Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2017 r. w Szczecinie

sprawy M. L. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przyznanie emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 25 listopada 2016 r. sygn. akt VI U 604/16

oddala apelację.

SSO del. Gabriela Horodnicka SSA Anna Polak SSA Jolanta Hawryszko

- Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 56/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G., po rozpoznaniu wniosku ubezpieczonego M. L. (2) z 6.07.2016 r., decyzją z 13.08.2016 r. odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony wniósł o zmianę decyzji i przyznanie prawa do świadczenia.

Organ rentowy wniósł o odrzucenie odwołania.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z 25 listopada 2016 r. oddalił odwołanie ubezpieczonego.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że M. L. (1), ur. (...), nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. Organ rentowy uznał za udowodniony na datę 31.12.1998 okres składkowy wynoszący 27 lat. 1 miesiąc, a okres nieskładkowy miesiąc i 4 dni. W okresie od 1.09.1974 do 20.12.2002 ubezpieczony pracował w Zakładzie (...) w T. i został zatrudniony w pełnym wymiarze na stanowisku mechanik-konserwator. Praca polegała na ostrzeniu narzędzi, ostrzeniu narzędzi metalowych, naprawach maszyn stolarskich. Ubezpieczony ukończył kurs spawacza.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił odwołania jako podstawę prawną wskazując art. 32, art. 184 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z przepisami Rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W ocenie Sądu treść dokumentów znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego wskazuje jednoznacznie, że był zatrudniony jako rzemieślnik-konserwator. zaś określenie stanowiska pracy jako ostrzarz, o którym mowa w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych pojawia się dopiero na etapie gromadzenia dokumentacji przez ubezpieczonego do nabycia prawa do emerytury. Sąd wskazał, że wcześniej żaden dokument w aktach osobowych ubezpieczonego nie definiował w taki sposób pracy ubezpieczonego. Dalej Sąd Okręgowy podkreślił, że zeznania świadków częściowo odbiegają od zeznań ubezpieczonego. Według ustaleń Sądu ubezpieczony zajmował się niewątpliwie ostrzeniem narzędzi, ale też innymi pracami, czyli bieżącą naprawą i konserwacją tych narzędzi stolarskich. Na ten fakt wskazywał sam ubezpieczony, podał że wymieniał także łożyska. Sąd ustalił, że ubezpieczony nie zajmował się ostrzeniem narzędzi w okresie wakacyjnym kiedy zajmował się większymi naprawami, na co wskazywały zeznania świadka F. P. (1).

Sąd pierwszej instancji zaakcentował, że warunkiem uznania pracy za wykonywaną w warunkach szczególnych jest wykonywanie pracy w warunkach narażenia na czynniki szkodliwe, stałe i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zatem gdyby ubezpieczony stale zajmował się tylko i wyłącznie ostrzeniem narzędzi i wyrobów metalowych to praca byłaby świadczona w warunkach szczególnych. W ocenie Sądu Okręgowego nie wynika to z treści dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych

Apelację od wyroku wniósł ubezpieczony zarzucając rozstrzygnięciu:

1. naruszenie prawa procesowego, art. 233 §1 k.p.c. polegające na błędnej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego przez przyjęcie, że: - ubezpieczony oprócz ostrzenia zajmował się także innymi pracami, - około miesięczny przestój zakładu pracy w okresie letnim oznaczał całkowity brak pracy polegającej na ostrzeniu narzędzi, w sytuacji kiedy okoliczność ta oznaczała jedynie mniejsze zapotrzebowanie na ostrzenie narzędzi, tym samym zdecydowanie nie sposób uznać, że w tym okresie ubezpieczony zmienił treść stosunku pracy albo w ogóle jej nie wykonywał, - do obowiązków ubezpieczonego należało również wykonywanie większych napraw w sytuacji kiedy, według zeznań świadka R. M. do większych awarii Zakład (...) w T. zatrudniał firmy zewnętrzne, a ubezpieczony dokonywał remontów maszyn niezbędnych do ostrzenia narzędzi; inne czynności ubezpieczony wykonywał akcesoryjnie; nadto przez pominięcie zeznań F. P. i R. M. (2), które potwierdzają, że ubezpieczony wykonywał pracę stale w pełnym wymiarze czasu pracy polegającą na ostrzeniu narzędzi;

2. naruszenie prawa procesowego art. 328 §2 k.p.c. przez sporządzenie uzasadnienia, którego treść nie odpowiada wymogom art. 328 § 2 k.p.c; Sąd I Instancji nie uwzględnił wszystkich zgromadzonych w sprawie dowodów i okoliczności, które powinny stanowić podstawę ustaleń faktycznych, w szczególności Sąd pominął zeznania świadków i ich istotne fragmenty oraz świadectwo pracy i świadectwo pracy w szczególnych warunkach z 2.07.2016 r.; gdyby Sąd Okręgowy prawidłowo ocenił stan faktyczny stwierdziłby, że M. L. pracował w Zakładzie (...) jako ostrzarz stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;

3. naruszenie prawa materialnego, tj. błędna wykładnię art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ust. 1, 2 i 4 z ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach ustawy, a także § 2 ust 1 i § 4 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. i załącznika, polegające na uznaniu, że ubezpieczony w okresie od 1.09.1974 r. do 20.12.2002 r. pracując jako ostrzarz nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ostrzarza, która to praca stanowi pracę w szczególnych warunkach ujętą w Wykazie A dziale III pozycji 78 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. / szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne z uwagi na to. iż poza ostrzeniem narzędzi wykonywał także inne czynności konieczne podczas procesu ostrzenia narzędzi.

Apelujący wniósł o zmianę wyroku przez przyznanie emerytury w oparciu o art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych; ewentualnie wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny po dokonaniu dodatkowych ustaleń rozważył sprawę i uznał, że apelacja jest niezasadna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego. Sąd Okręgowy dokonał w sprawie prawidłowych ustaleń, adekwatnych i spójnych ze zgromadzonymi dowodami, nie naruszając przy tym prawa materialnego ani zasad procedury cywilnej, w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. Ustalenia Sądu Okręgowego zostały oparte na wystarczającej ocenie dowodów, zaś analiza dowodów jest spójna i jako taka nie jest dowolne. Sąd Apelacyjny w całości podzielił zarówno ustalenia Sądu pierwszej instancji, jak i dokonaną ocenę prawną.

W szczególności, należy podkreślić, że w rozważanej sprawie nie ma podstaw proceduralnych do stwierdzenia, że uzasadnienie wyroku jest niezgodnie z wymogami art. 328 § 2 k.p.c. w stopniu dyskwalifikującym to uzasadnienie. Jakkolwiek istotnie uzasadnienie wygłoszone w formie ustnej jest cokolwiek chaotyczne i nie uwzględnia w pełni zgromadzonych dowodów, w szczególności nie wyjaśnia dlaczego Sąd uznał za niewiarygodne zeznania niektórych świadków, to jednak pozwala na odczytanie motywów, którymi kierował się Sąd wydając rozstrzygnięcie. Skarżący trafnie zarzucił Sądowi, że pominął zeznania świadków oraz świadectwo pracy i świadectwo pracy w szczególnych warunkach z 2.07.2016 r., jednak w ocenie Sądu Apelacyjnego uchybienie to nie wpływa na wynik rozstrzygnięcia. Nie ma bowiem podstaw faktycznych do wnioskowania wprost, że gdyby Sąd w swoich rozważaniach uwzględnił te dowody, to uznałby, że ubezpieczony pracował jako ostrzarz stale i w pełnym wymiarze godzin. W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy trafnie uznał zeznania świadków jako niewiarygodne i dlatego ich nie uwzględnił, chociaż nie dał temu wyrazu w treści uzasadnienia.

Sąd Apelacyjny, nawiązując do ww. zarzutu apelacji podkreśla, że prawo do wcześniejszej emerytury stanowi odstępstwo od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w związku z tym nie można poprzestać tylko na uprawdopodobnieniu pracy w warunkach szczególnych. Wręcz przeciwnie, bezwzględnie wymagane jest przedstawienie dowodów jednoznacznych, spójnych, zatem nie budzących jakichkolwiek wątpliwości co do faktu świadczenia pracy i charakteru tej pracy. Ubezpieczony nie wywiązał się z tego obowiązku procesowego, ponieważ dowody z archiwalnych, miarodajnych dokumentów pracowniczych zgromadzonych w aktach sprawy są sprzeczne z dokumentami aktualnymi oraz zeznaniami świadków zawnioskowanych przez ubezpieczonego. Ubezpieczony przedstawił wprawdzie świadectwo pracy i świadectwo pracy w warunkach szczególnych, jednakże należy mieć na względzie, że są to dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c, które stanowią dowód jedynie tego, że osoba która je podpisała, złożyła oświadczenie tam zawarte. Z drugiej strony. Sąd Okręgowy słusznie wskazał, że dopiero w tych dokumentach po raz pierwszy pojawia się nazwa stanowiska pracy ostrzarz, co pozwala na słuszny wniosek, że dokumenty zostały przygotowane na potrzebę przyszłego świadczenia emerytalnego. Należy też podkreślić, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych zostało wydane dopiero w dacie 2.07.2003 r. i podpisane przez likwidatora, co z kolei świadczy o tym, że nie znał realiów zatrudnienia ubezpieczonego wynikających z dokumentacji pracowniczej, stanowiącej przecież podstawę wydania dokumentu. Przy tym wszystkim wymaga też zauważenia, że jedno świadectwo pracy wskazuje stanowisko pracy ostrzarz i mechanik, drugie wyłącznie ostrzarza. Zatem obydwa w w. dokumenty Sąd Apelacyjny ocenił jako niemiarodajne.

Sąd Apelacyjny w oparciu o dokumenty z akt osobowych nadto ustalił, że ubezpieczony przez cały sporny okres pracował w warsztacie szkolnym. Po złożeniu podania do pracy od 1.09.1974 r. został zatrudniony jako konserwator, co wynika wprost z notatki pracodawcy zamieszczonej na podaniu. Kontynuował pracę jako konserwator i rzemieślnik niewykwalifikowany, co wynika z kolejnych angaży, m.in. z 6.09.1974 r.. z 24.01.1975 r. Potem pracował też jako mechanik, co wynika z oświadczenia z 12.11.1998 r., jak też dokumentu Rp-7. Z prawidłowych ustaleń Sądu Okręgowego popartych zeznaniami świadków i przesłuchaniem ubezpieczonego wynika, że w ramach świadczenia pracy zajmował się bieżącą naprawą i konserwacją narzędzi stolarskich, wymianą i naprawą kabli wymianą łożysk, a przy tym również ostrzeniem i szlifowaniem. Wobec powyższego Sąd Apelacyjny ustalił, że ubezpieczony nie pracował jako ostrzarz, lecz co najwyżej w ramach powierzonych obowiązków pracowniczych zajmował się również ostrzeniem, a to w zależności od potrzeb pracodawcy. Ww. przedstawiona dokumentacja nie pozwala na uznanie pracy ubezpieczonego jako ostrzarza w pełnym wymiarze czasu pracy w całym spornym okresie. Miarodajności dokumentacji pracowniczej nie obalają zaznania świadków, którzy twierdzą przeciwnie, jak też świadectwa pracy wystawione bez związku z dokumentami z akt osobowych i jedynie na potrzebę realizacji prawa do emerytury. Sąd Apelacyjny niezmiennie prezentuje pogląd, że zeznania świadków nie potwierdzone dokumentacją pracowniczą i z tą dokumentacją sprzeczne, nie mogą stanowić miarodajnego dowodu, co oznacza, że nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne (por. wyroki SA we Wrocławiu z 17.01.2012. sygn. III AUa 1482/11. i z 22.02.2012. sygn. III AUa 1734/11. SA w Szczecinie z 20.09.2012. sygn. III AUa 374/12). Należy podkreślić, że pamięć ludzka na przestrzeni kilkudziesięciu lat jest oczywiście zawodnym źródłem informacji o szczegółowych faktach, w szczególności dotyczących innych osób, co w sprawie znajduje potwierdzenie zważywszy, że zeznania świadków są bardzo stanowcze i jako takie odbiegają od mniej stanowczych twierdzeń ubezpieczonego. Jakkolwiek słusznie argumentował apelujący, że nazwa zajmowanego stanowiska nie determinuje czy praca była świadczona w warunkach szczególnych, lecz zakres rzeczywiście wykonywanych zadań, to jednak dowody w tej kwestii muszą być niewątpliwe. W sprawie nie mamy niewątpliwych dowodów pracy ubezpieczonego jako ostrzarz w pełnym wymiarze czasu pracy, a z drugiej strony Sąd dysponował nie jednostkowym dokumentem określającym stanowisko pracy, lecz chronologiczną i konsekwentną dokumentacją pracowniczą, co zupełnie pominął apelujący.

W ocenie Sądu Apelacyjnego słuszna jest ocena Sądu 1 instancji, że w przypadku kwalifikacji pracy, jako wykonywanej w warunkach szczególnych, nie można poprzestawać na ustaleniu, że była ona w większości wykonywana w warunkach szczególnych. Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w cyt. rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Ubezpieczony nie udowodnił, że pracując w Zakładzie (...) w T. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu w warunkach szczególnych jako ostrzarz w rozumieniu punktu 78. działu III. wykazu A. załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Skoro nie została spełniona przesłanka przyznania emerytury w obniżonym wieku, to odmowna decyzja organu rentowego jest prawidłowa.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego.