Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 101/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 30 stycznia 2023 r., sygn. akt III Ko 556/21.

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Skazany

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Obraza przepisów postępowania karnego, tj. art. 7 k.p.k. mająca wpływ na treść orzeczenia, polegająca na dowolnym i bezpodstawnym uznaniu, że odpowiednią kwotą zadośćuczynienia krzywdy wyrządzonej wnioskodawcy w związku z jego tymczasowym aresztowaniem w sprawie III K 313/19 Sądu Okręgowego w Szczecinie jest kwota 167 600 zł, podczas gdy prawidłowa ocena i analiza zebranego materiału dowodowego z uwzględnieniem zasad prawidłowego ustalenia wysokości zadośćuczynienia nakazuje uznać zasądzoną kwotę zadośćuczynienia za rażąco wygórowaną, nie znajdującą oparcia w materiale dowodowym.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

1.

2.

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sformułowany w apelacji prokuratora zarzut rzekomego naruszenia art. 7 k.p.k. okazał się ze wszech miar chybiony.

Rzecz w tym, iż Sąd Okręgowy w procesie oceny dowodów respektował w całej rozciągłości zasady poprawnego rozumowania, prawidła logiki, wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego. Pierwszoinstancyjna ocena dowodów znamionuje niezbędny dystans Sądu ad meriti, jego krytycyzm, roztropność, pogłębioną refleksję. Próżno w niej szukać jakichkolwiek luk narracyjnych, mankamentów natury intelektualnej. Przekonuje ona o uchwyceniu istoty rozpatrywanej sprawy, znajomości realiów izolacji więziennej, w tym tej wynikający z tymczasowego aresztowania, które na domiar tego w przypadku wnioskodawcy zostało dość mocno rozciągnięte w czasie, bo sięgnęło blisko czternastu miesięcy. Bezsprzecznie Sąd Okręgowy każdemu z zebranych dowodów nadał właściwe znaczenie procesowe, wzajemnie je powiązał, spojrzał na wydźwięk ich całokształtu w sposób wszechstronny, kompleksowy.

W konsekwencji pierwszoinstancyjna ocena dowodów jawi się jako w pełni swobodna, a nie dowolna, co bezpodstawnie sugeruje w swej apelacji prokurator, a zatem korzysta z ochrony procesowej wynikającej z przywołanego na wstępie przepisu bez żadnych ograniczeń.

Sąd merytorycznie właściwy nie pominął żadnego z dostępnych dowodów, nie przerysował znaczenia któregokolwiek z nich, w oparciu o nie wykreślił rzeczywisty obraz gehenny, której doświadczył w trakcie pozbawienia wolności W. J..

Lektura skargi apelacyjnej przekonuje, iż obok omówionego wyżej zarzutu zasadniczego, w istocie, zresztą wbrew dyspozycji art. 427 § 2 k.p.k., w jej uzasadnieniu podniesiony został zarzut poświęcony zakresowi pierwszoinstancyjnego postępowania dowodowego.

Kontrola zaskarżonego wyroku przeprowadzona w tej płaszczyźnie również nie doprowadziła do podważenia stanowiska Sądu Okręgowego w najmniejszym choćby stopniu.

Rzecz w tym, iż Sąd ad meriti bezbłędnie wykreślił ramy postępowania dowodowego, wykazał na potrzeby tego niezbędną aktywność procesową, zasadnie nie dostrzegł potrzeby sięgania po dowody proponowane w apelacji prokuratora.

Po pierwsze, odnotować wypada w tym miejscu, że oskarżyciel publiczny w obliczu treści zeznań wnioskodawcy złożonych w toku rozprawy głównej dniu 4 października 2022 r. nie tylko nie wystąpił z inicjatywą dowodową obliczoną na poszukiwanie źródeł informacji o warunkach izolacji więziennej W. J. ponoć mu obcych, ale zademonstrował w tym zakresie całkowitą bierność procesową, skoro uchylił się nawet od zadania mu jakiegokolwiek pytania w ogóle, a poświęconego tej kwestii w szczególności.

Tymczasem od podmiotu kwalifikowanego oczekiwać należy profesjonalizmu, odpowiedniego zaangażowania w postępowanie sądowe prowadzone z jego udziałem, unikania powoływania się na rzekomą konieczność działania przez sąd z urzędu w sytuacji dysponowania przez siebie instrumentami, z których na wcześniejszym etapie nie skorzystał (przy okazji lekturę unormowania zawartego w art. 427 § 2 k.p.k. warto autorce apelacji zarekomendować).

Po drugie, podobną pasywność prokurator zamanifestował po sporządzeniu w postępowaniu sądowym opinii psychiatryczno - psychologicznej, w związku z jej zawartością żadną miarą nie domagał się uzupełnienia pierwszoinstancyjnego postępowania dowodowego.

Po trzecie wreszcie, skarżąca straciła z pola swego widzenia notoryjny charakter faktów, które stanowiły przedmiot ustaleń Sądu Okręgowego , zaś w skardze apelacyjnej podjęła próbę tyleż spóźnioną, co zakończoną całkowitym niepowodzeniem, ich podważenia.

Warunki izolacji więziennej stanowią, w ocenie Sądu Apelacyjnego, jednak wiedzą powszechnie znaną, podobnej jak i traumatyczność doświadczeń tego rodzaju, zwłaszcza dla osób, które nigdy wcześniej w konflikt z prawem nie weszły, a się się w nich znalazły.

Niezależnie od tego nie są one, bo przecież po prostu być nie mogą, obce przede wszystkim organom ścigania i wymiaru sprawiedliwości, jeżeli natomiast autorka apelacji doświadczyła deficytu informacji na tę okoliczność w zawiązku z wykonywaniem czynności służbowych, powinna zdecydowanie uważniejszą, bardziej wnikliwą analizą objąć opinię psychiatryczno - psychologiczną dotyczącą wnioskodawcy.

Biegłe, które ją sporządziły, wyraźnie odwołały się w niej do własnych doświadczeń, swojego spojrzenia na realia aresztów śledczych, w tym oddziałów psychiatrycznych więziennej służby zdrowia.

Podkreśliły, że znają bardzo dobrze warunki panujące w oddziale psychiatrii sądowej Aresztu Śledczego w Szczecinie, a szerzej w ogóle w tej jednostce penitencjarnej. Zwróciły uwagę na dyskusyjną jakość posiłków, dyktat osób grypsujących, starej recydywy, jak to ujęły, skazanych wielokrotnie karanych, dla których pobyt w warunkach pozbawienia wolności jest pewnym sposobem na życie, czymś oczywistym i normalnym.

Rzecz jasna wnioskodawca dysponował formalną możliwością poszukiwania w sytuacjach dla siebie niekorzystnych, wynikających z wywieranej na niego presji przez innych, bardziej doświadczonych osadzonych, oczekiwanego przez nich podporządkowania się osobom stojącym wyżej w hierarchii więziennej, dzielenia się z nimi swoimi zakupami, pomocy u przedstawicieli administracji aresztu śledczego, tym niemniej w oparciu o własne kalkulacje po tego typu działania nie ściągnął zakładając, zdaniem Sądu odwoławczego zasadnie, ich bezskuteczność, a w każdym razie nieopłacalność.

Z tej perspektywy istotne okazuje się właśnie jego nastawienie, subiektywne przekonanie o ryzyku ujawnienia jego ewentualnej aktywności tego typu, potencjalnych negatywnych konsekwencjach złożenia skargi, czy wniosku o interwencje, po prostu zagrożeniu odwetem za to ze strony innych osadzonych.

Wnioskodawca zademonstrował poczucie bezradności, zagubienie, brak przystosowania do warunków izolacji, czego najlepsze świadectwo stanowią ośmiokrotne zmiany celi, poszukiwanie korzystniejszych warunków osadzenia.

Zarówno z zeznań W. J., jak i opinii psychiatryczno - psychologicznej wynika, że wnioskodawca w związku z tymczasowym aresztowaniem przeżył ostrą reakcję na stres, bo nigdy wcześniej nie był pozbawiony wolności, stanął zaś pod zarzutem usiłowania dokonania zabójstwa rodzonego brata. Wyrażała się ona obniżeniem nastroju, brakiem łaknienia, kłopotami ze snem albo w ogóle bezsennością, co skutkowało koniecznością udzielenia mu wsparcia farmakologicznego.

Autorki przedmiotowej ekspertyzy sądowej zaakcentowały, że szczególnie uciążliwy dla wnioskodawcy okazał się pobyt w oddziale obserwacyjnym. Znalazł się on wówczas w środowisku osób psychicznie chorych, podejrzanych o najcięższe przestępstwa, zachowujących się nieprzewidywalnie. Doświadczył z tego tytułu lęku, niepokoju, obawy o własne życie i bezpieczeństwo. Wystąpiły u niego zaburzenia lękowo - depresyjne, które, zdaniem biegłych, istnieją nadal i szybko nie ustąpię, obejmują one jego funkcji intelektualne, emocjonalne i wolicjonalne, a wiązać należy je bezpośrednio z faktem stosowania wobec wnioskodawcy pozbawienia wolności.

W podsumowaniu odnotować wypada, iż Sąd Okręgowy niewadliwie zrekonstruował obraz pobytu wnioskodawcy w izolacji więziennej, charakter i skalę jego negatywnych doświadczeń z nią związanych, ich traumatyczność, a wreszcie ujemne skutki dla aktualnego stanu zdrowia psychicznego W. J..

Uwzględnienie tych okoliczności prowadzi do wniosku, iż Sąd Okręgowy w najmniejszym nawet stopniu nie przeszacował poziomu krzywdy wnioskodawcy, miarkując zadośćuczynienie z tego tytułu żadną miarą go nie przerysował z perspektywy realiów społeczno - gospodarczych.

Przyjęcie przelicznika w postaci 12.000 zł za jeden miesiąc oczywiście niesłusznego tymczasowego aresztowania spotyka się w okolicznościach tej konkretnej sprawy z pełną aprobatą Sądu Apelacyjnego, jawi się jako adekwatne w stosunku do losu, którego doświadczył wnioskodawca, jego poczucia niepewności o swoją przyszłość, niesprawiedliwości w obliczu przekonania o swojej niewinności, podjęcia obrony przed bratem, który prześladował go zarówno wcześniej, jak i krytycznego dnia, postawienia go w roli napastnika, sprawcy, gdy tymczasem był ofiarą konfrontacji zainicjowanej przez tego ostatniego.

W istocie nie sposób przejść do porządku nad jednym z wniosków opinii psychiatryczno - psychologicznej, stosownie do którego żadne finansowe zadośćuczynienie nie zneutralizuje istniejących u wnioskodawcy zaburzeń lękowo - depresyjnych, które wymagają wsparcia w postaci leczenia ambulatoryjnego.

Zawarty w apelacji prokuratora postulat ukształtowania zadośćuczynienia należnego wnioskodawcy od Skarbu Państwa w oparciu o przemnożenie okresu jego izolacji więziennej przez średniomiesięczne wynagrodzenie okazał się chybiony, bowiem byłoby ono wówczas oczywiście zbyt niskie, nie zrekompensowałoby w odpowiednim stopniu krzywdy W. J., w odczuciu społecznym okazałoby się ono po prostu niesprawiedliwe.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i w tym zakresie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Szczecinie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zmiana zaskarżonego wyroku przez obniżenie zasądzonego zadośćuczynienia do kwoty 86 021,29 zł, a w pozostałym zakresie o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut kasatoryjny zawarty w apelacji prokuratora okazał się całkowicie bezzasadny, a na domiar tego sformułowano go zupełnie na wyrost, jednak wbrew dyspozycji art. 437 § 2 k.p.k., jako że w przedmiotowej sprawie próżno byłoby szukać konieczności przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego nawet wówczas, gdyby zmaterializowała się potrzeba sięgnięcia po dowody proponowane przez jej autorkę.

W takiej sytuacji otwarta byłaby droga do rozbudowania wcześniejszego postępowania dowodowego przed Sądem odwoławczym bez uchylenia wyroku Sądu I instancji, skoro prokurator w ogóle nie wnioskował o ponowne odebranie zeznań od W. J., zaś opinii psychiatryczno - psychologicznej nie zakwestionował.

Wniosek reformatoryjny z kolei nie zasługiwał z przyczyn wskazanych w rozważaniach poświęconych zarzutowi odwoławczemu na uwzględnienie, a ich powielanie w tym miejscu wypada uznać za zbędne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie o wysokości zasądzonego zadośćuczynienia.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody utrzymania zaskarżonego wyroku w mocy przedstawione zostały w rozważaniach Sądu Apelacyjnego poświęconych omówieniu zarzutu odwoławczego podniesionego w apelacji prokuratora.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Na podstawie art. 554 § 4 k.p.k. w zw. z art. 636 § 1 k.p.k. orzeczono o ponoszeniu przez Skarb Państwa wydatków związanych z postępowaniem odwoławczym.

7.  PODPIS

SSA Przemysław Żmuda SSA Jacek Szreder SSA Andrzej Olszewski

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wysokość zasądzonego zadośćuczynienia.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana