Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk (spr.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 listopada 2023 r. w S.

sprawy K. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 13 grudnia 2022 r., sygn. akt VI U 2547/19

1. oddala apelację,

2. zasądza od K. S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 74/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 października 2019 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że K. S. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemui rentowym oraz wypadkowemu w okresie: od 7 listopada 2011 r. do 30 listopada 2013 r., od 1 grudnia 2013 r. do 15 grudnia 2015 r. oraz od 16 marca 2016 r. do 31 marca 2018 r. określając jednocześnie wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ubezpieczenia wypadkowe oraz ubezpieczenie zdrowotne.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż na podstawie dokumentacji ubezpieczeniowej wygenerowanej z Kompleksowego Systemu Informatycznego ustalił, że K. S. figuruje jako osoba zgłoszona do ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od 16 marca 2016 r. do 31 marca 2018 r. jako osoba, która korzystała z prawa do preferencyjnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynoszącej 30% minimalnego wynagrodzenia. Następnie od 1 kwietnia 2018 r. K. S. zgłosił się do ubezpieczeń społecznych jako osoba, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Na podstawie pisma z 18 czerwca 2019 r. otrzymanego od Burmistrza G. organ rentowy ustalił, że K. S. zgłosił prowadzenie działalności gospodarczej od 7 listopada 2011 r. Zgodnie z pismami z dnia 21 czerwca 2019 r. oraz 16 października 2019 r. otrzymanymi od Naczelnika Urzędu Skarbowego w K. ZUS ustalił, że ubezpieczony prowadził działalność gospodarczą w okresie od 7 listopada 2011 r., zawiesił działalność 16 grudnia 2015 r., wznowił jej prowadzenie 16 marca 2016 r., brak jest informacji o dacie likwidacji działalności. Organ rentowy wskazał, iż z uzyskanych przychodów z działalności gospodarczej ubezpieczony rozliczał się na zasadach ryczałt od przychodów ewidencjonowanych od 7 listopada 2011 r. do 31 grudnia 2018 r., oraz na zasadach ogólnych podatek liniowy od 1 stycznia 2019 r. do chwili obecnej, nadto ubezpieczony jest czynnym podatnikiem VAT od 1 października 2018 r. do chwili obecnej. Ponadto organ rentowy uzyskał informację z KRUS Oddziału (...) w O., że K. S., nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników i nie opłacał składek z tego tytułu, nie pobierał również świadczeń emerytalno-rentowych w KRUS.

Z powyższych ustaleń w ocenie ZUS wynika, że K. S. miał obowiązek dokonać zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz sporządzić stosowne dokumenty za okres od 7 listopada 2011 r. do 30 listopada 2013 r. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosi co najmniej 30% minimalnego wynagrodzenia. Następnie, od 1 grudnia 2013 r. do 15 grudnia 2015 r. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Wskazując na podejmowane w toku postępowania administracyjnego czynności organ rentowy podniósł, iż pismem z 30 sierpnia 2019 r. K. S. poinformował, że w okresie od 7 listopada 2011 r. do 15 grudnia 2015 r. nie prowadził działalności gospodarczej odmawiając za ten okres złożenia dokumentów zgłoszeniowych oraz rozliczeniowych. Wskazując na treść przedłożonego przez ubezpieczonego pisma z Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii z 4 lipca 2019 r. oraz złożonego przez ubezpieczonego oświadczenia, że od 2 sierpnia 2019 r. w Urzędzie Gminy dla dzielnicy P. w W. dokonał poprawnych zapisów w CEiDG organ rentowy podniósł, iż na dzień wystawienia decyzji, ZUS nie zidentyfikował wymaganych dokumentów zgłoszeniowych oraz rozliczeniowych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej wykazanych w decyzji.

W związku z powyższym, mając na uwadze zaistniałe fakty oraz obowiązujące przepisy organ rentowy wydał stosowną decyzję o prawidłowym podleganiu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz o prawidłowej wysokości podstaw wymiaru składek z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Odwołanie od powyższej decyzji wywiódł K. S., który zaskarżając decyzję w całości wniósł o jej zmianę poprzez ustalenie, że nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu w okresie 7 listopada 2011 r. do 30 listopada 2013 r., od 1 grudnia 2013 r. do 15 grudnia 2015 r. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

W uzasadnieniu ubezpieczony podniósł, iż w okresie którego dotyczy zaskarżona decyzja faktycznie nie prowadził działalności gospodarczej. Odwołujący wskazał, iż do dokonania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej doszło, gdyż zgłosił się do Powiatowego Urzędu Pracy w K. o uzyskanie dofinansowania w celu utworzenia działalności. Warunkiem jego uzyskania było dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, faktycznie uzyskał pozytywną decyzję w sprawie dofinansowania, jednak zanim zaczął prowadzić działalność dotacja została mu cofnięta z uwagi na nieprawidłowe jej rozliczenie - sprzedawca u którego ubezpieczony nabył maszyny nie prowadził legalnej sprzedaży, a zakupione maszyny zostały zajęte przez Policję.

Ubezpieczony podkreślił, iż nie prowadził w przedmiotowym okresie działalności gospodarczej, w konsekwencji czego nie osiągał żadnych przychodów, nie odprowadzał podatków, nie składał deklaracji do Urzędu Skarbowego. Ubezpieczony wskazał, że był przekonany, że skoro nie prowadzi działalności gospodarczej, to nie musi dopełniać formalności zarówno w Urzędzie Skarbowym jak i w ZUS.

Jednoczenie ubezpieczony podniósł, że od czasu jak rozpoczął faktyczne prowadzenie działalności gospodarczej od 16 marca 2016 r. regularnie opłaca składki na ubezpieczenia społeczne i podatki.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o oddalenie odwołania w całości.

W piśmie procesowym z dnia 23 grudnia 2020 r. ubezpieczony podniósł zarzut przedawnienia roszczenia za okres od 7 listopada 2011 r. do 30 listopada 2013 r. oraz od 1 grudnia 2012 r. do 29 listopada 2014 r.

W toku postępowania decyzją z dnia 11 maja 2022 r. organ rentowy zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, że K. S. nie podlega jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 12 sierpnia 2013 r. do 30 listopada 2013 r.

Postanowieniem z dnia 12 grudnia 2022 r. Sąd umorzył postępowanie w zakresie żądania ustalenia że K. S. nie podlega jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 12 sierpnia 2013 r. do 30 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 13 grudnia 2022 r. oddalił odwołanie oraz zasądził od K. S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Ubezpieczony urodził się w (...) r., ma wykształcenie średnie. W latach 2004-2008 studiował na kierunku socjologia zachowań ludzkich.

