Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Jolanta Hawryszko
Sędziowie:	SSA Zofia Rybicka - Szkibiel (spr.) SSA Barbara Białecka
Protokolant:	St. sekr. sąd. Edyta Rakowska

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2012 r. w Szczecinie

sprawy H. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. Wlkp.

o przyznanie renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 12 marca 2012 r. sygn. akt VI U 1070/11

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 367/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 czerwca 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. Wlkp. odmówił ubezpieczonej H. C. prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

W odwołaniu ubezpieczona wniosła o zmianę ww. decyzji oraz przyznanie renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu podniosła, iż od 12 lat choruje na najcięższą postać choroby tkanki łącznej - toczeń układowy rumieniowaty, lecz pod koniec lutego 2011 r. istniejące już objawy w bardzo znacznym stopniu pogorszyły jej stan zdrowia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, podnosząc argumentację tożsamą do zawartej w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 12 marca 2012 roku Sąd Okręgowy w Gorzowie Wlkp. umorzył postępowanie co do okresu od 1 lipca 2011 roku do 30 września 2013 roku (pkt I.) oraz zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. Wlkp. z dnia 16 czerwca 2011 roku, znak (...), w ten sposób, że przyznał H. C. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 28 marca do 30 czerwca 2011 roku i od 01 października 2013 roku na stałe (pkt II.).

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji oparł na ustaleniach faktycznych, z których wynika, że organ rentowy decyzją z dnia 17 lutego 2011 r. ustalił prawo ubezpieczonej H. C. do okresowej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 28.03.2011 r. (od dnia kolejnego po zaprzestaniu pobierania zasiłku chorobowego) do 31.12.2012r. Dnia 29.03.2011 r. wpłynął wniosek ubezpieczonej o stwierdzenie pogorszenia stanu zdrowia. W dniu 14.09.2011 r. orzecznik ZUS ustalił, iż skarżąca jest osobą okresowo całkowicie niezdolną do pracy do 30.04.2012r. Orzeczeniu został postawiony zarzut wadliwości i komisja lekarska ZUS orzekła o braku całkowitej niezdolności do pracy. W toku postępowania, po zgłoszeniu przez wnioskodawczynię kolejnego pogorszenia stanu zdrowia, stwierdzono powstanie całkowitej niezdolności do pracy i przyznano jej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 lipca 2011 r. do 30.09.2013 r. U ubezpieczonej rozpoznano: toczeń rumieniowaty układowy z zajęciem (...), leukocytoklastyczne zapalenie naczyń, chorobę zwyrodnieniową stawów biodrowych z zespołem bólowym i posterydową martwicę głowy kości udowej lewej, zespół (...), zespół bólowy kręgosłupa na tle zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych. Powyższe schorzenia powodują całkowitą trwałą niezdolność do pracy od 28.03.2011r. Od czasu postawienia rozpoznania tocznia układowego, mimo systematycznego leczenia farmakologicznego w klinice (...) w S., leczenia rehabilitacyjnego następuje powolny postęp choroby. Nastąpiło zajęcie (...), spadek odporności (przebyta róża i półpasiec) dołączył się Zespół (...), leukocytoplastyczne zapalenie naczyń, objawy zespołu antyfosfolipidowego oraz posterydową martwica głowy kości udowej. Zmiany udokumentowane w kartach informacyjnych wielokrotnych pobytów w Klinice (...) potwierdzają powikłania w (...) w wyniku schorzenia podstawowego. Zmiany te są utrwalone i nie rokują istotnej poprawy. O ciężkości schorzenia z zajęciem (...) świadczy kompleksowa farmakoterapia wieloma lekami (między innymi sterydami w dużych dawkach) oraz wielokrotna chemioterapia z zaleceniami dalszych cykli chemioterapii. Biorąc pod uwagę rodzaj schorzeń, konieczność intensywnego leczenia klinicznego w Klinice (...) w S. -wielokrotne pobyty w Klinice: styczeń, luty, kwiecień, maj 2011 r. W czasie tych pobytów w epikryzie kart informacyjnych pojawiają się patologiczne objawy wymagające intensywnego leczenia lekami immunosupresyjnymi, sterydami i innymi.

Dokonując oceny ustalonego stanu faktycznego w oparciu o obowiązujące przepisy prawa Sąd pierwszej instancji uznał, że o dwołanie ubezpieczonej zasługiwało na uwzględnienie. Sąd zaznaczył, że w sprawie istotnym było ustalenie, czy ubezpieczona po 28 marca 2011 r. była całkowicie niezdolna do pracy. Zakres badania, wskutek uwzględnienia części roszczenia przyznania renty okresowej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, uległ ograniczeniu do okresu od 19 marca do 30 czerwca 2011 r. i co do jej trwałości po wrześniu 2013 r. Na wskazane okoliczności Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego neurologa, internisty i reumatologa, a więc o specjalizacji odpowiadających schorzeniom ubezpieczonej. Sąd wskazał, iż w zgodnej opinii biegłych ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy na trwałe. Biegli wskazali, iż ubezpieczona jest w tym stopniu niezdolna do pracy od złożenia wniosku o pogorszenie, co nastąpiło w marcu 2011 r., a nie w lipcu 2011 r. (kiedy złożyła ubezpieczona kolejny wniosek). Sąd uznał opinie biegłych za wiarygodne. Co do stwierdzonej trwałości niezdolności do pracy w ocenie reumatologa pozwany nie zgłosił w wyznaczonym terminie zastrzeżeń (k. 111), lecz dopiero w zastrzeżeniach do opinii uzupełniającej (k.124) pozwany kwestionuje trwałość niezdolności do pracy. Ocena biegłych w tym zakresie jest jednak prawidłowa. Zastrzeżenia co do daty powstania całkowitej niezdolności do pracy również nie zasługują na uwzględnienie. W opinii uzupełniającej biegli internista i neurolog w sposób przekonujący wskazali, dlaczego niezdolność do pracy w tym stopniu istniała od 28 marca 2011 r. Brak było więc podstaw do dopuszczania dowodu z opinii innych biegłych.

Apelację od powyższego wyroku w zakresie punktu II. wywiódł organ rentowy, zarzucając: naruszenie przepisów prawa procesowego - art.227 k.p.c. polegające na pominięciu przez Sąd Okręgowy wyjaśnienia i ustalenia istotnych dla sprawy okoliczności, czyli nie przeprowadzeniu prawidłowego postępowania dowodowego i nie rozważeniu w sposób bezstronny i wszechstronny, a zupełnie dowolny okoliczności, dotyczących schorzeń i całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonej oraz ich trwałości, ponadto pominięcie prawidłowej oceny przedmiotowych schorzeń według kryterium całkowitej niezdolności do pracy w spornym okresie, począwszy od dnia 28.03.2011 r.- w tym zakresie błąd w ustaleniach faktycznych w wyniku nie przeprowadzenia dowodu z uzupełniającej opinii biegłego sądowego reumatologa lub innego zespołu biegłych sądowych neurologa oraz reumatologa, jako biegłego o uprawnieniach odpowiadających schorzeniom ubezpieczonej na okoliczność istnienia całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonej od dnia 28.03.2011 r., przy jednoczesnym pominięciu wniosku dowodowego organu rentowego zawartego w piśmie procesowym z dnia 08.03.2012r. zgłoszonego w załączonej do w/w pisma opinii Przewodniczącego Komisji Lekarskich organu rentowego z 08.03.2012r. na okoliczność rozstrzygnięcia zgłoszonych tam zastrzeżeń w sytuacji gdy w opinii z dnia 11.01.2012r. powołana w niniejszej sprawie biegła sądowa reumatolog stwierdziła, że ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy od dnia 22.07.2011 r., oraz przyjęcie za podstawę rozstrzygnięcia i wyroku wniosków opinii uzupełniającej biegłych sądowych diabetologa i neurologa, którzy w opinii głównej z dnia 14.10.2011r., stwierdzając całkowitą niezdolność do pracy ubezpieczonej od dnia 22.07.2011r. wskazali, iż ostateczną w sprawie jest decyzja biegłego sądowego reumatologa, ponadto nie wskazanie w podstawie ustaleń faktycznych i brak podania przyczyn, dla których Sąd Okręgowy odmówił wiarygodności i mocy dowodowej decyzji organu rentowego z dnia 11.10.2011 r., co stanowi ponadto naruszenie przez Sąd Okręgowy przepisów postępowania - art. 233§1, art. 328§2 i art. 278§1 k.p.c., które to uchybienia miały istotny wpływ na wynik sprawy. Mając na uwadze powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego jej rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji podniesiono, iż w łącznej opinii lekarskiej z dnia 14.10.2011 r. biegli sądowi diabetolog i neurolog orzekli, że ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy cyt. „(...) od dnia złożenia wniosku o pogorszeniu stanu zdrowia (22.07.2011r.) na trwałe", zastrzegając przy tym, że cyt. „ostateczna decyzja mogąca potwierdzić naszą opinię może wynikać z oceny biegłego sadowego reumatologa". Wobec powyższego powołana w niniejszej sprawie biegła sądowa reumatolog w opinii z dnia 11.01.2012r. podtrzymała wnioski z opinii w/w biegłych stwierdzając, że ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy od 22.07.2011 r. na trwałe. Mimo wniosków zawartych w w/w opinii biegłej sądowej reumatolog, jako wyłącznego specjalisty o kwalifikacjach odpowiadających w/w schorzeniom u bezpieczonej, Sąd Okręgowy błędnie przyjął za miarodajną dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy opinię- „Uzupełnienie opinii głównej wydanej w dniu 14.10.2011r.", w której biegli diabetolog i neurolog orzekli względem ubezpieczonej całkowitą niezdolność do pracy: od 22.07.2011 r. na trwałe oraz od „28 marca do 30.06.2011r.". Wydanie więc przez Sąd Okręgowy zaskarżonego wyroku o sentencji zawartej w jego pkt. II, przy jednoczesnym pominięciu uprzednio zgłoszonego przez organ rentowy w wniosku dowodowego w przedmiocie powołania innego zespołu biegłych sądowych neurologa i reumatologa z uwagi na zachodzące w sprawie rozbieżności w ocenie biegłych co do całkowitej niezdolności do pracy ubezpieczonej i jej trwałości, cechuje zupełna dowolność w orzekaniu. Nadto, Sąd Okręgowy z naruszeniem przepisu art. 328§2 k.p.c. nie podał przyczyn, dla których odmówił wiarygodności i mocy dowodowej zaoferowanej decyzji organu rentowego z dnia 11.10.2011 r., przyznającej ubezpieczonej okresowo prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, potwierdzającej - zdaniem organu rentowego - brak przesłanek do przyznania ubezpieczonej spornego świadczenia na stałe.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczona wniosła o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe, zaś dokonując ustaleń i formułując wnioski nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny dowodów, wynikające z przepisu art. 233 k.p.c. Prawidłowo dokonane ustalenia faktyczne oraz należycie umotywowaną ocenę prawną sporu Sąd Odwoławczy przyjmuje za własną, w pełni podzielając wywody zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Z tego też względu Sąd Apelacyjny nie dostrzega potrzeby ponownego szczegółowego przytaczania zawartych w nim argumentów.

Sąd Okręgowy dokonał właściwej oceny niezdolności ubezpieczonej do pracy przez pryzmat regulacji art. 12, 13 oraz art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

Kwestię sporną w sprawie – na skutek decyzji ZUS z dnia 11.10.2011 r. wydanej w toku niniejszego postępowania na kolejny wniosek ubezpieczonej z dnia 22.07.2011 r. – stanowiła ocena daty początkowej powstania u ubezpieczonej H. C. całkowitej niezdolności do pracy oraz ocena trwałości takiej niezdolności.

W tym celu Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych, legitymujących się fachową wiedzą z zakresu specjalności odpowiadających schorzeniom ubezpieczonej, z których najpoważniejszym i będącym źródłem innych schorzeń jest toczeń rumieniowaty układowy. Biegli jednoznacznie ocenili, że jej stan zdrowia daje podstawy do uznania ją za osobę całkowicie niezdolną do pracy w sposób trwały. Należy wskazać, iż wnioski opinii poprzedziła analiza danych zawartych w dokumentacji medycznej oraz badanie samej ubezpieczonej. Biegli neurolog i internista oraz biegły reumatolog spójnie i logicznie, opierając się na dotychczasowych rezultatach jej leczenia, przebiegu i rozwoju jej choroby, wyjaśnili przyczyny, które stały u podstaw sformułowanych przez nich w tej mierze wniosków. Sięgając do historii choroby H. C., wyników jej badań, oceniając jej długotrwałość, analizując metody leczenia, którym została poddana, i ich ilość, charakter jej choroby i stadium, na którym się ona obecnie znajduje, doszli bowiem do wniosku, że zmiany chorobowe są u niej na tyle zaawansowane, iż nie tylko nie rokują poprawy, co wręcz można zakładać pogarszanie się jej stanu zdrowia w przebiegu tocznia rumieniowatego układowego. Biegli w sposób logiczny i spójny z pozostałym materiałem dowodowym wyjaśnili więc motywy, którymi kierowali się przy formułowaniu takiego wniosku, odnosząc się także do wątpliwości organu rentowego. Niewątpliwie z materiału dowodowego wynika, że początek choroby ubezpieczonej datować można już na rok 1998, lecz przez ten czas aż do 2011 r. choroba rozwinęła się do takiego stopnia, że doszło u niej aż do zajęcia ośrodkowego układu nerwowego. To zaś w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego nakazuje zdaniem Sądu Apelacyjnego przyjąć za trafne wnioski biegłych, iż stan zdrowia H. C. nie rokuje poprawy i przywrócenia zdolności do pracy. Najwyraźniej bowiem dotychczasowe metody leczenia nie odniosły pozytywnego skutku, choroba nie cofa się a wręcz się rozwija. Stosownie do art. 59 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej zasadnym było więc rozstrzygnięcie Sądu I instancji, który przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy po 30 września 2013 roku na stałe.

Natomiast odnosząc się do ustalonej przez Sąd I instancji daty, od której powinno się liczyć powstanie u ubezpieczonej takiego stopnia niezdolności do pracy, kreującej jej prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, Sąd Apelacyjny nie podziela zarzutów apelującego, jakoby opinia biegłego reumatologa była sprzeczna w tym zakresie z opinią biegłych neurologa i internisty, a Sąd Okręgowy miał kierować się tylko wnioskami zawartymi w drugiej z wymienionych opinii. Podkreślić bowiem trzeba, iż wszyscy biegli jednoznacznie potwierdzali, iż badana jest całkowicie niezdolna do pracy od dnia złożenia wniosku w związku z pogorszeniem jej stanu zdrowia, a jedynie omyłkowo wskazywali, że nastąpiło to w lipcu 2011 r., a nie w marcu 2011 r., który to błąd słusznie wychwycił Sąd I instancji. Niniejsze postępowanie zostało wszak zainicjowane odwołaniem, które zostało wniesione od decyzji z dnia 16 czerwca 2011 roku, wydanej na skutek wniosku ubezpieczonej złożonej w marcu 2011 r. Sąd Okręgowy, co wynika także z ustalonego w sprawie stanu faktycznego, oparł się przy formułowaniu wniosków na treści opinii wszystkich biegłych. Nie ma zatem racji apelujący, iżby za miarodajną Sąd ten uznał tylko opinię uzupełniającą biegłych z zakresu neurologii i chorób wewnętrznych. Tym niemniej istotne jest, że to oni sygnalizowali potrzebę wypowiedzenia się przez biegłego reumatologa przed sformułowaniem przez nich ostatecznych wniosków i to umożliwił im sąd, a jednocześnie na doprecyzowane wezwanie sądu w sposób ścisły odnieśli się do czasookresu obejmującego rzeczywiste złożenie wniosku przez H. C. z 28 marca 2011 r. do 30 czerwca 2011 r., czyli okresu nie objętego nową decyzją z dnia 11 października 2011 r. Biegli neurolog i internista w opinii uzupełniającej wskazali, że realny i w pełni uzasadniony jest wniosek, iż ubezpieczona już w tym czasie była całkowicie niezdolna do pracy. Biegli mieli przy tym na względzie rodzaj schorzeń oraz przebyte przez nią intensywne leczenie kliniczne w styczniu, lutym, kwietniu i maju 2011 r. Także zgromadzona w aktach sprawy dokumentacja medyczna, zdaniem Sądu Odwoławczego, w pełni koresponduje z takim stanowiskiem biegłych, jednoznacznie wskazując na wykrycie w styczniu 2011 r. w wynikach jej badań zmian właściwych objawom zajęcia ośrodkowego układu nerwowego (vide: k. 8-10, 11). Nie uszło przy tym uwadze Sądu Apelacyjnego, iż także w orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS z dnia 14.09.2011 r., wydanego dla celów decyzji z dnia 11.10.2011 r., datę powstania całkowitej niezdolności do pracy ustalono na kwiecień 2011 r. (vide: k. 22), natomiast fakt przyznania H. C. renty z tytułu całkowitej niezdolności dopiero od dnia 22 lipca 2011 r. był uwarunkowany momentem złożenia przez nią ponownego wniosku, datowanego na ten właśnie dzień. Powyższe okoliczności przekonują zatem, iż wnioski biegłych z opinii uzupełniającej należało uznać za w pełni miarodajne, nie pozostające w sprzeczności z opinią biegłego reumatologa oraz korespondujące z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny podziela ocenę Sądu Okręgowego, iż nie było potrzeby dopuszczania dowodu z uzupełniającej opinii biegłych lub powołania nowego składu biegłych. Tym samym nie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty naruszenia przepisów procedury w postaci art. 227 k.p.c., art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 278 k.p.c. W takim stanie sprawy zarzuty apelacji mają czysto polemiczny charakter. Organ rentowy w zasadzie ograniczył się do wyrażenia ponownie subiektywnych wątpliwości odnośnie wniosków biegłych sądowych, które - jak już szerzej wyjaśniano we wcześniejszych rozważaniach - nie znajdowały jednak uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach tej sprawy.

Z kolei jeśli chodzi o zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., to jest on nie tyle nawet niezasadny, co niezrozumiały. Kolejna decyzja organu rentowego, a taką stanowi decyzja datowana na 11.10.2011 r. uwzględniająca jedynie częściowo żądanie ubezpieczonej, nie może przecież stanowić dowodu na okoliczność niezasadności jej roszczeń w pozostałym zakresie objętym rozpatrywanym w sprawie odwołaniem. Tak więc w tych granicach, które nie spotkały się ostatecznie z aprobatą organu rentowego, decyzja ta nie mogła rzutować na ocenę zasadności odwołania H. C..

Mając na względzie przedstawioną powyżej argumentację Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.