Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 czerwca 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Beata Górska
Sędziowie:	SSA Barbara Białecka SSO del. Gabriela Horodnicka - Stelmaszczuk (spr.)
Protokolant:	St. sekr. sąd. Katarzyna Kaźmierczak

po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2018 r. w Szczecinie

sprawy K. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przywrócenie renty

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 10 stycznia 2018 r. sygn. akt VI U 321/17

oddala apelację.

SSA Barbara Białecka SSA Beata Górska SSO del. Gabriela Horodnicka

- Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 104/18

UZASADNIENIE

Ubezpieczona K. J. odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. z dnia 8 maja 2017 roku w przedmiocie odmowy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wskazując, że z uwagi na stan zdrowia nie może podjąć zatrudnienia.

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania powołując się na ustalenie przez komisję lekarską orzeczeniem z dnia 26 kwietnia 2017 roku, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

Wyrokiem z dnia 10 stycznia 2018 roku Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przywrócił ubezpieczonej K. J. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 kwietnia 2017 roku do 31 lipca 2019 roku.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygniecie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

Ubezpieczona K. J. w dniu 2 marca 2017 roku wystąpiła z wnioskiem o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Do dnia 31 marca 2017 roku pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Ubezpieczona ma wykształcenie zawodowe - kucharz, pracowała w zawodzie wyuczonym oraz jako pracownik leśny, sprzedawca i stolarz maszynowy. Ubezpieczona jest nadal częściowo okresowo niezdolna do pracy do 31 lipca 2019 roku. Przyczyną częściowej niezdolności do pracy są schorzenia narządu ruchu.

Sąd Okręgowy uznał odwołanie za uzasadnione, podnosząc że zgodnie z art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Jako niezdolną do pracy, art. 12 ustawy definiuje osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, zaś częściowo niezdolną jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Stosownie zaś do treści art. 13 wyżej wymienionej ustawy, przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy, uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia lub rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Wyjaśnienia okoliczności objętych istotą sporu wymagało wiadomości specjalnych, dlatego Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z dziedzin odpowiadających schorzeniom ubezpieczonej. W sprawie wydali opinię biegli z zakresu ortopedii i neurochirurgii. Biegli zgodnie stwierdzili, że ze względu na schorzenie narządu ruchu, ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy. Kluczowe stanowisko w sprawie przedstawił biegły ortopeda. Biegły wskazał, że w badaniu ortopedycznym stwierdza się ograniczenie ruchów stawu kolanowego prawego, z towarzyszącym poszerzeniem jego obrysu, wzmożonym uciepleniem oraz objawową chondropatią, zespół bólowy kręgosłupa, bez istotnego ograniczenia ruchomości, przy zachowanej poprawnej gibkości, chód dość sprawny z utykaniem na prawą kończynę dolną. W RTG stawu kolanowego prawego widoczne są osteotomia, wysoka piszczel z blaszką osteo plus, brak zrostu w miejscu osteotomii, widoczna szczelina, brzegi kości sklerotyczne.

W opinii biegłego ortopedy, obecny stan narządu ruchu u ubezpieczonej narusza w sposób istotny sprawność motoryczną organizmu i upośledza wydolność chodu. Ubezpieczona wymaga stałej kontroli lekarskiej, rozważnego leczenia w przebiegu powikłanej brakiem zrostu osteotomii korekcyjnej piszczeli prawej. Systematycznego usprawniania leczenia farmakologicznego i fizykoterapeutycznego zmian zwyrodnieniowych stawu kolanowo prawego, kształtowania zachowań prozdrowotnych i unikania przeciążeń i jest częściowo niezdolna do pracy, a ta niezdolność do pracy trwa co najmniej od 28 września 2016 roku, do końca lipca 2019 roku. Biegły również wskazał, że w porównaniu z poprzednimi badaniami przez lekarzy orzeczników ZUS, obserwuje się pogorszenie stanu zdrowia odwołującej, co wyraża się powoli postępującym ograniczeniem ruchów stawu kolanowego prawego i niewydolnością chodu. W ocenie biegłego jednak główną przyczyną niezdolności do pracy ubezpieczonej jest brak zrostu w obrębie osteotomii korekcyjnej piszczeli prawej, którą wykonano w sierpniu 2016 roku. Ubezpieczona wymaga dalszego leczenia ortopedycznego oraz ochrony od pracy fizycznej, wymagającej dobrej sprawności obu kończyn dolnych, czyli chodzenia, chodzenia po schodach, chodzenia po nierównych powierzchniach, dźwigania, noszenia cięższych przedmiotów oraz nad długotrwałej, jednostajnej pracy w pozycjach wymuszonych. Ubezpieczona ma kwalifikacje do pracy fizycznej, pracowała jako kucharka, pracownik leśny, sprzedawca i stolarz maszynowy.

Mając na uwadze, że ubezpieczona ma kwalifikacje tylko do wykonywania pracy fizycznej, a takiej nie może wykonywać, Sąd pierwszej instancji uznał ją za częściowo niezdolną do pracy na okres wskazany przez biegłych sądowych. Sąd meriti w pełni dał wiarę i podzielił opinię biegłych, ponieważ w sposób wyczerpujący, szczegółowy i rzetelny udzielili merytorycznych wyjaśnień i odpowiedzi w zakresie sformułowanej przez Sąd tezy dowodowej.

Sąd Okręgowy podniósł, że organ rentowy złożył zarzuty wskazując, że biegli dokonali oceny na podstawie nowego wyniku badania RTG, do którego komisja lekarska ZUS nie miała dostępu. W ocenie Sądu pierwszej instancji, wynik badania nie jest nową okolicznością w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. Zgodnie bowiem z tym artykułem, w sprawie o świadczenia z ubezpieczeń społecznych, od którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub orzeczenie komisji lekarskiej ZUS i odwołanie od tej decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, Sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W takim przypadku Sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

Sąd meriti podkreślił, że wynik badania RTG jest jednym z dowodów wskazujących na dalszą niezdolność do pracy ubezpieczonej, przy czym dotyczy schorzenia, którego oceny pozwany w toku postępowania już dokonał. Zatem, jego zdaniem, brak jest podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji i skierowania sprawy do pozwanego, celem ponownej oceny.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kodeksu postępowania cywilnego, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 kwietnia 2017 roku do 31 lipca 2019.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się organ rentowy, zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie prawa procesowego art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. przez przyjęcie, że ustalenia dokonane po wydaniu zaskarżonej decyzji w zakresie braku zrostu w miejscu zabiegu osteotomii stawu kolanowego nie jest nową okolicznością, która uzasadniałaby uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy organowi rentowemu do rozpoznania.

Mając na uwadze powyższe zarzut wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia.

W uzasadnieniu wskazał, że stanowisko Sądu pierwszej instancji jest bezzasadne. Zgodnie bowiem z art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

Apelujący podkreślił, że ustalenia w zakresie brak zrostu w miejscu zabiegu osteotomii stawu kolanowego zostały dokonane na podstawie badania RTG wykonanego w dniu 14.04.2017 r. Badanie ubezpieczonej przez ortopedę konsultanta ZUS miało miejsce w dniu 06.04.2017 r. Badanie to było podstawą wydania orzeczenia przez KL ZUS z dnia 26.04.2017 r., a w konsekwencji także decyzji organu rentowego o odmowie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, która jest przedmiotem sporu w sprawie. Zdaniem organu rentowego taki stan rzeczy powoduje, że w sprawie mamy do czynienia z „nowymi okolicznościami” o których mowa w art.477 ¹⁴ § 4 k.p.c. a w konsekwencji zaistniały przesłanki do uchylenia spornej decyzji i przekazania sprawę do rozpoznania organowi rentowemu a nie do merytorycznego rozstrzygania o prawie do renty.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczona wniosła o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się nieuzasadniona.

Zaskarżone rozstrzygnięcie, w uzasadnieniu którego Sąd Okręgowy powołał argumenty w pełni aprobowane przez Sąd Apelacyjny, jest prawidłowe. Natomiast zarzuty zasadniczo skierowane przeciwko ustaleniu przesłanki niezdolności do pracy, w ocenie Sądu odwoławczego pozbawione są merytorycznego uzasadnienia i stanowią jedynie polemikę z prawidłową oceną zgromadzonego materiału dowodowego i dokonanymi na tej podstawie ustaleniami.

Ocena całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy, z zasady wymaga wiadomości specjalnych. W takiej sytuacji, sąd nie może orzekać wbrew opinii biegłych sądowych. Jednocześnie w sprawach o rentę z tytułu niezdolności do pracy ostatecznie zawsze decyduje sąd, gdyż niezdolność do pracy jako przesłanka renty ma tu znaczenie prawne (art. 12 i 13 ustawy o emeryturach i rentach), tak Sąd Najwyższy w wyroku z 3 września 2009 r. (III UK 30/09, LEX nr 537018). Z poszanowaniem powyższego i bez naruszenia zasad swobodnej oceny materiału dowodowego Sąd Okręgowy ocenił, że opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii jest wiarygodna i pełna, co doprowadziło do negatywnej weryfikacji orzeczenia lekarzy orzeczników ZUS i wydanej na tej podstawie decyzji.

Argumenty Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jakoby zaszły nowe okoliczności, dotyczy zdjęcia RTG wykonanego po konsultacji lekarza orzecznika, która odbyła się 08 kwietnia 2017 r. a przed orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS, co organ rentowy zdaje się pomijać. Ponadto wskazać należy, że na konsultacji z dnia 06 kwietnia 2017 r, lekarz konsultant dysponował zdjęciem RTG wykonanym 19 stycznia 2017 r., na którym bardzo wyraźnie widnieje brak zrostu w miejscu po zabiegu osteotomii stawu kolanowego. Opisywane przez apelującego zdjęcie RTG z 14 kwietnia 2017 r. zostało wykonane i dołączone do odwołania od decyzji ZUS dla potwierdzenia, że ów ubytek po zabiegu istnieje nadal. Organ rentowy nie może zatem powoływać się na istnienie „nowej okoliczności” skoro miał możliwość zapoznania się z obydwoma zdjęciami RTG jeszcze przed skierowaniem sprawy do Sądu.

To na apelującym ciążył obowiązek wykazania, że stan zdrowia ubezpieczonej po okresie pobierania renty poprawił się na tyle, że może ona wykonywać prace fizyczne w ramach posiadanych kwalifikacji. Obowiązkowi temu jednak nie sprostał w świetle zgromadzonego materiału dowodowego.

Z tego powodu Sąd odwoławczy zgodził się z Sądem Okręgowym i to właśnie opinie biegłego z zakresu ortopedii uznał za rozstrzygającą w niniejszej sprawie.

Podkreślenia wymaga, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest w zasadzie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Przez odwołanie się do tych kryteriów Sąd odwoławczy uznał rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji za prawidłowe.

Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia zarzutów apelacji organu rentowego i na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

SSA Barbara Białecka SSA Beata Górska SSO del. Gabriela Horodnicka

- Stelmaszczuk