Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 listopada 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:	SSA Andrzej Mania
Sędziowie:	SA Maciej Żelazowski SA Andrzej Olszewski (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sądowy Karolina Pajewska

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Gorzowie Wielkopolskim Krzysztofa Rosińskiego

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2018 r. sprawy:

1.  J. H.

2.  Z. K.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie

na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawców

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp.

z dnia 23 kwietnia 2018 r., sygn. akt II Ko 615/17

I.  zmienia pkt. I zaskarżonego wyroku w ten sposób, że zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawców J. H. i Z. K. kwotę 151.000 (sto pięćdziesiąt jeden tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia, i na poczet tej kwoty zalicza sumę 25.000 (dwudziestu pięciu tysięcy) złotych wypłaconą S. H. (1) w ramach postępowania prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp. w sprawie II Ko 428/08;

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

Andrzej Olszewski Andrzej Mania Maciej Żelazowski

Sygn. akt II AKa 163/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. z dnia 23 kwietnia 2018 r. orzeczono:

„ I. Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawców J. H. i Z. K. kwotę 126.000 zł (sto dwadzieścia sześć tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 3.218,32 zł (trzy tysiące dwieście osiemnaście złotych i trzydzieści dwa grosze) tytułem odszkodowania, z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku.

II.  W pozostałym zakresie wniosek oddala.

III.  Kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.”

Powyższy wyrok zaskarżył pełnomocnik wnioskodawcy, w części oddalającej wniosek ponad kwotę 126 000 zł i zarzucił:

„1. Naruszenie prawa procesowego mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku poprzez wskazanie w uzasadnieniu wyroku, iż adekwatną kwotą zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez S. H. (1) jest kwota 151.000 zł i jednoczesne zasądzenie na rzecz wnioskodawców w sentencji wyroku kwoty 126.000 zł, podczas gdy prawidłowa sentencja wyroku powinna zasądzać pełną ustaloną w postępowaniu przez sąd kwotę zadośćuczynienia, tj. 151.000 zł i zaliczać na jej poczet wypłacone już należności w toku innych postępowań.

2. naruszenie prawa procesowego, tj. art. 410 oraz 7 k.p.k. mające wpływ na treść wyroku poprzez:

a. dowolne pominięcie okoliczności wynikających z przedstawionych i uznanych przez sąd za wiarygodne dowodów;

b. dowolne przyjęcie, że adekwatne do rozmiaru krzywd i cierpień jakich doznała S. H. (1) będzie zadośćuczynienie w kwocie 151.000 zł i oddalenie wniosku ponad kwotę 126.000 zł, podczas gdy prawidłowa ocena okoliczności sprawy, a zwłaszcza ocena warunków w jakich wykonywano wobec S. H. (1) faktyczne pozbawienie wolności, prowadzi do wniosku, że kwotą adekwatną z tego tytułu powinna być kwota 300.000 zł.”

Podnosząc powyższe zarzuty, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

„1. zmianę zaskarżonego wyroku w części tj. w zakresie oddalającym wniosek, poprzez zasądzenie na rzecz wnioskodawców kwoty 174.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty z zaliczeniem na poczet tej kwoty sumy 25.000 zł, która została zasądzona i wypłacona w sprawie II Ko 428/08;

2. o zasądzenie na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych.”

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja tylko w niewielkiej części zasługiwała na uwzględnienie.

Nie budzi wątpliwości, że w tej samej sprawie wypłacono zadośćuczynienie S. H. (1) w kwocie 25 000 złotych. W trakcie ponownego rozpatrzenia kwestii zadośćuczynienia, S. H. (1) już nie żyła, a w jej miejsce wstąpiły dzieci – J. H. i Z. K.. Skoro Sąd Okręgowy ustalił, że zadośćuczynieniem za około 3 miesiące internowania oraz 7 miesięcy pozbawienia wolności S. H. (1) winna być łącznie kwota 151 000 złotych, to taką kwotę powinien zasądzić na rzecz obecnych wnioskodawców, a na poczet tej kwoty zaliczyć wypłacone wcześniej 25 000 zł. Dlatego, w tym zakresie Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok – taka zmiana będzie również jednoznaczna dla osób trzecich, i nie będzie powodowała sporów w interpretacji ww. wyroku. I w tym zakresie, apelacja okazała się skuteczna.

