Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w osobie sędziego Urszuli Iwanowskiej, po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2024 r., w S., na posiedzeniu niejawnym,

sprawy z odwołania L. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

o emeryturę pomostową

na skutek apelacji ubezpieczonego od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 lutego 2024 r., sygn. akt VI U 522/23,

oddala apelację.

sędzia Urszula Iwanowska

sygn. akt III AUa 146/24

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 listopada 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił L. C. prawa do emerytury pomostowej wskazując, że ubezpieczony nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy.

W odwołaniu od powyższej decyzji L. C. wniósł o jej zmianę i przyznanie emerytury pomostowej.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 14 lutego 2024 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oprał o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

L. C. urodził się w dniu (...)

W dniu 19 listopada 2023 r. złożył wniosek o emeryturę pomostową. Nie pracował w warunkach szczególnych po 2008 r.

Od 16 listopada 1981 r. do 31 października 1991 r. pracował w Zakładach (...) jako kreślarz, konstruktor i starszy konstruktor. Od 1 listopada 1991 r. do 13 lipca 1996 r. pracował jako konstruktor-technolog w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Wykonywał prace przy dozorze technicznym prac odlewniczych. Przy wytopie pracował 50% czasu pracy, w pozostałym czasie wykonywał czynności w biurze. Okres zatrudniania (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością został przez pracodawców zakwalifikowany jako prac w szczególnych warunkach - dział XIV poz. 24 rozporządzenia.

W latach 1999-2008 wykonywał pracę jako kierowca. Pracodawcy za pracę w szczególnych warunkach (Dział VIII poz. 2) uznali okresy 21 czerwca - 30 października 1999 r., 24 marca - 31 października 2003 r., 26 kwietnia - 30 września 2021 r., 26 kwietnia - 30 września 2002 r., 24 maja - 30 września 2004 r., 16 kwietnia - 30 września 2005 r. Wnioskodawca pracował jako kierowca autobusu przez około 3,5 roku.

Po ustaleniu powyższego stanu faktycznego oraz na podstawie przepisów prawa niżej powołanych Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji zaznaczył, że przesłanki warunkujące prawo do uzyskania emerytury pomostowej reguluje ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 164; powoływana dalej jako: ustawa).

Zgodnie z art. 4 tej ustawy, prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  urodził się po dniu 31 grudnia 1948 roku;

2)  ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3)  osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4)  ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5)  przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6)  po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Sąd Okręgowy podkreślił, że wyżej określone warunki muszą być spełnione kumulatywnie. Jednocześnie Sąd ten uznał, że ubezpieczony nie spełnia warunku określonego w art. 4 pkt 6 ustawy, albowiem nie wykonywał pracy szczególnych warunkach rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3, a więc wymienionych w załącznikach do ustawy o emeryturach pomostowych.

Dalej sąd meriti wskazał, że art. 49 ustawy przewiduje, iż prawo do tej emerytury można nabyć bez spełnienia warunku z art. 4 pkt. 6, o ile spełnione są pozostałe warunki z art. 4, a nadto w dniu wejścia w życie ustawy uprawniony miał wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Sąd pierwszej instancji miał na uwadze, że wnioskodawca wskazał, iż z prac wymienionych w załącznikach do ustawy o emeryturach pomostowych wykonywał jedynie prace kierowcy autobusu przez około 3,5 roku. W ustawie wymieniono wśród prac w szczególnych charakterze (poz. 8) prace kierowców autobusów w transporcie publicznym. Natomiast wnioskodawca nie wykazał, iż prace kierowcy autobus wykonywał w transporcie publicznym. Zaś innych prac wymienionych w załącznikach do ustawy nie wykonywał. Sąd podniósł, że prace przy dozorze technicznym nie zostały wymienione w załącznikach do ustawy. Wymieniono (poz. 4, 5, 15) prace bezpośrednio przy zalewaniu form odlewniczych, transportowaniu naczyń odlewniczych z płynnym, rozgrzanym materiałem (żeliwo, staliwo, metale nieżelazne i ich stopy), prace bezpośrednio przy ręcznej obróbce wykańczającej odlewy: usuwanie elementów układu wlewowego, ścinanie, szlifowanie powierzchni odlewów oraz ich malowanie na gorąco, Prace bezpośrednio przy obsłudze wielkich pieców oraz pieców stalowniczych lub odlewniczych. Takich prac wnioskodawca, jak sam wskazał, nie wykonywał.

Na poparcie swoje stanowiska sąd meriti przywołał wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 2 kwietnia 2014 r., III AUa 2302/13, w którym Sąd Apelacyjny wskazał, że „warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle wykładni językowej art. 4 i art. 49 ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych, jest legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po dniu 1 stycznia 2009 r. W przypadku kiedy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy "szczególnej" według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do "nowego" świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy (okres prac) można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy). Innymi słowy brak podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, dziś nie może być tak kwalifikowany”.

W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczony nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy, a nawet w przypadku zakwalifikowania pracy kierowcy autobusu jako pracy w szczególnym charakterze, okres takiego zatrudnienia nie osiągnął wymiaru 15 lat (art. 49 pkt 2).

Z kolei, sąd pierwszej instancji uznał, że okoliczność wykonywania pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wobec nie wykonywania pracy w szczególnych warunkach po 2008 r., pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia. Tym samym wniosek o przesłuchanie świadków pominięto (art. 235 ² § 1 pkt. 2 k.p.c.). Zeznania wnioskodawcy Sąd uznał za przekonujące.

Wobec powyższego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd odwołanie oddalił.

Z powyższym wyrokiem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim w całości nie zgodził się L. C., który w wywiedzionej apelacji wniósł o jego uchylenie i o rozpoznanie sprawy w sądzie drugiej instancji, lub o przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia, ponieważ konieczny jest do wyjaśnienia zakres sprawy mający wpływ na jej rozstrzygnięcie.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że potwierdza ustalenia Sądu Okręgowego odnośnie zatrudnienia w ZM (...) oraz w (...) sp. z o.o., z tym, że biuro znajdowało się w tym samym obiekcie co odlewnia metali, co ma istotne znaczenie w odniesieniu do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Dział III w Hutnictwie i Przemyśle Maszynowym, poz. produkcja aluminium i poz. 40 (prace wykonywane w zakładach produkujących aluminium), pkt 1 (wszystkie stanowiska pracy w zakładach produkujących aluminium) (na terenie zakładów produkcyjnych) oraz załącznik nr 2 do tego samego zarządzenia nr 3 z dnia 30 marca 1985 r. tj. Dział I (Prace gorące w hutach żelaza oraz metali nieżelaznych), poz. 13 (Bezpośredni nadzór nad pracami wymienionymi w poz. od 1-12).

Jednocześnie apelujący podniósł, że Sąd ustalił, iż okres zatrudnienia w (...) sp. z o.o. został zakwalifikowany przez pracodawców jako prace w szczególnych warunkach na podstawie działu XIV poz. 24 rozporządzenia nr 3 z dnia 30 marca 1985 r., co w ocenie ubezpieczonego jest nieprawdą podaną przez pracodawców i na dodatek potwierdzoną przez Sąd. Dział ten nie dotyczy stanowisk pracy skarżącego. Ubezpieczony podkreślił, że fakt ten wyjaśnił w pkt. 2 swojego odwołania od decyzji ZUS z dnia 4 grudnia 2023 r. i wówczas wniósł i podniósł ten fakt do sądu pierwszej instancji w celu sprostowania jego świadectwa pracy w szczególnych warunkach wydanym przez spółkę (...). Natomiast Sąd nie ustosunkował się i nie odniósł się żadnym słowem co do sposobu sprostowania tego świadectwa.

Dalej ubezpieczony podkreślił, że pobierał dodatek szkodliwy do wynagrodzenia za prace w szczególnych warunkach, co widnieje w świadectwie pracy i jest to dowód na to, że pracował w szczególnych warunkach. Apelujący ponownie podkreślił, że za błędy w świadectwie pracy ze strony byłych pracodawców nie odpowiada i nie może ich sprostować, ponieważ zakłady te już nie istnieją.

Z tych powodów apelujący wniósł o dopuszczenie zeznań świadków legitymujących się stosownymi świadectwami pracy na wydziale, na którym pracował wraz z nimi.

Odnosząc się do okresu pracy w charakterze autobusu skarżący podniósł, że poza okresami ustalonymi przez Sąd, wykonywał pracę na tym stanowisku także w okresie: 11 kwietnia - 31 października 2000 r., 9 sierpnia - 30 września 2007 r. i 1 grudnia 2007 r. - 7 lutego 2008 r.

Natomiast okres pracy jako kierowca autobusu podany w wyroku Sądu od 26 kwietnia do 30 września 2021 r. jest fikcją i skarżący zaprzecza, że takie zeznanie złożył przed Sądem. Przy tym apelujący potwierdził, że zeznał, iż pracował na tym stanowisku przez około 3,5 lat, nie wymieniając dat w tym zeznaniu. Dokładny okres pracy na tym stanowisku jest wymieniony w złożonych świadectwach i wynosi 3 lata, 6 miesięcy i 11 dni. Apelujący podkreślił, że okres ten został także potwierdzony przez organ rentowy.

Ubezpieczony zarzucił, że Sąd powołał się na ustawę, która go nie dotyczy, bo weszła w życie od 1 stycznia 2009 r., a po tym czasie nie wykonywał on pracy w szczególnych warunkach.

W ocenie skarżącego przed dniem 1 stycznia 1999 r. pracował on w szczególnych warunkach w odniesieniu do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r., a ustawa, na którą powołuje się Sąd nie anuluje tego zarządzenia i na podstawie tego zarządzenia apelujący ubiega się o zaliczenie podanych przez niego okresów pracy jako pracy w szczególnych warunkach na podstawie zeznań świadków, a nie na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. Apelujący zarzucił, że sąd pierwszej instancji nie odpowiedział żadnym słowem, nie odniósł się do powołanego wyżej zarządzenia nr 3.

Dalej apelujący podkreślił, że przywołany przez Sąd wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 2 kwietnia 2014 r. nie ma odniesie do jego sprawy.

Ubezpieczony zwrócił też uwagę, że Sąd zważył, iż praca kierowcy autobusu w ilości lat 3, 6 miesięcy i 11 dni nie rozstrzyga sprawy, lecz w połączeniu z latami pracy w odlewni aluminium i żeliwa, może rozstrzygnąć sprawę, ponieważ lata pracy na różnych stanowiskach w szczególnych warunkach się kumulują i w przypadku apelującego może osiągnąć okres 15 lat, a nawet wysoko po wyżej tej liczby.

Apelujący wniósł o dopuszczenie do zeznań świadków wiarygodnych legitymujących się świadectwami pracy w tym samym wydziale, w którym pracowali wraz z odwołującym się, a nadto o rozstrzygnięcie sprawy na podstawie zarządzenia nr 3 z dnia 30 marca 1985 r., a nie na wykazie prac z ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r.

Ponadto skarżący wniósł o:

1. sprostowanie świadectwa błędnie wystawionego przez (...) sp. z o.o. na podstawie zarządzenia nr 3 z dnia 30 marca 1985 r. Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego Załącznik nr 1 i nr 2, ponieważ pod tym zarządzeniem ubezpieczony wykonywał prace w szczególnych warunkach (na podstawie zeznań świadków, którzy pracowali wraz ze skarżącym na wydziale odlewni aluminium i żeliwa szarego w okresie od 1 listopada 1991 r. do 13 lipca 1996 r.;

2. uznanie lat pracy w szczególnych warunkach w (...) w okresie od 16 listopada 1981 r. do 31 października 1991 r., również na podstawie zarządzenia nr 3 z dnia 30 marca 1985 r., Załącznik Nr 1 i Nr 2, na podstawie zeznań tych samych świadków, którzy pracowali wraz z apelującym na wydziale odlewni aluminium i żeliwa szarego.

Apelujący podkreślił, że sprecyzowałem ściśle wg wykazu, działu i pozycji rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 r. swoje stanowiska pracy i punktem zarządzenia resortowego ministra, pod którego podlegał zakład pracy, do którego Sąd pierwszej instancji nie odniósł się.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego okazała się nieuzasadniona.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, przy uwzględnieniu zarzutów podniesionych w apelacji, doprowadziła sąd odwoławczy do wniosku, że sąd pierwszej instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz - wbrew zarzutom apelacji - dokonał wszechstronnej oceny całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. Sąd Okręgowy w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku wskazał, jaki stan faktyczny stał się jego podstawą oraz podał na jakich dowodach oparł się przy jego ustalaniu. Wyłącznie w zakresie ustalenia okresów zatrudnienia L. C., jako kierowcy autobusu, należało przyznać rację apelującemu, co do nieprawidłowego wskazania przez sąd pierwszej instancji jednego z okresów, a mianowicie okresu „26 kwietnia - 30 września 2021 r.”. Należy jednak zwrócić uwagę, że ponowna lektura akt, w tym oryginałów świadectw pracy załączonych do akt rentowych (...) (k. 9-10) w sposób jednoznaczny świadczy o tym, iż dostrzeżona przez skarżącego nieścisłość stanowi wyłącznie oczywistą omyłkę pisarską. Sąd Okręgowy bowiem, jako jeden z okresów zatrudnienia, błędnie wskazał okres: „26 kwietnia - 30 września 2021 r.”, zamiast: „26 kwietnia - 30 września 2001 r.”. Wyjaśnić przy tym trzeba, że okoliczność ta pozostaje bez wpływu na wynik przedmiotowej sprawy. Stąd też, Sąd Apelacyjny ustalenia sądu pierwszej instancji - poza opisaną powyżej nieścisłością - uznał w całości i przyjął jako własne, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania w tej części uzasadnieniu (art. 387 § 2 ^{( 1)} pkt. 1 k.p.c.). Sąd odwoławczy nie dostrzegł przy tym naruszenia przez sąd pierwszej instancji prawa materialnego, w związku z czym podziela także w całości rozważania tego sądu również w zakresie przyjętych przez niego podstaw prawnych orzeczenia (art. 387 § 2 ^{( 1)} pkt. 2 k.p.c.).

W odpowiedzi na apelację, należy podkreślić, że skarżący, odwołując się do zatrudnienia w (...) sp. z o.o., błędnie wnioskuje, iż fakt zakwalifikowania spornego okresu pracy przez ówczesnego pracodawcę jako pracy w szczególnych warunkach, o których mowa w zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r., stanowi podstawę do przyznania mu prawa do emerytury pomostowej na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów. Mając na uwadze stanowisko ubezpieczonego konsekwentnie forsowane w toku niniejszego postępowania, raz jeszcze wytłumaczyć wymaga, że art. 4 ustawy wskazuje warunki, które osoba ubiegająca się o przedmiotowe świadczenie musi spełnić łącznie. Wśród tych warunków wymienia się (pkt 6 przywołanego przepisu) konieczność wykonywania po dniu 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy.

Ponieważ w sprawie bezspornym jest, że ubezpieczony takiej pracy po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał, jak słusznie spostrzegł sąd pierwszej instancji, zgodnie z brzmieniem art. 49 cytowanej ustawy, nabycie przez L. C. prawa do emerytury pomostowej byłoby możliwe wyłącznie w sytuacji spełnienia pozostałych warunków z art. 4, jeśli w dniu wejścia w życie ustawy, posiadałby wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy. Tymczasem, w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy przyjąć należało, że ubezpieczony nie wykazał, aby spełnił przesłankę legitymowania się okresem, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy w dniu wejścia w życie tej ustawy, tj. 1 stycznia 2009 r.

Stosownie do definicji zawartej w art. 3 ust. 1 ustawy, prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, mogące z wiekiem z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, stawiające przed pracownikami - mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej - wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Wykaz tych prac określa załącznik nr 1 do ustawy, a załączniku tym, pod pozycjami 4, 5 oraz 15, jako prace w szczególnych warunkach, wskazano prace bezpośrednio przy zalewaniu form odlewniczych, transportowaniu naczyń odlewniczych z płynnym, rozgrzanym materiałem (żeliwo, staliwo, metale nieżelazne i ich stopy), prace bezpośrednio przy ręcznej obróbce wykańczającej odlewy: usuwanie elementów układu wlewowego, ścinanie, szlifowanie powierzchni odlewów oraz ich malowanie na gorąco, prace bezpośrednio przy obsłudze wielkich pieców oraz pieców stalowniczych lub odlewniczych. Niewątpliwie takich prac L. C. nie wykonywał.

Z kolei, pod pojęciem prac o szczególnym charakterze ustawodawca rozumie, zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy, prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanej z procesem starzenia się organizmu człowieka. Wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy. W orzecznictwie przyjmuje się, że wykaz prac określonych w art. 3 ust. 1 i 3 jest zamknięty i nie podlega uzupełnieniu, co oznacza, że cech pracy "o szczególnym charakterze" lub "w szczególnych warunkach" nie mogą posiadać inne prace, choćby sposób ich wykonywania i ich jakość mogła obniżyć się z wiekiem (por. przykładowo wyrok WSA w Poznaniu z dnia 29 czerwca 2011 r., IV SA/Po 335/11, LEX nr 863891).

Zatem, wbrew odmiennym zapatrywaniom apelującego (twierdzącego, że w przedmiotowej sprawie należało odnieść się do wykazu prac w szczególnych warunkach, o której mowa w zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r.) podkreślić należy, że decydującą rolę przy analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień do emerytury pomostowej ma możliwość jej zakwalifikowania pod jedną z pozycji załączników 1 i 2 do ustawy pomostowej, albowiem niemożliwe jest przyznanie emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, dziś nie może być tak zakwalifikowany. Co więcej, wykazy zakładowe muszą być dostosowane do treści tych załączników, w których zawarty jest kompletny wykaz stanowisk pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych. Fakt zakwalifikowania przez pracodawcę stanowiska, które aktualnie nie jest objęte załącznikami do ustawy emeryturach pomostowych, nie wywołuje skutków przewidzianych w przepisach tej ustawy.

Jednocześnie trzeba wyjaśnić, że dokument w postaci świadectwa pracy, w tym także świadectwa pracy w szczególnych warunkach, nie jest dokumentem abstrakcyjnym, w tym sensie, że treści z niego wynikające choćby były wątpliwe w świetle innych dowodów, należy bezwarunkowo przyjmować za prawdziwe. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach, podobnie jak i inne dowody, podlega weryfikacji, co do zgodności z prawdą w kontekście całokształtu materiału dowodowego, gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej (wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 21 kwietnia 2004 r., II UK 337/03, OSNP 2004/22/392; 23 listopada 2004 r., I UK 15/04, OSNP 2005/11/161; 22 czerwca 2005 r., I UK 351/04, OSNP 2006/5-6/90; 20 października 2005 r., I UK 41/05, OSNP 2006/19-20/306; 29 stycznia 2008 r., I UK 192/07, LEX nr 447272).

Niezależnie więc od zastrzeżeń ubezpieczonego co do nieprawidłowości w świadectwie pracy, wystawionym przez (...) sp. z o.o., należy wskazać, iż decydujące znaczenie przy odmowie uwzględnienia tego okresu zatrudnienia ma okoliczność, iż stażu tego nie można zakwalifikować jako pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy) - niezależnie od tego, czy prawidłowa pozycja wykazu w szczególnych warunkach, o której mowa w zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. została w tym świadectwie wskazana. Jednocześnie, na marginesie wypada zauważyć, że warunkiem uznania danej pracy za pracę uprawniającą do emerytury pomostowej jest konieczność jej wykonywania w pełnym wymiarze czasu pracy, tymczasem ubezpieczony - jak sam wskazał - będąc zatrudnionym w (...) sp. z o.o. wykonywał nadzór procesu technologicznego przy wytopie w wymiarze 50% czasu pracy, a w pozostałym czasie wykonywał czynności w biurze. Przy czym również sama nazwa stanowiska pracy w tym czasie - konstruktor-technolog - wskazuje na prace biurowe, a nie produkcyjne.

Odnosząc się zaś do okresów zatrudnienia ubezpieczonego w charakterze kierowcy autobusu, Sąd Apelacyjny miał na uwadze, że organ rentowy uznał je jako pracę w szczególnych charakterze, wskazując w treści zaskarżonej decyzji, że staż pracy L. C. w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynosi 3 lata, 6 miesięcy i 11 dni. Sąd odwoławczy powziął jednak uzasadnione wątpliwości, podobnie jak sąd pierwszej instancji, co do prawidłowości ustaleń organu rentowego w tym zakresie. Nie sposób bowiem stwierdzić, by ubezpieczony wykazał, że prace kierowcy autobusu wykonywał w transporcie publicznym, a zatem że była to praca, o której mowa w wykazie prac w szczególnych charakterze - poz. 8 załącznika nr 1 do ustawy. Choć powyższa okoliczność pozostawała bez znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, bowiem nawet przy uwzględnieniu okresu pracy w charakterze kierowcy, ubezpieczony nie spełniłby wymogów umożliwiających przyznanie mu postulowanego świadczenia. Niemniej jednak, podkreślenia wymaga, że prawo do emerytury pomostowej jest przywilejem i spełnienie warunków jego przyznania nie może budzić żadnych wątpliwości.

Podobnie należało potraktować okres zatrudnienia ubezpieczonego w Zakładach (...). Nie można bowiem pominąć faktu, że L. C. nie legitymuje się świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze za ten okres, natomiast załączone do akt dokumenty z archiwum nie są wystarczające do uznania zatrudnienia do pracy w szczególnych warunkach. Istotne jest również to, że ubezpieczony wykonywał wówczas prace na stanowiskach: kreślarz, konstruktor i starszy konstruktor. Prace te nie są zaś wymienione w zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r., a przy tym Zakłady (...) nie należały do zakładów produkujących aluminium.

Nadto Sąd Apelacyjny miał na uwadze, że Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 8 grudnia 2021 r., I USK 299/21 (Legalis nr 2639077) wyjaśnił odnośnie do prac kwalifikowanych na podstawie art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, że zgodnie z art. 3 ust. 4 tej ustawy, za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 1. Powołany przepis zawiera dodatkowe kryterium, którego spełnienie pozwala na uznanie danego rodzaju prac za prace w szczególnych warunkach. Jest to wymóg związany z czasem narażenia pracownika na wpływ czynników ryzyka wymienionych w art. 3 ust. 1. ustawy o emeryturach pomostowych. W art. 3 ust. 4 ustawy nie chodzi więc o wymiar czasu pracy określony w umowie o pracę, lecz o wymiar czasu pracy faktycznie wykonywanej w narażeniu na czynniki ryzyka, które powodują, że dane prace są pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach. Dlatego też dla uznania, że praca jest wykonywana w szczególnych warunkach, nie wystarcza określenie w umowie o pracę, że pracownik został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na konkretnym stanowisku, z zajmowaniem którego związana jest jedynie (potencjalna) konieczność wykonywania prac wymienionych w wykazie prac w szczególnych warunkach, stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, ale niezbędne jest, aby prace takie rzeczywiście wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy, to jest codziennie i przez całą przewidzianą dla niego dniówkę roboczą. Za takim rozumieniem użytego w art. 3 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych pojęcia „w pełnym wymiarze czasu pracy” przemawia w szczególności to, że ustawodawca związał go z - również użytym w tym przepisie - sformułowaniem "pracowników wykonujących", co jednoznacznie wskazuje, iż ów pełny wymiar czasu pracy nie wynika z samego tylko faktu zatrudnienia na określonym stanowisku w pełnym wymiarze czasu pracy, lecz jest związany z rzeczywistym "wykonywaniem" prac, o których mowa w ust. 1, w takim właśnie wymiarze czasu pracy.

W ocenie sądu odwoławczego, w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, przyjąć należało, że ubezpieczony nie wykazał, aby spełnił przesłankę legitymowania się okresem, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy w dniu wejścia w życie tej ustawy, tj. 1 stycznia 2009 r., a nadto nie wykonywał takiej pracy po dniu 1 stycznia 2009 r. Dlatego sąd odwoławczy podzielił stanowisko sądu pierwszej instancji, że L. C. nie spełnił łącznie warunków do przyznania wnioskowanego świadczenie ani tych określonych w art. 4 ani w art. 49 ustawy.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie przepisu art. 385 k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego, jako nieuzasadnioną.

sędzia Urszula Iwanowska