Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk (spr.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 czerwca 2024 r. w S.

sprawy E. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o rentę

na skutek apelacji ubezpieczonej

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie

z dnia 18 stycznia 2024 r., sygn. akt IV U 454/22

oddala apelację.

Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 168/24

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. decyzją z dnia 12 maja 2022 r. znak (...) odmówił E. G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z 5 maja 2022 r. ubezpieczona nie została uznana za osobę niezdolną do pracy. Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy za okres od 1 marca 2022 r. do 31 maja 2022 r. zostało przedłużone bez wydawania decyzji na podstawie art. 15zc ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Od powyższej decyzji odwołanie wniosła E. G., domagając się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. W uzasadnieniu wskazała, że w jej ocenie nie doszło do poprawy stanu zdrowia uzasadniającego odebranie prawa do renty. Nie jest w stanie pracować w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał stanowisko wyrażone w uzasadnieniu decyzji.

Wyrokiem z dnia 18 stycznia 2024 r. Sąd Okręgowy w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

E. G. urodziła się (...) w B.. W dniu 19 listopada 2007 r. ukończyła studia wyższe na Uniwersytecie (...), uzyskując tytuł magistra ekonomii. W przebiegu zatrudnienia wykonywała pracę referenta ds. księgowych, księgowego. Od 2 kwietnia 2012 r. do 12 listopada 2014 r. i od 10 kwietnia 2015 r. była zarejestrowana jako bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w B.. Od 1 czerwca 2015 r. do 31 lipca 2016 r. miała przyznane prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Od 1 sierpnia 2016 r. do 31 maja 2017 r. miała przyznane prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy było następnie przedłużane kolejno do dnia 28 lutego 2022 r.

W dniu 11 stycznia 2022 r. ubezpieczona złożyła wniosek o przyznanie prawa do renty na dalszy okres. Oświadczyła, że pracuje w firmie (...), wykonując czynności przy telefonie, komputerowe oraz wyjazdy w teren. Korzysta z urlopu wypoczynkowego przyznanego po urlopie rodzicielskim. Zamierza korzystać z urlopu wychowawczego od 2 lutego 2022 r. Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 8 marca 2022 r. ubezpieczona nie została uznana za osobę niezdolną do pracy. Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 5 maja 2022 r. nie uznała jej za osobę niezdolną do pracy. Na podstawie powyższych orzeczeń lekarskich organ rentowy decyzją z dnia 12 maja 2022 r. odmówił przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na dalszy okres. Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy za okres od 1 marca 2022 r. do 31 maja 2022 r. zostało przedłużone bez wydawania decyzji na podstawie art. 15zc ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Biegli lekarze specjaliści z zakresu ortopedii, neurologii, psychiatrii rozpoznali
u ubezpieczonej:



zespół bólowy kręgosłupa w wywiadzie na podłożu zmian zwyrodnieniowych z zachowaną funkcją lokomocyjną,



stan po przebytej chorobie Hodgkina monitorowany onkologicznie bez wznowy,



stan po przebytym ostrym zaburzeniu psychotycznym.

W opinii biegłych ubezpieczona jest zdolna do pracy. Biegli z zakresu ortopedii i neurologii zbadali wnioskodawczynię, zapoznali się z dokumentacją medyczną z przebiegu leczenia i uznali, że badana jest zdolna do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Biegli nie stwierdzili cech podrażnienia korzeni nerwowych, objawów ubytkowych, niedowładów czy porażeń.

Biegła psychiatra po zbadaniu wnioskodawczyni oraz zapoznaniu się z dokumentacją medyczną i orzeczniczą przyjęła zgodne stanowisko z psychiatrą konsultantem ZUS z 24 lutego 2022 r. oraz Lekarzem Orzecznikiem i Komisją Lekarską ZUS (8 marca 2022 r. i 5 maja 2022 r.), że w zakresie zdrowia psychicznego opiniowana jest zdolna do pracy. Według biegłej obraz psychopatologiczny objawów oraz stosowane leczenie farmakologiczne odpowiadają stanom dysocjacyjnym, somatyzacyjnym, a nie ze spektrum schizofrenii. Opiniowana ujawnia cechy neurotyczne. Wygórowane żywe emocje, aktualnie przebiegają bez objawów psychotycznych. Funkcje poznawcze są sprawne i nie ograniczają zdolności do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji.

Biegły specjalista z zakresu onkologii rozpoznał u ubezpieczonej stan po radykalnej chemioradioterapii chłoniaka Hodgkina w okresie II zaawansowania klinicznego, z długotrwałym przebiegiem bez nawrotu choroby nowotworowej. W uzasadnieniu opinii wskazał, że u odwołującej przed ponad 8 laty zakończono leczenie onkohematologiczne chłoniaka rozpoznanego we wczesnym okresie zaawansowania klinicznego. Uzyskano oczekiwany, odległy wynik zastosowanego leczenia. Tak długi okres obserwacji onkologicznej, bez objawów nawrotu choroby, jest bardzo dobrym czynnikiem prognostycznym, pozwalającym z wysokim stopniem prawdopodobieństwa, przyjąć dalszy korzystny przebieg kliniczny. Powódka powinna nadal zgłaszać się do kontroli onkohematologicznej oraz prowadzić unormowany tryb życia, z unikaniem dużych wysiłków fizycznych i psychicznych. Po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną zgromadzoną w aktach sprawy oraz przeprowadzonym badaniu podmiotowym i przedmiotowym, biegły stwierdził, że z przyczyn onkologicznych, odwołująca nie jest osobą całkowicie, bądź częściowo niezdolną do pracy, zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi. Poprawa stanu zdrowia badanej, w porównaniu do orzeczenia LO ZUS z 6 sierpnia 2021 r. wynika z ugruntowania dobrego rokowania, dalej prowadzonej rehabilitacji i lepszej adaptacji do nowej sytuacji życiowej, spowodowanej przebytym leczeniem onkologicznym.

Ubezpieczona nadal jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Od 2019 roku pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy - ¾ etatu. Obsługuje program księgowy. Zajmuje się wdrożeniami. Pozostaje nadal pod kontrolą poradni onkologicznej - nie wystąpiła wznowa choroby nowotworowej.

Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione podnosząc, iż zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Z kolei warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego,
w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat, jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat (art. 58 ust. 1 pkt 5 ustawy). Wskazany okres powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej (art. 58 ust. 2 ustawy). Warunku tego nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 58 ust. 4 ustawy).

Stosownie do treści art. 12 ust. 1-3 w/w ustawy, niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Stosownie do treści art. 13 ust. 1-5 w/w ustawy, przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, z zastrzeżeniem art. 13 ust. 3 w/w ustawy. Niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu. Jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku. Zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, iż niezdolność do pracy należy określać w dwóch obszarach: medyczno-biologicznym oraz społeczno-ekonomicznym. Elementem oceny niezdolności do pracy w znacznym stopniu obok kryterium biologicznego (medycznego) jest kryterium ekonomiczne, ponieważ trzeba ustalić realną możliwość zarobkowania w ramach posiadanych kwalifikacji. Ustawodawca odróżnia bowiem dwa aspekty niezdolności do pracy, tj. ekonomiczny (obiektywne pozbawienie danej osoby możliwości zarobkowania w drodze wykonywania jakiejkolwiek pracy lub pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji) oraz biologiczny (stan organizmu dotkniętego schorzeniem naruszającym jego sprawność). Dopiero koniunkcja tych dwóch elementów pozwala na uznanie danej osoby za niezdolną do pracy.

Sąd pierwszej instancji zauważył, że sporna pomiędzy stronami była wyłącznie przesłanka niezdolności do pracy. Ocena stanowiska procesowego ubezpieczonej wymagała weryfikacji za pomocą wiadomości specjalnych, którymi Sąd nie dysponuje.

W tym celu Sąd meriti na podstawie art. 278 k.p.c. przeprowadził dowód z opinii biegłych lekarzy specjalistów z zakresu ortopedii, neurologii, psychiatrii i onkologii. W ocenie tego Sądu, tak pozyskany materiał dowodowy w sprawie stanowił podstawę do poczynienia miarodajnych ustaleń faktycznych w sprawie. Wszystkie opinie okazały się spójne, logiczne. Biegli w sposób przekonujący motywowali swoje stanowisko orzecznicze w tej sprawie. Byli jednomyślni co do stwierdzenia braku podstaw stwierdzenia choćby częściowej niezdolności do pracy ubezpieczonej. Opisali schorzenia na jakie cierpi ubezpieczona, wskazali, jak przebiegał proces leczenia oraz na czym polegała poprawa stanu zdrowia ubezpieczonej. Biegli wbrew twierdzeniom ubezpieczonej udzieli odpowiedzi na postawione w postanowieniu sądu pytania.

Sąd meriti zauważył, że ocena niezdolności do pracy z medycznego punktu widzenia wymaga wiadomości specjalnych. Sąd powinien w tym zakresie dopuścić dowód z opinii biegłych, a tym samym nie może - wbrew opinii biegłych - opierać ustaleń w tym zakresie ani na własnym przekonaniu, ani na przekonaniu strony. Nie było zatem podstaw do merytorycznego kwestionowania opinii biegłych, czy też formułowania zarzutów co do ich wiarygodności i rzetelności. Stanowisko ubezpieczonej odnoszące się do treści opinii miało charakter wyłącznie polemiczny, związany z subiektywnymi odczuciami ubezpieczonej jako strony.

W niniejszej sprawie nie ulegało też wątpliwości Sądu pierwszej instancji, że ubezpieczona od paru lat jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę i tę pracę wykonuje, będąc zatrudniona w niepełnym wymiarze czasu pracy. Praca ta jest zgodna z poziomem jej dotychczas posiadanych kwalifikacji zawodowych oraz wykształceniem ekonomicznym, ponieważ w ramach swojej pracy obsługuje programy księgowe. Okoliczność, że obecnie przebywa na urlopie wychowawczym nie ma znaczenia. Korzystanie z uprawnień rodzicielskich nie oznacza, że dana osoba jest niezdolna do pracy. Stan zdrowia ubezpieczonej uległ tym samym poprawie, uzasadniającej nieprzedłużanie prawa do renty na dalszy okres. W wypadku zaostrzenia dolegliwości ubezpieczona może również korzystać ze zwolnień lekarskich. Na dzień wydania zaskarżonej decyzji nie spełniła wszystkich warunków do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Kierując się powyższymi ustaleniami, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonej, o czym orzekł w sentencji wyroku.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziła się ubezpieczona, która w wywiedzionej apelacji podniosła następujące zarzuty:

1)  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i uznanie go za prawidłowe, wyczerpujące, logiczne i wiarygodne i nadające się na podstawę orzeczenia, mimo że opinie te zdaniem apelującej nie spełniają postanowienia samego Sądu z dnia 21 lipca 2022 r.

2)  naruszenie art. 286 k.p.c. poprzez zaniechanie wezwania biegłych do złożenia uzupełnienia mimo ustosunkowania się do ich treści oraz zgłoszenia przez apelującą zarzutów pod ich adresem;

3)  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. (w odniesieniu do opinii biegłego onkologa) poprzez zaniechanie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i uznanie ich za prawidłowe, wyczerpujące, logiczne i wiarygodne i nadające się na podstawę orzeczenia, ponieważ brak odniesienia się co do szkodliwości długoterminowej chemioterapii plus radioterapii, co w ocenie skarżącej było znaczącym przesłaniem jej odwołania,

4)  niepowołanie biegłego z zakresu radioterapii (niedostępnego w Polsce), który mógłby wypowiedzieć się w sprawie ubezpieczonej na podstawie szkodliwości przebytego leczenia radioterapią 30 Gy,

5)  zaniechanie przeprowadzenia oceny organizmu w sposób całościowy, każdy z biegłych zdaniem apelującej wydał opinie wedle swojej specjalizacji , co jej zdaniem jest niewystarczające przy istnieniu wielu schorzeń,

6)  sprzeczności na linii lekarze, a biegli, w ocenie ubezpieczonej lekarze prowadzący lepiej znają pacjenta, niż biegły czy lekarz orzecznik.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelująca wniosła o:



zmianę wyroku Sądu I instancji poprzez uznanie jej odwołania od decyzji ZUS K. z dnia 12 maja 2022 r.,



ewentualnie, o uzupełnienie postępowania dowodowego o dodatkowe opinie biegłych z uwagi na brak dostatecznego – zdaniem skarżącej – wyjaśnienia spornej kwestii w dotychczasowym postępowaniu.

W uzasadnieniu apelująca zwróciła potrzebę na konieczność spojrzenia na organizm jako całość, albowiem ogólny stan zdrowia jest wypadkową wielu schorzeń, wielu dolegliwości i chorób.

Ubezpieczona wskazała, że mimo pracy na ¾ etatu (do której wróciła w styczniu 2023 r.) nadal cierpi przy długim siedzeniu (blokada kręgosłupa długo nie działała, jest zmuszona zażywać przeciwbólowe na receptę), nadal słyszy rzeczy, których nikt nie wypowiada, tracąc nieraz kontakt z rzeczywistością w pracy. Przebyte leczenie onkologiczne wpływa jej zdaniem na mniejszą wydajność organizmu w perspektywie teraźniejszości, jak i w perspektywie długoterminowej. Praca w mniejszym wymiarze niż standardowe 8h dziennie w ocenie ubezpieczonej korzystnie wpływa na zmniejszenie prawdopodobieństwa nawrotu chłoniaka Hodgkina i zmniejsza zaostrzeżenie dolegliwości psychicznych i kręgosłupowych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej nie zasługiwała na uwzględnienie.

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym zarzutów apelacyjnych, doprowadziła Sąd Apelacyjny do wniosku, że wyrok Sądu Okręgowego odpowiada prawu.

Na wstępie, uwzględniając treść art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c., wskazać należy, że Sąd Apelacyjny dokonując własnej oceny przedstawionego pod osąd materiału procesowego stwierdził, że Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, a poczynione ustalenia faktyczne (zawarte w wyodrębnionej redakcyjnie części uzasadnienia zaskarżonego wyroku) nie są wadliwe i znajdują odzwierciedlenie w treści przedstawionych w sprawie dowodów. Sąd odwoławczy ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego czyni częścią uzasadnienia własnego wyroku, nie znajdując potrzeby ponownego ich szczegółowego przytaczania.

Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał trafnej i całościowej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, na podstawie jego wszechstronnego rozważania. Wyjaśnione zostały wszystkie istotne okoliczności sprawy, w granicach swobodnej sędziowskiej oceny dowodów. Za niezasadną uznać należy sugestię, że dokonano tej oceny w oderwaniu od całokształtu okoliczności sprawy. Należy zatem uznać, że w przedmiotowej sprawie ustalenia Sądu pierwszej instancji co do spornej pomiędzy stronami okoliczności, a mianowicie przesłanki niezdolności do pracy, zostały ustalone i ocenione w sposób prawidłowy.

Sąd Okręgowy zastosował wobec ubezpieczonej te same kryteria ustawowe, jakie obowiązują każdego ubezpieczonego ubiegającego się o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Tylko bowiem spełnienie wszystkich przesłanek, o których stanowi art. 57 i 58 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, daje prawo do świadczenia rentowego. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie mają zastosowania zasady współżycia społecznego, które pozwoliłyby na przyznanie świadczenia rentowego z uwagi na trudną sytuację zdrowotną ocenianą przez pryzmat subiektywnych odczuć osoby ubiegającej się o to świadczenie, których, ani Sąd Okręgowy, ani Sąd Apelacyjny nie negują.

Rozpoznane przez zespół biegłych z zakresu neurologii, ortopedii oraz psychiatrii choroby w postaci zespołu bólowego kręgosłupa jedynie w wywiadzie na podłożu zmian zwyrodnieniowych z zachowaną funkcją lokomocyjną, przebyta choroba Hodkina monitorowana onkologicznie bez wznowy oraz przebyte w przeszłości ostre zaburzenia psychotyczne dały podstawę do stwierdzenia, że ubezpieczona E. G. obecnie jest już zdolna do pracy ponieważ nastąpiła poprawa stanu zdrowia. W uzasadnieniu sporządzonej opinii, biegli wskazali bowiem, że po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną z przebiegu leczenia, jak również po przeprowadzonym badaniu, należy stwierdzić, że badana jest zdolna do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Nie odnotowano cech podrażnienia korzeni nerwowych, objawów ubytkowych, niedowładów czy porażeń. Ponadto, biegła z zakresu psychiatrii wskazała, że obraz psychopatologiczny objawów oraz stosowane leczenie farmakologiczne odpowiadają stanom dysocjacyjnym, somatyzacyjnym, a nie ze spektrum schizofrenii. Obserwowane u ubezpieczonej wygórowane żywe emocje, nie przejawiają aktualnie objawów psychotycznych, zaś funkcje poznawcze są sprawne i nie ograniczają zdolności do pracy w ramach posiadanych kwalifikacji.

Również sporządzona przez biegłego z zakresu onkologii opinia, w której rozpoznano stan po radykalnej chemioradioterapii chłoniaka Hodkina w okresie II A zaawansowania klinicznego z długotrwałym przebiegiem bez nawrotu choroby nowotworowej, nie dała podstaw do uznania ubezpieczonej z przyczyn onkologicznych za osobę całkowicie bądź częściowo niezdolną do pracy, zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. W treści wspomnianej opinii zwrócono bowiem uwagę na fakt, iż u E. G. leczenie onkohematologiczne zakończono ponad 8 lat temu, które przyniosło oczekiwany, odległy wynik. Tak długi okres obserwacji onkologicznej, bez objawów nawrotu choroby, należy uznać za bardzo dobry czynnik prognostyczny, pozwalający z wysokim stopniem prawdopodobieństwa, przyjąć dalszy korzystny przebieg kliniczny. Ponadto, wskazano zatem wprost, że poprawa stanu zdrowia ubezpieczonej (w porównaniu do orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 6 sierpnia 2021 r.) wynika z ugruntowania dobrego rokowania, dalej prowadzonej rehabilitacji i lepszej adaptacji do nowej sytuacji życiowej, spowodowanej przebytym leczeniem onkologicznym.

Słusznie zatem Sąd Okręgowy uznał, że brak było podstaw do merytorycznego kwestionowania opinii biegłych, czy też formułowania zarzutów co do ich wiarygodności i rzetelności. Opinie były jednoznaczne i, wbrew zarzutom apelacji, w sposób wyczerpujący odpowiadały na zadane przez Sąd pytanie ujęte w postanowieniu z dnia 21 lipca 2022 r., a mianowicie, czy ubezpieczona jest nadal (po dniu 1 marca 2022 r.) częściowo niezdolna do pracy. Biegli niewątpliwie sprostali powyższemu zadaniu. Biorąc pod uwagę kwalifikacje ubezpieczonej, jej dotychczasowe zatrudnienie, nie dostrzegli podstaw do uznania jej za osobę całkowicie bądź częściowo niezdolną do pracy i jednocześnie wyjaśnili na czym polega poprawa jej stanu zdrowia w porównaniu do orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 6 sierpnia 2021 r. Zgłaszane przez ubezpieczoną zastrzeżenia, jak również formułowane pod adresem tych opinii zarzuty - stanowiące wyraz jej subiektywnego przeświadczenia - nie mogły przyczynić się do zmiany zapatrywań w przedmiotowym zakresie.

W odpowiedzi na stanowisko ubezpieczonej wyrażone w apelacji, wyjaśnienia bowiem wymaga, iż o nabyciu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy nie mogą przesądzać wspomniane powyżej subiektywne odczucia osoby ubezpieczonej. Również sam fakt stwierdzenia choroby nie jest równoznaczny z nabyciem prawa do renty. Istnienie schorzeń powodujących konieczność pozostawania w stałym leczeniu nie stanowi bowiem samodzielnej przyczyny uznania częściowej niezdolności do pracy chociaż w pewnych okresach wymaga czasowych zwolnień lekarskich (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2005 r., II UK 288/04, OSNPUSiSP 2006, nr 5-6, poz. 99); o niezdolności do pracy nie decyduje bowiem sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2000 r., sygn. akt II UKN 113/00; publ. OSNAP 2002/14/343). W konsekwencji biologiczny stan kalectwa lub choroba, niepowodujące naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, przesądza o braku prawa do tego świadczenia.

Nie sposób zatem skutecznie zarzucić Sądowi pierwszej instancji, że przeprowadzone przezeń postępowanie było dotknięte jakąkolwiek wadą. Brak jest bowiem podstaw do podzielenia zapatrywań ubezpieczonej, w zakresie w jakim sygnalizuje naruszenie art. 233 § 1 k.p.c., przejawiające się w rzekomym zaniechaniu wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, w sytuacji gdy sporządzone na potrzeby postępowania opinie – wyłącznie w subiektywnym odczuciu apelującej - nie spełniają postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 21 lipca 2022 r.

Jako chybiony należy również potraktować zarzut, wskazujący na naruszenie art. 286 k.p.c. Odpowiadając apelującej, wypada zauważyć, że zgodnie z brzmieniem art. 286 k.p.c., sąd może zażądać ustnego lub pisemnego uzupełnienia opinii lub jej wyjaśnienia, a także dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych. Jednakże, jak wskazuje się w ugruntowanym orzecznictwie Sądu Najwyższego, sąd orzekający w postępowaniu dopuszcza dowód z opinii uzupełniającej (lub kolejnej opinii biegłych), gdy opinia już wydana w sprawie wzbudza jego wątpliwości, a nie dlatego, że jedna ze stron jest niezadowolona z wyników dotychczasowego postępowania dowodowego. Potrzeba kontynuowania postępowania dowodowego poprzez wydanie opinii uzupełniającej (lub też powołania nowego biegłego) powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii, gdyż odmienne stanowisko oznaczałoby przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód ze wszystkich możliwych opinii biegłych, aby upewnić się, czy niektórzy z nich nie byliby tego samego zdania, co strona (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2024 r., sygn. akt III USK 445/22). Co do zasady, jeżeli opinia biegłego nie jest wystarczająca do przekonania sądu o prawdziwości twierdzenia faktycznego istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd rozstrzyga zgodnie z regułami rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.). Strona nie ma zatem prawa do żądania kolejnych opinii, choćby uzupełniających, które miałaby służyć weryfikacji opinii dla niej niekorzystnej. Jeżeli natomiast opinia - w świetle powołanych kryteriów - nie może stanowić podstawy ustaleń, sąd powinien zażądać opinii dodatkowej lub też uzupełnienia dotychczasowej.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego, rozpoznając sprawę, Sąd Okręgowy nie naruszył norm prawa materialnego, czy - w ramach podniesionych zarzutów - zasad postępowania, które uzasadniałyby uwzględnienie wniosków apelacji. Ubezpieczona nie spełniła bowiem wszystkich ustawowo wymaganych przesłanek, koniecznych przy ubieganiu się o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Z powyższych względów, na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk