Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lutego 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Urszula Iwanowska (spr.)
Protokolant:	St. sekr. sąd. Elżbieta Kamińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 lutego 2023 r. w Szczecinie

sprawy W. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o rekompensatę

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie

z dnia 4 stycznia 2022 r., sygn. akt IV U 677/21

oddala apelację.

Urszula Iwanowska

III A Ua 91/22

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K., decyzją z dnia 17 sierpnia 2021 r., znak: ENP/(...) odmówił W. R. prawa do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych wskazując, że wnioskodawca do dnia 31 grudnia 2008 r. udowodnił jedynie 7 lat i 23 dni okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, zamiast 15-letniego. Organ emerytalny nie uwzględnił do wymiaru pracy w szczególnych warunkach następujących okresów zatrudnienia:

- od 8 lipca 1985 r. do 15 czerwca 1986 r., gdyż w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 28 lutego 2007 r. pracodawca nie wskazał rodzaju pracy ściśle według wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. oraz nie podał stanowiska pracy zgodnie z wykazem, działem, pozycją i punktem zarządzenia resortowego;

- od 15 czerwca 1998 r. do 30 czerwca 2004 r. (stanowisko blacharz-spawacz) oraz od 1 lipca 2004 r. do 31 grudnia 2008 r. (stanowisko ślusarz-spawacz), ponieważ wymienione stanowiska pracy nie odpowiadają ściśle stanowiskom pracy wymienionym w Zarządzeniu Ministra Obrony Narodowej, tj. wykaz A, dział XIV, poz. 12 pkt 1 i 2, na jakie powołał się zakład pracy. We wskazanym miejscu wymienione zostały prace wykonywane na stanowiskach: spawacz elektryczny oraz spawacz gazowy.

Odwołując się od powyższej decyzji W. R. wskazał, że nie zgadza się z ustaleniami organu emerytalnego odnośnie nieuwzględnienia okresów pracy w szczególnych warunkach od 15 czerwca 1998 r. do 30 czerwca 2004 r. oraz od 1 lipca 2004 r. do 31 grudnia 2008 r., ponieważ w tych okresach pracował on stale i w pełnym wymiarze czasu na stanowisku spawacza elektrycznego i gazowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podtrzymując argumentację przywołaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 4 stycznia 2022 r. Sąd Okręgowy w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję przyznając odwołującemu W. R. prawo do rekompensaty od dnia 1 maja 2021 r.

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

W. R. urodził się dnia (...) Wiek 65 lat ukończył w dniu (...)

W okresie od 25 października 1983 r. do 14 kwietnia 1984 r. odwołujący odbył podstawowy kurs spawania elektrycznego, a następnie - od 25 października 1984 r. do 27 kwietnia 1985 r. - podstawowy kurs spawania gazowego, uzyskując książeczkę spawacza.

W dniu 15 czerwca 1998 r. odwołujący podjął zatrudnienie w Jednostce Wojskowej nr (...)w W., na stanowisku blacharza-spawacza na okres próbny 3 miesięcy. Następnie, stosunek pracy był przedłużany. W tymże dniu otrzymał zaświadczenie, z którego wynikało, że został zatrudniony na stanowisku spawacza.

W umowie o pracę z dnia 14 września 1998 r. wskazano, że Jednostka Wojskowa nr (...)w W. zatrudnia W. R. na czas nieokreślony na stanowisku „blacharza-spawacza” w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 670 zł (kat. 10) + premia do 3% + dodatek za szczególne właściwości pracy 0,08 zł + dodatek za wysługę lat 18%.

W dniu 17 października 1998 r. zawarto kolejne porozumienie zmieniające warunki umowy. Zgodnie z sygnowanym przez odwołującego zakresem obowiązków z dnia 1 grudnia 1998 r., do obowiązków na stanowisku ślusarza-spawacza należało:

1.  Przyjmowanie sprzętu mechanicznego do remontu zgodnie z kartą usług otrzymaną od kierownika działu technicznego;

2.  Terminowe, zgodnie z dokumentacją techniczną wykonywanie zleconych robót spawalniczo-ślusarskich;

3.  Sprawdzanie stanu technicznego sprzętu przyjmowanego do remontu;

4.  Oszczędne i zgodne z procesem technologicznym zużycie części zamiennych i środków konserwacji;

5.  Wydawanie sprzętu po naprawie z dokonaniem wpisu do książki wydawania sprzętu;

6.  Rozliczanie kart pracy i kart materiałowych;

7.  Prawidłowa eksploatacja narzędzi i urządzeń przynależnych do stanowiska pracy;

8.  Przestrzeganie czasookresów legalizacji urządzeń poddozorowych;

9.  Podwyższanie swoich kwalifikacji zawodowych poprzez uczestniczenie w kursach specjalistycznych kierowanych przez zakład pracy;

10.  Przestrzeganie zasad i przepisów bhp i ppoż.;

11.  Utrzymywanie czystości na stanowisku pracy;

12.  Przestrzeganie zasad ochrony tajemnicy wojskowej w zakresie wykonywanej pracy;

13.  Wykonywanie innych poleceń wydawanych przez kierownika działu technicznego w zakresie naprawianego sprzętu.

W dniu 28 listopada 2001 r. odwołujący sygnował analogiczny co do treści zakres obowiązków, z tymi jedynie różnicami, że wskazano, iż dotyczy on stanowiska „mechanika-spawacza”, zaś pkt. 2 dotyczył zleconych robót „mechaniczno-spawalniczych”.

W dniu 31 grudnia 2001 r. u następczyni prawnej Jednostki Wojskowej nr (...)w W., tj. w Jednostce Wojskowej nr (...), zawarto z W. R. umowę o pracę na czas nieokreślony na stanowisku blacharza-spawacza w pełnym wymiarze czasu pracy.

W dniu 14 czerwca 2002 r. przeszedł instruktaż stanowiskowy na stanowisku ślusarza-spawacza. Odwołujący został przez pracodawcę poinformowany o ryzyku zawodowym związanym z pracą na stanowisku spawacza, wynikającym z następujących zagrożeń: pyłu, stanu wentylacji oraz promieniowania (k. 67 akt osobowych – brak daty dokumentu).

Z dniem 17 czerwca 2004 r. zawarto z ubezpieczonym porozumienie zmieniające do powyższej umowy o pracę wskazując, że od dnia 1 lipca 2004 r., powierza mu się stanowisko ślusarza-spawacza, zaznaczając, iż pozostałe warunki umowy o pracę nie uległy zmianie.