Natomiast, zdaniem Sądu Odwoławczego, nie ma podstaw do podniesienia zasądzonej tytułem zadośćuczynienia kwoty do 300 000 złotych.

Z treści pisemnego uzasadnienia sądu rozstrzygającego jednoznacznie wynika, iż tytułem zadośćuczynienia, za 3 miesiące internowania S. H. (1) w okresie 13.12.1981 – 12.03.1982 r., zasądzono łącznie 30 000 zł (por. str. 1-3 i 10 uzasadnienia), zaś zadośćuczynienie za 7 miesięcy i 2 dni pozbawienia wolności w okresie 25.08.1985 r. – 27.03.1986 r. ustalono na kwotę 121 000 zł (por. str. 3-4 i 10 uzasadnienia). Powyższe oznacza, że zadośćuczynienie za każdy miesiąc internowania S. H. (1) wynosi 10000 zł, a za każdy miesiąc pozbawienia wolności - około 17 200 złotych. Żądanie apelacji pełnomocnika wnioskodawców sprowadza się do wniosku o zasądzenie średnio 30 000 złotych zadośćuczynienia za każdy miesiąc internowania bądź pozbawienia wolności. Zdaniem Sądu Apelacyjnego takie żądanie nie znajduje żadnego racjonalnego usprawiedliwienia. Sąd Okręgowy bardzo szczegółowo ustalił okoliczności przebiegu tak internowania, jak i pozbawienia wolności S. H. (1). Słusznie uznał, że porównując okres internowania i pozbawienia wolności, sposób ich realizacji oraz stan zdrowia poszkodowanej po każdym z tych okresów i rodzaj represji jakie ją dotknęły po kolejnym zwolnieniu, zadośćuczynienie na okres pozbawienia wolności winno być wyższe. Sąd rozstrzygający odpowiednio uwzględnił warunki w jakich była przewożona internowana, jak i warunki jej odosobnienia. Oczywiście, były one trudne, ale wbrew twierdzeniom skarżącego, nie sposób uznać, iż miały one charakter tortur. Oprócz ustaleń faktycznych w tej konkretnej sprawie, nie kwestionowanych przez pełnomocnika wnioskodawców, na podstawie ogólnodostępnej literatury faktu, sądom orzekającym znane są warunki i okoliczności wykonania internowania czy też kary pozbawienia wolności wobec więźniów politycznych w Polsce, w latach 80-tych. Nie sposób ich nawet porównywać do odbywania kar więzienia przez więźniów politycznych w latach 50-tych czy też kar pozbawienia wolności w krajach tzw. trzeciego świat.

Sąd Apelacyjny zauważa, że średnie wynagrodzenie w gospodarce, w Polsce, w III kwartale 2018 r. wynosiło 4580,20 złotych brutto. Tak więc zasądzone zadośćuczynienie za internowanie jest ponad dwukrotnie większe, a za pozbawienie wolności – 3,5-krotnie większe od wskazanego wynagrodzenia. Takie wynagrodzenie pozwala w Polsce na godne życie, a jego wielokrotność, jak w przedmiotowej sprawie, na znacznie, ponadprzeciętną, stopę życiową. A zatem nie sposób uznać, w realiach naszego kraju, że zasądzone zadośćuczynienie jest nieadekwatne do krzywd, których doznała S. H. (1). Przy czym, Sąd Okręgowy w prawidłowy sposób ustalił także represje jakich doznała poszkodowana po zwolnieniu z internowania czy też pozbawienia wolności, jej utratę zdrowia i doznania psychiczne. Te właśnie okoliczności legły u podstaw zasądzenia właśnie tak wysokiego, jak na warunki naszego kraju, zadośćuczynienia.

Uwzględniając powyższe i odwołując się do argumentacji przytoczonej przez sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu, Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do dalszego zwiększenia zasądzonego zadośćuczynienia. I w tej części, apelacja pełnomocnika wnioskodawców nie została uwzględniona.

Andrzej Olszewski Andrzej Mania Maciej Żelazowski