Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 150/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 marca 2025 r., sygn. akt III K 23/25

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca skazanego zarzuciła w apelacji:

- rażącą niewspółmierność orzeczonej kary łącznej w sytuacji, gdy skazany ma dobrą opinię z zakładu karnego, był nagradzany, karę odbywa w systemie programowanego oddziaływania, ma regulaminową postawę wobec przełożonych, nie należy do podkultury więziennej, odpowiednio zachowuje się wobec współosadzonych, pracuje, ma kontakt z rodziną, ma krytyczne nastawienie wobec czynów i zasługuje na wymierzenie niższej kary.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wniesiona w tej sprawie apelacja obrońcy skazanego uruchomiła postępowanie odwoławcze ukierunkowane na zbadanie zasadności i prawidłowości wydania wyroku łącznego w zakresie wymiaru orzeczonej nim kary łącznej. Jednak ustalona w toku kontroli instancyjnej sytuacja faktyczna i prawna Z. K. ujawniła takiego rodzaju wadliwość postępowania przeprowadzonego przez Sąd pierwszej instancji, ze względu na którą ocena zasadności zarzutu podniesionego w środku odwoławczym, w płaszczyźnie takich argumentów, jakie przedstawiła w apelacji skarżąca, okazała się przedwczesna.

Zasadnicza refleksja, jaka nasuwa się na tle podejścia zaprezentowanego wobec orzekania w przedmiocie wyroku łącznego w niniejszej sprawie, dotyczy kwestii absolutnie zasadniczych, fundamentalnych, których zlekceważenie niesie ze sobą duże ryzyko nieprawidłowości orzeczenia. Mało realne jest mianowicie wydanie niewadliwego wyroku łącznego bez uprzedniego zgromadzenia materiałów procesowych, które odzwierciedlają zgodnie z rzeczywistością sytuację skazanego aktualną na czas orzekania. Potrzeba takiego postąpienia jest raczej oczywista, ale wobec sytuacji zaistniałej na gruncie tej sprawy, warto przytoczyć wskazanie zawarte w jednym z orzeczeń Sądu Najwyższego, w którym stwierdzono: "Orzekając w przedmiocie wyroku łącznego, sąd ma obowiązek zgromadzić informacje o wszystkich wyrokach wydanych w sprawie danego skazanego i uważnie przestudiować ich treść celem ustalenia, czy, a jeśli tak to w jakim zakresie, zachodzą warunki do wydania wyroku łącznego" (wyrok SN z 03.09.2024 r., I KK 239/24, LEX nr 3752575).

Przeprowadzona kontrola odwoławcza zaskarżonego wyroku łącznego pozwoliła dostrzec, że przed przystąpieniem do rozpoznania niniejszej sprawy, w związku z zawiadomieniem Zastępcy Dyrektora Zakładu Karnego w N. dokonanym w trybie art. 12b k.k.w. (sygnalizacja), Sąd pierwszej instancji zaniechał zgromadzenia niezbędnych materiałów. W takich sytuacjach bowiem, regułę powinno stanowić dysponowanie nie tylko odpisami wyroków, ale także aktami spraw. Natomiast w przypadku niemożności spełnienia tego wymogu, należy uzyskać wszelkie dane określające w sposób pełny bieżącą sytuację faktyczną skazanego (por. wyrok SN z 20.06.2023 r., V KK 119/23, LEX nr 3577203).

Należy zauważyć, że w tej sprawie, nawet wskazana powyżej sygnalizacja organu jednostki penitencjarnej sugerowała szerszy zakres podstawy faktycznej wyroku łącznego od tego, jaki finalnie w tymże wyroku przyjęto. Poza karami orzeczonymi wyrokami Sądu Okręgowego w sprawach III K 203/23 i III K 229/23 obejmowała ona bowiem również karę orzeczoną wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Gryficach z dnia 24.10.2023 r., sygn. akt II K 423/23. Nie wystąpiły żadne uchwytne powody uzasadniające pominięcie przez Sąd Okręgowy w swoich rozważaniach skazań objętych wcześniejszym wyrokiem łącznym (II K 423/23), a wyrażając to bardziej konkretnie - pozostawienie poza analizą kwestii istnienia zbiegu realnego także w zakresie czynów, których dotyczyły wyroki jednostkowe Sądu Rejonowego w Gryficach w sprawach II K 770/22 i II K 815/22 (objęte wyrokiem łącznym - II K 423/23). Niewątpliwie przeszkody ku temu nie stanowiło postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 29.10.2024 r., III K 217/24. W istniejących obecnie realiach tej sprawy, zaktualizowały się warunki określone w art. 575 § 1 k.p.k., skoro pojawiły się kolejne wyroki skazujące, a mianowicie wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 24.94.2924 r, III K 229/23 - prawomocny z dniem 16.01.2025 r. oraz wyrok SR w Gryficach z dnia 13.02.2024 r., II K 523/23 - prawomocny z dniem 29.01.2025 r.

W sytuacji, gdy sąd zmierza do wydania wyroku łącznego na skutek inspiracji organu wykonującego orzeczenie (art. 12b k.k.w.), wówczas, stosownie do brzmienia przepisu art. 570 k.p.k., wszczęcie postępowanie o wyrok łączny dokonuje się z urzędu ( ex officio). W takich uwarunkowaniach, gdy brak zbiegu realnego pomiędzy niektórymi czynami jest oczywisty, a sąd działa z urzędu, wówczas w komparycji wyroku łącznego niekoniecznie wskazuje wyroki jednostkowe, w zakresie których ów brak zbiegu realnego zachodzi. Nie jest jednak przekonujący pogląd, że w taki sam sposób sąd może postąpić również wtedy, gdy pomiędzy czynami objętymi wydanym przez ten sąd wyrokiem łącznym a czynami (skazaniami) pozostawionymi poza tymże wyrokiem, zbieg realny jednak zachodzi, lecz pomimo tego nie zostały one objęte wyrokiem łącznym.

Taka właśnie sytuacja, jak wskazana powyżej występuje w niniejszej sprawie. Sąd Okręgowy winien był w ramach prowadzonego postępowania przed wszystkim zgromadzić niezbędny materiał dowodowy dokumentujący w sposób pełny aktualną sytuację faktyczną Z. K. w zakresie jego prawomocnych skazań. Niezależnie jednak od tego, że zasób zgromadzonych dokumentów jest niepełny, to o wadliwości wydanego wyroku łącznego determinującej konieczność jego uchylenia, zadecydowała w sposób bezpośredni inna okoliczność, a mianowicie bezzasadne ograniczenie podstawy faktycznej tego orzeczenia. Zauważyć należy, że dwa ostatnio uprawomocnione wyroki - w sprawie III K 229/23 (SO w Szczecinie) oraz w sprawie II K 523/23 (SR w Gryficach) dotyczą przestępstw dokonanych odpowiednio w datach 06.08.2022 r. oraz 21.01.2023 r. Tak więc w obu tych przypadkach mamy do czynienia z przestępstwami popełnionymi przed wydaniem wyroków jednostkowych Sądu Rejonowego w Gryficach - z dnia 24.01.2023 r., II K 770/22 oraz z dnia 11.04.2023 r., II K 815/22. Sąd to wyroki objęte wcześniejszym wyrokiem łącznym w sprawie o sygn. akt II K 423/23. Pomimo takiego układu okoliczności oba wskazane wyżej wyroki jednostkowe pozostały całkowicie poza rozważaniami Sądu pierwszej instancji, o czym przekonuje zakres orzeczeń przedstawionych w komparycji zaskarżonego wyroku. Nie ma również żadnej wzmianki dotyczącej tychże wyroków w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Sąd Okręgowy orzekał w tej sprawie, stosując aktualnie obowiązujące przepisy Kodeksu karnego (wszystkie wyroki skazujące zostały wydane po 23 czerwca 2020 r.) i jednocześnie w sposób jednoznaczny dał wyraz temu, że nie wchodziły tu w grę zasady kształtowania wyroku łącznego obowiązujące w okresie od dnia 01.07.2015 r. do dnia 23.06.2020r. Niezależnie od oczywistości takiego stanu rzeczy, powyższa uwaga ma w istocie i tak znaczenie marginalne, bowiem w czasie wyrokowania przez Sąd pierwszej instancji kara łączna 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego w Gryficach z dnia 24.10.2023 r., sygn. akt II K 423/23, była wykonywana (od 03.04.2023 r.) i skazany zakończył jej odbywanie w dniu 30.06.2025 r. Jak powyżej zaznaczono - pozostaje to faktycznie bez znaczenia, albowiem w aktualnym stanie prawnym odbycie całości kary nie stanowi przeszkody do objęcia jej wyrokiem łącznym.