Następnie 9 czerwca 2005 r. odwołujący sygnował zakres obowiązków na stanowisku ślusarza-spawacza o treści identycznej jak powyższy zakres obowiązków z dnia 1 grudnia 1998 r.

Od 1 lipca 2007 r. zatrudniono odwołującego u następcy prawnego Jednostki Wojskowej nr (...) w W., tj. w (...) Batalionie Łączności - Jednostce Wojskowej nr (...) w W., na stanowisku spawacza.

Wnioskiem z dnia 7 sierpnia 2007 r. zwrócono się do dowódcy Jednostki Wojskowej nr (...) w W. o zmianę zakresu obowiązków W. R., zatrudnionego na stanowisku ślusarza, poprzez dodanie do zakresu czynności obowiązków spawalniczych. Wskazano, że jest on jedyną osobą posiadającą uprawienia spawalnicze, a poprzednio w Jednostce Wojskowej nr (...) wykonywał on takie prace i ma w tym zakresie duże doświadczenie. Podkreślono, że prace spawalnicze stanowią podstawę prac ślusarsko-montażowych.

W dniu 20 września 2007 r. odwołujący otrzymał zakres obowiązków na stanowisku ślusarza-spawacza, będący co do zasady identyczny w treści, co powyższy zakres obowiązków z dnia 1 grudnia 1998 r., z tym jedynie, że w pkt. 5 dodano obowiązki:

- wykonywania prac spawalniczych zgodnie z posiadanymi uprawnieniami na spawanie elektryczne i gazowe, tj.:

- obsługiwanie i konserwacja narzędzi, maszyn i urządzeń wykorzystywanych podczas spawania łukiem elektrycznym, oraz gazowego,

- przestrzeganie technologii procesów doboru parametrów spawania w zależności od rodzaju materiałów,

- przygotowanie powierzchni do spawania przez czyszczenie i ukosowanie krawędzi, spawanie łukiem elektrycznym lub palnikiem gazowym,

- sprawdzanie jakości wykonanych prac spawalniczych na podstawie wyglądu zewnętrznego oraz na podstawie pomiarów za pomocą przyrządów i narzędzi do kontroli złącz spawanych,

- stosowanie odpowiednich metod spawania łukowego jak: elektrodą otuloną, w osłonie gazów ochronnych, łukiem krytym i łukiem węglowym,

- wykonywanie operacji przecinania metali z wykorzystaniem łuku elektrycznego, lub palnika gazowego.

W dniu 1 lipca 2008 r. odwołujący sygnował zakres obowiązków na stanowisku ślusarza-spawacza, identyczny w treści jak powyższy zakres obowiązków z dnia 20 września 2007 r.

W Jednostce Wojskowej nr (...) w W. odwołujący był zatrudniony do dnia 12 listopada 2009 r.

Przez cały okres zatrudnienia w jednostkach wojskowych, tj. od 15 czerwca 1998 r. (w Jednostce Wojskowej nr 2016 w W.) do 12 listopada 2009 r. (w Jednostce Wojskowej nr (...) w W.), odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał wyłącznie prace spawalnicze. W ramach tych jednostek wojskowych w warsztacie było jedno stanowisko pracy spawacza z urządzeniami przeznaczonymi do spawania elektrycznego i gazowego. Nie zatrudniano tam nigdy żadnej innej osoby na stanowisku spawacza.

W jednostce nie było odrębnych stanowisk blacharskich i ślusarskich. Urządzenia mechaniczne typu szlifierka, wiertarka stacjonarna, zwężarka, były ustawione na terenie jednostki w Parkowej Stacji Obsługi Samochodów, gdzie prace z ich użyciem wykonywali kierowcy poszczególnych pojazdów wraz z mechanikami. W celu zespawania danego elementu należało go zdemontować, przygotować np. poprzez wyprostowanie pogiętej blachy, a dopiero następnie trafiał on na stanowisko spawalnicze, gdzie zajmował się nim odwołujący. Gdy danego elementu nie dało się zdemontować, kierowcy przyjeżdżali na stanowisko odwołującego, by mógł on dokonać spawania na miejscu.

Stanowisko pracy odwołującego przez cały okres znajdowało się w tym samym budynku warsztatowym, w pomieszczeniu dzielonym z kuźnią, przedzielonym stołem warsztatowym i parawanami. Na stanowisku tym znajdowały się: spawarka elektryczna wirowa, mała spawarka elektryczna oraz migomat do elektrycznego spawania punktowego, spawarka gazowa acetylenowa, a także urządzenie do spawania aluminium. Przez większość okresu zatrudnienia stanowisko to nie było wyposażone w wyciąg wentylacyjny odprowadzający za pomocą wentylatora szkodliwe gazy oraz będący produktem ubocznym spawania pył kwarcowy. Znajdował się tam wyłącznie ciąg wentylacji grawitacyjnej, który powodował wznoszenie się gazów i pyłów, wystawiając odwołującego na dodatkową ekspozycję na inhalowanie tych szkodliwych czynników. Dopiero po wdrożeniu nowych norm bhp i dokonanej kontroli stwierdzono, że konieczne jest zainstalowanie wyciągu wiatrakowego, przy którego instalacji brał udział odwołujący.

W ramach obowiązków odwołujący spawał części do pojazdów jak zderzaki, haki holownicze, elementy silników, metalowe elementy różnego rodzaju konstrukcji - namiotów, trybun, użytkowanych na poligonach.

Na zlecenie J. K., który od 1975 roku do 2014 roku sprawował w jednostce nadzór nad urządzeniami i instalacjami elektrycznymi oraz grzewczymi odwołujący spawał: osłony wentylatorów, napinacze pasków klinowych, prądnice, które stanowiły części alternatorów, prądnice, uchwyty mocujące obudów chłodnic, wymienniki ciepła oraz elementy elastyczne gazowych układów wydechowych i rozpylaczy paliwa do silników nagrzewnic.

Na zlecenie J. B., zatrudnionego w jednostce jako elektromechanik w zamkniętym dziale akumulatorowym w okresie od 1996 roku do 2009 roku, odwołujący spawał wytoczone wcześniej przez tokarza na dziale mechanicznym elementy form do naprawy słupków akumulatorów.

Na zlecenie J. F., zatrudnionego w jednostce od lat 80-tych do 2018 roku jako tapicer, odwołujący dokonywał spawania metalowych stelaży siedzeń, plandek, itp.

Ponadto w razie potrzeby odwołujący udawał się do różnych obiektów na terenie jednostki, by spawać różne uszkodzone elementy konstrukcji stalowych: bramy, ogrodzenia, kratownice, elementy infrastruktury poligonowej, itp.

Odwołujący nie wykonywał prac blacharskich ani ślusarskich, a wyłącznie prace spawalnicze. Wszelkie prace przygotowawcze do spawania wykonywali żołnierze. Wśród nich byli ślusarze, którzy zajmowali się przygotowywaniem elementów do spawania poprzez ich właściwe oczyszczenie, następnie po wykonaniu przez odwołującego spawów czyścili je usuwając nadmiarowy materiał, przygotowując je do malowania. Nadto okresowo w jednostce było zatrudnionych dwóch ślusarzy.

Poszczególni dowódcy i kierownicy jednostek ustalali z odwołującym terminy wykonywania przezeń zleconych prac spawarskich w taki sposób, by zlecenia nie przychodziły w tych samych godzinach. Zdarzało się, że odwołujący musiał odstępować od prac zleconych i udawać się w inne miejsca by wykonać prace spawalnicze o charakterze pilnym.

W imieniu Jednostki Wojskowej nr (...) wystawiono odwołującemu świadectwo pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazano, że W. R. od 15 czerwca 1998 r. do 31 grudnia 2001 r., stale i w pełnym wymiarze pracy, wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, na stanowisku blacharz-spawacz, wymienionym w dziale XIV, pod poz. 12, pkt 1 i 2, wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Obrony Narodowej nr 48/MON z dnia 12 września 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych resortu obrony narodowej.

Podobnie Jednostka Wojskowa nr (...) wydała odwołującemu świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, w którym stwierdzono, że od 1 stycznia 2002 r. do 30 czerwca 2007 r. stale i w pełnym wymiarze pracy wykonywał on prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym na stanowisku blacharz-spawacz, wymienionym w dziale XIV, pod poz. 12, pkt 1 i 2 wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Obrony Narodowej nr 48/MON z dnia 12 września 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych resortu obrony narodowej.

Natomiast Jednostka Wojskowa nr (...) w dniu 4 stycznia 2010 r. wystawiła odwołującemu świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym wskazano, że odwołujący był zatrudniony w następujących okresach pracy na poniższych stanowiskach:

- od 15 czerwca 1998 r. do 31 grudnia 2001 r. – Jednostka Wojskowa nr (...) blacharz spawacz,

- od 1 stycznia 2002 r. do 30 czerwca 2004 r. – Jednostka Wojskowa nr (...) – blacharz spawacz,

- od 1 lipca 2004 r. do 30 czerwca 2007 r. – Jednostka Wojskowa nr (...) – ślusarz spawacz,

- od 1 lipca 2007 r. do 12 listopada 2009 r. Jednostka Wojskowa nr (...) – ślusarz spawacz.

Aktualnie W. R. cierpi z powodu dusznicy piersiowej. Przeszedł dwa zawały. Wystąpienie tych schorzeń przypisuje warunkom, w jakim wykonywał prace spawalnicze, tj. panującym na stanowisku zapyleniu i zadymieniu.

W dniu 3 lipca 2020 r. odwołujący wniósł o przyznanie mu emerytury wraz z rekompensatą za pracę w szczególnych warunkach. Decyzją z dnia 27 lipca 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. przyznał ubezpieczonemu emeryturę od 27 lipca 2020 r., tj. od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego. Odmówił mu przyznania prawa do rekompensaty wskazując, że udowodnił jedynie 7 lat i 23 dni okresu pracy w szczególnych warunkach.

W dniu 14 maja 2021 r. W. R. złożył kolejny wniosek o przyznanie mu prawa do rekompensaty za pracę w szczególnych warunkach.

W następstwie tego wniosku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję z dnia 17 sierpnia 2021 r.

Po ustaleniu powyższego stanu faktycznego oraz na podstawie przepisów prawa niżej powołanych Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Powyższy stan faktyczny sąd pierwszej instancji ustalił na podstawie złożonych w sprawie dokumentów, których wiarygodność nie była kwestionowana, wyjąwszy miarodajność przedstawionych przez odwołującego świadectw pracy w szczególnych warunkach. Ponadto oparto go o uznane za wiarygodne i niekwestionowane zeznania świadków oraz zeznania samego odwołującego.

Następnie Sąd Okręgowy wskazał, że przedmiotem sporu pomiędzy stronami było ustalenie, czy W. R. pozostawał w kręgu osób uprawnionych do otrzymania rekompensaty z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach, w szczególności, czy podejmowana przez niego praca miała charakter zatrudnienia w tym reżimie, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez wymagany okres piętnastu lat. W imieniu organu uznano bowiem jedynie okres 7 lat i 23 dni, niedotyczący zatrudnienia w jednostkach wojskowych w W..

Następnie Sąd Okręgowy wyjaśnił, że przedmiotowy rodzaj świadczenia został wprowadzony do porządku prawnego na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t. j. Dz. U z 2018 r., poz. 1924; powoływana dalej jako: ustawa). Stosownie do treści art. 21 ust. 1 tej ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach pomostowych (1 stycznia 2009 r.) miał okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat, przy czym w myśl ustępu 2 tegoż artykułu, rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W świetle zaś regulacji art. 2 ust. 5 ustawy, rekompensata jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Jednocześnie sąd meriti miał na uwadze, że w niniejszej sprawie odwołującemu nie przysługiwało prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych z tego powodu, iż - jak wynika z akt kapitałowych - na dzień 1 stycznia 1999 r. nie legitymował się on dostatecznym stażem pracy co najmniej 25 lat. W sprawie nie mogło być zatem mowy o nabyciu uprawnienia do wcześniejszej emerytury in abstracto we wskazanej dacie, co mogłoby stanowić przeszkodę do przyznania niniejszym rekompensaty.

Podobnie, odwołujący nie mógł starać się o przyznanie innego ze świadczeń emerytalnych w wieku obniżonym, tj. emerytury pomostowej, ponieważ prace polegające na spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym, nie są już wymienione w Załącznikach nr 1 i 2 do ustawy, a zatem nie są obecnie uznawane za prace w szczególnych warunkach. Można było zatem stwierdzić, że odwołujący pozostawał w kręgu osób uprawnionych do ubiegania się o rekompensatę, gdyż na skutek działań ustawodawcy utracił prawo do otrzymania wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych, a prawo do emerytury pomostowej jak już wskazano wyżej nie mogłoby zostać dla niego ustalone, gdyż nie wykonywał prac wymienionych w nowym wykazie prac w warunkach szczególnych zamieszczonym w cytowanej ustawie.

Dalej sąd pierwszej instancji wskazał, że w toku niniejszego postępowania W. R. domagał się przyznania prawa do rekompensaty wskazując, iż w jego ocenie, w spornych, nieuznanych przez ZUS okresach zatrudnienia w (...) jednostkach wojskowych - stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał pracę wymienioną w dziale XIV, pod poz. 12, Wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze., tj. prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym. Prace te odpowiadały określonym w dziale XIV, pod poz. 12, w pkt. 1 i 2 wykazu A stanowiącego załącznik do aktu prawa resortowego - zarządzenia Ministra Obrony Narodowej nr 48/MON z dnia 12 września 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych resortu obrony narodowej.

Nadto Sąd Okręgowy miał na uwadze, że choć zasadniczo okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza na podstawie posiadanej dokumentacji zakład pracy w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, to jednak zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń możliwe jest wykazywanie okoliczności, od których zależy nabycie przedmiotowych uprawnień wszelkimi środkami dowodowymi (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 6 września 1995 r., II URN 23/9, LEX nr 23554 i z dnia 2 lutego 1996 r., II URN 3/95, LEX nr 24774).

Natomiast na podstawie zgromadzonych dowodów, a w szczególności akt osobowych W. R., zeznań świadków oraz zeznań odwołującego, sąd meriti doszedł do przekonania, że postulowany w imieniu odwołującego okres zatrudnienia w (...) jednostkach wojskowych winien był zostać uwzględniony do jego stażu pracy w szczególnych warunkach. Sąd uznał w tym zakresie za wiarygodne, jako spójne i konsekwentne oraz korespondujące ze sobą nawzajem, zeznania świadków: M. C. W. K., J. K., J. B., J. F. oraz zeznania samego odwołującego. Wynika z nich jednoznacznie, że W. R., będąc zatrudnionym w jednostce wojskowej w W., której na skutek zmian administracyjnych nadawano kolejno różne numery, przez cały sporny okres zatrudnienia, tj. od 15 czerwca 1998 r. do 31 grudnia 2008 r., nieprzerwanie i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał jedynie prace przy spawaniu elektrycznym i gazowym, na stanowisku i w warunkach opisanych szczegółowo w ustaleniach stanu faktycznego niniejszego uzasadnienia. Poszczególni świadkowie wskazali w sposób wiarygodny, jakiego rodzaju prace zlecali odwołującemu oraz przy wykonaniu jakich prac mogli go obserwować. Zaprzeczyli, by odwołujący wykonywał kiedykolwiek inne prace niż spawalnicze.

Sąd Okręgowy zauważył, że wprawdzie w dokumentacji osobowej znajdują się dokumenty w postaci umów o pracę i rozkazów dowódców z których wynika, iż odwołujący był szeregowany w ramach stanowisk blacharza-spawacza i ślusarza-spawacza, jednakże co potwierdziły wskazane wyżej osobowe źródła dowodowe, wskazane angaże miały charakter wyłącznie formalny, natomiast w praktyce odwołujący wykonywał stale wyłącznie prace spawalnicze, natomiast prace pomocnicze blacharskie czy ślusarskie wykonywali przydzielani mu do pomocy żołnierze lub kierowcy, którzy musieli przygotować wszelkie elementy dostarczane odwołującemu do spawania. Zarówno sam odwołujący, jak i świadkowie podkreślali, iż z uwagi na ilość pracy przy spawaniu, a zarazem fakt, że to jedynie W. R. w całej dużej jednostce wojskowej o złożonej strukturze administracyjnej, wykonywał prace spawalnicze, nie było możliwości by nadążył on z wykonywaniem jakichkolwiek innych zadań.

Nadto sąd pierwszej instancji zaznaczył, że w dokumentacji osobowej odwołującego panował swoisty chaos nomenklaturowy, jeśli chodzi o przypisywane mu stanowiska, bowiem w różnych dokumentach pochodzących z tych samych okresów zatrudnienia jego stanowiska są określane w różny sposób. I tak: pomimo wskazania w pierwotnej umowie o pracę zawartej w dniu 15 czerwca 1998 r. na stanowisku „blacharz-spawacz”, jeszcze tego samego dnia wręczono mu oświadczenie, z którego wynika, że został przyjęty na stanowisko „spawacza”, zaś w dniu 1 grudnia tegoż roku przedstawiono mu do podpisu zakres obowiązków na stanowisku „ślusarz-spawacz” (k. 36 i 42 akt osobowych – numeracja w prawym dolnym rogu). W dniu 28 listopada 2001 r. wręczono mu zaś zakres obowiązków na stanowisku „mechanika-spawacza”, prawie identyczny co do treści jak poprzednie (k. 60 akt osobowych). W dniu 14 czerwca 2002 r. przeszedł z kolei instruktaż stanowiskowy na stanowisku „ślusarz-spawacz” (k. 63), a następnie objęła go informacja o ryzyku na stanowisku „spawacza” (k. 67). Zawarte w dniu 1 lipca 2004 r. porozumienie zmieniające umowę o pracę ponownie dotyczyło stanowiska „ślusarz-spawacz”, w dniu 9 czerwca 2005 r. wręczono zakres obowiązków „ślusarza spawacza” (k. 80), zaś w rozkazie dziennym z dnia 29 czerwca 2007 r. wskazano wyłącznie stanowisko „ślusarz” (k. 93). Zaś 20 września 2007 r. wręczono zakres obowiązków na stanowisku „ślusarz-spawacz”, podobnie jak w zakresie obowiązków z dnia 1 lipca 2008 r.

Jednocześnie sąd meriti przyjął i podzielił tezę świadka M. C. (1), pełniącego w jednostce jako zastępca dowódcy brygady funkcję szefa logistyki, że przedmiotowego rodzaju „łączone” etaty funkcjonowały w wykazie etatów, zgodnie z którym odwołujący musiał być szeregowany, co jednak nie przystawało do rzeczywistości jeśli chodzi o zadania faktycznie przezeń wykonywane, które sprowadzały się tylko do prac spawalniczych. Płynie z tego wniosek, że to wyłącznie nazwy stanowisk przypisywane odwołującemu miały szerszy charakter, zapewne z uwagi na unifikację nazewnictwa cywilnych etatów w jednostkach wojskowych. Przy czym za istotne Sąd ten uznał, że wzmiankowane wyżej, znajdujące się w aktach osobowych, przedstawiane odwołującemu w kolejnych okresach i sygnowane przez niego zakresy obowiązków, choć dotyczą pozornie różnych stanowisk, mają w zasadzie tożsamą treść, stworzoną ewidentnie w oparciu o tożsame szablony, z niewielkimi jedynie różnicami, choć szczegółowy zakres prac spawalniczych został określony dopiero w zakresie obowiązków z dnia 20 września 2007 r. O tym, że odwołujący wykonywał wyłącznie prace spawalnicze świadczy przy tym dodatkowo treść poprzedzającego wręczenie tegoż zakresu obowiązków wniosku z dnia 7 sierpnia 2007 r., w którym wskazano, że odwołujący był wówczas w jednostce wojskowej jedyną osobą posiadającą uprawienia spawalnicze, a poprzednio wykonywał takie prace, w związku z czym miał w tym zakresie duże doświadczenie.

Dodatkowo Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że już w pierwszej umowie o pracę zawartej z jednostką wojskową w dniu 14 września 1998 r. przewidziano, że odwołujący miał otrzymywać dodatek do wynagrodzenia za pracę w warunkach szczególnych. Zważywszy, że prace blacharzy i ślusarzy nie były uznane za szczególnie szkodliwe, Sąd przyjął, że gdyby w praktyce nie miał wykonywać wyłącznie prac spawalniczych, taki dodatek zapewne nie byłby mu przyznany.

Podsumowując powyższe sąd pierwszej instancji uznał, że odwołujący w okresie od 15 czerwca 1998 r. do 31 grudnia 2008 r., jak i później, w praktyce stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał pracę wymienioną w dziale XIV, pod poz. 12, Wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze., tj. prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym, odpowiadające określonym w dziale XIV, pod poz. 12, w pkt. 1 i 2 wykazu A stanowiącego załącznik do zarządzenia resortowego Ministra Obrony Narodowej nr 48/MON z dnia 12 września 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych resortu obrony narodowej (prace przy spawaniu elektrycznym i gazowym). Okoliczność tę potwierdzają także wydane mu świadectwa pracy w warunkach szczególnych, które – choć podają nazwy stanowisk zgodnie ze wzmiankowaną wyżej „łączoną” nomenklaturą używaną w etatyzacji wojskowej, jako rodzaj prac podają już konkretnie prace przy spawaniu i cięciu elektrycznym i gazowym.

Powyższe skutkowało uznaniem całego zakwestionowanego przez ZUS spornego okresu zatrudnienia od 15 czerwca 1998 r. do 30 czerwca 2004 r. oraz od 1 lipca 2004 r. do 31 grudnia 2008 r. za pracę w szczególnych warunkach. Okres ten wynoszący 10 lat, 6 miesięcy i 16 dni, pozwalał z naddatkiem na uzupełnienie uznanego przez ZUS pozostałego i odrębnego stażu pracy w warunkach szczególnych wynoszącego 7 lat i 23 dni, sprawiając, że na koniec 2008 r. odwołujący legitymował się wystarczającym, znacznie przekraczającym piętnastoletni, stażem pracy w szczególnych warunkach, uprawniającym do otrzymania prawa do rekompensaty.

W tych okolicznościach sąd meriti uznał, że odwołującemu nie był potrzebny kolejny sporny okres zatrudnienia od 8 lipca 1985 r. do 15 czerwca 1986 r. w Nadleśnictwie W.. Z uzyskanej od z tego zakładu pracy dokumentacji pracowniczej wynikało przy tym, że przedstawiciel pracodawcy wskazał, iż zgromadzona dokumentacja nie pozwalała potwierdzić, że odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych (vide: oświadczenie pracodawcy z dnia 3 listopada 2015 r. w aktach osobowych).

Kierując się powyższymi ustaleniami sąd pierwszej instancji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych, poczynając od dnia 1 maja 2021 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym odwołujący złożył wniosek o rekompensatę, który prowadził do wydania zaskarżonej decyzji.

Z powyższym wyrokiem Sądu Okręgowego w Koszalinie w całości nie zgodził się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który w wywiedzionej apelacji zarzucił mu:

1)  naruszenie prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie istotnych ustaleń sprzecznych z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji przyjęcie błędnej oceny charakteru pracy ubezpieczonego poprzez uznanie, iż ubezpieczony będąc zatrudnionym w Jednostce Wojskowej nr (...)w W. od dnia 15 czerwca 1998 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. na stanowiskach „blacharz-spawacz” oraz „ślusarz-spawacz” wykonywał pracę w szczególnych warunkach podczas, gdy dokonanie ustaleń zgodnych ze zgromadzonym materiałem dowodowym prowadzi do wniosku, że ubezpieczony nie spełnia warunków do przyznania rekompensaty, ponieważ wykonywana przez niego praca nie była pracą w szczególnych warunkach;

2)  naruszenie prawa materialnego tj.:

- art. 21 ust. 1 ustawy poprzez błędną wykładnię i uznanie, że ubezpieczony legitymuje się na dzień 1 stycznia 2009 r. stażem pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze wynoszącym co najmniej 15 lat, w następstwie czego spełnia warunki niezbędne do przyznania dodatku do kapitału początkowego w postaci rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych,

- § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43; powoływane dalej jako: rozporządzenie) poprzez niewłaściwe zastosowanie prowadzące do uznania, że czynności spawalnicze mające charakter pracy w warunkach szczególnych, które były wykonywane przez ubezpieczonego na zajmowanych przez niego stanowiskach stanowiły jego jedyne obowiązki, a co za tym idzie niewłaściwe przyjęcie, że prace spawacza były wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danych stanowiskach, co pozwala na przyjęcie, iż była to praca wykonywana w szczególnych warunkach o cechach stałości i pełnowymiarowości,

- § 4 ust. 1 rozporządzenia oraz § 1 zarządzenia Ministra Obrony Narodowej nr 48 z dnia 12 września 1983 r. poprzez niewłaściwe zastosowanie i błędne przyjęcie, że prace wykonywane przez ubezpieczonego na stanowiskach „blacharz-spawacz” oraz „ślusarz-spawacz” są pracami tożsamymi pod względem charakteru z pracami wymienionymi w wykazie A, dziale XIV pod poz. 12 ww. tj. „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym”, a także że zajmowane stanowiska pracy są równoznaczne pod względem wykonywanych obowiązków ze stanowiskami wymienionymi w wykazie A, dziale XIV pod poz. 12 w pkt. 1 i 2 niniejszego zarządzenia resortowego czyli „spawacza elektrycznego” oraz „spawacza gazowego”.

Wskazując na przytoczone zarzuty apelujący wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania ubezpieczonego.

W uzasadnieniu skarżący między innymi podniósł, że materiał dowodowy pozyskany przez sąd w postaci akt osobowych W. R. pochodzących z jednostki wojskowej potwierdza, iż ubezpieczony w spornych okresach, których uwzględnienie warunkuje uzyskanie prawa do rekompensaty nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Apelujący podkreślił, że ubezpieczony rozpoczął sporne zatrudnienie na stanowisku blacharza-spawacza podpisując umowę na okres próbny. Pierwszy zakres obowiązków, z którego wynika rodzaj sprawowanych przez ubezpieczonego obowiązków został podpisany w dniu 1 grudnia 1998 r. i wynika z niego, że zajmował się on przyjmowaniem sprzętu mechanicznego do remontu, sprawdzaniem stanu technicznego sprzętu przyjmowanego do remontu (co wskazuje na udział ubezpieczonego w całościowych pracach remontowych, nie tylko na etapie wymagającym spawania), wykonywaniem zleconych robót spawalniczo-ślusarskich czy wykonywaniem innych poleceń wydawanych przez kierownika działu technicznego w zakresie naprawianego sprzętu. Kolejne podpisywane przez ubezpieczonego zakresy obowiązków były analogiczne co do treści a różnice dotyczyły nazwy stanowiska lub charakteru zlecanych prac (mechanik-spawacz, prace mechaniczno-spawalnicze, blacharz-spawacz). Dopiero od 1 lipca 2007 r. ubezpieczony zgodnie z dokumentacją pracowniczą zajął stanowisko „spawacza”, a we wniosku z dnia 7 sierpnia 2007 r. zwrócono się do dowódcy jednostki wojskowej o zmianę zakresu obowiązków W. R. zatrudnionego na stanowisku ślusarza poprzez dodanie do nich czynności spawalniczych. W dniu 20 września 2007 r. odwołujący otrzymał zakres obowiązków, z którego jasno wynikało powierzenie mu prac spawalniczych, jednak uwzględnienie do stażu pracy w warunkach szczególnych samego okresu od 1 lipca 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. nie byłoby wystarczające, aby ubezpieczony zadośćuczynił wymogowi 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Zdaniem skarżącego okoliczności ustalone przez sąd pierwszej instancji, że ubezpieczony ukończył kurs spawania elektrycznego oraz spawania gazowego, w dniu podpisania umowy o pracę otrzymał zaświadczenie o zatrudnieniu na stanowisku spawacza, natomiast przechodząc instruktaż stanowiskowy w dniu 14 czerwca 2002 r. odwołujący został poinformowany o ryzyku zawodowym związanym z pracą na stanowisku spawacza, nie przesądzają o tym, iż ubezpieczony wykonywał wyłącznie czynności spawania i że prace te miały cechy stałości i pełnowymiarowości co jest warunkiem koniecznym, aby uznać je za prace wykonywane w warunkach szczególnych. Według organu rentowego, w kontekście całości zgromadzonej dokumentacji pracowniczej można jedynie stwierdzić, że poza innymi pracami z całą pewnością ubezpieczony wykonywał również prace spawacza, natomiast w odniesieniu do przedłożonych angaży oraz zakresów obowiązków, brak jest podstaw do stwierdzenia, iż były to jedyne obowiązki ubezpieczonego. Nawet jeśli miały one charakter przeważający, nie można jednoznacznie stwierdzić, że praca spawacza była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia. Nie można więc uznać, że ubezpieczony w ramach łączonych stanowisk pracy czyli „blacharz-spawacz”, „ślusarz-spawacz” wykonywał tylko czynności spawalnicze, czyli prace w warunkach szczególnych. Na potwierdzenie tego stanowiska apelując przywołał orzeczenia sądów powszechnych i Sądu Najwyższego.

Następnie skarżący podniósł, że Sąd dokonał ustaleń przede wszystkim w oparciu o zebrany w toku postępowania osobowy materiał dowodowy. Świadkowie wskazani przez ubezpieczonego zgodnie zeznali, że pracował on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonując prace spawacza i jak wynika z ich wiedzy W. R. zajmował się jedynie spawaniem oraz nie powierzano mu żadnych innych obowiązków. Każdy ze świadków był jednak pracownikiem innego działu lub innej komórki organizacyjnej, a żaden z nich nie był osobą ściśle współpracującą z ubezpieczonym, która współuczestniczyłaby w jego codziennych obowiązkach bądź przebywała w jednym pomieszczeniu, tak aby móc poświadczyć, że ubezpieczony faktycznie wykonywał prace spawacza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Świadkowie dostarczali ubezpieczonemu przedmioty celem ich zespawania, jednak żaden z nich nie mógł z całą pewnością potwierdzić, że ubezpieczony nie wykonywał żadnych innych czynności. Wśród zeznających nie było również osoby będącej przełożonym odwołującego, która znałaby dokładny zakres jego obowiązków, gdyż jak wynika z zeznań ubezpieczonego, nie pamięta on kto był jego bezpośrednim przełożonym. Ponadto z oświadczeń zarówno ubezpieczonego jak i powołanych przez niego świadków wynika, że w jednostkach, w których był zatrudniony odwołujący nie istniały odrębne stanowiska pracy takie jak „blacharz” czy „ślusarz”. Z uwagi na nazewnictwo zajmowanych przez W. R. stanowisk jak i podpisywane przez niego zakresy obowiązków domniemywać można, że wszelkie obowiązki blacharskie czy ślusarskie w jednostce leżały w jego gestii. Nie można jednak stwierdzić ze stanowczością, podobnie jak nie można powziąć takich wniosków w odniesieniu do przeważającego charakteru prac spawalniczych.

Zdaniem apelującego, przy uwzględnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 8 listopada 2016 r., III AUa 82/16, w przypadku ustalania prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych, dokumentacja pracownicza której wiarygodność w tym przypadku została podważona przez zeznania świadków, powinna stanowić podstawę przy dokonywaniu ustaleń faktycznych. Fakt, że zeznania świadków pozostają w sprzeczności z informacjami zawartymi w aktach osobowych ubezpieczonego nie może stanowić podstawy do przyjęcia tych zeznań za wiarygodne i kwestionowania dowodu w postaci dokumentacji.

Ponadto według skarżącego okoliczności, że w warsztacie jednostki wojskowej było tylko jedno stanowisko pracy spawacza wyposażone w niezbędny sprzęt przy uwzględnieniu charakteru instytucji jaką jest jednostka wojskowa, nie wskazuje na tak duże zapotrzebowanie na prace spawalnicze jak np. w przypadku przedsiębiorstwa produkcyjnego. Stąd też może wynikać specyfika łączonych stanowisk pracy, bowiem ilość zadań zarówno blacharskich, ślusarskich jak i spawalniczych nie uzasadniała utworzenia odrębnych stanowisk.

Odpowiadając na apelację W. R. wniósł o jej oddalenie wskazując, że orzeczenie Sądu Okręgowego w Koszalinie uwzględnia materiał dowodowy w szczególności zeznania świadków, który potwierdza, iż w spornym okresie wykonywał pracę spawacza.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się nieuzasadniona.

Sąd Apelacyjny jako sąd merytoryczny po zapoznaniu się z materiałem zgromadzonym w sprawie oraz po jego uzupełnieniu przez uzupełniające odebranie zeznań świadków uznał, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

W niniejszej sprawie wobec wniosku ubezpieczonego o przyznanie mu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach przez okres ponad 15 lat przed dniem 1 stycznia 2009 r., przedmiotem rozpoznania był okres zatrudnienia ubezpieczonego w okresie od 15 czerwca 1998 r. do 31 grudnia 2008 r. na stanowisku spawacza, ponieważ organ rentowy uwzględnił już okres 7 lat i 23 dni pracy w tych warunkach.

W uzupełnieniu stanu faktycznego ustalonego przez sąd pierwszej instancji należy przyjąć, że:

W. R. korzystał ze zwolnień lekarskich:

- od 29 listopada do 12 grudnia 1999 r.

- od 6 września do 11 października 2000 r.

- od 8 lipca do 25 sierpnia 2002 r.

- od 4 marca do 5 czerwca 2003 r.

- od 4 listopada do 3 grudnia 2005 r.

- od 20 do 24 marca 2006 r. i od 15 maja do 23 czerwca 2006 r.

- od 14 marca do 10 kwietnia 2008 r., od 6 do 9 maja 2008 r., od 22 lipca do 17 sierpnia, od 1 września do 31 grudnia 2008 r.

dowód: karta zasiłkowa k. 16, 32, 51, 65 i 80 verte akt osobowych.

W czasie nieobecności ubezpieczonego w pracy, nie były wykonywane prace spawalnicze na jego stanowisku pracy. Prace te czekały na powrót ubezpieczonego do pracy.

dowód: zeznanie świadka J. B. e-protokół z dnia 2 lutego 2023 r.

zeznanie świadka J. F. e-protokół z dnia 2 lutego 2023 r.

zeznanie świadka W. K. e-protokół z dnia 2 lutego

2023 r.

zeznanie świadka J. K. e-protokół z dnia 2 lutego

2023 r.

W nagłych sytuacjach prace spawalnicze były wykonywane przez pracownika Wojskowej Administracji K..

dowód: zeznanie świadka W. K. e-protokół z dnia 2 lutego

2023 r.

Powyższe okoliczności zostały ustalone na podstawie przywołanych dokumentów pochodzących od pracodawcy, wystawionych w datach w nich powołanych, w wykonaniu obowiązków pracodawcy i dla okoliczności nie związanych z niniejszą sprawą. Dlatego sąd odwoławczy uznał dokumentację za wiarygodną. Nadto Sąd Apelacyjny uznał za wiarygodne zeznania uzupełniające przesłuchanych świadków. Świadkowie to osoby obce dla ubezpieczonego, nie pozostające już w zatrudnieniu w jednostce wojskowej, której dotyczy sporny okres zatrudnienia, wypowiadające się jasno, spójnie. Zeznania świadków wzajemnie się uzupełniały i stworzyły spójny obraz pracy ubezpieczonego wykonującego obowiązki spawacza stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (8 godzin). Wbrew twierdzeniom apelacji to właśnie okoliczność, że świadkowie mieli kontakt z ubezpieczonym przy wykonywaniu własnych obowiązków i sposób wykonywania pracy przez ubezpieczonego przez nich opisany w ciągu lat spornego i wspólnego zatrudnienia w jednostkach wojskowych uzasadnia przyjęcie, że praca ubezpieczonego polegała na spawaniu elektrycznym czy gazowym w warsztacie, a także w innych miejscach, gdzie było to konieczne.

Sąd Okręgowy nie tylko szczegółowo ustalił stan faktyczny, który sąd odwoławczy w całości podziela i przyjmuje za własny (art. 387 § 2 ¹ pkt. 1 k.p.c.), ale również szczegółowo ocenił przeprowadzone dowody w żaden sposób nie naruszając zasad określonych w art. 233 § 1 k.p.c.

Wobec zarzutu apelacji naruszenia tego przepisu przez błędną ocenę materiału dowodowego należy podkreślić, iż skuteczne postawienie tego zarzutu wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Tylko te uchybienia mogą być przeciwstawiane uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął to sąd wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 listopada 1998 r., II CKN 4/98, LEX nr 322031).

Sąd Okręgowy przy ocenie dowodów nie naruszył zasad wskazanych powyżej. W swym uzasadnieniu sąd pierwszej instancji jasno i logicznie przedstawił jakie dowody i dlaczego uznał za istotne i wiarygodne w sprawie. W ocenie sądu odwoławczego ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Okręgowy odpowiada zasadom logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Sąd pierwszej instancji słusznie w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy przyjął, iż W. R. w okresie zatrudnienia od 15 czerwca 1998 r. do 31 grudnia 2008 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach określoną w wykazie A dział XIV pkt. 12 załącznika do rozporządzenia co dało mu prawo do rekompensaty określonej w art. 21 ust. 1 ustawy.

Apelujący przedstawia własną ocenę dowodów zgromadzonych w sprawie kwestionując ocenę przeprowadzoną przez sąd pierwszej instancji.

Wbrew stanowisku skarżącego zawartość akt osobowych ubezpieczonego nie podważa przyjętych ustaleń, a wręcz przeciwnie stanowi podstawę ich dokonania. W ocenie sądu odwoławczego już zawartość tych akt wykazuje, że ubezpieczony w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace spawacza. W szczególności naprzemienne określanie stanowiska pracy W. R. jako blacharz-spawacz, ślusarz-spawacz, a nawet mechanik spawacz wskazuje, że w każdym czasie było to stanowisko spawacza. Natomiast gdy ubezpieczony został zatrudniony tylko na stanowisku ślusarza w tym samym miejscu z dniem 1 lipca 2007 r. to już we wniosku z dnia 7 sierpnia 2007 r. M. D. Kierownik Warsztatów w JW (...) wniósł o zmianę zakresu obowiązków na stanowisku ślusarz, na którym zatrudniony jest W. R. wskazując, że zmiana ta polegałaby na dopisaniu do ww. zakresu prac spawalniczych. Jednocześnie przełożony informował, że w Warsztatach Technicznych poza p. R. nie ma osoby, która posiadałaby aktualne uprawnienia uprawniające do wykonywania prac spawalniczych, a p. R. takie prace wykonywał w JW (...) i ma w tym zakresie duże doświadczenie. Warsztaty Techniczne mają wyposażone stanowisko spawalnicze we wszystkie niezbędne urządzenia ze sprawną instalacją wyciągową. Prace spawalnicze w ramach prowadzonej działalności przez Warsztaty techniczne stanowią podstawę prac ślusarsko-montażowych (dowód: wniosek z dnia 7 sierpnia 2007 r. k. 56 akt osobowych ubezpieczonego). Po rozpoznaniu wniosku ubezpieczonemu został przedłożony zakres obowiązków ślusarza-spawacza podpisany przez pracownika w dniu 20 września 2007 r. (k. 60 akt osobowych ubezpieczonego). Nadto należy uwzględnić bezsporne okoliczności, że ubezpieczony ukończył kurs spawania elektrycznego oraz spawania gazowego (k. 15 akt ZUS plik rozpoczęty wnioskiem o emeryturę z dnia 26 czerwca 2015 r.), w dniu 7 stycznia 2002 r. otrzymał zaświadczenie o zatrudnieniu na stanowisku spawacza (k. 25 akt osobowych ubezpieczonego), a także informację od pracodawcy o ryzyku zawodowym związanym z pracą na stanowisku spawacza (k. 30 akt osobowych ubezpieczonego).

Przesłuchani na rozprawie apelacyjnej w dniu 2 lutego 2023 r. świadkowie J. B., J. F., W. K. i J. K. zeznając spontanicznie i swobodnie jednoznacznie wskazali, że ubezpieczony był zatrudniony tylko przy pracach spawalniczych, wykonywał tylko czynności spawania, a materiały do spawania były przygotowywane przez te osoby, które do niego przychodziły celem wykonania przez niego pracy. Przy czym, należy mieć na uwadze, że świadkowie potwierdzili, iż stanowisko pracy ubezpieczonego było przygotowane do wykonywania pracy spawacza i tylko ubezpieczony pracę spawacza wykonywał. Chociaż świadkowie faktycznie nie pracowali z ubezpieczonym w sąsiedztwie jego stanowiska pracy, to zawsze widzieli go przy spawaniu. Wszyscy świadkowie wyjaśnili także, że podczas nieobecności ubezpieczonego w pracy spowodowanej urlopem czy chorobą nikt go nie zastępował, praca czekała na jego powrót, a w nagłych przypadkach korzystano z pracownika-spawacza (...) (Wojskowej Administracji K.).

Zatem to dokumentacja pracownicza ubezpieczonego ze spornego okresu uzupełniona zeznaniami świadków - osób współpracujących z ubezpieczonym w spornym okresie w jednostce wojskowej (która przeszła szereg reorganizacji co znalazło odzwierciedlenie w nadanym nr jednostce) w sposób nie budzący wątpliwości wskazują, że ubezpieczony wykonywał prace spawacza stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w całym spornym okresie (z wyłączeniem okresów korzystania ze zwolnień lekarskich). Okoliczność tę potwierdza zwłaszcza pismo – wniosek z dnia 7 sierpnia 2007 r., z którego jednoznacznie wynika, że ubezpieczony zawsze wykonywał pracę spawacza w jednostce, ma do tego nie tylko przygotowanie, ale także doświadczenie. Całościowa analiza (a nie wybiórcza jak to czyni apelujący) akt osobowych przy uwzględnieniu zeznań świadków, w ocenie sądu odwoławczego, uzasadnia uznanie, że praca ubezpieczonego polegała na wykonywaniu pracy przy spawaniu elektrycznym lub gazowym.

Zatem uwzględniając sporny okres zatrudnienia od 15 czerwca 1998 r. do 31 grudnia 2008 r. (10 lat, 6 miesięcy i 16 dni) jako okres pracy w szczególnych warunkach przy jednoczesnym pominięciu okresów zwolnień lekarskich, na których przebywał ubezpieczony w tym czasie (w wymiarze w przybliżeniu 1 rok, 2 miesiące i 21 dni) oraz okres pracy w szczególnych warunkach przyjęty już przez organ rentowy w wymiarze 7 lat i 23 dni, słusznie sąd pierwszej instancji przyjął, że W. R. wykazał spełnienie warunku legitymowania się okresem co najmniej 15 lat pracy do dnia 31 grudnia 2008 r. w szczególnych warunkach (jest to okres ponad 16 lat) i przysługuje ubezpieczonemu prawo do rekompensaty na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy.

Powyższe ustalenia i rozważania doprowadziły Sąd Apelacyjny do uznania, że zarówno zarzut naruszenia prawa procesowego, jak również sformułowane przez organ zarzuty naruszenia prawa materialnego są nieuzasadnione. Ponadto sąd odwoławczy w całości podziela i przyjmuje za własne rozważania Sądu Okręgowego przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dlatego też nie zachodzi potrzeba szczegółowego przytaczania ich treści w tej części rozważań (art. 387 § 2 ¹ pkt. 2 k.p.c.).

Reasumując, W. R. w okresie od 15 czerwca 1998 r. do 31 grudnia 2008 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę przy spawaniu elektrycznym lub gazowym i legitymując się okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów powołanych powyżej nabył prawo do rekompensaty na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy.

Dlatego Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił w całości apelację organu rentowego jako nieuzasadnioną.

sędzia Urszula Iwanowska