Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 kwietnia 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w osobie sędziego Urszuli Iwanowskiej, po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2025 r., w S., na posiedzeniu niejawnym,

sprawy z odwołania R. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji organu rentowego od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 września 2024 r., sygn. akt VI U 428/24,

oddala apelację.

sędzia Urszula Iwanowska

sygn. akt III AUa 404/24

UZASADNIENIE

Decyzją z dniu 13 lutego 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił R. J. wznowienia postępowania w sprawie o ponowne obliczenie świadczenia w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r. wskazując, że przywołany wyrok Trybunału Konstytucyjnego został opublikowany w dniu 16 listopada 2023 r., a zgodnie z art. 145a k.p.a. - termin do złożenia wniosku o wznowienie postępowania minął w dniu 18 grudnia 2024 r. W konsekwencji, jako że ubezpieczony złożył wniosek po przewidzianym do tego terminie, odmówiono wznowienia postępowania.

W odwołaniu od powyższej decyzji nie zgodził się R. J. wniósł o jej zmianę.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację przytoczoną w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 4 września 2024 r. ubezpieczony wskazał, że jego wolą wyrażoną we wniosku o ponowne przeliczenie świadczenia emerytalnego było ponowne przeliczenia emerytury z uwzględnieniem przedmiotowego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, nie zaś domaganie się wznowienia postępowania.

Wyrokiem z dnia 4 września 2024 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał R. J. prawo do przeliczenia emerytury w oparciu o treść przepisu art. 25a ust. 2a i 2b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

R. J. urodził się w dniu (...) Wniosek o przyznanie emerytury złożył w dniu 20 czerwca 2013 r.

Decyzją z dnia 8 sierpnia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. przyznał ubezpieczonemu emeryturę od dnia (...), tj. od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego.

W dniu 29 stycznia 2024 r. ubezpieczony złożył w organie rentowym wniosek o ponowne obliczenie świadczenia, z którego treści wynika, że wnosi on o ponowne naliczenie emerytury w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r.

W odpowiedzi organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

Po ustaleniu powyższego oraz na podstawie przepisów prawa niżej powołanych Sąd Okręgowy wskazał, że odwołanie doprowadziło do zmiany zaskarżonej decyzji.

Sąd pierwszej instancji podniósł, że ustawą z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1621; powoływana dalej jako: ustawa zmieniająca), na mocy art. 3 pkt. 1, dokonano zmiany art. 25a ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez zmianę brzmienia ust. 2 pkt. 2 tego artykułu na: "2) w drugim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku, z uwzględnieniem ust. 2a;" oraz dodano po ust. 2 ust. 2a i 2b w brzmieniu: "2a. W przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku waloryzacji składek dokonuje się w taki sam sposób jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju danego roku, jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego. 2b. Przepis ust. 2a stosuje się również do ubezpieczonego, który wiek uprawniający do emerytury osiągnął po dniu 31 maja danego roku.".

Przy czym, zgodnie z treścią przepisu art. 17 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r., przepisy art. 25a ust. 2 pkt 2 oraz ust. 2a i 2b ustawy zmienianej w art. 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, mają zastosowanie do emerytur przyznanych na wniosek zgłoszony po dniu 31 maja 2021 r. lub przyznanych na podstawie art. 24a ustawy zmienianej w art. 3 osobom, które wiek emerytalny ukończyły po dniu 31 maja 2021 r., oraz do rent rodzinnych przyznanych po osobach zmarłych po dniu 31 maja 2021 r. (ust. 1). W przypadku przyznania emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ust. 1, przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, emerytura lub renta rodzinna podlega ponownemu przeliczeniu z uwzględnieniem przepisów art. 25a ust. 2 pkt 2 oraz ust. 2a i 2b ustawy zmienianej w art. 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (ust. 2).

Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 15 listopada 2023 r., wydanym w sprawie o sygn. akt P 7/22, orzekł, iż art. 17 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1621) w związku z art. 25a ust. 2 pkt 2 i ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1251 ze zm.) w zakresie, w jakim pomija emerytury przyznane na wniosek zgłoszony przed 1 czerwca 2021 r., jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Sąd Okręgowy zaznaczył, że konsekwencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego jest możliwość ponownego obliczenia emerytury ubezpieczonego, która została naliczona wg stanu na czerwiec 2013 r. i przyznana od dnia (...), tj. od dnia osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego.

Jednocześnie sąd meriti podniósł, że ubezpieczony złożył w dniu 29 stycznia 2024 r. wniosek o ponowne obliczenie jego świadczenia z uwzględnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r., czyli przy zastosowaniu regulacji zawartych w art. 25a ust. 2a i 2b ustawy emerytalnej. Natomiast organ rentowy nie rozpoznał tego wniosku, a zamiast tego wydał decyzję o odmowie wznowienia postępowania w sprawie. Decyzja ta nie miała jakiejkolwiek podstawy faktycznej i prawnej albowiem w przypadku ubezpieczonego chodziło o ponowne obliczenie wysokości jego świadczenia przy zastosowaniu nowych regulacji prawnych, nie obowiązujących w dacie obliczania i przyznania jego emerytury. Wyżej wymieniony wyrok Trybunał Konstytucyjnego w żaden sposób nie odnosił się do konstytucyjności przepisów art. 25a ustawy emerytalnej obowiązujących w dacie przyznawania ubezpieczonemu emerytury, a jedynie otworzył możliwości obliczenia emerytury w oparciu o nowe regulacje, tj. o nowo zmienione i dodane przepisy art. 25a ustawy emerytalnej (ust. 2a i 2b), szerszemu kręgowi podmiotów.

Działanie organu rentowego, zdaniem Sądu Okręgowego, było celowe (biorąc pod uwagę masowość załatwiania analogicznych wniosków ubezpieczonych w taki sam sposób) i zmierzało do odsunięcia terminu merytorycznego rozpoznania sprawy z uwagi na ewentualną konieczność ponownego obliczenia i podjęcia wypłaty wyższego świadczenia bardzo dużej liczbie ubezpieczonych. Stąd, w ocenie tego Sądu, opisany modus operandi organu rentowego, musi być potraktowany jako celowe niewydanie decyzji, w sprawie wniosku o ponowne obliczenie świadczenia, w przewidzianym do tego terminie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 477 ¹⁴ § 3 zd. 1 k.p.c., jeżeli odwołanie wniesiono w związku z niewydaniem decyzji przez organ rentowy lub niewydaniem orzeczenia przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności lub decyzji przez ten zespół, sąd w razie uwzględnienia odwołania zobowiązuje organ lub zespół do wydania decyzji lub orzeczenia w określonym terminie, zawiadamiając o tym organ nadrzędny, albo orzeka co do istoty sprawy.

Sąd pierwszej instancji, po rozpoznaniu niniejszej sprawy, doszedł do przekonania, że mamy do czynienia z sytuacją celowego nie wydania decyzji odnoszącej się do meritum wniosku ubezpieczonego w przewidzianym do tego terminie. Oczywiście, możliwym było zastosowanie regulacji zawartej w art. 467 § 4 k.p.c., jednakże ocena postępowania organu rentowego w podobnych sprawach (taki sam „sposób rozpoznawania” analogicznych wniosków ma miejsce zarówno w okręgu tutejszego Sądu jak i w okręgach innych Sądów), prowadzi do wniosku, że przyczyniło by się to jedynie do przedłużenia okresu rozpoznania wniosku ubezpieczonego albowiem organ rentowy wydał by decyzję o odmowie przeliczenia świadczenia (gdyż takie prezentuje merytoryczne stanowisko w sprawie) i Sąd musiałby to oczywiście niewłaściwe stanowisko skorygować, co znacznie przedłużyło by postępowanie.

Z podobną sytuacją mielibyśmy do czynienia, kiedy Sąd - nie oglądając się na okoliczności wydania przedmiotowej decyzji - skupił by się jedynie na jej literalnej treści i oddalił odwołanie (polecając jednocześnie merytoryczne rozpoznanie wniosku ubezpieczonego) albowiem rzeczywiście nie istnieją jakiekolwiek podstawy do wznowienia postępowania w sprawie wniosku ubezpieczonego zakończonej decyzją z 2013 roku.

W konsekwencji, Sąd Okręgowy, w oparciu o treść przepisów art. 477 ¹⁴ § 3 zd.1 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do przeliczenia emerytury w oparciu o treść przepisu art. 25a ust. 2a i 2b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.

Z powyższym wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie w całości nie zgodził się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który w wywiedzionej apelacji wniósł o:

- jego zmianę i oddalenie odwołania,

- zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych wraz z odsetkami.

Apelujący podniósł zarzuty apelacyjne:

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 25a ust. 2a i 2b ustawy emerytalnej polegające na ich niewłaściwym zastosowaniu w przedmiotowej sprawie poprzez błędne uznanie, iż ubezpieczonemu przysługuje prawo do przeliczenia emerytury w oparciu o wskazane przepisy, podczas gdy ustawodawca nie dokonał zmiany ustawy umożliwiającej wnioskodawcy przeliczenie świadczenia na podstawie nowych przepisów nie obowiązujących w dacie przyznania mu świadczenia;

- naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 17 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 1621), polegające na błędnym uznaniu, że ubezpieczonego dotyczy wyrok TK z dnia 15 listopada 2023 r. pomimo, że nigdy nie składał wniosku na podstawie art. 17 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, nie należy zatem do kręgu osób o których mowa w tym orzeczeniu;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, a mający wpływ na jego treść polegający na przyjęciu, że pomimo, iż we wniosku ubezpieczony powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r., a organ zaskarżoną decyzją odmówił mu wznowienia postępowania, gdyż nie należy do kręgu osób, których dotyczy ten wyrok, to zdaniem Sądu organ nie rozpoznał tego wniosku, a wydana decyzja nie miała jakiejkolwiek podstawy faktycznej i prawnej, gdyż w przypadku ubezpieczonego chodziło o ponowne obliczenie wysokości jego świadczenia przy zastosowaniu nowych regulacji prawnych, nie obowiązujących w dacie obliczania i przyznania mu emerytury, podczas gdy prawidłowe ustalenia prowadzą do wniosku przeciwnego a mianowicie, że organ wydał prawidłową decyzję w niniejszej sprawie.

W uzasadnieniu skarżący przywołując treść art. 17 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw oraz art. 25a ust. 2a i 2b ustawy emerytalnej podkreśli, że przepisy te zostały wprowadzone ustawą nowelizacyjną z 2021 r. i uregulowały sposób ustalenia wysokości „emerytur czerwcowych” jedynie na przyszłość, pomijając emerytury ustalone we wcześniejszych latach. Dalej apelujący przytoczył także treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r. (Dz. U. z 2023 r., poz. 1490) sygn. akt P 7/22 i podkreślił, że dotyczy on wyłącznie tych emerytów, którzy zgłosili wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury na podstawie art. 17 ustawy zmieniającej i którym organ rentowy wydał decyzję odmawiającą ponownego ustalenia wysokości emerytury na podstawie tego przepisu.

Następnie organ rentowy podniósł, że wnioskodawca powołując się na wyrok Trybunału złożył skargę w dniu 29 stycznia 2024 r. to jest po ustawowym terminie, a apelujący potraktował pismo jako skargę o wznowienie postępowania na podstawie art. 145a k.p.a. i w dniu 13 lutego 2024 r. wydał decyzję, którą odmówił wznowienia postępowania w sprawie przeliczenia emerytury z uwagi na fakt, iż wnioskodawca nie jest osobą, której dotyczy wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r., bo nigdy nie składał wniosku na podstawie art. 17 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw.

Jednocześnie skarżący podkreślił, że Trybunał Konstytucyjny wyjaśnił, iż wyrok w niniejszej sprawie jest tzw. wyrokiem o pominięciu. Wyroki tego rodzaju nie wywierają skutku derogacyjnego i per se nie prowadzą do zmiany w systemie prawa. Takiej zmiany musi dokonać ustawodawca. Ponadto, zaznaczył, że w niniejszej sprawie orzekał w trybie tzw. kontroli konkretnej i był związany zakresem zaskarżenia określonym w pytaniu prawnym, uwarunkowanym stanem faktycznym sprawy, w związku z którą pytanie to zostało przedstawione. Wyrok dotyczy więc wskazanego w jego sentencji pominięcia wynikającego z art. 17 ustawy nowelizującej z 2021 r. w związku z art. 25 ust. 2pkt 2 i ust. 2a u.e.r. FUS, odnoszącego się do „emerytur czerwcowych” przyznanych na wniosek zgłoszony przed 1 czerwca 2021 r. Tymczasem zakres normowania regulacji wynikającej ze wskazanych przepisów nie ogranicza się jedynie do emerytur przyznanych na wniosek, lecz również obejmuje emerytury przyznane na podstawie art. 24a u.e.r. FUS i renty rodzinne po osobach zmarłych. Wziąwszy pod uwagę racje, które przemawiały za stwierdzeniem niekonstytucyjności w niniejszej sprawie, ustawodawca powinien dokonać odpowiednich zmian w odniesieniu do wszystkich adresatów art. 17 ustawy nowelizującej z 2021 r. w związku z art. 25a ust. 2 pkt 2 i ust. 2a u.e.r. FUS, którzy znaleźli się w analogicznej sytuacji, jak „emeryci czerwcowi" i nie mogli na podstawie tych przepisów skorzystać z możliwości przeliczenia przyznanego im wcześniej na mniej korzystnych zasadach świadczenia.

Wyrok stwierdzający niekonstytucyjność pominięcia prawodawczego nie skutkuje uchyleniem niekonstytucyjnego przepisu, lecz jedynie zobowiązuje ustawodawcę (prawodawcę) do uchwalenia odpowiedniej nowelizacji, usuwającej niekonstytucyjną lukę prawną. Kontrolowany przepis nie traci mocy obowiązującej ani w części ani w całości. W związku z powyższym wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r. nie daje podstaw do wzruszania prawomocnych decyzji Zakładu i ponownego ustalenia wysokości świadczeń, wypłaty wyrównania i wypłaty odsetek.

W odpowiedzi na apelację R. J. wniósł o jej oddalenie wskazując, że nie zgadza się z jej zarzutami i uzasadnieniem. Ubezpieczony w całości podzielił stanowisko przedstawione przez sąd pierwszej instancji.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się nieuzasadniona.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji jest prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, nie uchybiając przepisom prawa procesowego, a ponieważ ustalone okoliczności nie były sporne między stronami i wynikały z dokumentów przez strony sporządzone i przez nie niekwestionowane, to w konsekwencji Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy. Dlatego sąd odwoławczy podzielił i przyjął za własne ustalenia faktyczne przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania w tej części uzasadnienia (art. 387 § 2 ¹ pkt. 1 k.p.c.). Sąd odwoławczy nie dostrzegł przy tym naruszenia przez sąd pierwszej instancji prawa materialnego, w związku z czym podziela także w całości rozważania tego Sądu w zakresie przyjętych przez niego podstaw prawnych orzeczenia (art. 387 § 2 ¹ pkt 2 k.p.c.).

W odpowiedzi na zarzuty apelacji naruszenia prawa materialnego Sąd Apelacyjny podkreśla, że ustawa zmieniająca uregulowała tzw. kwestie "emerytur czerwcowych" rozwiązując związany z nimi problem wyłącznie na przyszłość, co oznacza, że pominięto tym samym osoby, których prawo do świadczenia emerytalnego przysługiwało wcześniej w latach 2009-2019. Do grona tych osób bezspornie zalicza się R. J., który prawo do emerytury uzyskał od dnia (...)

Słusznie zatem organ rentowy podnosi, że ustawa zmieniająca nie przewiduje regulacji, która dawałaby możliwość ustalenia na nowo wysokości emerytury (z uwzględnieniem zmian dotyczących sposobu waloryzacji składek emerytalnych oraz kapitału początkowego) osobom, którym obliczono wysokość emerytury w miesiącu czerwcu w latach poprzedzających rok 2020.

Jednak w przedmiotowej sprawie istotnym jest, że wyrokiem z dnia 15 listopada 2023 r. Trybunał Konstytucyjny odpowiadając na pytanie Sądu Okręgowego w Elblągu "czy art. 25a ust. 2 pkt 2 oraz ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r., poz. 504) w związku z art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1621) w zakresie, w jakim przepisy te nie przyznają prawa do obliczenia emerytury z uwzględnieniem art. 25a ust. 2 pkt 2 oraz ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. tym osobom, które wniosek o emeryturę zgłosiły przed 1 czerwca 2021 r., są zgodne z art. 2, art. 32 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji" orzekł, że artykuł 17 ustawy z dnia 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1621) w związku z art. 25a ust. 2 pkt 2 i ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, ze zm.) w zakresie, w jakim pomija emerytury przyznane na wniosek zgłoszony przed 1 czerwca 2021 r., jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu powyższego wyroku Trybunału Konstytucyjny podkreślił, że ustawodawca, kształtując system ubezpieczeń społecznych, ma obowiązek utrzymania odpowiedniego poziomu świadczeń, co wiąże się bezpośrednio z koniecznością istnienia mechanizmu ich waloryzacji. Z poważaniem dla powyższego, określając zakres i formy zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego, ustawodawca nie może zaniechać wprowadzenia odpowiedniej metody utrzymywania ich realnej wartości. Nadto Trybunał Konstytucyjny wyjaśnił, że prawo do waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych stanowi jeden z istotnych elementów konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego (por. wyroki Trybunału Konstytucyjnego z: 19 grudnia 2012 r., sygn. K 9/12, OTK ZU nr 11/ (...), poz. 136; 17 grudnia 2013 r., sygn. SK 29/12, OTK ZU nr 9/ (...), poz. 138 wraz z licznymi tam przywołanymi wcześniejszymi orzeczeniami Trybunału), jednocześnie zwracając uwagę na to, że prawo do waloryzacji należy odróżnić od konkretnej metody podwyższania nominalnej wartości ekonomicznej przyznanych świadczeń emerytalno-rentowych.

Dalej Trybunał Konstytucyjny zaznaczył, iż istotą jest to, czy ustawodawca, wprowadzając określone zmiany w ramach przyjętego przez siebie mechanizmu waloryzacji kwartalnej, uczynił to z poszanowaniem innych - wyrażonych w art. 32 ust. 1 oraz w art. 2 Konstytucji RP - wartości konstytucyjnych. Przy czym, nie można tracić z pola widzenia, że w samym systemie ubezpieczeń społecznych została sformułowana wprost zasada równego traktowania ubezpieczonych, którą przewiduje art. 2a ustawy systemowej. W myśl tej zasady wszyscy ubezpieczeni, bez względu na płeć, stan cywilny, stan rodzinny, są traktowani równo. Zasada ta dotyczy w szczególności warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych, obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek, obliczania wysokości świadczeń, okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do świadczeń.

Jednocześnie Trybunał zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy emerytalnej, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 tej ustawy (emerytura ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r.), stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie z tzw. kapitałowej części składki emerytalnej. Waloryzację składek przeprowadza się corocznie, od 1 czerwca każdego roku (art. 25 ust. 3 ustawy emerytalnej), przy czym waloryzacja składek za ostatni rok przed przejściem na emeryturę (zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację) dokonywana jest kwartalnie według sposobu określonego w art. 25a ustawy emerytalnej. Trybunał Konstytucyjny miał jednocześnie na uwadze, że praktyka stosowania art. 25a ustawy emerytalnej dość szybko pokazała, że osoby przechodzące na emeryturę w czerwcu mogą otrzymać niższe świadczenie, niż gdyby wysokość ich emerytur ustalano w innym miesiącu. Problem ten był dostrzegany powszechnie, zwracał na niego uwagę także Rzecznik Praw Obywatelskich w licznych interwencjach (odwołał się do nich pytający Sąd oraz Rzecznik w swoim stanowisku przedstawionym w niniejszej sprawie). Nadto, Trybunał Konstytucyjny zaznaczył, że w orzecznictwie sądów powszechnych zaczęła zarysowywać się pewna rozbieżność wykładni art. 25a ust. 2 pkt 2 i ust. 3 w związku z art. 25 ust. 1 i 3 ustawy emerytalnej. Według jednego stanowiska - w przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku, składki zewidencjonowane na koncie podlegają tylko waloryzacji rocznej, natomiast według drugiego stanowiska - niedopuszczalne jest dzielenie ubezpieczonych w zakresie sposobu obliczenia emerytury na składających wnioski przed i po dniu 1 czerwca danego roku. Powziąwszy wątpliwości w zakresie wykładni wskazanych przepisów ustawy emerytalnej, sądy powszechne przedstawiały Sądowi Najwyższemu związane z tym problemem zagadnienia prawne. Choć Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 października 2015 r., III UZP 9/15, odmówił podjęcia uchwały, to w jego uzasadnieniu wyjaśnił kwestie dotyczące mechanizmu waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne, zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego, dla ustalenia podstawy obliczenia emerytury oraz zobrazował je przykładami. Trybunał Konstytucyjny mając powyższe na uwadze, wskazał, że choć stanowisko Sądu Najwyższego było na ogół respektowane w orzecznictwie sądów powszechnych, to jednak nie oznaczało to, że problem "emerytur czerwcowych" został rozwiązany. Mimo, że problem "emerytur czerwcowych" był dostrzegany powszechnie w praktyce stosowania przepisów regulujących waloryzację kwartalną, przez wiele lat nie podjęto działań naprawczych takiego stanu rzeczy, poprzestając jedynie na działaniach o charakterze informacyjnym.

W omawianym orzeczeniu Trybunał Konstytucyjny zauważył także, że to przede wszystkim ustawodawca jest zobowiązany - dostrzegając ułomność dotychczasowych rozwiązań - dążyć do naprawienia stanu rzeczy przy pomocy narzędzi prawodawczych. Podobnie w wyroku z dnia 6 marca 2019 r., P 20/16 (OTK ZU A/2019/11), dotyczącym tzw. wcześniejszych emerytur kobiet urodzonych w (...) r., Trybunał Konstytucyjny wskazał, że prawodawca został wyposażony w fachowy aparat i niezbędne narzędzia służące prawidłowości i realności planowania finansowego w odpowiednio długiej perspektywie czasu. Nie może zatem wykorzystywać swoich władczych kompetencji, by przerzucać na obywateli skutki swoich decyzji podejmowanych na podstawie błędnych założeń. Pierwszym krokiem podjętym przez ustawodawcę w kierunku zmiany mechanizmu waloryzacji "emerytur czerwcowych" było rozwiązanie przyjęte w ustawie osłonowej. Wprowadzono wówczas regulację jednorazową, a mianowicie w art. 53 tej ustawy postanowiono, że w przypadku ustalania w czerwcu 2020 r. wysokości emerytury na podstawie ustawy emerytalnej, waloryzacji składek, o której mowa w art. 25a ustawy emerytalnej, dokonuje się w taki sam sposób jak przy ustalaniu wysokości emerytury w maju 2020 r., jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego. Ten sposób waloryzacji kwartalnej w przypadku ustalania wysokości emerytury w czerwcu został następnie wprowadzony do ustawy emerytalnej - bowiem ustawą nowelizującą z 2021 roku zmieniono art. 25a ust. 2 pkt 2 ustawy emerytalnej oraz dodano w tym artykule (między innymi) ust. 2a - o treści i zakresie zastosowania wcześniej wzmiankowanych.

Podkreślić trzeba, że Trybunał Konstytucyjny zbadał, czy ustawodawca mógł dokonać takiego zróżnicowania w grupie "emerytów czerwcowych" i w konsekwencji rozpoznania sprawy wyjaśnił, iż ocena, czy kwestionowana regulacja narusza zasadę równości, musi być poprzedzona analizą, czy zachodzi podobieństwo określonych podmiotów, a więc czy możliwe jest wskazanie wspólnej cechy istotnej uzasadniającej równe traktowanie tych podmiotów. Ustalenie to wymaga analizy celu i treści aktu normatywnego, w którym zawarta została kontrolowana norma prawna. W treści art. 17 ust. 1 ustawy nowelizującej z 2021 roku ustawodawca wyróżnił między innymi grupę osób, którym emerytury przyznano na wniosek zgłoszony po 31 maja 2021 r. W ustępie 2 tego przepisu postanowił, że w przypadku poprzedzającego wejście w życie tej ustawy przyznania emerytury, następuje ponowne przeliczenie świadczenia z uwzględnieniem nowego mechanizmu waloryzacji kwartalnej. Tymczasem w takiej samej sytuacji jak osoby, którym przyznano emeryturę na wniosek zgłoszony po 31 maja 2021 r., są także osoby, którym przyznano emeryturę na takich samych zasadach w latach wcześniejszych. Trybunał Konstytucyjny zaznaczył przy tym, że mają rację i pytający Sąd, i Rzecznik Praw Obywatelskich, wskazując, że podmiotami podobnymi są zatem ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r. (objęci systemem zdefiniowanej składki), którzy wystąpili o emeryturę w czerwcu, ich emerytura została ustalona z zastosowaniem art. 25a ust. 2 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu ustalonym ustawą nowelizującą z 2004 roku i obowiązującym do wejścia w życie ustawy nowelizującej z 2021 roku. W obrębie wyróżnionej wyżej grupy podmiotów - wskutek postanowienia wyrażonego w art. 17 ust. 1 i 2 ustawy nowelizującej z 2021 roku - doszło do zróżnicowania: część osób uzyskała możliwość przeliczenia wcześniej przyznanej emerytury z uwzględnieniem nowego korzystniejszego sposobu waloryzacji kwartalnej, natomiast części osób takiej możliwości odmówiono. W ocenie Trybunału wprowadzenie zróżnicowania sposobu waloryzacji składek w grupie podmiotów o ustalonej wyżej wspólnej cesze istotnej w żaden sposób nie służy realizacji zasady równego traktowania ubezpieczonych w systemie zdefiniowanej składki.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił również, że przedmiotem jego oceny nie był sam mechanizm waloryzacji kwartalnej, ani w kształcie obowiązującym przed wejściem w życie ustawy nowelizującej z 2021 roku, ani po wejściu w życie tejże ustawy. Trybunał badał jedynie, czy ustawodawca, zmieniając ten mechanizm, uczynił to zgodnie ze standardem konstytucyjnym wynikającym z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Przeanalizowawszy treść kwestionowanej regulacji, jej otoczenia normatywnego i kontekstu, Trybunał stwierdził, że nie spełnia ona warunków konstytucyjnie dopuszczalnego odstępstwa od zasady równości. Ustawodawca, poza formalnym odwołaniem się do konieczności ochrony równowagi budżetowej i stabilności systemu, nie uzasadnił ani relewantności, ani konieczności, ani proporcjonalności pominięcia w art. 17 ustawy nowelizującej z 2021 roku (w związku z art. 25a ust. 2 pkt 2 i ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) emerytów, którym przyznano emerytury na wniosek zgłoszony przed 1 czerwca 2021 r.

W konsekwencji - podzielając w całości przedstawione stanowisko - w ocenie Sądu Apelacyjnego, również w odniesieniu do ubezpieczonego ma zastosowanie art. 25a ust. 2a i 2b ustawy emerytalnej, z tym, że jak wskazano na wstępie, od dnia złożenia wniosku o przeliczenie i oczywiście przy założeniu, że wysokość przeliczonego świadczenia będzie korzystniejsza od tego dotychczas otrzymywanego.

W przedstawionych okolicznościach za chybiony należy uznać zarzut naruszenia art. 25a ust. 2a i 2b ustawy emerytalnej. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, sąd pierwszej instancji nie dokonał w tym zakresie błędnej wykładni, ani też nie dopuścił się niewłaściwego zastosowania wskazanego przepisu, przyznając R. J. prawo do przeliczenia emerytury w oparciu o treść przywołanego przepisu. Sąd odwoławczy podziela stanowisko Sądu Okręgowego, iż decyzja organu rentowego z dnia 13 lutego 2024 r. była nieprawidłowa, zaś przy uwzględnieniu rozważań zawartych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r., P 7/22, przeniesionych wprost do niniejszej sprawy jest prawo ubezpieczonego do ponownego obliczenia emerytury.

Podobnie należy ocenić zarzut naruszenia art. 17 ustawy zmieniającej, bowiem uznanie, że ubezpieczony ma prawo do ponownego przeliczenia emerytury czyni bezzasadnym ten zarzut. To ograniczenie grona osób uprawionych do przeliczenia świadczenia przy uwzględnieniu art. 25a ust. 2 pkt. 2 i ust. 2a ustawy emerytalnej tylko do osób, którym emeryturę przyznano w miesiącu czerwcu od 2020 r. narusza art. 32 i art. 67 Konstytucji i ograniczenie to nie może być wiążące dla Sądu orzekającego w tej sprawie.

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję poprzestał na uznaniu, że pismo ubezpieczonego z dnia 29 stycznia 2024 r. było skargą o wznowienie postępowania i zaskarżoną decyzją odmówił wznowienia postępowania w sprawie.

W związku z tym przypomnienia wymaga, że organy orzecznicze w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zobowiązane są do szczególnej staranności przy ocenie przedmiotu sporu. Uwaga ta dotyczy w szczególności organu rentowego, który powinien zweryfikować pismo wszczynające postępowanie i dołączone do niego dokumenty tak, aby odzwierciedlić jego prawdziwy sens i rozstrzygnąć o istocie sprawy. Wniosek ubezpieczonego oraz powołane w nim okoliczności i nowe dowody powinny zatem znajdować odzwierciedlenie w decyzji oraz jej uzasadnieniu. Skoro przepis art. 477 ^14a k.p.c. upoważnia także do uchylenia decyzji organu rentowego, to zakłada, że również na etapie postępowania administracyjnego może dojść do nierozpoznania istoty sprawy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 lutego 2018 r., III AUa 999/16, LEX nr 2464944). W przypadku postępowania organu rentowego do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas, gdy decyzja organu nie rozstrzyga o wniosku osoby ubezpieczonej bądź też rozstrzyga, ale w niepełnym zakresie lub w też w sytuacji, gdy wydana z urzędu decyzja jest przedwczesna w zakresie rozstrzyganej w niej materii (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 lutego 2016 r., III AUa 1208/14, LEX nr 2004495).

Sąd odwoławczy rozważył, że zgodnie z art. 124 ustawy emerytalnej, w sprawach o świadczenie określone w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej. A przy tym zgodnie z art. 9 k.p.a. organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. Wymaga zaznaczenia, że przepisy procedury administracyjnej w art. 145 i nast. służą generalnie wzruszeniu prawomocnej decyzji wydanej m.in. w oparciu o akt normatywny uznany orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego za niezgodny z Konstytucją, a zatem do wznowienia pierwotnie zainicjowanego postępowania, uchylenia decyzji i ponownego, merytorycznego rozstrzygnięcia w odniesieniu do pierwotnego żądania, a nie żądania zawartego we wniosku o wznowienie postępowania. Ich zadaniem jest wyeliminowanie z obrotu prawnego nieprawidłowej decyzji wydanej z naruszeniem prawa i ponowne merytoryczne rozstrzygnięcie w sprawie, tak jakby tej decyzji nie było, czyli w istocie sprawa wraca do punku wyjścia, którym było złożenie wniosku, w zakresie którego wydano decyzję następnie zaskarżoną skargą o wznowienie postępowania. Natomiast ustawa emerytalna w art. 114 ust. 1 pkt 6 wprowadziła instytucję swoistego wznowienia postępowania, przez stworzenie możliwości ponownego ustalenia świadczenia, tak co do prawa, jak i wysokości, mimo istnienia w tym względzie prawomocnej decyzji, i jedynie w odniesieniu na przyszłość, bez reaktywacji pierwszorazowego żądania. Zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt 6 ustawy emerytalnej w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli: przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego. Przy tym należy zwrócić uwagę, że wskazany przepis pozwala na ponowne ustalenie wysokości świadczenia przy wykorzystaniu przesłanek, które są znacząco mniej rygorystyczne niż określone w art. 145 k.p.a., zatem wykorzystanie tego instrumentu prawnego w pełni zrealizuje zasadę z art. 9 k.p.a. Jednocześnie trzeba podkreślić, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 maja 2004 r., III UK 16/04 wprost stwierdził, że dyspozycja 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118 ze zm.) stanowi lex specialis względem analogicznej dyspozycji art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a. i w konsekwencji w sprawach, których dotyczy art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie ma zastosowania art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a.

W przekonaniu Sądu Apelacyjnego, nie można zgodzić się z organem, że w przypadku stwierdzenia niekonstytucyjności przepisu przez Trybunał Konstytucyjny wyłącznym skutkiem takiego orzeczenia jest wznowienie postępowania w trybie art. 145 k.p.a. w zw. z art. 190 ust. 4 Konstytucji. Strona ma prawo realizować swoje uprawnienie w możliwie szerokim zakresie, dopuszczalnym przepisami prawa, a organ rentowy ma administracyjny obowiązek stworzyć ku temu warunki. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie zachodzą żadne przeszkody prawne, by strona w sytuacji zmiany interpretacji prawa, wykorzystując przesłankę błędu organu, wniosła o ponowne ustalenie wysokości świadczenia na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 6 ustawy emerytalnej. W tym względzie Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w uchwale z dnia 26 listopada 1997 r., II ZP 40/97, wydanej wprawdzie na tle ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, ale aktualnej również w odniesieniu do obecnego stanu prawnego. Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że błędne ustalenie wysokości świadczenia, niezależnie od przyczyn błędu zawsze daje podstawę do przeliczenia świadczenia. Wymaga zauważenia, że judykatura traktuje art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej jako podstawę prawną dla weryfikacji i wzruszalności decyzji organów rentowych, w których zawarto stwierdzenia pozostające w obiektywnej sprzeczności z ukształtowanym ex lege stanem uprawnień emerytalno-rentowych (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2008 r., I UK 249/07; z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 247/09; z dnia 9 grudnia 2015 r., I UK 533/14; postanowienie tego Sądu z dnia 20 września 2011 r., I BU 4/11). Taka niezgodność może zatem powstać również w sytuacji, gdy decyzja o wysokości, czy prawie do świadczenia jest wydana na podstawie niekonstytucyjnego przepisu. Eliminacja tych sprzeczności zawsze stanowi uzasadnienie dla ponowienia postępowania zakończonego prawomocną decyzją organu rentowego, której rozstrzygnięcie jest niezgodne z ukształtowaną ex lege sytuacją prawną ubezpieczonego.

Należy też zwrócić uwagę, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r., P 7/22, ma charakter interpretacyjny, stanowiący podstawę aktualnego wniosku ubezpieczonego, nie usuwa z porządku prawnego wskazanego przepisu art. 17 ustawy zmieniającej w związku z art. 25a ust. 2 pkt. 2 i ust. 2a ustawy emerytalnej, lecz wskazuje na zawężenie adresatów normy, które narusza podstawowe zasady obowiązującej Konstytucji. Wyznacza, zatem określony kierunek interpretacji, a taki stan oznacza błąd organu, bowiem organ dotychczas interpretował przepis niezgodnie z Konstytucją. Nieprawidłowa interpretacja przepisu, mieści się w kategorii szeroko rozumianego błędu organu, w znaczeniu art. 114 ust. 1 pkt 6 ustawy emerytalnej. Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem, za błąd organu uznaje się każdą obiektywną wadliwość decyzji (teoria tzw. obiektywnej błędności decyzji), niezależnie od tego czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki czy też np. wadliwej legislacji (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2018 r., III UK 153/17).

Analizując pojęcie błędu w rozumieniu wskazanym wyżej, Sąd Apelacyjny zwrócił też uwagę na charakter prawny instytucji jaką jest organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z art. 66 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład jest państwową jednostką organizacyjną, nadzór nad zgodnością działań Zakładu z obowiązującymi przepisami sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, a w zakresie prowadzonej działalności określonej ustawą, Zakładowi przysługują środki prawne właściwe organom administracji państwowej. Z tej regulacji prawnej wynika, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jakkolwiek posiada osobowość prawną nie jest samodzielnym podmiotem obrotu gospodarczego, kierującym się prawami rynku, lecz w powierzonym ustawowo zakresie, stanowi swoistą emanację władzy państwowej. Nie budzi żadnych wątpliwości, że Zakład realizuje wyłącznie politykę społeczną organów władzy państwowej oraz strategię lokacji środków państwowych w system zabezpieczenia społecznego, i w tym względzie nie ma żadnej samodzielności decyzyjnej. Stąd prosty wniosek, że jeżeli władza państwowa dopuszcza się deliktu legislacyjnego, co zostaje potwierdzone wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, to prawne skutki takiej sytuacji obciążają władzę, a skoro Zakład jest swoistą formą prawną tego rodzaju władztwa w zakresie realizacji polityki społecznej, to również jest obarczony skutkami błędnej legislacji. W ocenie Sądu Apelacyjnego, charakter prawny instytucji jaką jest Zakład musi być uwzględniany przy definiowaniu prawnego pojęcia błędu, którego stwierdzenie pozwoli na zakwestionowanie prawomocnej decyzji Zakładu opartej na delikcie legislacyjnym.

Judykatura traktuje art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej jako podstawę prawną dla weryfikacji i wzruszalności decyzji organów rentowych, w których zawarto ustalenia pozostające w obiektywnej sprzeczności z ukształtowanym ex lege stanem uprawnień emerytalno-rentowych zainteresowanych (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 lutego 2008 r., I UK 249/07; z dnia 22 lutego 2010 r. I UK 247/09; z dnia 9 grudnia 2015 r., I UK 533/14; postanowienie tego Sądu z dnia 20 września 2011 r., I BU 4/11). Nie ulega wątpliwości, że taka niezgodność może powstać w sytuacji, gdy decyzja o wysokości, czy prawie do świadczenia jest wydana na podstawie niekonstytucyjnego przepisu. Eliminacja tych sprzeczności zawsze stanowi uzasadnienie dla ponowienia postępowania zakończonego ostateczną decyzją organu rentowego, której rozstrzygnięcie jest niezgodne z ukształtowaną ex lege sytuacją prawną ubezpieczonego. Wydanie decyzji z naruszeniem prawa należy zakwalifikować jako błąd organu rentowego czyli podstawę przeliczenia świadczenia z art. 114 ust. 1 pkt 6 ustawy emerytalnej. Wymaga przy tym zaznaczenia, że wniosek o ponowne przeliczenie wysokości świadczenia przyznanego prawomocną decyzją, które to świadczenie wskutek przeliczenia będzie wyższe od dotychczas otrzymywanego, może być złożony w każdym czasie, a to z uwagi na treść art. 114 ust. 1f pkt 1 ustawy emerytalnej.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, w stanie faktycznym sprawy zaskarżona decyzja w istocie nie rozstrzygała o wniosku ubezpieczonego, który domagał się przecież ponownego obliczenia emerytury przy uwzględnieniu art. 25a ust. 2 pkt. 2 i ust. 2a, co jednoznacznie wynika z treści oryginału wniosku znajdującego się w aktach rentowych. Organ rentowy jednak potraktował wniosek wyłącznie jako żądanie wznowienie postępowania administracyjnego. Tymczasem organ powinien był rozważyć to żądanie, w pierwszej kolejności na gruncie przepisów ustawy emerytalnej.

W rezultacie, zdaniem Sądu Apelacyjnego, wniosek ubezpieczonego złożony 29 stycznia 2024 r., niezależnie od rozważenia przesłanek do wznowienia postępowania w trybie procedury administracyjnej, podlegał rozpoznaniu także na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 6 ustawy emerytalnej. Przy czym, sąd pierwszej instancji słusznie uznał, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r. dotyczy także sytuacji ubezpieczonego, któremu prawo do emerytury przyznano w miesiącu czerwcu 2013 r. Tym samym należy uznać, że ubezpieczony należy do kręgu osób objętych skutkiem tego orzeczenia.

W tej sytuacji organ winien rozważyć zasadności żądania ubezpieczonego, w przedmiocie merytorycznego rozstrzygnięcia o prawie do przeliczenia nieprawidłowo obliczonej emerytury, w trybie specjalnych przepisów ustawy emerytalnej, art. 114 ust. 1 pkt 6. W przekonaniu Sądu Apelacyjnego, przesłanka błędu organu zastrzeżona w przywołanym przepisie ustawy emerytalnej została w sprawie spełniona. W rezultacie błędu organu, zakwestionowana decyzja powinna była obejmować także kwestię ponownego ustalenia wysokości emerytury na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 6 ustawy emerytalnej, i w efekcie emerytura ubezpieczonego podlega ponownemu przeliczeniu przy uwzględnieniu art. 25a ust. 2 pkt. 2 i ust. 2a ustawy emerytalnej.

Sąd Apelacyjny uznał, że to prawo ubezpieczonego zostało zrealizowane rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego, który zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i przyznał ubezpieczonemu prawo do przeliczenia emerytury w oparciu o treść przepisu art. 25a ust. 2a i 2b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS i w związku z art. 114 ust. 1 pkt 6 ustawy emerytalnej.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny uznał, że rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji jest prawidłowe i dlatego na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację organu rentowego.

sędzia Urszula Iwanowska