Niezależnie od tego, czy nieuwzględnienie wyroków jednostkowych w sprawach II K 770/23 i II K 815/22 przy wydawaniu wyroku łącznego w niniejszej sprawie, było rezultatem omyłkowego ich pomięcia w rozważaniach sądu meriti, czy też stanowi przejaw stwierdzenia przez Sąd pierwszej instancji okoliczności zidentyfikowanych jako przeszkody do przyjęcia w podstawie faktycznej wyroku łącznego szerszego zakresu skazań, zaskarżony wyrok należało uchylić jako rażąco niesprawiedliwy (art. 440 k.p.k.), a więc niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych w apelacji zarzutów.

Jakkolwiek wyrok łączny nie zawsze ma przynosić skazanemu korzyść i to nie interesy skazanych stanowią rację bytu tej instytucji w porządku prawnym, to jednak w sytuacji, gdy przy orzekaniu w przedmiocie wyroku łącznego prawidłowe zastosowanie przepisów prawa karnego materialnego łączyłoby się z bardziej korzystnym dla skazanego ukształtowaniem jego sytuacji, względy sprawiedliwościowe winny być uwzględnione.

W toku ponownego rozpoznania sprawy, Sąd Okręgowy winien dokładnie zbadać kwestię zbiegu realnego czynów oraz jego zasięgu, mając na uwadze szerszy zakres dotychczasowych skazań Z. K.. Przyjęcie w ramach rozszerzonej podstawy faktycznej wyroku łącznego, jako pierwszego chronologicznie, takiego wyroku, w ramach którego zasięg zbiegu realnego będzie najszerszy (teoretycznie może być jeden lub kilka węzłów kary łącznej) i jednocześnie stworzy możliwość zaliczenia na poczet nowej kary łącznej okresu pozbawienia wolności w ramach odbytej kary łącznej w sprawie II K 423/23, będzie stanowiło nie tylko przejaw prawidłowego zastosowania uregulowań prawnych dotyczących wyroku łącznego, ale zarazem stworzy warunki do odpowiednio korzystniejszego ukształtowania sytuacji skazanego.

Wniosek

Obrońca skazanego wniosła w apelacji o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie skazanemu łagodniejszej kary od wymierzonej przez Sąd I instancji.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Kwestia zasadności zarzutu podniesionego w apelacji obrońcy skazanego, nie stanowiła ostatecznie dociekań w ramach zainicjowanej tą apelacją kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku, dlatego też wskazanie na częściową zasadność wniosku skarżącego nie jest rezultatem częściowej zasadności zarzutu odwoławczego, lecz wynika z dostrzeżenia przez sąd odwoławczy takich okoliczności, których uwzględnienie i zrealizowanie w powtórnie prowadzonym postępowaniu stwarzać będzie realną perspektywę korzystniejszego ukształtowania sytuacji skazanego poprzez nowy wyrok łączny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok został w całości uchylony.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W żadnym zakresie zaskarżony wyrok nie został utrzymany w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nieuwzględnienie w podstawie faktycznej wyroku łącznego pełnego zakresu skazań, w zakresie których objęte nimi czyny pozostają w zbiegu realnym.

5.3.1.3.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Na podstawie art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 26.05.1982 r. - Prawo o adwokaturze w zw. z § 17 ust. 5 i § 4 ust. 3 rozporządzenia MS z dnia 14 maja 2024 r. zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy z urzędu kwotę 295,20 zł, w tym 23 % podatku VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym, bowiem w żadnym zakresie nie zostały one uiszczone przez skazanego.

7.  PODPIS

SSA Małgorzata Jankowska SSA Dorota Mazurek SSA Piotr Brodniak

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca z urzędu skazanego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana