Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 września 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Barbara Białecka (spr.)
Sędziowie:	SSA Urszula Iwanowska SSO del. Gabriela Horodnicka - Stelmaszczuk
Protokolant:	St. sekr. sąd. Edyta Rakowska

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2018 r. w Szczecinie

sprawy M. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o umorzenie składek na ubezpieczenie zdrowotne

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 19 października 2017 r. sygn. akt VI U 1002/17

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od M. G. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego organu rentowego w postępowaniu apelacyjnym i odstępuje od obciążenia ubezpieczonego tymi kosztami w pozostałym zakresie.

SSA Urszula Iwanowska SSA Barbara Białecka del. SSO Gabriela Horodnicka

- Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 74/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 kwietnia 2017 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił wszczęcia postępowania w przedmiocie rozpatrzenia wniosku M. G. o umorzenie należności na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność figurujących na koncie M. G.. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że brak jest możliwości wszczęcia postępowania, bowiem wobec wnioskodawcy nie wydano prawomocnej decyzji o ustaleniu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, lub o określeniu wysokości zadłużenia obejmującej składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe zawierające się w okresie od stycznia 1999 roku do 28 lutego 2009 roku. Organ rentowy podkreślił, iż wnioskodawca nie był osobą obowiązaną do opłacenia w ramach prowadzonej działalności składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, a wyłącznie składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Decyzję z dnia 27 kwietnia 2017 roku w całości zaskarżył M. G., wskazując, iż wniósł o objęcie abolicją należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie znowelizowanej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej ze środków publicznych. Odwołujący wskazał, iż pomimo braku dochodu oraz poniesionych strat z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w latach 2005-2016, wymaga się od niego opłacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, z argumentacją jak w zaskarżonej decyzji. Ponownie wskazał, że ustawa z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, nie przewiduje możliwości umorzenia składek na ubezpieczenie zdrowotne dla osób, które nie podlegały obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Umorzenie składek na ubezpieczenie zdrowotne stanowi bowiem konsekwencję umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za dany okres. Jednocześnie organ rentowy podniósł, iż podstawy do złożenia wniosku o umorzenie nie może także stanowić powoływana w odwołaniu ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, albowiem przepis art. 50 ust. 22 nie odnosi się do należności z tytułu składek, ale do kosztów udzielonych świadczeń zdrowotnych.

Wyrokiem z dnia 19 października 2017 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie oraz zasądził od M. G. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu i odstępuje od obciążania ubezpieczonego tymi kosztami w pozostałym zakresie.

Sąd Okręgowy ustalił, że M. G. w okresie od lutego 2005 roku do grudnia 2016 roku prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą. W tym czasie był zwolniony z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w związku z zatrudnieniem. Ubezpieczony – w związku z art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej podlegał tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Nie opłacał jednak na bieżąco składek z tego tytułu.

Na dzień 10 marca 2015 roku należności M. G. z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą wynosiły łącznie 40 277,02 zł, z czego zaległości z tytułu nieopłaconych składek na FUZ za okres od lutego 2005 roku do grudnia 2014 roku wyniosła 26 340,02 zł, natomiast odsetki za okres od lutego 2005 roku do października 2014 roku wyniosły 13 937,00 zł.

W dniu 12 kwietnia 2017 roku M. G. złożył w ZUS datowany na 11 kwietnia 2017 roku wniosek o umorzenie nieopłaconych należności na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał odwołanie za bezzasadne.

Na wstępie Sąd Okręgowy zauważył, że w niniejszej sprawie, której stan faktyczny był między stronami niesporny, pod ocenę Sądu poddano niekorzystne dla M. G. rozstrzygnięcie organu rentowego o odmowie umorzenia należności z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie zdrowotne w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. M. G. uważał bowiem, że takie umorzenie powinno zostać dokonane, skoro w spornym okresie nie osiągał żadnych dochodów z działalności gospodarczej, a składki miałyby zostać opłacone z dochodu osiąganego ze stosunku pracy, tj. ze źródła z którego składka ta została już opłacona. Sąd Okręgowy nie zgodził się z tym poglądem.

Sąd Okręgowy zauważył, że zgodnie z treścią przepisu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 r. poz. 1551, dalej jako: ustawa abolicyjna) na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.):

1. która przed dniem 1 września 2012 roku zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8,

2. innej niż wymieniona w pkt 1

umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

W ust. 6 art. 1 cytowanej ustawy wskazano, że umorzenie należności, o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Zdaniem Sądu Okręgowego z brzmienia pierwszego z cytowanych przepisów wynika, że zakres podmiotowy cytowanej ustawy jest ograniczony wyłącznie do osób, które w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku podlegały obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Wynika to – w ocenie Sądu I instancji - w sposób niebudzący wątpliwości z początkowej części przepisu, w którym wyjaśniono, iż umorzenia należności dokonuje się „na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 roku do dnia 28 lutego 2009 roku obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności”. Zdaniem Sądu I instancji wynika z niego bowiem, że prawo do złożenia podlegającego merytorycznemu rozpoznaniu wniosku przysługuje nie każdej osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą i zalegającej ze składkami, lecz tylko takiej osobie, która z tytułu prowadzenia tej działalności podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu.

Tymczasem w rozpoznawanej sprawie M. G., jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, jednak mająca w tym czasie inny tytuł ubezpieczenia społecznego, nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu. Natomiast niewątpliwie, stosownie do treści przepisów art. 66 ust. 1 pkt 1 ppkt c, art. 66 ust. 1 pkt 16 w związku z art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych M. G. z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej był zobowiązany do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zdaniem Sądu Okręgowego skoro jednak w spornym okresie M. G. nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z racji prowadzonej działalności gospodarczej i z tego tytułu nie opłacał składek na ubezpieczenie społeczne, to nie powstały po jego stronie żadne zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie emerytalne i wypadkowe w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym dotyczące spornego okresu objętego zaskarżoną decyzją. Tym samym, w ocenie Sądu I instancji brak było podstaw do zastosowania w stosunku do odwołującego przepisów przywołanej na wstępie ustawy abolicyjnej. Odwołujący jako osoba nie podlegająca obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności nie należy bowiem do kręgu podmiotów, do których ta ustawa ma zastosowanie. Tym samym – jak słusznie uznał organ rentowy – w przypadku M. G. nie jest możliwe samoistne umorzenie zaległości z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, skoro powyższe umorzenie jest tylko pochodną powstałych zaległości z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne.

Sąd Okręgowy wskazał przy tym, że ubezpieczony kwestionując decyzję z 27 kwietnia 2017 roku, podnosił przede wszystkim, że w tamtym czasie nie uzyskiwał z działalności gospodarczej dochodów, a więc składki na ubezpieczenie zdrowotne musiałyby być opłacane z dochodu uzyskiwanego ze stosunku pracy, a ten dochód został już „oskładkowany”. Sąd I instancji podkreślił zatem, że zgodnie z art. 13 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność - od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Okres podlegania obowiązkowi ubezpieczeń społecznych przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność zasadniczo wyznacza zatem dzień rozpoczęcia wykonywania tej działalności i dzień zaprzestania jej wykonywania. Jak wynika z powołanej ustawy powstanie obowiązku płatności ubezpieczeń społecznych po stronie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność jest niezależne od tego czy działalność ta przynosi osobie ją wykonującej dochody. Nawet jeżeli pozarolnicza działalność jest prowadzona ze stratą, osoba ją wykonująca podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Przedsiębiorca musi się bowiem liczyć z ryzykiem gospodarczym obejmującym także okresy faktycznego przestoju w wykonywaniu działalności, czy to z powodu braku płynności finansowej czy innych przyczyn losowych, jak chociażby choroby. Jeżeli w tym okresie nie wystąpi o wykreślenie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej bądź zawieszenie tej działalności, to istnieje domniemanie, że nadal ją prowadzi, przy czym prowadzenie działalności obejmuje okresy zarówno faktycznego wykonywania usług, jak i podejmowania innych czynności związanych z tą działalnością, takich jak np. poszukiwanie nowych klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie, załatwianie spraw urzędowych czy kupowanie materiałów. Wszystkie te zabiegi pozostają bowiem w ścisłym związku z działalnością gospodarczą i zmierzają do stworzenia właściwych warunków do jej wykonywania. Faktyczne niewykonywanie działalności gospodarczej w czasie oczekiwania na kolejne zamówienie lub w czasie ich poszukiwania, nie oznacza wobec tego zaprzestania prowadzenia takiej działalności i nie powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia społecznego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2003 r., II UK 111/03).

W świetle powyższego, okoliczność, iż ubezpieczony w spornym okresie nie uzyskiwał z prowadzonej działalności gospodarczej dochodów, nie mogła – w ocenie sądu I instancji - mieć żadnego wpływu na możliwość umorzenia należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego, które zgodnie z art. 13 ust. 4 wymienionej ustawy prowadzący działalność gospodarczą ma obowiązek odprowadzać niezależnie od uzyskiwanych dochodów. Zwłaszcza, że ubezpieczony nie kwestionuje samego faktu prowadzenia przedmiotowej działalności gospodarczej, a wręcz przeciwnie na rozprawie w dniu 12 października 2017 roku oświadczył, że prowadzi ją nadal, jednak nie odprowadza składek na ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ przychód z działalności nie przekroczył kwoty wolnej od podatku.

Dalej Sąd Okręgowy zauważył, że wbrew stanowisku ubezpieczonego, podstawy do złożenia wniosku o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych składek nie może także stanowić ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zdaniem Sądu I instancji organ rentowy słusznie podniósł, że przepis art. 50 ust. 22 tej ustawy nie odnosi się do należności z tytułu składek, ale do kosztów udzielonych świadczeń zdrowotnych. Stanowi on, że Dyrektor Oddziału Wojewódzkiego Funduszu może umorzyć w całości lub w części spłatę należności ustalonej w decyzji, o której mowa w ust. 18, lub odroczyć spłatę tej należności, lub rozłożyć ją na raty, stosując odpowiednio zasady określone w art. 56-58 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych. Z powyższego wynika zatem wprost, iż brak jest podstaw do wszczęcia postępowania w przedmiocie umorzenia składek na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie art. 50 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, albowiem Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest organem właściwym w zakresie rozpoznania takiego wniosku.

M. G. wniósł apelację od powyższego wyroku wnosząc o jego zmianę i uchylenie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Odział w S. z dnia 27 kwietnia 2017roku, a nadto o nakazanie zawieszenia postępowania egzekucyjnego do czasu rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

W uzasadnieniu apelacji wskazał, że nie zgadza się ze stwierdzeniem Sądu I instancji, że „obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność... Nawet jeżeli pozarolnicza działalność jest prowadzona ze stratą, osoba ją wykonująca podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego." Ubezpieczony podkreślił, że żadnych z tych składek, z tytułu rzekomo obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego nigdy od niego nie wymagano jako osoby fizycznej prowadzącej pozarolniczą działalność. Zdaniem ubezpieczonego przepis art. 13 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych odnosi się do wszystkich składek, a nie tylko wybiórczo do jednej składki. Dalej ubezpieczony wskazał, że pomimo sprawy toczącej się jeszcze przed Sądem, Dyrektor Oddziału ZUS w S. w piśmie z dnia 6 listopada br. zawiadomił go, że podejmuje zawieszone postępowanie.

Na zakończenie ubezpieczony zauważył, że w uzasadnieniu decyzji z dnia 27 kwietnia 2017r. wskazano, że brak jest możliwości wszczęcia postępowania, bowiem wobec ubezpieczonego „nie wydano prawomocnej decyzji o ustaleniu podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, lub o określeniu wysokości zadłużenia obejmującej składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe...", dlatego też ubezpieczony wniósł o zawieszenie przez ZUS wszczętego postępowania egzekucyjnego.

Mając na uwadze powyższe ubezpieczony wniósł o nakazanie Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Odział w S. wszczęcia i przeprowadzenia postępowania w przedmiocie rozpatrzenia wniosku o umorzenie należności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się wadliwości postępowania przed Sądem pierwszej instancji. Prawidłowo dokonane ustalenia faktyczne oraz należycie umotywowaną ocenę prawną sporu Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne, w pełni podzielając wywody zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Z tego też względu Sąd drugiej instancji nie dostrzega potrzeby ponownego szczegółowego przytaczania zawartych w nim argumentów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNAP 1999/24/776; z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 233/09, LEX 585720 i z dnia 24 września 2009 r., II PK 58/09, LEX 558303).

Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że niespornym w niniejszej sprawie było, że w latach 2005-2014 M. G. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą. Jednocześnie poza sporem pozostawało, że w tym czasie ubezpieczony pozostawał w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę, co stanowiło wyłączny tytuł do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi. Poza sporem pozostawało również i to, że w tym czasie ubezpieczony nie opłacał składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Prawomocnymi decyzjami z dnia 10 marca 2015 roku nr (...) oraz nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdził, że zadłużenie M. G. z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosiło łącznie 40 277,02 zł, w tym: z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od 2005-02 do 2014-12 - 26 340,02 zł oraz z tytułu odsetek 13 937,00 zł. W kwietniu 2017 roku ubezpieczony złożył w ZUS wniosek o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. We wniosku powołał się na nowelizację ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych praz przepisy ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność. W dniu 27 kwietnia 2017 roku organ rentowy decyzją nr (...) na podstawie art. 61a k.p.a. oraz art. 83b ust. 1 i art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych odmówił wszczęcia postępowania w przedmiocie rozpatrzenia wniosku M. G. z dnia 11 kwietnia 2017 roku o umorzenie nieopłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą na podstawie tzw. ustawy abolicyjnej. Sąd Apelacyjny podzielił argumentację Sądu Okręgowego, że decyzja ta jest prawidłowa.

W niniejszej sprawie M. G. wniósł o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych składek zdrowotnych na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. 2012.1551).

Sąd Apelacyjny zwrócił zatem uwagę, że zakres podmiotowy ustawy abolicyjnej został jednoznacznie uregulowany w jej art. 1 ust. 1 i wynika z niego, że M. G. do tego kręgu nie należy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 r. nr 1551) na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Wniosek taki może złożyć osoba, która przed dniem 1 września 2012 r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8, tj. decyzji ZUS określającej warunki umorzenia (art. 1 ust. 1 pkt 1) oraz inna osoba niż wymieniona w pkt 1 (art. 1 ust. 1 pkt 2), tj. osoba nadal prowadząca działalność. W ustępie 6 art. 1 omawianej ustawy wskazano, iż umorzenie należności, o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Jak stanowi ustęp 7 art. 1 ustawy abolicyjnej umorzeniu podlegają również należności, o których mowa w ust. 1 i 6, które do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy zostały rozłożone na raty i nie zostały opłacone do dnia złożenia wniosku o umorzenie. Należności te podlegają wyłączeniu z umowy o rozłożeniu należności z tytułu składek na raty. Warunek, o którym mowa w ust. 10, uważa się za spełniony po opłaceniu pozostałych należności objętych umową.

Zgodnie z zakresem podmiotowym powołanej ustawy (art. 1) z wnioskiem o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych składek mogą zatem wystąpić wyłącznie osoby podlegające w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny podzielił argumentację zarówno organu rentowego, jak i Sądu I instancji, że M. G. nie przysługuje inicjatywa do wszczęcia postępowania o umorzenie składek na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie tzw. ustawy abolicyjnej.

Sąd Apelacyjny zważył bowiem, że w okresie objętym ustawą abolicyjną M. G. nie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności. W tym czasie M. G. pozostawał bowiem również w zatrudnieniu i to właśnie stosunek pracy był podstawą podlegania M. G. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej ubezpieczony podlegał wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W tych okolicznościach wnioskodawca w sposób oczywisty nie spełnia warunków, aby być uznanym za stronę postępowania w sprawie umorzenia należności na zasadach określonych w ustawie abolicyjnej. Sytuacja ta uzasadnia z kolei odmowę wszczęcia postępowania na podstawie art. 61a § 1 KPA w zw. z art. 83b ust. 1 i art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (por. wyroki NSA w (...) z dnia 3 sierpnia 2016 r., I OSK 3484/15, oraz z dnia 18 listopada 2016 r., II OSK 330/15, co do warunków zastosowania art. 61a § 1 KPA).

Stanowisko to jest spójne z linią orzecznictwa sądów powszechnych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 7.12.2017 r. sygn. akt III AUa 684/17, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 16.04.2015 r. sygn. akt III AUa 436/14) oraz Sądu Najwyższego (por. wyrok z dnia 21 lipca 2015 r. (III UK 219/14) oraz postanowieniu z dnia 28 marca 2017 r. II UZ 1/17). W postanowieniu z dnia 28 marca 2017 r. Sąd Najwyższy wskazał, że wykładnia gramatyczna przepisu art. 1 ust. 1 ustawy abolicyjnej prowadzi do wniosku, że ustawa ta dotyczy umorzenia określonych w niej należności na wniosek osoby podlegającej w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności. Tym samym, ustawa ta nie ma zastosowania do wniosku złożonego przez osobę niepodlegającą obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w ww. okresie. Wniosek ten wzmacnia wykładnia gramatyczna art. 1 ust. 13 ustawy, który wśród przesłanek wydania decyzji odmownej nie wymienia braku przesłanki podmiotowej - to jest złożenia wniosku przez osobę niepodlegającą w ww. okresie obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności. Uwzględniając powyższe Sąd Najwyższy uznał, że skoro ustawa abolicyjna nie znajduje zastosowania do osoby niepodlegającej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r., to wniosek złożony przez taką osobę nie może zostać rozpoznany na podstawie przepisów tej ustawy. Przedstawiony powyżej kierunek wykładni przyjął również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 lipca 2015 r., III UK 219/14. W wyroku tym stwierdził, że zakres podmiotowy ustawy abolicyjnej jest (niezależnie od pozostałych warunków wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy z 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz w jego kolejnych ustępach) ograniczony wyłącznie do osób, które w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 28 lutego 2009 r. podlegały obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Sąd podkreślił, że taki sposób interpretacji art. 1 ust. 1 ustawy abolicyjnej wynika jednoznacznie z jego brzmienia.

Niezależnie od powyższego Sąd Apelacyjny zwrócił również uwagę, że ustawa z dnia 9 listopada 2012 r. ma za przedmiot umorzenie składek na ubezpieczenie społeczne za osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, czyli będącymi płatnikami składek za siebie. Natomiast należności na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy są umarzane jedynie w sytuacji równoczesnego umorzenia należności na ubezpieczenie społeczne (art. 1 ust. 6 ustawy abolicyjnej).

Umorzenie należności z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie zdrowotne na gruncie ustawy abolicyjnej nie może być rozpatrywane samodzielnie. Warunkiem umorzenia składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy jest uprzednie umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe i istnienie należności z tego tytułu za ten sam okres co zaległych składek na ubezpieczenie społeczne. Oczywistym jest zatem, że aby składki na ubezpieczenie zdrowotne i FP mogły być umorzone konieczne jest istnienie za ten sam okres zaległości składek na ubezpieczenia społeczne.

W tym stanie rzeczy, skoro ubezpieczony w dacie wydania decyzji nie posiadał zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za wskazany okres to istotnie prowadzenie dalszego postępowania w kwestii ich umorzenia było bezprzedmiotowe.

Sąd Apelacyjny podzielił również argumentację Sądu I instancji, w części w jakiej Sąd ten przyjął, że podstawy do złożenia wniosku o umorzenie należności z tytułu nieopłaconych składek nie może także stanowić ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Przepis art. 50 ust. 22 tej ustawy nie odnosi się bowiem do należności z tytułu składek, ale do kosztów udzielonych świadczeń zdrowotnych.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych(Dz.U.2018.265 j.t.), odstępując w pozostałej części od obciążania ubezpieczonego tymi kosztami z uwagi na jego trudną sytuację majątkową( art. 102 k.p.c.).