W dniu 24 października 2011 r. K. S. zawarł z Powiatem (...) reprezentowanym przez Starostę (...) umowę o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej.

W § 1 ust. 1 umowy wskazano, że Powiat udziela ubezpieczonemu dotacji w kwocie 15,000 zł na podjęcie działalności gospodarczej na warunkach określonych w umowie, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa, związanych z rozpoczęciem działalności gospodarczej. Środki na podjęcie działalności gospodarczej zostaną przekazane na rachunek bankowy w terminie 7 dni (§ 1 ust. 3).

Ustalono, że ubezpieczony podejmie działalność gospodarczą do dnia 7 listopada 2011 r. i przedłoży Urzędowi Pracy wpis do ewidencji działalności gospodarczej (§ 2).

W § 3 umowy wskazano, że ubezpieczony wydatkuje otrzymane środki, dokonując zakupu nowych fabrycznie nieużywanych narzędzi, urządzeń zgodnie z przeznaczeniem otrzymanych środków w okresie od dnia zawarcia umowy do 30 dnia od podjęcia działalności gospodarczej tj. szlifierki, piły, elektronarzędzi, narzędzi i akcesoriów drobnych.

W § 5 ust. 1 umowy wskazano, że ubezpieczony ma obowiązek prowadzić w sposób ciągły działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy od dnia jej rozpoczęcia, o którym mowa w § 2. Ubezpieczony zobowiązał się, że nie podejmie zatrudnienia w okresie pierwszych 12 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej (ust. 2). W ust. 3 wskazano, że ubezpieczony ma obowiązek przekładać co kwartał, począwszy od daty rozpoczęcia działalności, dowody wpłat składek ZUS.

W § 7 ust. 1 wskazano, że niedotrzymanie któregokolwiek z warunków umowy jest równoznaczne z obowiązkiem zwrotu otrzymanych środków przez ubezpieczonego. Zwrot nastąpi w terminie 30-u dni od daty otrzymania wezwania Urzędu wraz z ustawowymi odsetkami, liczonymi od dnia otrzymania przez ubezpieczonego dofinansowania do dnia zwrotu.

Środki na podjęcie działalności gospodarczej zostały wpłacone na wskazany przez ubezpieczonego rachunek należący do Ł. S. (brata).

K. S. z dniem 7 listopada 2011 r. zgłosił rozpoczęcie działalności gospodarczej w ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Burmistrza G. pod firmą (...), z siedzibą: (...), (...)-(...) G., określając przedmiot działalności gospodarczej jako:

43.33.Z Posadzkarstwo; tapetowanie i oblicowywanie ścian (kod przeważający);

43.31.Z Tynkowanie;

43.11,Z Rozbiórka i burzenie obiektów budowlanych;

43.32.Z Zakładanie stolarki budowlanej;

43.91.Z Wykonywanie konstrukcji i pokryć dachowych;

38.32.Z Odzysk surowców z materiałów segregowanych;

43.34.Z Malowanie i szklenie;

43.99.Z Pozostałe specjalistyczne roboty budowlane, gdzie indziej niesklasyfikowane.

Z dniem 31 grudnia 2011 r. wpis ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Burmistrza G. został przeniesiony do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej.

W dniu 22 stycznia 2013 r. ubezpieczony złożył w Urzędzie Miejskim w G. wniosek CEIDG-1 o zmianę wpisu w CEIDG dokonując rozszerzenia kodów wykonywanej działalności.

Ubezpieczony zgłosił rozpoczęcie działalności gospodarczej z dniem 7 listopada 2011 r. również w Urzędzie Skarbowym w K. deklarując rozliczanie się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

W dniu 2 sierpnia 2012 r. Starostwo Powiatowe w K. działając na podstawie § 7 ust. 1 umowy o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej zawartej w dniu 24 października 2011 r. wypowiedziało K. S. w całości wskazaną umowę, jako przyczynę wypowiedzenia wskazano naruszenie zapisów § 4 ust 1 i 3, § 5 ust 3 oraz § 8 ust 4 umowy o treści:

• korzystający przedkłada rozliczenie zawierające zestawienie wydatkowania otrzymanych środków o których mowa w § 3, załączając faktury, rachunki
  wraz z dowodami faktycznie poniesionych wydatków w terminie do 2 miesięcy
  od dnia podjęcia działalności gospodarczej,

• po upływie terminu, o którym mowa w ust. 1 i po przedstawieniu wymienionych
  w tym ustępie dokumentów, pracownik Powiatowego Urzędu Pracy w K., w wyznaczonym terminie, dokona kontroli celem stwierdzenia faktycznego istnienia zakupionego sprzętu, narzędzi, urządzeń itp. W miejscu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oraz oznakowania w/w zakupów znaczkiem z logo PO KL jako współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego,

• korzystający ma obowiązek przedkładać co kwartał, począwszy od daty rozpoczęcia działalności, dowody wpłat składek ZUS,

• uniemożliwienie lub utrudnienie przeprowadzenia kontroli jest równoznaczne
  z niedotrzymaniem warunków umowy i stanowi podstawę do żądania przez Urząd zwrotu otrzymanych środków. W takim przypadku § 7 ust. 1 stosuje się odpowiednio.

Jednocześnie ubezpieczony został wezwany do spłaty zadłużenia w wysokości 16492,75 zł.

W dniu 18 sierpnia 2012 r. ubezpieczony, wskazując jako adres poczty elektronicznej adres e-mail: (...) złożył do Starostwa wniosek o rozłożenie na raty spłaty dotacji wraz z odsetkami, wskazując, że prowadzona działalność gospodarcza pochłania większą część jego dochodów i nie pozwala na jednorazową spłatę zadłużenia.

Decyzją z dnia 12 grudnia 2012 r. Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w K., po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonego z dnia 13 sierpnia 2012 r. o rozłożenie na raty spłaty zadłużenia wynikającego z umowy przyznania środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej orzekł o rozłożeniu na 36 rat spłaty przyznanych środków na podjęcie działalności gospodarczej wraz z należnymi odsetkami (należność główna – 15.000 zł, odsetki ustawowe – 2.190,70 zł). Wysokość pierwszej raty ustalono w kwocie 740,70 zł płatnej do 25 stycznia 2013 r., wysokość 35 rat ustalono na kwotę 470 zł miesięcznie płatnych do 25 - go każdego miesiąca poczynając od miesiąca lutego 2013 r.

Ubezpieczony spłacił zadłużenie dokonując wpłat w latach 2013-2018, ostatnia wpłata nastąpiła w 2018 r.

Z dniem 7 listopada 2011 r. ubezpieczony faktycznie rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej.

Zgodnie z zawartą w dniu 24 października 2011 r. umową o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej ubezpieczony zakupił narzędzia niezbędne do wykonywania działalności gospodarczej: maszyny, wiertarki, szlifierki.

Wobec posłużenia się przez ubezpieczonego sfałszowaną fakturą celem rozliczenia przyznanych przez Urząd środków z dotacji zakupione narzędzia zostały zatrzymane przez Policję. Prowadzone w tej sprawie przez Prokuraturę Rejonową w Kamieniu Pomorskim postępowanie (Ds. 538/12) o czyn z art. 270 § 1 k.k. w dniu 19 czerwca 2012 r. zostało umorzone na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k.

W okresie od 7 listopada 2011 r. do 11 sierpnia 2013 r. oraz od 1 grudnia 2013 r. do 15 grudnia 2015 r. K. S. prowadził aktywnie działalność gospodarczą w zakresie usług budowalno-remontowych i przewozowych.

Ubezpieczony podejmował się wykonywania rozmaitych usług, gdyż znał się na wielu rzeczach i wykonywanie różnych prac przychodziło mu z łatwością. Rozpoczynając działalność ubezpieczony nie chciał ograniczać się do jednego rodzaju usług. Z tego też powodu zdecydował się na dzierżawę tartaku w B., w związku z czym uiszczał opłatę dzierżawy tartaku w kwocie 800 zł miesięcznie. W późniejszym okresie ubezpieczony dzierżawił także działkę w N. za 1200 zł miesięcznie.

W ramach działalności gospodarczej ubezpieczony współpracował z ojcem, który także wykonywał różnorodną działalność, w tym handlową, sprowadzając towary z zagranicy oraz budowlaną w Niemczech (rozbiórki nieruchomości). Przy okazji współpracy z ojcem ubezpieczony w dniu 22 stycznia 2013 r. rozszerzył kody prowadzonej działalności w ewidencji. Współpraca ubezpieczonego z ojcem odbywała się na warunkach odpłatności, czasami w ramach rozliczeń ubezpieczony sprzedawał ruchomości ojca i rozporządzał pieniędzmi z ich sprzedaży.

Ubezpieczony posiadając prawo jazdy kategorii B i E zajmował się także przewozem osób i towarów, m.in. woził ludzi do pracy za granicę, przewoził towary (rowery, kwiaty) z Danii, Szwecji, Holandii do kraju.

W ramach prowadzonej działalności ubezpieczony nawiązywał relacje biznesowe, w ramach których po znalezieniu korzystnej oferty kupna, którą finansował jego kontrahent, ubezpieczony wchodził w posiadanie mieszkań, które po wyremontowaniu były sprzedawane z wielokrotnym zyskiem.

W okresie od 7 listopada 2011 r. do 11 sierpnia 2013 r. oraz od 1 grudnia 2013 r. do 15 grudnia 2015 r. ubezpieczony utrzymywał się jedynie z usług świadczonych w ramach działalności gospodarczej.

Pomimo faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej ubezpieczony nie opłacał podatków, nie składał zeznań podatkowych za lata 2011-2015, nie dokonał także zgłoszenia do ZUS i nie odprowadzał składek na ubezpieczenia społeczne.

W okresie od 7 listopada 2011 r. do 11 sierpnia 2013 r. oraz od 1 grudnia 2013 r. do 15 grudnia 2015 r. ubezpieczony nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolniczemu i nie opłacał składek z tego tytułu. Poza prowadzoną działalnością gospodarczą ubezpieczony nie posiadał innego tytułu ubezpieczenia społecznego.

Do 31 grudnia 2015 r. ubezpieczony nie posiadał rachunku bankowego do obsługi transakcji w ramach działalności gospodarczej.

W okresie od 12 sierpnia 2013 r. do 30 listopada 2013 r. ubezpieczony był zatrudniony na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek I. M.. Z tego tytułu był zgłoszony do ubezpieczenia społecznego z podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za poszczególne miesiące w wysokości 1.000 zł.

W dniu 16 grudnia 2015 r. ubezpieczony zgłosił w CEIDG oraz w Urzędzie Skarbowym w K. zawieszenie działalności gospodarczej.

Z dniem 16 marca 2016 r. ubezpieczony zgłosił w Urzędzie Skarbowym w K. wznowienie prowadzenia działalności gospodarczej. Podjęcie prowadzenia działalności gospodarczej zgłoszone zostało również w CEIDG (wniosek CEIDG-1 złożony został przez ubezpieczonego w dniu 16 marca 2016 r. w Urzędzie Miasta w G.).

K. S. dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od 16 marca 2016 r. do 31 marca 2018 r. jako osoba, która korzysta z prawa do preferencyjnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynoszącej 30% minimalnego wynagrodzenia.

Dokumenty rozliczeniowe ZUS DRA za marzec 2016 r. zostały sporządzone z urzędu, za okres od kwietnia 2016 r. do grudnia 2017 r. zostały złożone przez PUE.

Od 1 kwietnia 2018 r. K. S. zgłosił się do ubezpieczeń społecznych jako osoba, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Od dnia od dnia 1 października 2018 r. ubezpieczony był czynnym podatnikiem VAT, a od 1 stycznia 2019 r. w ramach prowadzonej działalności ubezpieczony rozliczał się na zasadach ogólnych.

W 2021 r. u ubezpieczonego rozpoznano nadpobudliwość psychoruchową ADHD.

Obecnie ubezpieczony jest zatrudniony w spółce z o.o. (...) w M., której Prezesem jest jego teściowa, a żona pełni funkcję wiceprezesa.

W toku postępowania organ rentowy w dniu 11 maja 2022 r. wydał decyzję zmieniającą zaskarżoną decyzję z dnia 24 października 2019 r. w ten sposób, że stwierdził, że K. S. nie podlega jako osoba prowadząca pozarolnicza działalność gospodarczą obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 12 sierpnia 2013 r. do 30 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione podnosząc, iż zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 121) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. W myśl art. 12 ust. 1 obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Przepis art. 13 ust. 1 pkt 4 stanowi zaś, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. W myśl art. 18 ust. 8 ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Ponadto podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (art. 18a). Stosownie zaś do art. 46 ust. 1 płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Sąd pierwszej instancji zauważył, iż zgodnie z art. 2 ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r. (Dz.U. Nr 173, poz. 1807) działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. W art. 4 wskazano, ze przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. W art. 14 ust. 1 zapisano, że przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Przepis art. 14a ust. 1 stanowi, że przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy (ust. 5). Z art. 22 ust. 1 wynika zaś, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro.

W art. 33 ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wprowadzono domniemanie, że dane wpisane do CEIDG są prawdziwe. Jeżeli do CEIDG wpisano dane niezgodnie z wnioskiem lub bez tego wniosku, osoba wpisana do CEIDG nie może zasłaniać się wobec osoby trzeciej, działającej w dobrej wierze, zarzutem, że dane te nie są prawdziwe, jeżeli po powzięciu informacji o tym wpisie zaniedbała wystąpić niezwłocznie z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu.

Sąd meriti powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego i cytując je obszernie wskazał, że wpis do ewidencji działalności gospodarczej ma charakter deklaratoryjny, decydujące zaś znaczenie dla podlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego ma faktyczne wykonywanie działalności gospodarczej, które polega nie tylko na działaniach związanych bezpośrednio ze sprzedażą usług lub produktów, przynoszącą przychód, lecz także na czynnościach przygotowawczych umożliwiających tę sprzedaż. Przytoczone przez ten Sąd wypowiedzi Sądu Najwyższego rozstrzygają zatem jednoznacznie, że brak przychodu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej nie oznacza sam w sobie zaprzestania tej działalności.

Sąd Okręgowy stwierdził również, że w postanowieniu z dnia 18 października 2011 r. III UK 43/11Sąd Najwyższy wyjaśnił, że „istnienie wpisu do ewidencji nie przesądza o faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej, jednakże wpis ten prowadzi do domniemania prawnego, według którego osoba wpisana do ewidencji, która nie zgłosiła zawiadomienia o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, jest traktowana jako prowadząca taką działalność. W konsekwencji domniemywa się, że skoro nie nastąpiło wykreślenie działalności gospodarczej z ewidencji, to działalność ta była faktycznie prowadzona i w związku z tym istniał obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne. (…) Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 stycznia 2005 r. I UK 105/04 (OSNP 2005 nr 13, poz. 198) wyjaśnił zaś, że zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy - Prawo działalności gospodarczej, w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2004 r., działalnością gospodarczą jest „zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły". Działalność taka podlega obowiązkowemu zgłoszeniu organowi ewidencyjnemu (art. 88b). Obowiązek ten obejmuje także zmiany „stanu faktycznego i prawnego odnoszące się do przedsiębiorcy i wykonywanej przez niego działalności gospodarczej (...) powstałe po dniu dokonania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej".

Wpis do ewidencji działalności gospodarczej podlega wykreśleniu - między innymi - w przypadku zawiadomienia o zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej (art. 88e ust. 1 pkt 1). Wpis do ewidencji nie tylko „legalizuje” więc wykonywanie działalności gospodarczej, ale też wyznacza czasowe granice bycia przedsiębiorcą. Wynikają z niego również inne konsekwencje prawne, przewidziane - zwłaszcza - w prawie podatkowym, czy szerzej - finansowym i w prawie ubezpieczenia społecznego.

Wykładając powołane przepisy, należy, zdaniem Sądu Okręgowego uwzględnić nie tylko zmiany w przepisach o działalności gospodarczej, ale także, a może nawet przede wszystkim, systemowe zmiany w ubezpieczeniach społecznych dokonane po 31 grudnia 1998 r. W szczególności dotyczy to rozszerzenia zakresu podmiotowego ubezpieczeń emerytalnego, rentowego i wypadkowego oraz ich ujednolicenia, jak również ujednolicenia statusu ubezpieczonych poprzez wprowadzenie zasady równego ich traktowania (art. 2a ustawy). Ocena, czy działalność gospodarcza jest wykonywana, należy więc przede wszystkim do sfery ustaleń faktycznych, a dopiero następnie do ich kwalifikacji prawnej. Zgodnie z art. 7 ust. 2 Prawa działalności gospodarczej przedsiębiorca, będący osobą fizyczną, może podjąć działalność po uzyskaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Oznacza to, że istnienie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie przesądza o faktycznym prowadzeniu tej działalności, ale prowadzi do domniemania prawnego (art. 234 KPC), według którego osoba wpisana do ewidencji jest traktowana jako prowadząca działalność gospodarczą. Domniemanie takie może być obalone, ale wymaga to przeprowadzenia przeciwdowodu. To samo można powiedzieć o wykreśleniu wpisu do ewidencji w przypadku zawiadomienia o zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej (art. 7e ust. 1 pkt 1 Prawa działalności gospodarczej). Można stwierdzić, że osoba, która jest wpisana w ewidencji działalności gospodarczej, a nie zgłosiła zawiadomienia o zaprzestaniu prowadzenia tej działalności, powinna być traktowana jako prowadząca taką działalność. Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 maja 2006 r., I UK 289/05 oraz w postanowieniu z dnia 17 lipca 2003 r., II UK 111/03, stwierdzając przy tym, iż faktyczne niewykonywanie działalności gospodarczej w czasie oczekiwania na kolejne zamówienia lub w czasie ich poszukiwania, nie oznacza zaprzestania prowadzenia takiej działalności i nie powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia społecznego.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2007 r., III UK 133/06 (OSNP 2008 nr 7-8, poz. 114) podkreślono zaś, że w sprawie o podleganie obowiązkowi ubezpieczenia społecznego ciężar dowodu istnienia rzeczywistej przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej (art. 6 KC) spoczywa na ubezpieczonym oraz że obowiązek ubezpieczenia społecznego osoby prowadzącej działalność gospodarczą wynika z przepisów prawa i nie jest uzależniony od woli ubezpieczonego lub organu rentowego (art. 13 pkt 4 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 oraz w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Analogicznie wypowiedział się także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 stycznia 2008 r., I UK 202/07.

Sąd Okręgowy podkreślił, że rozstrzygniecie niniejszej sprawy zależało od ustalenia, czy w okresach od 7 listopada 2011 r. do 11 sierpnia 2013 r. oraz od 1 grudnia 2013 r. do15 grudnia 2015 r. ubezpieczony faktycznie wykonywał pozarolniczą działalność gospodarczą, a w konsekwencji czy podlegał z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu.

W ocenie Sądu pierwszej instancji zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdza stanowisko organu rentowego i pozwala na ustalenie, że w spornym okresie K. S. podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu jako przedsiębiorca.

Przede wszystkim z umowy z dnia 24 października 2011 r. wynika, że K. S. oraz Starosta reprezentujący Powiat (...) podpisali umowę o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej. Na mocy tej umowy ubezpieczony otrzymał dotację w kwocie 15,000 zł na podjęcie działalności gospodarczej pod warunkiem podjęcia działalności gospodarczej od dnia 7 listopada 2011 r.

K. S. zgłosił w ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Burmistrza G. podjęcie działalności gospodarczej pod firmą (...) z dniem 7 listopada 2011 r. Ubezpieczony zgłosił prowadzenie działalności gospodarczej z tym dniem również w Urzędzie Skarbowym w K. deklarując rozliczanie się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Za otrzymane z dotacji środki ubezpieczony zakupił narzędzia, które jednak zostały zatrzymane w ramach postępowania karnego. Niemniej jednak w okresie tym ubezpieczony wydzierżawił tartak i wykonywał różnorakie usługi co wynika z jego zeznań oraz z pisma z dnia z dnia 18 sierpnia 2012 r. W wymienionym wniosku o rozłożenie na raty spłaty dotacji ubezpieczony pisał, że prowadzona przez niego działalność gospodarcza pochłania większą część jego dochodów i nie pozwala na jednorazową spłatę zadłużenia. Także wskazany w nagłówku adres e-mail: mixposadzki@o2.pl wskazuje zdaniem Sądu Okręgowego na wykonywanie działalności zgodnej z treścią wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.

Sąd meriti zwrócił uwagę na fakt, iż w dniu 22 stycznia 2013 r. ubezpieczony złożył w Urzędzie Miejskim w G. wniosek o zmianę wpisu w CEIDG dokonując zmiany kodów działalności w ewidencji. O prowadzeniu działalności gospodarczej, w ocenie Sądu pierwszej instancji, świadczy także jej zawieszenie z dniem 16 grudnia 2015 r. Sąd Okręgowy wskazał, że oczywistym jest, że gdyby ubezpieczony nie prowadził działalności nie wnosiłby o jej zawieszenie ani nie zmieniałby kodów działalności.

Zdaniem Sądu orzekającego, również zeznania ubezpieczonego potwierdzają,
że w okresie od 7 listopada 2011 r. do 11 sierpnia 2013 r. oraz od 1 grudnia 2013 r. do 15 grudnia 2015 r. K. S. prowadził aktywnie działalność gospodarczą w zakresie usług budowalno-remontowych i przewozowych. Ubezpieczony zeznał, że w spornym okresie podejmował się wykonywania różnych usług, gdyż znał się na wielu rzeczach i wykonywanie rozmaitych zadań przychodziło mu z łatwością. Rozpoczynając działalność ubezpieczony nie chciał ograniczać się do jednego rodzaju aktywności. Z tego też powodu zdecydował się na dzierżawę tartaku w B., w związku z czym uiszczał opłatę dzierżawy tartaku w kwocie 800 zł miesięcznie. W późniejszym okresie ubezpieczony dzierżawił także działkę w N. za 1200 zł miesięcznie.

Z zeznań skarżącego wynika nadto, że w ramach działalności gospodarczej współpracował z ojcem, który także wykonywał różnorodną działalność, w tym handlową, sprowadzając towary z zagranicy oraz budowlaną w Niemczech. Właśnie przy okazji współpracy z ojcem ubezpieczony w dniu 22 stycznia 2013 r. zmienił kody działalności w CEiDG. Z zeznań ubezpieczonego wynika nadto, że jego współpraca z ojcem odbywała się na warunkach odpłatności, czasami w ramach rozliczeń ubezpieczony sprzedawał ruchomości ojca i rozporządzał pieniędzmi z ich sprzedaży.

Ubezpieczony posiadając prawo jazdy kategorii B i E zajmował się także przewozem osób i towarów, m.in. woził ludzi do pracy za granicę, przewoził towary (rowery, kwiaty) z Danii, Szwecji, Holandii do kraju.

Ubezpieczony wskazywał także, że w ramach prowadzonej działalności nawiązywał relacje biznesowe, w ramach których po znalezieniu korzystnej oferty kupna, ubezpieczony wchodził w posiadanie mieszkań, które po wyremontowaniu były sprzedawane z wielokrotnym zyskiem. Z zeznań ubezpieczonego wynika jednoznacznie, że w okresie od 7 listopada 2011 r. do 11 sierpnia 2013 r. oraz od 1 grudnia 2013 r. do15 grudnia 2015 r. utrzymywał się z usług świadczonych w ramach działalności gospodarczej. Wymienione dowody wskazują, że K. S. był czynnym przedsiębiorcą, którego nie tylko stać było na własne utrzymanie, ale też na opłatę dzierżawy tartaku czy działki w N..

Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że fakt niewykreślenia i niezawieszenia przed 16 grudnia 2015r. działalności gospodarczej w ewidencji prowadzi do domniemania, że działalność była faktycznie przez ubezpieczonego prowadzona i w związku z tym istniał obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne. W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, w ocenie Sądu Okręgowego domniemanie to nie zostało przez skarżącego obalone. W szczególności okoliczność, że ubezpieczony w spornym okresie nie wykonywał ciążących na nim obowiązków publicznoprawnych nie dokonując zgłoszenia do ZUS oraz nie uiszczając podatków i składek na ubezpieczenia społeczne oraz nie zakładając rachunku bankowego do obsługi transakcji w ramach działalności gospodarczej nie mogą uzasadniać ustalenia, że działalność gospodarcza nie była wykonywana, zwłaszcza gdy z pisma z dnia 18 sierpnia 2012 r., z wniosku o wpis do ewidencji oraz o zmianę kodu działalności, z wniosku o zawieszenie działalności, a także z zeznań ubezpieczonego wynika, że działalność ta była wykonywana. Wobec istnienia dowodów potwierdzających faktyczne realizowanie działalności gospodarczej także fakt rozpoznania w 2021 r. u ubezpieczonego nadpobudliwości psychoruchowej nie obala domniemania prowadzenia działalności gospodarczej, a co najwyżej do pewnego stopnia wyjaśniać może fakt niewykonywana ciążących na przedsiębiorcy obowiązków.

Sąd Okręgowy wskazał, iż stan faktyczny w niniejszej sprawie został ustalony
na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego oraz dokumentacji dołączonej do akt sprawy, których autentyczność nie była kwestionowana przez strony i nie budziła wątpliwości Sądu.

Jednocześnie Sąd meriti stwierdził, że zeznania ubezpieczonego, świadków O. P., E. S., S. B. uznał za niewiarygodne w zakresie w jakim wymienieni twierdzili, że K. S. nie prowadził działalności w spornym okresie. Zeznania te zdaniem Sądu Okręgowego okazały się niespójne i sprzeczne z dokumentami – podaniem o rozłożenie zadłużenia na raty, wnioskiem o zmianę wpisu w ewidencji działalności gospodarczej oraz wnioskiem o wpis zawieszenia działalności z dniem 16 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy zauważył, że powód twierdzący, że od 7 listopada 2011 r. nie prowadził działalności gospodarczej, nie potrafił wyjaśnić dlaczego w piśmie z sierpnia 2012 r. wskazywał, że działalność realizuje ani dlaczego w 2013 r. składał wniosek o zmianę wpisu do ewidencji. Ponadto z zeznań ubezpieczonego złożonych na rozprawie w dniu 20 września 2022 r. wynika, że w spornym okresie prowadził aktywnie działalność w zakresie różnorodnych usług, w tym budowalno-remontowych i przewozowych. Ubezpieczony zeznał, że wykonywał wiele prac, gdyż znał się na wielu rzeczach i wykonywanie różnych zadań przychodziło mu z łatwością. Jak wskazał, nigdy nie chciał ograniczać się do jednego rodzaju działalności. Z tego też powodu zdecydował się na dzierżawę tartaku w B..

Zdaniem Sądu Okręgowego oczywistym jest zatem, że ubezpieczony prowadził działalność zarobkową, która umożliwiała mu nie tylko utrzymanie ale i ponoszenie kosztów dzierżawy tartaku a później działki w N.. Z zeznań ubezpieczonego wynika zatem, że w spornym okresie na własny rachunek prowadził odpłatną działalność w zakresie usług remontowo-budowlanych i przewozów. Z działalności tej utrzymywał się. Zatem, w ocenie Sądu Okręgowego, nie są wiarygodne zeznania E. S. jakoby w spornym okresie syn utrzymywał się jedynie z prac dorywczych. Niewiarygodne zdaniem Sądu pierwszej instancji okazały się także oświadczenia ubezpieczonego składane na rozprawie w dniu 1 grudnia 2020 r., w których wskazywał, że w spornym okresie pozostawał na utrzymaniu rodziców, gdyż ostatecznie zeznając wersji tej nie potrzymał, a ponadto twierdzeniom tym zaprzeczyła świadek E. S.. Sąd ten ponadto zaznaczył, że gdyby ubezpieczony nie prowadził działalności, nie dokonałby w 2013 r. zmiany kodu działalności w ewidencji, a później nie zwieszałby działalności gospodarczej dopiero w 2015 r.

Zdaniem Sądu meriti, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zaskarżoną decyzję należało uznać za prawidłową bowiem powód nie obalił wynikającego z art. 33 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej domniemania prowadzenia działalności gospodarczej zgodnej w treścią wpisu do ewidencji. Niewątpliwym jest bowiem, że ubezpieczony podjął i prowadził działalność gospodarczą, aż do jej zawieszenia z dniem 16 grudnia 2015 r. Ubezpieczony nie wykazał nadto, by w spornym okresie posiadał inny tytuł do ubezpieczenia. Zatem Sąd Okręgowy uznał, że zasadnie organ rentowy objął ubezpieczonego obowiązkowymi ubezpieczeniami w okresach od 7 listopada 2011 r. do 11 sierpnia 2013 r. oraz od 1 grudnia 2013 r. do 15 grudnia 2015 r. i w konsekwencji prawidłowo ustalił podstawę wymiaru składek stosownie do treści art. 18 i 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie Sąd Okręgowy wskazał, że z uwagi na zakres przedmiotowy zaskarżonej decyzji, która określa zobowiązań składkowych ani nie nakłada na ubezpieczonego obowiązku uiszczenia składek na ubezpieczenie społeczne całkowicie chybiony okazał się podniesiony przez ubezpieczonego zarzut przedawnienia składek. Kwestia objęcia ubezpieczeniem jest czym innym niż kwestia obowiązku opłacenia składki na ubezpieczenie. Samo ustalenie w decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podstaw wymiaru składek nie stanowi zaś podstawy do egzekucji składek w wypadku uprawomocnienia się takiej decyzji.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy działając na podstawie przepisu art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonego.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie II sentencji - na podstawie przepisów art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804).

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się ubezpieczony, który zaskarżając
je w całości, zarzucił:

błędne przyjęcie, że ubezpieczony faktycznie wykonywał dzielność gospodarczą
w okresie objętym wyliczeniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,

błędne ustalenie wpływu choroby ADHD rozpoznanej u K. S. na jego funkcjonowanie, w tym także w obrocie gospodarczym,

istotne uchybienia procesowe mające wpływ na wynik sprawy, a w szczególności naruszenie dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i w związku z tym dowolną ocenę zebranego materiału dowodowego, a w szczególności zeznań K. S. oraz świadków: O. P., E. S. i S. B..

Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący wniósł o:

zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie poprzez uchylenie zaskarżonej decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. Inspektoratu w Ś. z dnia 24.10.2019 r., nr (...)

zasądzenie od organu na rzecz ubezpieczonego kosztów postępowania sądowego
za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego,

ewentualnie, o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Szczecinie do ponownego rozpoznania.

Organ rentowy w odpowiedzi na apelację, wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie od ubezpieczonego na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie. W przekonaniu Sądu Apelacyjnego, okoliczności rozpoznawanej sprawy nakazywały przyjąć, że zarejestrowana w spornym okresie przez ubezpieczonego działalność gospodarcza była rzeczywiście prowadzona, jako działalność o charakterze ciągłym i zarobkowym. Ubezpieczony niewątpliwie podjął i prowadził działalność gospodarczą, aż do chwili jej zawieszenia, tj. do dnia 16 grudnia 2015 r. Ponadto ubezpieczony nie wykazał, by w spornym okresie posiadał inny tytuł do ubezpieczenia.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji odpowiada prawu. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybił przepisom prawa procesowego, dokonał trafnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy. Sąd Apelacyjny w całości podzielił zarówno ustalenia, jak i rozważania prawne Sądu Okręgowego przyjmując je za własne i rezygnując z ponownego ich przytaczania.

Jednocześnie, wobec obszernego rozwinięcia zarzutów apelacji, które w większości powtarzają twierdzenia apelującego, że ubezpieczony nie wykonywał w spornym okresie działalności gospodarczej oraz powtórzenia w uzasadnieniu środka zaskarżenia niemal całości zeznań świadków, już na wstępie trzeba podkreślić, że sąd drugiej instancji nie ma obowiązku odrębnego odniesienia się do wszystkich argumentów strony apelującej (vide: wyroki Sądu Najwyższego z 5 listopada 2015 r., V CSK 13/15 z 13 października 2017 r., I CSK 46/17, z 5 października 2018 r., I CSK 608/17 oraz postanowienia Sądu Najwyższego z 8 lutego 2018 r., II CSK 203/17 i z 12 kwietnia 2019 r., I CSK 368/18). Wystarczająca jest bowiem zbiorcza ocena zarzutów, jeśli z uzasadnienia orzeczenia wynika, że racje podniesione w apelacji zostały w całości rozważone przez sąd drugiej instancji (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 7 listopada 2019 r., I CSK 433/18).

Słusznie Sad Okręgowy, powołując się na brzmienie art. 33 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, wskazał, iż obowiązuje domniemanie, że dane wpisane do CEIDG są prawdziwe. Wpis zaś do ewidencji po pierwsze potwierdza fakt wykonywania działalności gospodarczej, jak również rodzi pewne konsekwencje prawne, jak na przykład podleganie ubezpieczeniom społecznym. Zatem prawidłowo Sąd pierwszej instancji zauważył, że przerwa, bądź ustanie prowadzenia działalności jest możliwe wyłącznie w przypadku dokonania jednoczesnego zgłoszenia w ZUS tego faktu, jak i faktycznego zaprzestania jej prowadzenia. W związku z powyższym, z perspektywy podlegania ubezpieczeniu, zasadniczą kwestią jest to czy w czasie zgłaszanego zaprzestania, bądź przerwy w rzeczywistości doszło do realnego zaprzestania wykonywania działalności.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, całokształt okoliczności tej sprawy nakazuje stwierdzić, że ubezpieczony K. S. faktycznie w spornym okresie, tj. od 7 listopada 2011 r. do 11 sierpnia 2013 r. oraz od 1 grudnia 2013 r. do 15 grudnia 2015 r., nie zaprzestał prowadzenia zarejestrowanej siebie działalności gospodarczej. Sekwencja zdarzeń, jak i dokumenty przesądzają, że działalność ta była rzeczywiście przez niego prowadzona i w związku z tym istniał obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne.

Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że w zgromadzonym materiale dowodowym brak jest jakichkolwiek dowodów mogących obalić prawidłowe ustalenia organu rentowego, stanowiące podstawę zaskarżonej decyzji. Należy zauważyć, że ubezpieczony w toku postępowania, zachowując aktywność procesową, próbował wykazać, iż nie wykonywał on w rzeczywistości w spornym okresie działalności gospodarczej. Jednakże całokształt ujawnionych w postępowaniu okoliczności faktycznych prowadzi do wniosku, iż K. S. w spornych okresach działalność tę prowadził i to z dużym zaangażowaniem. Wbrew twierdzeniom ubezpieczonego, jak słusznie zauważył Sąd Okręgowy, fakt, iż w spornych okresach nie wywiązywał się z ciążących na nim obowiązków publicznoprawnych, nie może stanowić podstawy do stwierdzenia, że działalność ta nie była przez niego wykonywana. Bez znaczenia zatem dla rozstrzygnięcia pozostaje, iż zaniechał on dokonania zgłoszenia, czy nie regulował podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne, nie zakładając przy tym rachunku bankowego na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej - w sytuacji gdy w sprawie ujawniono dowody jednoznacznie świadczące o rzeczywistym wykonywaniu przez K. S. działalności gospodarczej. Mowa tu przede wszystkim o piśmie z dnia 18 sierpnia 2012 r., w którym to odwołujący zwrócił się do Starostwa o rozłożenie na raty spłaty dotacji wraz z odsetkami, wyjaśniając, że prowadzona działalność gospodarcza pochłania większą część jego dochodów i nie pozwala na jednorazową spłatę zadłużenia i jednocześnie wskazał adres e-mail: mixposadzki@o2.pl jako adres poczty elektronicznej. Tak samo istotny okazał się, podnoszony przez Sąd pierwszej instancji, fakt wystąpienia przez ubezpieczonego do Urzędu Miejskiego w G. w 22 stycznia 2013 r. z wnioskiem CEIDG-1 o zmianę wpisu w CEIDG w celu rozszerzenia kodów wykonywanej działalności. Było to – jak jednoznacznie ustalono – związane z prowadzoną współpracą z ojcem, w ramach której wykonywana była różnorodna działalność (w tym również handlowa; sprowadzanie towarów z zagranicy, usługi budowlane i rozbiórkowe w Niemczech), odbywająca się w warunkach odpłatności. Nie bez znaczenia okazało się również zgłoszenie zawieszenia działalności gospodarczej w CEIDG oraz w Urzędzie Skarbowym w K., dokonane dnia 16 grudnia 2015 r. Wreszcie, znamienne okazały się także zeznania samego ubezpieczonego, z których to w sposób oczywisty wynika, że działalność ta była wykonywana. Zatem wobec istnienia dowodów jednoznacznie potwierdzających fakt rzeczywistego wykonywania przez K. S. działalności gospodarczej, również podnoszona przez ubezpieczonego okoliczność rozpoznania w 2021 r. u niego nadpobudliwości psychoruchowej nie mogła w żaden sposób stanowić wystarczającej podstawy do obalenia domniemania prowadzenia działalności gospodarczej, a co najwyżej – jak zasadnie skonstatował Sąd pierwszej instancji - do pewnego stopnia wyjaśniać może fakt niewykonywana ciążących na przedsiębiorcy obowiązków. Ubezpieczony reprezentowany w procesie przez profesjonalnego pełnomocnika nie wykazał, że istnienie nadpobudliwości psychoruchowej spowodował u ubezpieczonego taki stan, który uniemożliwiałby mu pokierowania własnymi sprawami lub stan wyłączający świadome i swobodne podejmowanie decyzji.

W treści apelacji ubezpieczony podkreślał, że ujawnione w CEIDG nowe wpisy
nie obejmowały żadnych czynności, które wykonywał w spornym czasie, natomiast wpisy te oznaczały jedynie zamiar prowadzenia działalności gospodarczej w bardzo szerokim zakresie.

Sąd Apelacyjny zauważa jednak, że powyższe twierdzenia, pozostające w oczywistej sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, nie były w stanie skutecznie podważyć domniemania prawdziwości danych ujawnionych w rejestrze, potwierdzających fakt wykonywania danej działalności. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje w sposób przekonujący, że ubezpieczony w spornym okresie świadczył różnego rodzaju usługi (jak sam wskazywał znał się na wielu rzeczach i wykonywanie różnorakich prac przychodziło mu bez większego trudu). Prowadzona przez niego działalność nie ograniczała się do jednego rodzaju usług. Jak wykazano w sprawie dzierżawił on również tartak w B. (uiszczając tytułem opłaty za dzierżawę kwotę 800 zł miesięcznie), w późniejszym okresie K. S. dzierżawił również działkę w N. (ponosząc z tego tytułu koszty w wysokości 1200 zł miesięcznie). Co szczególnie istotne, z zeznań samego ubezpieczonego należy wywieść wprost, że w analizowanym okresie w sposób aktywny prowadził działalność w zakresie różnorodnych usług, w tym również prac budowalno-remontowych, jak i usług przewozowych. Ubezpieczony, jak trafnie zauważył Sąd pierwszej instancji, na rozprawie w dniu 20 września 2022 r. wskazał wprost, że nigdy nie chciał ograniczać się do jednego rodzaju działalności i z tego też powodu zdecydował się na dzierżawę tartaku w B.. W tym stanie rzeczy brak jest jakichkolwiek wątpliwości co do tego, że w spornych okresach K. S. prowadził działalność gospodarczą, realizując przy tym jej zasadniczy cel zarobkowy, bowiem osiągane z niej zyski pozwalały mu nie tylko na utrzymanie się, lecz również na finansowanie współpracy z ojcem, czy comiesięczne ponoszenie kosztów z tytułu dzierżawy tartaku (800 zł miesięcznie) oraz działki (1200 zł miesięcznie. Powyższe okoliczności – wbrew sprzecznemu z logiką stanowisku forsowanemu przez ubezpieczonego – w sposób jednoznaczny świadczą o fakcie wykonywania przez niego z pełnym zaangażowaniem działalności gospodarczej w okresach: od 7 listopada 2011 r. do 11 sierpnia 2013 r. oraz od 1 grudnia 2013 r. do 15 grudnia 2015 r.

Również zdaniem Sądu Apelacyjnego na aprobatę zasługują ustalenia Sądu Okręgowego w granicach, w jakich stwierdził, że nie sposób uznać za wiarygodne zeznań ubezpieczonego oraz świadków: O. P., E. S., S. B. w zakresie, w jakim osoby te podnosiły, że odwołujący nie prowadził działalności w spornym okresie. Również w ocenie Sądu odwoławczego zeznania te należy uznać za niespójne oraz sprzeczne z ujawnionymi w sprawie dowodami dokumentarnymi, a mianowicie: wnioskiem o rozłożenie zadłużenia na raty, wnioskiem o zmianę wpisu w ewidencji działalności gospodarczej, jak i wnioskiem o wpis zawieszenia działalności z dniem 16 grudnia 2015 r. Jakkolwiek K. S. konsekwentnie podnosił, że od dnia 7 listopada 2011 r. nie wykonywał działalności gospodarczej, to jednak żadną miarą nie był w stanie wytłumaczyć dlaczego w piśmie z 18 sierpnia 2012 r. wskazał, że działalność gospodarczą realizuje. Tak samo nie potrafił wyjaśnić dlaczego w dniu 22 stycznia 2013 r. złożył wniosek o zmianę wpisu do ewidencji. Wbrew przeciwnie, jak już powyżej wskazano, z jego zeznań złożonych na rozprawie przed Sądem pierwszej instancji jednoznacznie wynikało, że w sposób aktywny prowadził różnorodną działalność gospodarczą, świadcząc w tym między innymi usługi budowalno-remontowe oraz przewozowe. Za niewiarygodne zatem również należało uznać zeznania ubezpieczonego oraz E. S., którzy próbując podważyć fakt wykonywania działalności w spornych okresach, wskazywali różne źródła utrzymania K. S. w tym okresie – świadek bowiem twierdziła, że utrzymywał się jedynie z prac dorywczych, a ubezpieczony podnosił, że był na utrzymaniu rodziców.

Mając powyższe na uwadze nie sposób podzielić zarzutów apelującego, odnoszących się do dokonanej przez Sąd Okręgowy oceny dowodów, a w szczególności zeznań samego ubezpieczonego oraz świadków. Zasadnie bowiem Sąd pierwszej instancji uznał te zeznania za niekonsekwentne oraz niewiarygodne. Słusznie zatem doszedł do przekonania Sąd Okręgowy, podobnie zresztą jak i organ rentowy, że gdyby ubezpieczony nie prowadził działalności, nie dokonałby w 2013 r. zmiany kodu działalności w ewidencji, a później nie zwieszałby działalności gospodarczej dopiero w 2015 r.

Całe spektrum okoliczności wskazuje na to, że w spornym okresie K. S. prowadził aktywnie działalność w zakresie różnorodnych usług, w tym budowalno-remontowych i przewozowych, natomiast fakt niewykonywania ciążących na nim z tego tytułu zobowiązań publicznoprawnych nie może stanowić podstawy do ustalenia, że działalność ta nie była wykonywana.

Oczywistym zatem jest, iż ubezpieczony zarejestrował działalność gospodarczą nie tylko w celu uzyskania dofinansowania na jej rozpoczęcia, ale również późniejszego jej prowadzenia. Mając zatem na uwadze ujawnione w sprawie okoliczności, stwierdzić należy, że celem ubezpieczonego był rozwój świadczonych usług oraz chęć uzyskania zysków.

W takim stanie sprawy, Sąd Apelacyjny nie zaakceptował żadnych zarzutów apelacji. Uznał, że ubezpieczony podjął i prowadził działalność gospodarczą, aż do jej zawieszenia, co nastąpiło dopiero z dniem 16 grudnia 2015 r. Ponadto nie wykazano, by ubezpieczony w spornym okresie posiadał inny tytuł do ubezpieczenia.

Odnosząc się do poszczególnych zarzutów procesowych, Sąd Apelacyjny podkreśla, że dla podważenia ustaleń Sądu pierwszej instancji, skarżący winien był wskazać, w jakich fragmentach argumentacja sądu była sprzeczna z zasadami logiki
lub doświadczenia życiowego względnie, które elementy materiału dowodowego zostały przez sąd pominięte. Ubezpieczony wskazał na pewne niejasności w sporządzonym przez Sąd pierwszej instancji uzasadnieniu w zakresie oceny poszczególnych dowodów. Jednakże całość zgromadzonego materiału dowodowego pozwoliła na poczynienie kategorycznych ustaleń i ocenę, że podnoszone zarzuty są wyrazem wyłącznie subiektywnej oceny ubezpieczonego wyselekcjonowanych dowodów. Uzasadnienie apelacji, prowadzi do refleksji, że skarżący każdą z okoliczności, wynikających z przeprowadzonego postępowania dowodowego, widzi niejako w sposób wyizolowany i w zupełnym oderwaniu od pozostałych okoliczności. W ocenie Sądu Apelacyjnego, twierdzenia apelującego nie pozwoliły na zmianę zaskarżonego wyroku i poprzedzającej go decyzji w sposób przez niego postulowany, bowiem całokształt okoliczności przekonująco i niewątpliwie wskazuje, że organ rentowy zasadnie objął ubezpieczonego obowiązkowymi ubezpieczeniami w okresach od 7 listopada 2011 r. do 11 sierpnia 2013 r. oraz od 1 grudnia 2013 r. do 15 grudnia 2015 r. i w konsekwencji prawidłowo ustalił podstawę wymiaru składek stosownie do treści art. 18 i 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczony nie wykazał natomiast żadnych racjonalnych powodów, dla przyjęcia odmiennego stanowiska.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego. O kosztach orzeczono zgodnie z wnioskiem organu rentowego
na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 2 i § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 j.t.).

Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk