Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 304/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 24 sierpnia 2022r.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ obrońca

☒ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

w zakresie odszkodowania:

1. obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 8 ust. 1 ustawy lutowej w zw. z art. 552 § 1 k.p.k. poprzez ich błędną wykładnię na skutek bezpodstawnego uznania, że w niniejszej sprawie nie ma podstaw do zasądzenia na rzecz wnioskodawców zwrotu kosztów postępowania wymierzonych w stosunku do A. O., podczas gdy w ocenie wnioskodawców konieczność uiszczenia wskazanych kosztów bez wątpienia stanowi szkodę A. O. związaną z wydaniem wobec niego i wykonaniem wyroku Sądu Wojewódzkiego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 05.01.1982r. II K 42/81/d, a jednocześnie brak jest okoliczności przemawiających za nieuwzględnieniem wniosku w tym zakresie, zaś doznana szkoda pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z represyjną działalnością organów państwa, jakiej doznał ojciec wnioskodawców

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Uiszczone koszty postępowania są funkcjonalnie związane ze skazaniem, które następnie zostało w drodze rehabilitacyjnej uchylone, jednak - ze swej istoty - koszty nie są represją wynikającą z działalności niepodległościowej, a zatem nie mogą być dochodzone w tym trybie. Zresztą Sąd I instancji na str. 5-6 uzasadnienia wskazał, że drogą dochodzenia tego roszczenia jest wniosek o zwrot poniesionych kosztów w sprawie, w której doszło do uniewinnienia lub umorzenia postępowania.

Wniosek

o zasądzenie dodatkowej kwoty po 1.219,90 złotych tytułem odszkodowania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na niezasadność zarzutu, brak było podstaw do uwzględnienia wniosku apelacyjnego.

3.2.

w zakresie zadośćuczynienie:

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść skutkujący niewłaściwym uznaniem, że w okolicznościach niniejszej sprawy sumą adekwatną i proporcjonalną zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez ojca wnioskodawców A. O. na skutek niesłusznego pozbawienia go wolności w okresie od 18 grudnia 1981r. do 09 czerwca 1983r. jest kwota 130,000 złotych, pomimo, że jest to kwota niewspółmierna do rozmiaru doznanych przez niego krzywd i cierpień, ich intensywności i nieodwracalnego charakteru, zaś te względy przemawiają za zasądzeniem na rzecz wnioskodawców znacznie wyższej kwoty zadośćuczynienia,

3. obraza przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 410 k.p.k. poprzez pominięcie i nieuwzględnienie we właściwy sposób wszystkich istotnych okoliczności, wynikających z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, które miały wpływ na wymiar krzywd A. O., a w konsekwencji na wysokość zadośćuczynienia, w szczególności sposobu w jaki był zatrzymany i traktowany w trakcie osadzenia ojciec wnioskodawców, bardzo długiego okresu izolacji, bardzo złych warunków osadzenia, rozłąki z rodziną, towarzyszącego mu strachu i poczucia izolacji, niepewności co do okresu aresztowania, braku odpowiedniej opieki medycznej, problemów zdrowotnych ojca wnioskodawców, stosowania wobec ojca wnioskodawców przemocy fizycznej i psychicznej, negatywnego wpływu tych wydarzeń na jego zdrowie fizyczne i psychiczne oraz okoliczności, iż ojciec wnioskodawców po powrocie nadal był represjonowany przez ówczesną władzę, w szczególności miał problemy ze znalezieniem zatrudnienia;

z ostrożności procesowej

4. obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 445 § 2 k.c. oraz art. 448 k.c. w zbiegu z art. 8 ust. 1 ustawy lutowej poprzez ich błędną wykładnię i bezpodstawne przyjęcia, że kwota dodatkowego zadośćuczynienia w wysokości 130.000 złotych jest kwotą odpowiednią w przypadku krzywd doznanych na skutek pozbawienia go wolności w okresie od 18 grudnia 1981r. do 09 czerwca 1983r. oraz niewskazanie, w jaki sposób i na jakiej podstawie Sąd I instancji ustalił wysokość zadośćuczynienia w kwocie 130.000 złotych na rzecz wnioskodawców

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd odwoławczy częściowo podzielił zarzuty apelacji pełnomocnika wnioskodawców. Ojciec wnioskodawców doznał represji w formie skazania i odbywania kary w warunkach zakładu karnego, zatem przysługiwałoby mu zadośćuczynienie w wyższej wysokości, aniżeli w przypadku internowania. Z orzeczonej kary odbył 1 rok, 5 miesięcy o 23 dni (od 18.12.1981r. do 9.06.1983r.), a zatem niemal 1,5 roku. Warunkowo zwolniony został z odbycia reszty nie na skutek amnestii czy zmiany stosunku do ówczesnych władz politycznych, ale ze względu na zły stan zdrowia. Sam zgłosił się do Poradni (...), gdzie leczono go z powodu lęków, przygnębienia, trudności ze spaniem. Traktowanie w trakcie odbywania kary było różne, przeszedł przez jednostki penitencjarne w M., W., S., K., W. i S.. Wspominał, że we W. bito ich pałkami, a i tak najgorzej wspominał pobyt w K. ze względu na nędzne warunki sanitarne. Sumując te okoliczności, postawę ojca wnioskodawców, w tym niezłomne odmawianie amnestii, należało uznać, że odpowiednią kwotą zadośćuczynienia powinno być 180.000 złotych za 18 miesięcy odbywania kary, a po podzieleniu jej na oboje wnioskodawców, kwota ta wyniosła po 90.000 złotych.

Nie zasługiwało natomiast na uwzględnienie stanowisko pełnomocnika wnioskodawców, gdyż proponowana przez nią kwota około 3 milionów złotych za 18 miesięcy odbywania kary, stanowczo nie mieści się w standardach ani ówczesnych, ani obecnych i należało ją uznać za próbę wzbogacenia się kosztem Skarbu Państwa, nieadekwatną do stanu zamożności społeczeństwa.

Wniosek

o zmianę wyroku poprzez zasądzenie na rzecz każdego z wnioskodawców dodatkowej kwoty po 1.498.186,24 złotego

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Częściowo zasadne były zarzuty apelacji pełnomocnika wnioskodawców, co doprowadziło do podwyższenia kwoty zadośćuczynienia do 180.000 złotych, podzielonej na oboje wnioskodawców.

3.3.

w zakresie odsetek

obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 481 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i nie przyznanie od zasądzonych sum odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, pomimo, iż takie żądanie zostało zgłoszone we wniosku z dnia 28 września 2021r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odsetki ustawowe za opóźnienie wiążą się z postawą dłużnika, który mogąc spełnić świadczenie, umyślnie decyduje się na nieuregulowanie swojego świadczenia mając po temu możliwość. Tym samym brak jest podstaw do uznania, że w takiej sytuacji znalazł się Skarb Państwa, który o treści roszczenia dowiaduje się w momencie wystąpienia do sądu karnego z wnioskiem o zapłatę odszkodowania lub zadośćuczynienia. Dlatego w ocenie Sądu odwoławczego skarżącemu należą się odsetki ustawowe, natomiast nie - odsetki ustawowe za opóźnienie.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie w punkcie I i punkcie II odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność zarzutu spowodowała brak podstaw do uwzględnienia wniosku apelacji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.5.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

W zakresie nie wskazanym w sekcji 5.2.1 uzasadnienia

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z uwagi na niezasadność pozostałych zarzutów apelacyjnych

1.6.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Podwyższono zadośćuczynienie na rzecz obojga wnioskodawców do kwoty po 90.000 złotych.

Zwięźle o powodach zmiany

Przyczyny tej zmiany zostały wskazane w sekcji 3 uzasadnienia.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Wnioskodawcom przysługuje zwrot wynagrodzenia za ustanowienie pełnomocnika z wyboru w wysokości po 240 złotych, ustalonej dla prowadzenia spraw z ustawy lutowej.

IV.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego

7.  PODPIS

Andrzej Wiśniewski Piotr Brodniak Iwona Gdula

1.7.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik wnioskodawców

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.8.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik Skarbu Państwa

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wysokość odszkodowania

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana