Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 sierpnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Andrzej Wiśniewski

Sędziowie: SA Bogumiła Metecka-Draus (spr.)

SO del. do SA Dorota Mazurek

Protokolant: st. sekr. sądowy Karolina Pajewska

przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej Szczecin – Niebuszewo w Szczecinie Anny Zapor

po rozpoznaniu w dniu 8 sierpnia 2019 r. sprawy

B. R.

oskarżonej z art. 13 § 1 k.k. w związku z art. 284 § 1 k.k. w związku z art. 294 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 8 marca 2019 r. sygn. akt III K 219/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że przyjmuje, iż zachowanie oskarżonej stanowiło usiłowanie nieudolne, tj. przestępstwo z art. 13 § 2 k.k. w zw. z art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i za podstawę wymierzonej kary pozbawienia wolności przyjmuje przepis art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.;

II.  zasądzone za pierwszą instancję wynagrodzenie na rzecz obrońcy z urzędu podwyższa do kwoty 1180,80 (tysiąc sto osiemdziesiąt, 80/100) złotych;

III.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

IV.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz r. pr. A. B. (1) kwotę 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych z VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

V.  zasądza od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze i wymierza jej opłatę w kwocie 240 (dwieście czterdzieści) złotych za drugą instancję.

Dorota Mazurek Andrzej Wiśniewski Bogumiła Metecka-Draus

Sygn. akt II AKa 133/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z 8 marca 2019 r. (sygn. akt III K 219/18) oskarżona B. R. została uznana za winną tego, że w dniu 30 czerwca 2015 r. w S., działając jako pełnomocnik swojego syna M. R. na podstawie udzielonego jej pełnomocnictwa z dnia 29 lipca 2013 r., mającego formę aktu notarialnego, Rep. A nr 4559/2013, usiłowała przywłaszczyć sobie cudze prawa własności niżej wskazanych nieruchomości:

- obejmującej działki nr (...) przy ul. (...) w S., zabudowanej budynkiem mieszkalnym, dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie X Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta - Kw nr (...), - obejmującej niezabudowaną działkę nr (...) przy ul. (...) w S., dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie X Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta - Kw nr (...), których łączna wartość 300.000, zł stanowi mienie znacznej wartości, w ten sposób że zawarła w formie aktu notarialnego, Rep. A nr (...), umowę darowizny, darując sobie samej prawo własności opisanych powyżej nieruchomości, które jak wskazała przysługiwało M. R., pomimo widniejących w księgach wieczystych prowadzonych wyżej wskazanych nieruchomości wpisów - ostrzeżeń o wytoczeniu powództwa o usunięcie niezgodności poprzez ustalenie, iż właścicielem nieruchomości objętych tymi księga wieczystymi jest W. R., lecz zamierzonego celu nie osiągnęła, z uwagi na uzgodnienie z rzeczywistym stanem prawnym treści ksiąg wieczystych prowadzonych dla wskazanych powyżej nieruchomości poprzez wpisanie jako ich właściciela W. R. w miejsce dotychczas ujawnionego w księgach wieczystych M. R. na podstawie prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie II Wydział Cywilny - Odwoławczy z dnia 24 czerwca 2015r, sygn. akt II Ca 705/14 i za ten czyn na podstawie art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. została skazana na karę roku pozbawienia wolności i grzywnę w wysokości 30 stawek dziennych po 10 złotych, przy czym karę pozbawienia wolności warunkowo oskarżonej zawieszono na okres próby 2 lat i zobowiązano ją do informowania Sądu o przebiegu okresu próby. Orzeczenie zawiera też rozstrzygnięcie o kosztach obrońcy z urzędu oraz procesu.

Od tego wyroku apelacje wniósł obrońca oskarżonej zarzucając obrazę przepisów postępowania, tj. art. 2 § 2 pkt 1, art. 4, art. 5 § 1 i 2 oraz art. 7 k.p.k. oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia poprzez przyjęcie niewłaściwej kwalifikacji prawnej czynu oskarżonej, tj. art. 294 § 1 k.k., zamiast art. 284 § 1 k.k.. Nadto rażącą niewspółmierność wymierzonej kary wynikającą z błędnej kwalifikacji pranej czynu oskarżonej oraz niezastosowania przepisu art. 13 § 2 k.k. oraz zaniżenie należnego radcy prawnemu wynagrodzenia za obronę z urzędu.

W oparciu o te zarzuty autor apelacji wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonej, ewentualnie o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Wniesiona apelacja jest zasadna jedynie w części.

W pisemnych motywach orzeczenia Sąd rozstrzygający poddał wnikliwej analizie logicznej zebrane dowody w sposób zgodny ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Wnioski ocenne Sądu wyprowadzone zostały z całokształtu okoliczności ujawnionych podczas przewodu sądowego, zgodnie z dyrektywami prawdy (art. 2 k.p.k.) i bezstronności (art. 4 k.p.k.), a tym samym nie wykraczają one poza granice oceny zakreślonej dyspozycją art. 7 k.p.k.. Ocena dowodów przeprowadzona przez Sąd Okręgowy była zarówna swobodna, jak i wszechstronna, z poszanowaniem zasad zwartych w art. 7 k.p.k., a więc legitymuje się zgodnością z tym, co wynikało z prawidłowo przeprowadzonych dowodów, ocenionych wedle zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. W kontekście powyższego za chybiony należało uznać zarzut naruszenia art. 5 § 2 k.p.k. Zasada in dubio pro reo, nie ogranicza zasady swobody dowodów, ale uzupełnia ją. Stosowanie art. 5 § 2 k.p.k. wchodzi w rachubę dopiero wtedy, gdy możliwość dokonywania pewnych ustaleń za pomocą swobodnej oceny dowodów, zostaje wyczerpana. Brak okoliczności podważających wiarygodność wersji zdarzenia, przyjętej w rozpoznawanej sprawie powoduje, że Sąd odwoławczy za Sądem pierwszej instancji, nie miał wątpliwości co do istotnych w sprawie okoliczności. Wątpliwości te powziął bowiem jedynie autor apelacji, nie miał ich natomiast Sąd, co przesądza o bezzasadności omawianego zarzutu. Słusznie Sąd orzekający uznał, iż oskarżona miała świadomość tego, że nieruchomości, których własność przeniosła na siebie w drodze umowy darowizny w dniu 30 czerwca 2015 r., w dacie tej nie stanowiły już własność jej syna M. R.. Kwestia własności nieruchomości przy ul. (...) i nr (...) w S. została ostatecznie przesądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 24.06.2015 r., w którym ustalono, że ich właścicielem jest W. R. i jak celnie podniósł to Sąd meriti, to oskarżona w procesie tym także aktywnie uczestniczyła składając pisma procesowe oraz środki odwoławcze jako pełnomocnik M. R.. Jako osoba szczególnie zainteresowana, kwestią własności ww. nieruchomości, zorientowana była też, ze w księgach wieczystych przedmiotowych nieruchomości, zawarty był wpis ostrzeżenia o wytoczeniu powództwa o usunięcie niezgodności poprzez ustalenie, ze ich właścicielem jest W. R.. Mając na względzie to, iż oskarżona widziała o toczącym się postępowaniu w przedmiocie uzgodnienia ksiąg wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym oraz umieszczonych w nich ostrzeżeniach, jej aktywny udział we procesie jako przedstawiciela syna M. R., posiadaną wiedzę od notariusza C. P. w zakresie ryzyka bezskuteczności umowy darowizny na jej rzecz, a nadto fakt, iż M. R. wspólnie z nią zamieszkiwał, a reprezentujący go pełnomocnik w procesie cywilnym już 29.06.2015 r. złożył wniosek o doręczenie odpisu wyroku z 24.06.2015 r. wraz z uzasadnieniem w celu zainicjowania kasacji – Sąd pierwszej instancji kierując się zasadami racjonalnego myślenia i doświadczenia życiowego, logicznie wnioskował , iż działanie oskarżonej B. R. było świadome i zmierzało do przejęcia będących przedmiotem umowy darowizny nieruchomości, które po ustaleniu, ze stanowią własność W. R. były zagrożone licytacją ze strony jego wierzycieli. Sąd Odwoławczy nie podziela zastrzeżeń apelującego w zakresie oceny prawnej czynu przypisanego oskarżonej. Z zebranych dowodów głównie dokumentarnych, wynikało wprost, iż nieruchomości przy ul. (...) o nr (...) i nr (...)stanowiły wyłączną własność W. R. (ta ostatnia została przezeń nabyta jeszcze przed zawarciem małżeństwa z oskarżoną). Nie sposób zatem przyjąć jak chce tego skarżący, że nieruchomości stanowiące przedmiot umowy darowizny stanowiły współwłasność oskarżonej, a przez to wartość umowy była niższa, niż ujęta w akcie notarialnym. Skoro oskarżona sama wskazała wartość zawartej z synem M. R. umowy na kwotę 300 tys. zł, to zasadnym było uwzględnienie w kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonej czynu, art. 294 § 1 k.k. Natomiast ma rację skarżący podnosząc, że działanie oskarżonej zakończyło się w fazie usiłowania w formie nieudolnej albowiem w chwili zawierania umowy, nie było możliwe skuteczne przeniesienie własności wskazanych tam nieruchomości przez M. R. na rzecz swojej matki, bowiem ich właścicielem w dniu zawarcia umowy nie był on, a W. R..

Zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary w sensie surowości, nie zasługuje na akceptację Sądu odwoławczego choćby z uwagi na fakt, iż wymierzono oskarżonej karę w granicach dolnego zagrożenia ustawowego przypisanego jej przestępstwa. Jeśli się nadto zważy na fakt, iż wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono i w celu wykazania, iż orzeczona kara pozbawienia wolności obok wychowawczego celu spełnia także cel represyjny, wymierzono oskarżonej karę 300 złotych grzywny, to niewątpliwie wskazane przez apelującego okoliczności przemawiające za oskarżoną, zostały przez Sąd orzekający dostrzeżone i uwzględnione. Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do zmiany rozstrzygnięcia o karze przez proponowane przez skarżącego zastosowanie instytucji zawartych w art. 14 § 2 k.k. Wprawdzie, co zauważył Sąd Okręgowy, zachowanie oskarżonej było nakierowane na ochronę interesów swojego syna, jednakże nie sposób pominąć i tego, że zmierzały do pokrzywdzenia wierzycieli byłego męża oskarżonej, który poprzez szereg pozornych czynności prawnych, wyzbywał się majątku nieruchomego, by uniemożliwić zaspokojenie swoich wierzycieli. Godzi się wskazać, że wskazując na swoje pokrzywdzenie przez byłego męża, oskarżona B. R. pomija, iż sama – będąc jego żoną, w tych pozaprawnych operacjach W. R. aktywnie uczestniczyła zawierając umowy o częściowy podział majątku w dniu 3.09.1999 r., a następnie tego samego dnia przyjmując w imieniu syna M. R. darowiznę nieruchomości od matki męża - H. R..

Podzielając pogląd skarżącego, że oskarżona usiłowała dokonać zarzucanego jej przestępstwa w formie usiłowania nieudolnego, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok tylko w tym zakresie, nadto skorygował zgodnie z wnioskiem apelującego rozstrzygnięcie w zakresie należnych kosztów obrońcy za pomoc prawną udzieloną oskarżonej w pierwszej instancji.

Obrońca r. pr. A. B. (1) udzielił oskarżonej pomocy prawnej z urzędu i nie został przez nią opłacony, dlatego należało przyznać mu wynagrodzenie od Skarbu Państwa za obronę w postępowaniu odwoławczym. Oskarżona jest zdrowa i zdolna do pracy, ma dzieci dorosłe, a zatem należało obciążyć ją kosztami sądowymi należnymi za postępowanie odwoławcze ( art. 627 k.p.k., 634 k.p.k.).

Dorota Mazurek Andrzej Wiśniewski Bogumiła Metecka-Draus