Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

POSTANOWIENIE

Dnia 28 kwietnia 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w osobie sędziego Urszuli Iwanowskiej, po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2025 r., w S. na posiedzeniu niejawnym,

sprawy z odwołania V. F.

przeciwko Zakładowi Emerytalno-Rentowemu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

o wysokość policyjnej emerytury i renty

na skutek skargi o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 maja 2024 r. w sprawie III A Ua 759/22,

postanawia:

I.  odrzucić skargę;

II.  zasądzić od V. F. na rzecz Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. kwotę 270 (dwieście siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu skargowym wraz z ustawowymi odsetkami należnymi za czas od uprawomocnienia się tego orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Urszula Iwanowska

sygn. akt III A Ua 402/24

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 24 września 2024 r. V. F., działając przez pełnomocnika, wniosła skargę o wznowienie postępowania domagając się:

1. wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Szczecinie III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 maja 2024 r., sygn. III AUa 759/22, którego odpis wraz z uzasadnieniem został doręczony w dniu 24 czerwca 2024 r.;

2. zmianę powołanego wyżej wyroku - poprzez orzeczenie zgodnie z apelacją odwołującej, w której wnosiła o:

I. zmianę skarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołań od zaskarżonych decyzji w całości przez

- uchylenie decyzji Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 kwietnia 2020 r. nr: (...), i przywrócenie poprzedniej wysokości renty inwalidzkiej;

- uchylenie decyzji Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 kwietnia 2020 r. nr: (...), i przywrócenie poprzedniej wysokości emerytury;

II. zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje w całości, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

3. zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

nadto o:

4. dopuszczenie dowodu z:

- pisma odwołującej oznaczonego jako pismo z dnia 17 maja 2024 r. (faktycznie nadanego dnia 21 maja 2024 r.) z dowodem nadania oraz dowodem w postaci kopii decyzji MSWiA nr (...) z dnia 9 maja 2024 r., na potwierdzenie faktu: zasadności żądań skarżącej wyrażonych w odwołaniu oraz dalszych pismach złożonych w sprawie, w tym apelacji, braku podstaw zastosowania wobec ubezpieczonej art. 15c, art. 22a i art. 24a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (powoływana dalej jako: ustawa zaopatrzeniowa); daty nadania pisma, numeru przesyłki, podstawy skargi o wznowienie postępowania;

- wydruku z portalu śledzenia przesyłek Poczty Polskiej, na potwierdzenie faktu niedoręczenia dowodu przez Pocztę przed wydaniem wyroku w sprawie.

W uzasadnieniu skarżąca między innymi podniosła, że pismem nadanym w dniu 21 maja 2024 r., za pośrednictwem swojego pełnomocnika, złożyła wniosek dowodowy w postaci decyzji doręczonej jej przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (decyzja MSWiA nr (...) z dnia 9 maja 2024 r.), zgodnie z którą Minister, na podstawie art. 8a ustawy zaopatrzeniowej, zdecydował, że wyłącza wobec odwołującej stosowanie art. 15c, art. 22a i art. 24a wyżej wskazanej ustawy. Skarżąca podkreśliła, że decyzja została przesłana do Sądu niezwłocznie, tj. po jej odebraniu przez odwołującą, doręczeniu decyzji przez odwołującą pełnomocnikowi i przygotowaniu pisma przez pełnomocnika.

Następnie skarżąca wskazała, że Sąd Apelacyjny w dniu 22 maja 2024 r., na posiedzeniu niejawnym, wydał wyrok w sprawie, którym oddalił jej apelację. W ocenie ubezpieczonej Sąd błędnie ocenił stan sprawy i nie przeprowadził odpowiednio postępowania dowodowego. Natomiast w dniu 23 września 2024 r., odwołująca ustaliła, że przesyłka zawierająca decyzję MSWiA nr (...) z dnia 9 maja 2024 r., wpłynęła do Sądu dopiero dnia 23 maja 2024 r., czyli jeden dzień po wydaniu wyroku w sprawie.

Jednocześnie skarżąca wyjaśniła, że w niniejszym postępowaniu zaistniała okoliczność uzasadniająca wznowienie postępowania w myśl art. 403 § 2 k.p.c. Orzeczenie wydano na posiedzeniu niejawnym, strona nie była poinformowana o terminie posiedzenia, na którym miał być wydany wyrok, a wniosek dowodowy w pierwszej sprawie złożyła niezwłocznie, lecz został on doręczony dopiero dzień po ogłoszeniu wyroku. W tych okolicznościach była ona pozbawiona możliwości skorzystania z faktów i środków dowodowych na dzień orzekania. Nadto również sąd orzekający nie miał wiedzy o wydanej decyzji.

Ubezpieczona podniosła również, że zgodnie z art. 407 § 1 k.p.c., skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym, a termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia.

O tym, że Sąd nie dysponował decyzją, odwołująca dowiedziała się dopiero w dniu 23 września 2024 r. (po otrzymaniu uzasadniania odrzucenia jej skargi kasacyjnej), kiedy analizowała czy nie została spełniona przesłanka do wznowienia postępowania. Ubezpieczona podkreśliła, że o tym, iż Sąd nie wziął pod uwagę tej decyzji dowiedziała się z uzasadnienia wyroku doręczonego jej dnia 24 czerwca 2024 r. W każdym z tych przypadków należy uznać, że termin do złożenia niniejszej skargi jest zachowany.

W odpowiedzi na skargę Zakład Emerytalno-Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wniósł o jej odrzucenie, jako nieopartej na ustawowych przesłankach i zgłoszonej po upływie ustawowego terminu, ewentualnie o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Jednocześnie organ rentowy powołał się na decyzję ZER MSWiA z dnia 14 czerwca 2024 r. oraz potwierdzenie wypłaty wyrównania świadczenia z dnia 21 czerwca 2024 r. na okoliczność terminu realizacji decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 maja 2024 r., nr (...) i braku podstaw do zmiany wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 maja 2024 r., sygn. III AUa 759/22, wobec zrealizowania żądania skarżącej i braku przedmiotu sporu.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Skarga o wznowienie postępowania podlega odrzuceniu.

Instytucja wznowienia postępowania opiera się na przysługującej poza tokiem instancji skardze o presumpcję wadliwego procesu i zastąpieniu zapadłego orzeczenia orzeczeniem nowym. Nadzwyczajny charakter tego środka prawnego, skierowanego przeciwko prawomocnemu wyrokowi powoduje, że przywrócenie stanu sprzed zamknięcia ulegającemu wznowieniu postępowaniu sądowemu może nastąpić wyłącznie z powodów ściśle określonych w ustawie.

Żądania wznowienia zakończonego postępowania można skutecznie się domagać tylko w przypadku zaistnienia co najmniej jednej z enumeratywnie wymienionych w przepisach postępowania okoliczności (art. 401, 401 ¹, 403 k.p.c.) oraz spełnienia pozostałych wymagań formalnych (art. 407 i 409 k.p.c.).

W pierwszej kolejności należy jednak odnieść się do twierdzenia skarżącej, że skargę o wznowienie postępowania złożyła z zachowaniem terminu określonego w art. 407 § 1 k.p.c., zgodnie z którym skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym; termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono, że termin, o którym mowa w art. 407 § 1 k.p.c., biegnie od "dowiedzenia się o wyroku", a nie od "dowiedzenia się o treści wyroku". Wystarczające jest zatem, aby strona dowiedziała się o wydaniu wyroku, nie jest natomiast konieczne, aby dowiedziała się o jego treści, a tym bardziej o treści jego uzasadnienia (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 10 lutego 1999 r., II CKN 645/98, LEX nr 182848; z dnia 6 stycznia 2006 r., III PZ 12/05, OSNP 2006/23-24/362; z dnia 23 listopada 2007 r., IV CZ 90/07, LEX nr 623833; z dnia 11 maja 2012 r., II CZ 8/12, LEX nr 1238090; z dnia 15 października 2014 r., V CZ 66/14, LEX nr 1548241; z dnia 5 grudnia 2014 r., III CSK 332/13, LEX nr 1651014; z dnia 25 maja 2017 r., II CZ 19/07, LEX nr 1448721; z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZ 21/17, LEX nr 2447327; z dnia 28 października 2020 r., IV CSK 394/19, LEX nr 3070424 i z dnia 24 czerwca 2020 r., III CZ 6/20, LEX nr 3031407).

Zatem, Sąd Apelacyjny miał na uwadze, że doręczenie przez Portal Informacyjny SA pełnomocnikowi ubezpieczonej:

- odpisu wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 22 maja 2024 r. nastąpiło w dniu 24 maja 2024 r. (k. 315 akt III AUa 759/22)

- odpisu tego wyroku z uzasadnieniem - w dniu 24 czerwca 2024 r. (k. 368 akt III AUa 759/22).

Trzymiesięczny termin do złożenia skargi o wznowienie postępowania w niniejszej sprawie należało liczyć od dnia 24 maja 2024 r. i upłynął on z dniem 24 sierpnia 2024 r., a nie jak sugeruje strona od dnia 24 czerwca 2024 r.

Skarga wniesiona w dniu 24 września 2024 r. jest skargą złożoną po terminie określonym w art. 407 § 1 k.p.c. i dlatego w myśl art. 410 § 1 k.p.c. podlegała odrzuceniu.

Dodatkowo tylko Sąd Apelacyjny, mając na uwadze wskazaną przez stronę podstawę wznowienia, wyjaśnia, że w orzecznictwie utrwalony jest pogląd, iż sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401-404 k.p.c. nie oznacza oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli już z samego jej uzasadnienia wynika, że podnoszona podstawa nie zachodzi. Taka skarga, jako nieoparta na ustawowej podstawie wznowienia podlega odrzuceniu. Ocena, czy skarga opiera się o ustawową podstawę wznowienia, nie ogranicza się tylko do badania, czy okoliczności wskazane przez skarżącego dają się podciągnąć pod przewidzianą w ustawie podstawę wznowienia, lecz obejmuje badanie i ustalenie, czy podstawa wznowienia rzeczywiście istnieje (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 2014 r., I PZ 13/14, LEX nr 1500662 i z dnia 10 listopada 2010 r., II UZ 29/10, LEX nr 707895 oraz z dnia 15 stycznia 2019 r., II UZ 35/18, LEX nr 2607214).

W myśl art. 403 § 2 in fine k.p.c., można żądać wznowienia postępowania w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. W judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że: co prawda w świetle art. 403 § 2 k.p.c. podstawę wznowienia mogą stanowić okoliczności znane stronie postępowania przed wydaniem wyroku, których istnienia dowodzi ona w skardze o wznowienie postępowania za pomocą środka dowodowego wykrytego po wydaniu tego wyroku, jednakże możliwość powoływania nowych faktów i dowodów jest ograniczona jedynie do tych okoliczności i środków dowodowych, które istniały już w okresie trwania zakończonego postępowania (por. postanowienia z dnia 11 kwietnia 2008 r., I UZ 41/07, LEX nr 469186 oraz z dnia 22 lipca 2008 r., II UZ 31/08, LEX nr 500223 i orzeczenia tam powołane); przez wykrycie nowego środka dowodowego należy rozumieć powzięcie wiedzy o jego istnieniu oraz uzyskanie możności skorzystania ze środka dowodowego, o którego istnieniu strona wprawdzie wiedziała, jednak nie mogła się na niego powołać, nie wiedząc, gdzie się znajduje i czy da się odszukać; w konsekwencji niemożność skorzystania w poprzednim postępowaniu ze środka dowodowego nie zachodzi, gdy istniała obiektywna możliwość i potrzeba powołania go w tym postępowaniu (por. postanowienie z dnia 10 lutego 1999 r., II CKN 807/98, LEX nr 78214; z dnia 7 marca 2007 r., II CZ 5/07, LEX nr 278667 oraz z dnia 25 stycznia 2007 r., I UZ 38/06, OSNP 2008 nr 3-4, poz. 51 i przytoczone tam orzecznictwo); wykrycie okoliczności faktycznych lub dowodów w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. dotyczy faktów i środków dowodowych, które - poza przesłanką ich nieujawnienia w postępowaniu prawomocnie zakończonym - były dla strony skarżącej wówczas "nieujawnialne"; przepis ten obejmuje zatem fakty nieujawnialne albo stronie nieznane i dla niej niedostępne, natomiast fakty ujawnialne, czyli te, które strona powinna znać, bo miała możliwość dostępu do nich, nie są objęte hipotezą tego przepisu, gdyż "wykrycie" nie odnosi się do okoliczności i dowodów jawnych z materiału poprzedniego postępowania, a tylko niedostrzeżonych przez stronę (por. postanowienie z dnia 29 marca 2007 r., II UZ 3/07, OSNP 2008 nr 11- 12, poz. 178 i orzeczenia tam powołane).

Z powyższego wynika, że w płaszczyźnie art. 403 § 2 k.p.c. nie mieści się zarówno środek dowodowy powstały już po wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak i istniejący przed jego wydaniem i znany stronie, którego jednak nie powołała w poprzednim postępowaniu, choć istniała taka możliwość i obiektywna potrzeba. Oznacza to, że przedłożona przez skarżącą decyzja z dnia 9 maja 2024 r. nie może być uznana za wykryty środek dowodowy w rozumieniu art. 403 § 2 in fine k.p.c., gdyż niewątpliwie strona miała o nim wiedzę przed wydaniem zaskarżonego wyroku. Skarga oparta na takiej nieustawowej podstawie wznowienia również podlegałaby odrzuceniu w myśl art. 410 § 1 k.p.c.

Na koniec trzeba wskazać, że decyzja z dnia 9 maja 2024 r. Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, wydana na podstawie art. 8a ustawy zaopatrzeniowej, w myśl, której wyłączono stosowanie wobec V. F. przepisów art. 15c, art. 22a i art. 24a powołanej ustawy, mogłaby skutkować w postępowaniu apelacyjnym jedynie uchyleniem zaskarżonego wyroku i umorzeniem postępowania na podstawie art. 386 § 3 k.p.c. w związku z art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. Zatem, orzeczenie takie w żaden sposób nie odnosiłoby się do pierwotnie zaskarżonych decyzji.

Uwzględniając wszystko powyższe, Sąd Apelacyjny odrzucił skargę o wznowienie postępowania.

O kosztach postępowania odwoławczego, Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie, z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu), przy czym Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.). Do celowych kosztów postępowania należy, między innymi, koszt ustanowienia zastępstwa procesowego (art. 98 § 3 i art. 99 k.p.c.). Zatem, skoro odrzucono skargę w całości, uznać należało, że to V. F. przegrała postępowanie wznowienie. Wysokość tych kosztów ustalono na podstawie § 10 ust. 1 pkt 2 w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1935) przyjmując stawkę minimalną. Jednocześnie wypełniając ustawowy obowiązek na podstawie art. 98 § 1 ¹ k.p.c. Sąd o odsetkach należnych stronie wygrywającej od przyznanych kosztów.

sędzia Urszula Iwanowska