III AUa 299/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Szczecinie z 2024-07-25

sygn. akt III AUa 299/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lipca 2024 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w osobie Przewodniczącej – sędziego Urszuli Iwanowskiej, po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2024 r., w S., na posiedzeniu niejawnym,

sprawy z odwołania A. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

na skutek apelacji ubezpieczonej od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 maja 2023 r., sygn. akt VI U 723/22,

oddala apelację.

sędzia Urszula Iwanowska

sygn. akt III AUa 299/23

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 kwietnia 2022 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że A. B. pobrała nienależnie świadczenia za okres od 1 do 30 listopada 2021 r. w łącznej kwocie 1.085,10 zł z tytułu: dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego, wskazując, że w wyniku ostatecznego ustalenia emerytury z FUS nastąpiła utrata prawa do dodatkowego świadczenia pieniężnego. Jednocześnie organ rentowy zobowiązał ubezpieczoną do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 do 30 listopada 2021 r. w kwocie należności głównej 1.085,10 zł.

W odwołaniu od powyższej decyzji A. B. wniosła o jej uchylenie w całości podnosząc, iż świadczenie pieniężne się jej należało, bowiem w decyzji z dnia 2 listopada 2021 r. organ rentowy wyraźnie wskazał na jakiej podstawie wypłacił świadczenie. Jednocześnie ubezpieczona wskazała, że nie jest prawdą, iż pobrała te pieniądze, ponieważ to ZUS wyliczył i przelał na jej konto (bez jej udziału) to świadczenie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację przytoczoną w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 11 maja 2023 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oprał o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Decyzją z dnia 27 kwietnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił A. B. z urzędu prawo do emerytury od (...) tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury. ZUS ustalił termin płatności świadczenia na 1 dzień każdego miesiąca, od dnia 1 sierpnia 2018 r. wysokość świadczenia wraz z okresową emeryturą kapitałową wyniosła 2.592,36 zł.

Na dzień 31 października 2021 r. łączna wysokość świadczenia ubezpieczonej – emerytury wraz okresową emeryturą kapitałową wynosiła 3.065,78 zł.

Decyzją z dnia 21 października 2021 r., w związku z ustaniem prawa do emerytury kapitałowej z dniem 7 października 2021 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych z urzędu ponownie obliczył A. B. zaliczkowo emeryturę od (...), tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość świadczenia ustalona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy emerytalnej wyniosła 4.368,22 zł brutto, do wypłaty 3.615,08 zł.

Decyzją z dnia 2 listopada 2021 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonej dodatkowe roczne świadczenie pieniężne w kwocie 1.085,10 zł w oparciu o przepisy ustawy z dnia 21 stycznia 2021 r. o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz. U. z 2021 r. poz. 432). W decyzji wskazano, iż wysokość dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego, zwanego dalej dodatkowym świadczeniem, uzależniona jest od wysokości świadczenia emerytalno-rentowego pobieranego 31 października 2021 r., przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń. Dodatkowe świadczenie przysługuje w kwocie najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca 2021 r., tj. w kwocie 1.250,88 zł, jeśli świadczenie emerytalno-rentowe nie przekracza kwoty 2.900 zł. W przypadku, gdy świadczenie emerytalno-rentowe przekracza kwotę 2.900 zł, wysokość dodatkowego świadczenia stanowi różnicę między kwotą najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca 2021 r., tj. kwotą 1.250,88 zł, a kwotą, o jaką świadczenie emerytalno-rentowe przekracza kwotę 2.900 zł. Wobec ustalenia, że na dzień 31 października 2021 r. ubezpieczona pobierała emeryturę z FUS w kwocie 2.878,51 zł oraz okresową emeryturę kapitałową w kwocie 187,27 zł, łączna kwota przysługujących świadczeń wynosiła 3.065,78 zł i przekraczała kwotę 2.900 zł o 165,78 zł, organ rentowy dodatkowe świadczenie przyznał ubezpieczonej w kwocie 1.085,10 zł.

W punkcie 2 pouczenia zawartego w decyzji wskazano, iż prawo do dodatkowego świadczenia oraz jego wysokość ulega ponownemu ustaleniu w przypadku, gdy po jego przyznaniu okaże się, że na 31 października 2021 r. wysokość świadczenia, z tytułu którego wypłacono dodatkowe świadczenie, uległa zmianie lub ustalone zostało prawo do innego świadczenia, w tym przyznanego przez inny organ rentowy. W punkcie 3 zawarte zostało pouczenie, że prawo do dodatkowego świadczenia podlega ponownemu ustaleniu, jeżeli okaże się, że na 31 października 2021 r. prawo do świadczenia, z tytułu którego wypłacono dodatkowe świadczenie nie istniało albo podlegało zawieszeniu. W punkcie 4 pouczenia wskazano, że jeżeli okaże się, że na 31 października 2021 r. ubezpieczona nie miała prawa do świadczenia, z tytułu którego wypłacono dodatkowe świadczenie lub nie przysługiwała wypłata tego świadczenia, albo świadczenie przysługiwało w wyższej wysokości, organ rentowy ustali kwotę nienależnie pobranego świadczenia, która będzie podlegała zwrotowi.

Decyzją z dnia 25 marca 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił ubezpieczonej w ostatecznej wysokości emeryturę od 8 października 2021 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość emerytury obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy emerytalnej wyniosła 4.368,02 zł. Od 1 czerwca 2022 r. obliczona emerytura brutto wyniosła 4.674,00 zł brutto, do wypłaty 3.883,14 zł.

Decyzją z dnia 25 marca 2022 r. ZUS uchylił decyzję z dnia 2 listopada 2021 r. o przyznaniu dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego, wskazując, że w wyniku ostatecznego ustalenia wysokości świadczenia na dzień 31 października 2021 r. kwota emerytury wyniosła 4.368,02 zł i przekroczyła kwotę 2.900 zł o 1.468,02 zł, wobec czego dodatkowe roczne świadczenie pieniężne nie przysługuje.

W dniu 4 kwietnia 2022 r. organ rentowy ujawnił nadpłatę kolejnego dodatkowego świadczenia rocznego za okres od 1 listopada 2021 r. do 30 listopada 2021 r. w kwocie 1.085,10 zł. Organ rentowy uznał, że nadpłata powstała z przyczyn zaistniałych po stronie świadczeniobiorcy, nadpłata powstała z powodu ostatecznego obliczenia emerytury, której kwota na 31 października 2021 r. wyniosła 4.368,05 zł.

Po ustaleniu powyższego stanu faktycznego oraz na podstawie przepisów prawa niżej powołanych Sąd Okręgowy uznał odwołanie za niezasadne.

Najpierw sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że niniejsza sprawa została rozpoznana na posiedzeniu niejawnym zgodnie z treścią przepisów art. 15zzs 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 374 ze zm.), stanowiącym, że jeżeli w sprawie rozpoznawanej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości, sąd może zamknąć rozprawę i wydać orzeczenie na posiedzeniu niejawnym po uprzednim odebraniu od stron lub uczestników postępowania stanowisk na piśmie.

Następnie Sąd Okręgowy wskazał, że stan faktyczny sprawy ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach organu rentowego oraz dokumentów przedłożonych w toku postępowania sądowego. Wiarygodność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu. Zostały one sporządzone w sposób zgodny z przepisami prawa, przez uprawnione do tego osoby, w ramach ich kompetencji oraz w sposób rzetelny, stąd też Sąd uznał je za wiarygodne.

Dalej sąd pierwszej instancji podniósł, że zgodnie z art. 2 pkt 6 i art. 3 ustawy z dnia 21 stycznia 2021 r. o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, dodatkowe świadczenie przysługuje osobom, które w dniu 31 października 2021 r. mają prawo do emerytur i rent, o których mowa w art. 3 pkt. 1-3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. obowiązujący w dacie wyrokowania Dz. U. z 2022 r., poz. 504 ze zm.).

W 2021 r. osobom uprawnionym przysługiwało dodatkowe świadczenie w wysokości kwoty najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ust. 2, o której mowa w art. 2 pkt 6, obowiązującej od dnia 1 marca 2021 r. – dla osób, których wysokość świadczenia, o którym mowa w art. 2, przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza kwoty 2.900 zł lub kwoty najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 2 pkt 6, obowiązującej od dnia 1 marca 2021 r., pomniejszonej o kwotę różnicy pomiędzy kwotą wysokości świadczenia, o którym mowa w art. 2, przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, a kwotą 2.900 zł, nie więcej niż o kwotę najniższej emerytury - dla osób, których wysokość świadczenia, o którym mowa w art. 2, przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, przekracza kwotę 2.900 zł.

Kontynuując sąd meriti wskazał, że w sprawie niniejszej ubezpieczona, na mocy decyzji z dnia 27 kwietnia 2018 r. miała ustalone prawo emerytury od 1 sierpnia 2018 r., wysokość tego świadczenia na dzień 31 października 2021 r. wynosiła 3.065,78 zł brutto. Ta właśnie kwota została przyjęta przez organ rentowy do ustalenia prawa do dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego przyznanego A. B. decyzją z dnia 2 listopada 2021 r. w wysokości 1.085,10 zł. Jednocześnie, również w październiku 2021 r., w związku z ustaniem z dniem 7 października 2021 r. prawa do okresowej emerytury kapitałowej, organ rentowy decyzją z dnia 21 października 2021 r. z urzędu ponownie obliczył ubezpieczonej zaliczkowo emeryturę od 8 października 2021 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Dopiero jednak po ustaleniu ostatecznej wysokości emerytury w kwocie brutto 4.674,00 zł brutto - co nastąpiło decyzją ZUS z dnia 25 marca 2022 r. - okazało się, że ubezpieczonej dodatkowe świadczenie roczne się nie należało.

Nie budziło wątpliwości Sądu Okręgowego, że sytuacja jaka miała miejsce w sprawie niniejszej, przewidziana została wprost art. 3 ust. 3 ustawy o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, w którym wskazano, iż prawo do dodatkowego świadczenia podlega ponownemu ustaleniu, jeżeli okaże się, że na dzień 31 października 2021 r. prawo do świadczenia, o którym mowa w art. 2, nie istniało, podlegało zawieszeniu lub przysługiwała wypłata tego świadczenia.

Z okoliczności sprawy wynika, że według stanu na dzień 31 października 2021 r. prawo do dodatkowego świadczenia rocznego nie istniało, bowiem po ustaleniu ostatecznej wysokości emerytury decyzją z dnia 25 marca 2022 r. ustalona kwota świadczenia wykluczała w przypadku ubezpieczonej możliwość jego przyznania, co uzasadniało żądanie jego zwrotu jako świadczenia nienależnie pobranego.

Kontynuując sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z art. 13 ustawy o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie stosuje się przepisy powołanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Kwestię zwrotu nienależnie pobranego świadczenia reguluje przepis art. 138 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. obowiązujący w dacie wyrokowania Dz. U. z 2022 r., poz. 504 ze zm.; powoływana dalej jako: ustawa emerytalna), w którym wskazano, że osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu (ust. 1). Zarazem jednak zaznaczono, iż za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania.

Jednocześnie sąd meriti podkreślił, że organ rentowy w punkcie 3 pouczenia zawartego w decyzji z dnia 2 listopada 2021 r. poinformował ubezpieczoną, że prawo do dodatkowego świadczenia podlega ponownemu ustaleniu, jeżeli okaże się, że na 31 października 2021 r. prawo do świadczenia, z tytułu którego wypłacono dodatkowe świadczenie nie istniało albo podlegało zawieszeniu. Jednocześnie w punkcie 4 pouczenia wskazano, że jeżeli okaże się, że na 31 października 2021 r. ubezpieczona nie miała prawa do świadczenia, z tytułu którego wypłacono dodatkowe świadczenie lub nie przysługiwała wypłata tego świadczenia, albo świadczenie przysługiwało w wyższej wysokości, organ rentowy ustali kwotę nienależnie pobranego świadczenia, która będzie podlegała zwrotowi.

Zatem w ocenie Sądu Okręgowego prawidłowo organ rentowy uchylił decyzję z dnia 2 listopada 2021 r., zważywszy bowiem że ustalona na dzień 31 października 2021 r. kwota emerytury przekroczyła kwotę 2.900,00 zł o 1.468,02 zł, dodatkowe roczne świadczenie pieniężne w kwocie 1.085,10 zł ubezpieczonej nie przysługiwało.

Dlatego też, mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonej jako bezzasadne.

Z powyższym wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie w całości nie zgodziła się A. B., która w wywiedzionej apelacji zarzuciła mu:

- błędne zastosowanie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 21 stycznia 2021 r. o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz. U. z 2021 r., poz. 432), oraz błędne ustalenia co do stanu faktycznego.

Wskazując na te zarzuty apelująca wniosła o:

- zmianę zaskarżonego wyroku w całości z uwzględnieniem odwołania wnioskodawczyni,

- zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych,

ewentualnie:

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia - przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

W uzasadnieniu skarżąca między innymi podniosła, że interpretacja art. 3 ust 3. ustawy o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu dokonana przez sąd pierwszej instancji jest nietrafiona. W ocenie apelującej Sąd dokonał rozszerzającej interpretacji tego przepisu uznając, że zmiana wysokości świadczenia (post factum) na dzień 31 października 2021 r. wypełnia przesłanki ustawowe do ponownego ustalenia prawa do świadczenia - przeliczenia wysokości świadczenia.

W ocenie apelującej z pewnością nie została spełniona, przesłanka o nie istnieniu na dzień 31 października 2021 r. prawa do świadczenia, o którym mowa w art. 2, bowiem jak Sąd sam stwierdził w uzasadnieniu, prawo do świadczenia na dzień 31 października 2021 r. istniało (decyzja z dnia 27 kwietnia 2018 r.).

Również w dniu 31 października 2021 r. prawo do świadczenia, o którym mowa w art. 2 nie podlegało zawieszeniu. A w trzeciej przesłance, która jest alternatywną do drugiej, czyli „lub przysługiwała wypłata tego świadczenia”, w ocenie skarżącej chodzi o świadczenie opisane w art. 2, i tu znaczenie ma alternatywa do przesłanki opisanej jako druga „podlegało zawieszeniu”. Prawidłowa interpretacja jest możliwa tylko mając na uwadze całą alternatywę.

Ubezpieczona podniosła, że jeśli prawo do dodatkowego świadczenia podlega ponownemu ustaleniu, gdy w dniu 31 października 202 1r. podlegało zawieszeniu - pierwsza część alternatywy, to druga część alternatywy „lub przysługiwała wypłata tego świadczenia”, odnosi się do przypadku gdy w dniu 31 października 2021 r. świadczenie o którym mowa w art. 2 nie przysługiwało, a następnie w terminie późniejszym okaże się że wypłata tego świadczenia przysługiwała w tym dniu.

Zdaniem skarżącej wyżej opisane trzy przesłanki ustawowe wyczerpują katalog przypadków, w których z urzędu organ może dokonać ponownego ustalenia prawa do dodatkowego świadczenia. Natomiast jeśli ustawodawca chciałby rozszerzyć ten katalog przesłanek do ponownego ustalenia prawa do dodatkowego świadczenia, o przypadki zmiany wysokości świadczenia, o którym mowa w art. 2, to wprost wskazałby to w treści przepisu ustawy i nie byłby to drugi człon alternatywy opisanej powyżej.

W opinii apelującej sąd pierwszej instancji błędnie przyjął że na 31 października 2021r. prawo do dodatkowego świadczenia rocznego nie istniało. W tym dniu nie istniała jeszcze decyzja z dnia 25 marca 2022 r. o ostatecznej wysokości świadczenia emerytalnego wnioskodawczym, czyli w dniu 31 października 2021 r. prawo do dodatkowego świadczenia rocznego istniało, co organ potwierdził wydając odpowiednią decyzje i wypłacając świadczenie. Art. 3 ust. 3 uzależnia ponowne ustalenia prawa do dodatkowego świadczenia od istnienia w dniu 31 października 2021 r. prawa do świadczenia o którym mowa w art. 2 (emerytury), nie zaś od istnienia prawa do dodatkowego świadczenia rocznego. Jak wynika z daty wydania omawianej decyzji dopiero po pięciu miesiącach została ona wydana przez organ, za opóźnienie w jej wydaniu ponosi tylko i wyłącznie organ, a skutkami swego błędu obarcza wnioskodawczynię.

Jednocześnie apelując podkreśliła, że organ rentowy wiedział o dniu jej urodzin i w dobie komputerów mógł zadbać o terminowe przeliczenie emerytury, wydanie odpowiedniej decyzji i uniknięcie sporu.

Nadto ubezpieczona wskazała na intencje art. 3 ust. 3 ustawy o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu, gdzie ustawodawca na wypadek sytuacji opisanej powyżej i podobnych, w tym błędu organu, wskazuje w jakim zakresie organ rentowy, może z urzędu dokonać ponownego ustalenia prawa do dodatkowego świadczenia, w katalogu przesłanek ustawowych brak zmiany wysokości świadczenia, o którym mowa w art. 2 (pozostałe przesłanki zostały opisany powyżej), jest to zamknięty katalog przypadków, jego poszerzanie o kolejne przypadki stoi w sprzeczności z przepisem art. 3 ustawy o kolejnym... i z intencjami ustawodawcy.

Zdaniem skarżącej decyzja z dnia 4 kwietnia 2022 r. o zwrocie dodatkowego kolejnego świadczenia pieniężnego przez wnioskodawczynię jest wydana bez podstawy prawej. Samo ujawnienie zmiany wysokości świadczenia emerytalnego wnioskodawczyni po 31 października 2021 r. nie jest przesłanką do ponownego ustalenia prawa do dodatkowego świadczenia zgodnie z art. 3 ust. 3, nie jest podstawa do zastosowania art. 13 ustawy o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów.

Według ubezpieczonej dokonana przez organ, a następnie przez sąd pierwszej instancji interpretacja rozszerzająca, o przypadki w których wysokość świadczenia o którym mowa w art. 2 zmienia się po dniu 31 października 2021 r. ze skutkiem przed dniem 31 października 2021 r. jest bez podstawy prawnej, jest niedopuszczalna w państwie prawa. Jest to decyzja niekorzystna dla wnioskodawczyni, a w dzisiejszych czasach ma szczególne znaczenie z uwagi na wysoką inflację i ogólną drożyznę.

Ponadto w ocenie skarżącej działanie organu rentowego i wyrok w pirwszej instancji narusza podstawową zasadę zaufania do organów państwowych, wprowadza poczucie niepewności co do prawidłowości wydawanych decyzji, tych dotychczas wydanych i wydawanych w przyszłości. Obywatel stoi w ciągłej niepewności czy otrzymywane świadczenie emerytalne jest prawidłowej wysokości, czy w następnych miesiącach czy latach nie okaże się, że ktoś popełnił błąd, zaniechał terminu, lub z innych powodów nie zależnych od obywatela, jego emerytura czy inne podobne świadczenie jest mu nienależne zbyt wysokie i należy je zwrócić.

Z ostrożności procesowej apelująca zwróciła uwagę, że w treści uzasadnienia w akapicie: cytuję „-decyzja ZUS z 12.05.2022r. k. 11 plik II akt ZUS” jest poważny błąd, w omawianej sprawie nie istnieje taka decyzja z dnia 12 maja 2022 r. A w akapicie następnym przywoływana jest „zaskarżona decyzja z dnia 2 czerwca 2022 r. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych” z treści wynika, że dotyczy M. Ż. i inne dane nie związane z niniejszą sprawą. Przywołana decyzja z dnia 2 czerwca 2022 r. również nie istnieje, a M. Ż. nie jest stroną i nie jest uczestnikiem niniejszego postępowania. Sprawia to poważne wątpliwości co do rzetelności całego uzasadnienia.

W odpowiedzi na apelację Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jej oddalenie podtrzymując w całości swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie i w pełni podzielając argumentację faktyczną i prawną Sądu Okręgowego w Szczecinie. W ocenie organu rentowego apelacja jest bezzasadna w całości, bowiem sąd pierwszej instancji dokonał oceny materiału dowodowego, prawidłowo ustalił wszystkie okoliczności faktyczne sprawy, wyciągnął na ich podstawie nie budzące zastrzeżeń logiczne wnioski.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji jest prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, nie uchybiając przepisom prawa procesowego, prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy, który praktycznie w sprawie jest bezsporny. Dlatego sąd odwoławczy podzielił ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego, przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania w tej części uzasadnienia (art. 387 § 2 1 pkt. 1 k.p.c.).

Jednocześnie należy zauważyć, że słusznie apelująca wskazała, że fragment ustaleń zmieszczony w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazujący na M. Ż. i decyzję z dnia 2 czerwca 2022 r., nie dotyczył ubezpieczonej i niniejszej sprawy. Jest to oczywista omyłka Sądu Okręgowego i okoliczność ta nie budzi żadnych wątpliwości, dlatego Sąd Apelacyjny przytaczając praktycznie w całości treść uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego pominął ten akapit.

Sąd Apelacyjny nie dostrzegł również naruszenia przez sąd pierwszej instancji prawa materialnego, w związku z czym podziela także w całości rozważania tego sądu również w zakresie przyjętych przez niego podstaw prawnych orzeczenia (art. 387 § 2 1 pkt. 2 k.p.c.).

W odpowiedzi na apelację należy zaznaczyć, że w sprawie bezspornym jest, iż ubezpieczonej wpłacono kolejne dodatkowe roszczenie roczne za 2021 r., po czym na skutek ponownego ustalenia wysokości emerytur ubezpieczonej po dniu 8 października 2021 r., tj. po osiągnieciu powszechnego wieku emerytalnego, nie budzi żadnych wątpliwości fakt, że ubezpieczona której (ostatecznie) na dzień 31 października 2021 r. przysługiwało prawo do emerytury w kwocie 4.368,22 zł, nie nabyła prawa do kolejnego świadczenia dodatkowego w 2021 r. Prawo to jej nie przysługiwało (art. 3 ust. 3 ustawy).

Dlatego świadczenie to winna zwrócić jako świadczenie nienależne wypłacone. Jest to obiektywna zmiana okoliczności, która rodzi obowiązek zwrotu świadczenia. Ubezpieczona przecież otrzymała wyrównanie emerytury od dnia ukończenia powszechnego wieku emerytalnego i zgodnie z pouczeniem zawartym w decyzji z dnia 2 listopada 2021 r. winna liczyć się ze zwrotem tego dodatkowego świadczenia rocznego.

Chybiony jest zarzut ubezpieczonej, iż Sąd Okręgowy dokonał interpretacji rozszerzającej uznając, że zmiana wysokości świadczenia na dzień 31 października 2021 r. wypełnia przesłanki ustawowe do ponownego ustalenia prawa do świadczenia - przeliczenia wysokości świadczenia.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zarówno organ rentowy, jak i sąd pierwszej instancji prawidłowo zastosowali 3 ust. 3 ustawy. W myśl tego przepisu prawo do dodatkowego świadczenia podlega ponownemu ustaleniu, jeżeli okaże się, że na dzień 31 października 2021 r. prawo do świadczenia, o którym mowa w art. 2, nie istniało, podlegało zawieszeniu lub przysługiwała wypłata tego świadczenia. Należy także mieć na uwadze, że w art. 13 pkt 4 ustawy wskazano, iż w sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z wyjątkiem art. 136 tej ustawy. Przy czym, nie należy odczytywać art. 3 ust. 3 ustawy w oderwaniu od treści tej ustawy oraz systemu ubezpieczeń społecznych.

Nie ulega wątpliwości, że w niniejszej sytuacji należało ponownie ustalić prawo ubezpieczonej do dodatkowego rocznego świadczenia oraz zastosować art. 138 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W okolicznościach sprawy nieuzasadnione jest twierdzenie o naruszeniu zasady zaufania do państwa prawa. Dodatkowe świadczenie roczne zostało wprowadzone celem udzielenia przez Państwo Polskie pomocy osobom otrzymującym najniższe świadczenia emerytalno-rentowe. Ubezpieczona, która ostatecznie otrzymała na dzień 31 października 2021 r. emeryturę w wysokości 4.368,22 zł, na pewno do tych osób nie należy, skoro (ostatecznie) nie spełniła warunku do przyznania tego świadczenia.

Jednocześnie należy zauważyć, że ubezpieczona była każdorazowo w sposób prawidłowy pouczana o prawach i obowiązkach, a zarówno organ rentowy, jak i Sąd Okręgowy zastosował odpowiednie przepisy prawa w niniejszej sprawie.

Aktualnie przeprowadzenie swoistej interpretacji przepisu, według której ubezpieczona nie ma obowiązku zwrotu nienależnie wypłaconego świadczenia jest nie tylko nadużyciem prawa, ale też zwykłego poczucia sprawiedliwości.

Decyzja organu rentowego z dnia 4 kwietnia 2022 r. jest zgodna z obowiązującym prawem, a zarzuty apelacji okazały się chybione.

Mając powyższe na uwadze, apelację ubezpieczonej uznano za nieuzasadnioną i dlatego, na podstawie art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny oddalił ją w całości.

sędzia Urszula Iwanowska

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Magdalena Beker
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Szczecinie
Data wytworzenia informacji: