe zarzuty podniesione w apelacjach obrońców obojga oskarżonych okazały się niezasadne.

Po pierwsze, Sąd Okręgowy prawidłowo wyznaczył ramy pierwszoinstancyjnego postępowania dowodowego, sięgnął po wszelkie istotne, choćby tylko potencjalnie, dowody, wykazał w tej płaszczyźnie niezbędną aktywność procesową, wreszcie wykonał zalecenia Sądu Apelacyjnego wynikające z wydanego na wcześniejszym etapie przedmiotowego postępowania wyroku kasatoryjnego, zademonstrował zaawansowany wysiłek ukierunkowanych na ustalenie rzeczywistej szkody wyrządzonej przez oskarżonych, uwzględnił na potrzeby tego cezurę czasową i determinowany nią brak źródłowych materiałów dokumentalnych, co zresztą zaowocowało jej ostatecznym zredukowaniem w stosunku do tej określonej w akcie oskarżenia.

Po drugie, Sąd ad meriti dostępny zasób dowodowy bezbłędnie ocenił.

Pierwszoinstancyjna ocena dowodów odpowiada zasadom poprawnego rozumowania, prawidłom logiki, wskazaniom wiedzy i doświadczenia życiowego. Znamionuje krytycyzm Sądu Okręgowego , jego dystans, roztropność, dociekliwość, pogłębioną refleksję. Świadczy o umiejętności uchwycenia istoty czynu przypisanego oskarżonym, nadania właściwego znaczenia procesowego każdemu z przeprowadzonych dowodów, spojrzenia na wymowę ich całokształtu w sposób wszechstronny, kompleksowy.

Sąd merytorycznie właściwy w procesie oceny dowodów respektował konstytucyjną zasadę domniemania niewinności i kodeksową zasadę bezstronności, nie przeszedł do porządku nad wyjaśnieniami oskarżonych, skonfrontował je z pozostałymi dowodami, w tym w pierwszym rzędzie tymi, które legły u podstaw zrekonstruowanie rozpatrywanego zdarzenia, a ściślej mówiąc całej ich sekwencji objętej procesowym zainteresowaniem Sądów obu instancji w rozpatrywanej sprawy.

W istocie próżno szukać w przedmiotowym postępowaniu wątpliwości tego rodzaju, że ich rozstrzygnięcie winno nastąpić, stosownie do nakazu wynikającego z art. 5 § 2 k.p.k., na korzyść oskarżonych.

Rzeczy w tym, iż występujące rozbieżności posiadały charakter naturalny, zrozumiałych, jeśli zważyć linie obrony forsowane przez oskarżonych, kreowanie się przez nich na osoby zdezorientowane, zaskoczone, które próbowały dystansować się od własnych obowiązków i pozycji w pokrzywdzonej spółce, a odpowiedzialność przerzucić na innych.

Tymczasem okazały się one możliwe do kategorycznego, jednoznacznego rozstrzygnięcia w oparciu o przywołane wcześniej kryteria oceny dowodów, żadną miarą nie sposób upatrywać podstaw do sięgnięcia do dyspozycji art. 5 § 2 k.p.k. li tylko w fakcie występowania w sprawie przeciwstawnych dowodów.

W podsumowaniu tego wątku odnotować wypada, iż pierwszoinstancyjna ocena dowodów nosi bezsprzecznie cechę swobodnej, a nie dowolnej, co bezpodstawnie sugerują autorzy apelacji, zatem okazuje się dokładnie taka, jak nakazana przepisem art. 7 k.p.k., przeto też z ochrony procesowej wyznaczonej jego dyspozycje korzysta bez żadnych ograniczeń.

Sąd Okręgowy szczegółowo odniósł się do wszystkich zebranych dowodów, omówił wydźwięk każdego z nich i przydatność do wyświetlenia istotnych okoliczności przedmiotowej sprawy, co zwalnia Sąd Apelacyjny od konieczności powielania tych racji, skoro w całości się z nimi zgadza.

Podkreślić należy na potrzeby tego stanowiska pogląd Sądu Najwyższego zawarty w postanowieniu z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie II KK 196/16.

Stosownie do niego stopień szczegółowości rozważań Sądu odwoławczego uzależniony jest od jakości oceny dokonanej przez Sąd I instancji. Jeżeli ta ocena jest wszechstronna, pełna, logiczna i wsparta zasadami doświadczenia życiowego, a więc odpowiada w pełni wymogom nałożonym przez reguły z art. 7 k.p.k., to wówczas Sąd odwoławczy zwolniony jest od drobiazgowego odnoszenia się do zarzutów apelacji, kwestionujących w rzeczywistości taką oceną. W takim wypadku wystarczające jest wskazanie głównych powodów nie podzielenia zarzutów apelacji, a następnie odesłanie do szczegółów uzasadnienia wyroku Sądu pierwszej instancji.

Oczywiście teza ta posiada, zdaniem Sądu Apelacyjnego, znaczenie uniwersalne, rozciągnąć należy ją na wszystkie elementy pisemnego uzasadnienia Sądu drugiej instancji.

W konsekwencji stwierdzić trzeba dalej, że Sąd ad meriti dokonał niewadliwych ustaleń faktycznych, wskazał które fakty uznał za udowodnione i na jakich dowodach oparł się w tej mierze, z drugiej zaś strony w pełni przekonująco wyjaśnił powody zdyskwalifikowania pod względem wiarygodności dowodów przeciwnych, w tym wyjaśnień obojga oskarżonych.

Sytuacja taka przekreśla z formalnego punktu widzenia skuteczność zarzutów błędów w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, które mogły mieć wpływ na jego treść w rozumieniu art. 438 pkt. 3 k.p.k., albowiem mogą one zostać podniesiony wyłącznie wówczas, gdy pierwszoinstancyjne ustalenia faktyczne nie znajdują odbicia w żadnym spośród zebranych dowodów, bądź też okazują się zgodne jedynie z dowodami ocenianymi przez Sąd merytorycznie właściwy jako pozbawionymi przymiotu wiarygodności.

Sąd Okręgowy wreszcie dokonał prawidłowej subsumcji ustaleń faktycznych pod normy prawne art. 296 § 1 i 3 k.k.

Sąd ten zidentyfikował czynności sprawcze obojga oskarżonych, ich wzajemne, ścisłe powiązanie, łączące ich porozumienie, zakres mającej miejsce pomiędzy nimi kooperacji, współpracy. Wyświetlił źródła i charakter ich służbowych obowiązków, obszary, w których nie zostały one przez nich dopełnione, bądź doszło do ich przekroczenia, racjonalnie powiązał je z pozycjami oskarżonych w pokrzywdzonej firmie.

Zasadnie Sąd Okręgowy przyjął, iż na obojgu oskarżonych spoczywały zadania troski nad majątkiem spółki, kontroli gospodarki finansowej, nadzoru nad wykonywaniem przez kontrahentów zawartych umów, w tym i tej dotyczącej świadczenia usług transportowych powiązanych z pobieraniem gotówki i odprowadzaniem jej na rachunek (...), wprowadzenia odpowiednich procedur, które pozwoliłyby na bieżące wychwytywanie wszelkich nieprawidłowości, reagowania na te istniejące i możliwe do ustalenia przy minimalnej choćby wyobraźni oskarżonych, ich odpowiedzialności, utożsamianiu się z dobrym firmy, którą reprezentowali.

Jakkolwiek oskarżeni w istocie w przywłaszczeniu przez M. O. i P. W. (1) powierzonego im mienia nie uczestniczyli, nie współdziałanie z nimi w tym przestępstwie, tym niemniej ich rzeczą było wyeliminowanie w ogóle zagrożeń tego rodzaju, wykrycie zaangażowania się przez nich w przestępczy proceder u jego zarania, natychmiastowe, zdecydowane zareagowanie ukierunkowane na przerwanie przestępczych planów właścicieli firmy transportowej i wyegzekwowanie od nich należności z tytułu wyrządzonej szkody.

Tymczasem oskarżeni praktycznie tym aspektem się nie interesowali, demonstrowali zaawansowaną niefrasobliwość, przekonanie, nie poparte ich zaangażowaniem nadzorczym, że współpracują z uczciwym podmiotem, pozostawili kwestię rozliczeń z nią samej sobie.

W ten sposób stworzyli warunki do nieuczciwości M. O. i P. W. (1), swoją biernością zbudowali atmosferę sprzyjającą ich decyzji o konflikcie z prawem, po jego zaś rozpoczęciu umożliwili sprawcom przywłaszczenia mienia pokrzywdzonej spółki generowania coraz większy strat determinowanych rosnącym poziomem obrotów i coraz większą skalą przekraczania terminu przewidzianego na rozliczenie transakcji gotówkowych. Rozzuchwalenie M. O. i P. W. (1) nieustannie rosło, utracili oni w istocie jakiekolwiek hamulce, ze strony oskarżonych nie spotkała ich żadna presja, nie doświadczyli jakichkolwiek problemów, nie wdrożono wobec nich kar wynikających z umowy, nie podjęto próby odzyskania utraconych pieniędzy. Zamiast tego w obliczu monstrualnego już, posiadającego charakter ciągle narastającego zadłużenia oskarżeni podjęli decyzję o wydłużeniu okresu rozliczenia, co przecież w sposób oczywisty, przy braku innych aktywności ukierunkowanych na przerwanie przestępczego procederu, musiało prowadzić do dalszego, systematycznego pogłębiania szkody. Znowu w ślad za tym działaniem mającym w istocie służyć tylko oskarżonym, maskować niedopełnienie przez nich obowiązków nadzoru nad gospodarką finansową, nie poszły żadne przedsięwzięcia, które najpierw pozwoliłyby na ustalenie krytycznej już wówczas sytuacji, a następnie zapobiegnięcie jej pogorszeniu.

W konsekwencji Sąd Okręgowy bezbłędnie zdemaskował zamiar obojga oskarżonych, świadomość potencjalnych skutków wynikających z pozostawienia praktycznie poza kontrolą rozliczeń z firmą (...), zwłaszcza, że jej problemy, wcześniejsze zadłużenie, dyktowane nimi przekształcenia spółki i zmiany jej nazwy, nie były im obce, a J. B. w pierwszym rzędzie, skoro w procesach tych osobiście uczestniczył.

Postawa oskarżonych pozostawała w bezpośrednim związku przyczynowym z tą zademonstrowanym przez M. O. i P. W. (1), ona otworzyła im drogę do popełnienia przestępstwa przywłaszczenia powierzonego mienia, generowania coraz większej szkody.

Poziom tej ostatniej niemal do momentu przerwania współpracy z podmiotem świadczącym usługi transportowe i kasowe nie był im rzeczywiście znany, zaskoczenie nim z ich strony było szczere, tym niemniej żadną miarą nie sposób tej okoliczności wykładać na ich korzyść, skoro świadczy ona o całkowitej utracie przez nich kontroli nad finansami pokrzywdzonej spółki.

Rozmowa nagrana przez M. O. i P. W. (1) przekonuje, iż oskarżeni w obliczu olbrzymiego niedoboru nie wdrożyli żadnych przedsięwzięć mających służyć interesowi (...), zajęli się wyłącznie własnym losem, troską o swoją przyszłość, zdecydowali się na działania maskujące ich osobistą odpowiedzialność za zaistniały stan rzeczy ( a zatem podstawy do jej poniesienia przez siebie od razu identyfikowali, wtedy nie manifestowali rzekomej naiwności, prostolinijności, wiary w ponoć uczciwy przebieg współpracy z M. O. i P. W. (1) ), preparowanie dokumentów w celu uniknięcia konsekwencji natury służbowej i finansowej ( te prawnokarne wówczas pozostawili jeszcze poza granicami swego zasadniczego zainteresowania ).

D. A. w kontaktach z M. O. i P. W. (1) była mniej aktywna, zachowywała większą rezerwę, tym niemniej akceptowała w pełni propozycje J. B., demonstrowała solidarność z nim, jego oczekiwania były tożsame z tymi będącymi jej udziałem, zajmowali tę samą stronę, nie odżegnywali się wzajemnie od siebie, realizowali wspólny cel.

Sąd Okręgowy omówił istotę ich odpowiedzialności prawnokarnej, zakresy obowiązków oskarżonych i ich źródła, rzeczywistą pozycję w pokrzywdzonej spółce.

Bezsprzecznie właściwe wykonanie przez nich spoczywających na nich obowiązków, opracowanie odpowiednich procedur kontrolnych, skalkulowanie ryzyka, do czego drogę otwierało ich wykształcenie i doświadczenie zawodowe, zapobiegłoby wyrządzeniu firmie (...) szkody, stworzyłoby szanse na natychmiastowe ujawnienie nieuczciwości M. O. i P. W. (1) oraz odpowiednio wczesne zareagowanie na nią.

Oskarżeni sięgnęli po budowanie wypaczonego własnego obrazu, powoływali się niewiarygodnie na swoją rzetelność, sumienność kwestionowali osobistą odpowiedzialność, próbowali przerzucić ją na innych, zasłaniali się rzekomym brakiem wpływu na zaistniałą sytuację, a w apelacji obrońcy D. A. odnaleźć można nawet wątek poświęcony rzekomemu brakowi jej umocowania do pełnienia funkcji wiceprezesa zarządu, choć faktyczne stanowisko to zajmowała, posiadała kompetencje z nim związane, pobierała wynagrodzenie z tego tytułu, a nawet w zawiadomieniu o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez M. O. i P. W. (1), bo w końcu do takiej reakcji doszło, wprost wskazała na taki twój status.

Pisemne motywy zaskarżonego wyroku pozwalają na pełną kontrolę procesu rozumowania, który doprowadził Sąd ad meriti do pozytywnego wniosku o sprawstwie i winie obojga oskarżonych.

Sąd Apelacyjny dostrzega wprawdzie, iż Sąd Okręgowy wykorzystał tutaj w szerokim zakresie pisemne uzasadnienie wcześniej wydanego w przedmiotowej sprawie wyroku, tym niemniej po pierwsze, przepis art. 455a k.p.k. nie pozwala na wyciągnięcie z tej sytuacji jakichkolwiek negatywnych konsekwencji procesowych, po drugie zaś, co zresztą znacznie ważniejsze, pisemne motywy aktualnie objęte procesowym zainteresowaniem Sądu odwoławczego spełniają wymogi z art. 424 k.p.k., posiadają w zasadzie charakter rozbudowanej sprawozdawczości, to pierwotne przedstawiały na tyle wysoki poziom, że ich zmiana wyglądałaby dość sztucznie, wyzwaniem byłoby skonstruowanie ich na nowo bez pogorszenia ich jakości i komunikatywności. Najistotniejsze okazuje się zatem to, że Sąd Okręgowy przedstawili je jako własne, wziął za nie odpowiedzialność, choć oczywiście uwzględnił na ich potrzeby przyjętą przez siebie zmianę opisu przypisanego oskarżonym czynu w stosunku do tej zaproponowanej w akcie oskarżenia, a determinowaną znów w pierwszym rzędzie wnioskami zawartymi w opiniach biegłego z zakresu rachunkowości, po które sięgnięto przy powtórnym rozpoznaniu przedmiotowej sprawy.

Te ostatnie dowody stanowiły wyjście na przeciw zaleceniom Sądu Apelacyjnego, w ostatecznym zaś rozrachunku pozwoliły na wyświetlenie, choć tylko w okresie od dnia 1 listopada 2005 r., a to z racji deficytu dokumentów dotyczących bardziej odległej w czasie sytuacji pokrzywdzonej spółki , procesu tzw. rolowania długu i jego końcowego pułapu, będącego udziałem M. O. i P. W. (1), początkowej daty i narastania, a szerzej, wraz z innymi dowodami przywołanymi przez Sąd Okręgowy, dysponowania przez oskarżonych możliwościami zdemaskowania tej sytuacji i instrumentami umożliwiającymi odpowiednie najpierw jej zapobieżenie, a następnie zareagowanie na nią.

W stosunku do oskarżonych nie został zawiązany spisek procesowy, M. O. i P. W. (1) nie próbowali na nich przerzucić własnej odpowiedzialności prawnokarnej, żaden ze świadków nie wykazał tendencji do rozbudowywania okoliczności dla nich niekorzystnych, pomawiania ich o czynności, które nie były w rzeczywistości ich udziałem, kreowanie się przez nich na ofiary stanowi efekt braku po ich stronie jakiegokolwiek krytycyzmu i poczucia lojalności w stosunku do spółki, w której przez wiele lat zajmowali eksponowane stanowiska.

Wniosek

I.  Co do apelacji obrońcy D. A..

Zmiana zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu.

II.  Co do apelacji obrońcy J. B..

1.  Zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonego J. B..

2.  Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie pkt V sentencji orzeczenia.

3.  Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

4.  Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej z art. 296 § 1 i 3 kle, w zw. z art. 12 kk i przyjęcie kwalifikacji prawnej z art. 296 § 4 kk oraz uchylenie pkt V wyroku i warunkowe umorzenie postępowania karnego w tej sprawie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Generalnie na uwzględnienie zasługiwały wnioski odwoławcze dotyczące rozstrzygnięcia wydanego w trybie art. 46 § 1 k.k. zawarte w obu apelacjach, które omówione zostały pierwszej części pisemnych motywów Sądu Apelacyjnego.

Pozostałe, obliczone, czy to na uniewinnienie oskarżonych, czy to w odniesieniu do apelacji obrońcy J. B. ukierunkowanye na zmianę kwalifikacji prawnej, a finalnie warunkowe umorzenie postępowania karnego przeciwko temu oskarżonemu, okazały się bezzasadne, a powody tego stanu rzeczy przedstawione zostały we wcześniejszych rozważaniach.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie o sprawstwie i winie obojga oskarżonych, przyjętej wobec nich kwalifikacji prawnej przypisanego im czynu i wymiarach kar zasadniczych pozbawienia wolności.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd Okręgowy niewadliwie zrekonstruował przebieg przypisanego oskarżonym przestępstwa, wyświetlił w nim ich rolę, zidentyfikował zrealizowane przez nich czynności sprawcze i ich bezpośredni, adekwatny związek z przestępstwem przywłaszczenia powierzonego mienia przez M. O. i P. W. (1), bezbłędnie zdemaskował zamiar sprawców, na koniec dokonał prawidłowej subsumcji pierwszoinstancyjnych ustaleń faktycznych pod normy przepisów art. 296 § 1 i 3 k.k.

Kary zasadnicze pozbawienia wolności ukształtowane zostały na właściwych poziomach, jawią się jako adekwatne do stopnia winy oskarżonych i stopnia społecznej szkodliwości przypisanego im czynu, prawidłowo uwzględniają okoliczności przemawiające na ich korzyść, jak i dla nich niekorzystne omówione już przez Sąd ad meriti.

Żadną miarą nie sposób mówić o ich rażącej niewspółmierności na podstawie zestawienia ich z represjami karnymi zastosowanymi w stosunku do M. O. i P. W. (1), bo jakkolwiek to oni przywłaszczyli powierzone im mienie, to bez postawy oskarżonych nie byłoby to możliwe, oni w istocie najpierw otworzyli im do tego drogę, a następnie stworzyli warunki do kontynuowania przestępczej działalności.

W rozpatrywanej sprawie próżno szukać podstaw do orzeczenia kasatoryjnego, wniosek obrońcy J. B. na tę okoliczność świadczy o nieznajomości regulacji zawartej w art. 437 § 2 k.p.k., a zatem jej lekturę wypada mu po prostu zarekomendować.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

Rozstrzygnięcia o obowiązku naprawienia szkody, rozmiarze kar grzywien, okresach próby wynikających z warunkowego zawieszenia kar pozbawienia wolności oraz środku karnym zakazu zajmowania przez oskarżonych kierowniczych stanowisk w spółkach prawa handlowego i przedsiębiorstwach.

Zwięźle o powodach zmiany

Wszystkie orzeczenia reformatoryjne zostały omówione we wcześniejszych rozważaniach Sądu Apelacyjnego.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w

całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 633 k.p.k. i art. 8 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 4 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. z o opłatach w sprawach karnych zasądzono od oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa po 1/2 części wydatków za postępowanie odwoławcze i wymierzono im opłaty za obie instancje, a uwzględniono w tym zakresie ich sytuacje majątkowe i możliwości zarobkowe.

7.  PODPIS

SSA Andrzej Olszewski SSA Jacek Szreder SSA Stanisław Stankiewicz

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca D. A.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie o sprawstwie i winie oraz obowiązku naprawienia szkody i środku karnym zakazu zajmowania kierowniczych stanowisk w spółkach prawa handlowego i przedsiębiorstwach

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca J. B.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcia o sprawstwie i winie, kwalifikacji prawnej i obowiązku naprawienia szkody

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana