Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Barbara Białecka (spr.)
Sędziowie:	Jolanta Hawryszko Urszula Iwanowska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 kwietnia 2021 r. w S.

sprawy M. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o emeryturę

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie z dnia 18 września 2020 r., sygn. akt IV U 106/20

oddala apelację.

Urszula Iwanowska

Barbara Białecka

Jolanta Hawryszko

Sygn. akt III AUa 422/20

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. decyzją z 11.12.2019 r. odmówił M. R. prawa do emerytury, argumentując,
że ubezpieczony wykazując 14 lat, 1 miesiąc i 26 dni okresów składkowych
i nieskładkowych, nie spełnił określonego w art. 27 ustawy emerytalnej wymogu udokumentowania co najmniej 25 lat stażu ubezpieczeniowego.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony podniósł, że pełnił służbę wojskową przed 1.01.1999 roku i po tej dacie kontynuował zatrudnienie, wobec czego odprowadzał składki do ZUS. Zgodnie ze stanowiskiem prawnym wyrażonym w wyroku Sądu Najwyższego z 24.01.2019 roku, sygn. akt I UK 426/17, posiada więc prawa do pobierania dwóch emerytur, tj. emerytury przewidzianej w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i do emerytury z FUS.

Mając na uwadze powyższą argumentację, ubezpieczony wniósł o ustalenie prawa do emerytury wraz z wypłatą świadczenia z ZUS oraz o zasądzenie od organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podniósł,
że odwołujący nie spełnił warunków do przyznania emerytury z FUS, a zatem
nie wystąpił zbieg prawa do wypłaty emerytury wojskowej z prawem do emerytury
z FUS. Zacytowany przez pełnomocnika odwołującego wyrok Sądu Najwyższego odnosi się do innej sytuacji faktycznej i prawnej, tj. do ubezpieczonych, którzy nabyli w zbiegu prawo do emerytury wojskowej i jednocześnie emerytury z FUS.

Sąd Okręgowy w Koszalinie wyrokiem z dnia 18.09.2020 roku oddalił odwołanie (punkt I orzeczenia) i zasądził od ubezpieczonego na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II orzeczenia).

Sąd I instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

M. R., ur. (...), ukończył 72 lata. Ubezpieczony
ma ustalone prawo do emerytury wojskowej, wypłacanej przez Wojskowe Biuro Emerytalne w S.. Od 17.03.2003 r. do 8.05.2017 r. był zatrudniony w (...)w O., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowiskach magazyniera i kierowcy. Z tego tytułu podlegał ubezpieczeniu społecznemu w ZUS.

W dniu 26 listopada 2019 roku M. R. złożył wniosek do ZUS o przyznanie prawa do emerytury wypłacanej z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przed organem rentowym udowodnił 13 lat 6 miesięcy i 21 dni okresów składkowych i 7 miesięcy, 5 dni okresów nieskładkowych (łącznie 14 lat, miesiąc i 26 dni).

W oparciu o tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie. Wskazując na art. 55 i art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 53) - zwanej danej ustawą emerytalną – podniósł, że ubezpieczony musi udowodnić również 25 letni okres składkowy i nieskładkowy. M. R. wykazał cywilny staż ubezpieczeniowy w łącznym wymiarze 14 lat, miesiąca i 26 dni, a w konsekwencji nie spełnił wszystkich przesłanek niezbędnej do przyznania emerytury z art. 27 ustawy emerytalnej.

Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska, że brak możliwości doliczenia stażu „wojskowego” do stażu „cywilnego” stanowi naruszenie konstytucyjnej zasady równości wobec prawa. Wskazał, że to możliwość podwójnego zaliczenia „wojskowych” okresów pracy, zarówno do stażu wojskowego, z tytułu którego pobiera się emeryturę wojskową, jak i do cywilnego, byłoby nieuzasadnionym, podwójnym premiowaniem takich osób, powodującym raczej ich „pozytywną dyskryminację” wobec pozostałych obywateli. Takie uprzywilejowanie sytuacji pełniących służbę wojskową wymagałoby zdaniem Sądu ingerencji ustawodawcy, gdyż ogólne zasady ubezpieczeń społecznych wskazują, że przepisy przewidujące uprzywilejowaną pozycję pewnych grup pracowników w stosunku do innych winny być interpretowane ściśle, a zatem występuje tu zakaz interpretacji ekstensywnej (rozszerzającej). Nie ma tu przy tym znaczenia kwestia reglamentowania wymiaru emerytury wojskowej do 75% podstawy wymiaru, bowiem o jej wprowadzeniu zdecydowały inne względy. Sąd Okręgowy podniósł, że przywołany przez pełnomocnika ubezpieczonego wyrok Sądu Najwyższego z 24.01.2019 r., sygn. akt
I UK 426/17, nie mógł mieć zastosowania w niniejszej sprawie, ponieważ ubezpieczony nie spełnił przesłanki „stażowej” do pobierania emerytury z FUS. Trzeba przy tym zwrócić uwagę, że w orzeczeniu tym Sąd Najwyższy w sposób kategoryczny wypowiedział się, że niezależnie od daty przyjęcia do służby i rodzaju pobieranej emerytury, emeryt wojskowy nie może mieć uwzględnionego okresu służby wojskowej w emeryturze z powszechnego systemu emerytalnego i w tym zakresie sytuacja żołnierzy przyjętych do służby po raz pierwszy po dniu 1 stycznia 1999 roku i przed tym dniem ukształtowana jest jednakowo (vide: 4 akapit części „Uzasadnienie prawne” pisemnych motywów wyroku). Zatem i w niniejszej sprawie w ocenie Sądu Okręgowego brak było podstaw do „uzupełnienia” stażu cywilnego (okresów składkowych), stażem wojskowym odwołującego.

Z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego nie zgodził się ubezpieczony. Zaskarżył wyrok w całości. Rozstrzygnięciu zarzucił naruszenie prawa materialnego, tj. art. 27, art. 28 i art. 95 ustawy emerytalnej.

Tak formułując zarzuty, apelujący wniósł

1.  o zmianę wyroku i nakazanie organowi rentowemu wypłatę emerytury z FUS,

2.  o zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje,

3.  z ostrożności procesowej, o odstąpienie od obciążania ubezpieczonego kosztami zastępstwa procesowego strony przeciwnej, z uwagi na charakter sprawy oraz podeszły wiek schorowanego ubezpieczonego, dla którego jedynym źródłem utrzymania jest emerytura.

Organ rentowy nie ustosunkował się do treści apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Analiza zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, w tym zarzutów apelacyjnych, doprowadziła Sąd Apelacyjny do wniosku, że zaskarżony wyrok jest prawidłowy.

Na wstępie, uwzględniając treść art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c., wskazać należy, że Sąd Apelacyjny dokonując własnej oceny przedstawionego pod osąd materiału procesowego stwierdził, że Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, a poczynione ustalenia faktyczne (zawarte w wyodrębnionej redakcyjnie części uzasadnienia zaskarżonego wyroku) nie są wadliwe i znajdują odzwierciedlenie w faktach przyznanych oraz w treści przedstawionych dowodów. Sąd Apelacyjny podzielił i przyjął jako własne ustalenia faktyczne oraz rozważania prawne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, nie znajdując przy tym podstaw do uznania słuszności zarzutów apelacji, stanowiącej jedynie polemikę z prawidłowymi motywami zapadłego orzeczenia.

W niniejszej sprawie Sąd Odwoławczy skorzystał z możliwości rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym nie znajdując przesłanek do skierowania sprawy na rozprawę (art. 374 k.p.c.).

Rację ma Sąd I instancji, że ubezpieczony legitymujący się niewiele ponad 14 letnim stażem ubezpieczeniowym „cywilnym” nie spełnił przesłanki co najmniej 25 letniego stażu wymaganego do przyznania emerytury na podstawie art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Nie jest możliwym również przyznanie ubezpieczonemu takiego świadczenia zgodnie z art. 28 ww. ustawy ponieważ przepis ten wymaga od mężczyzny 20 letniego stażu.

Zatem nie doszło do zarzucanego w apelacji naruszenia art. 27 i 28 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Nie jest również uzasadniony zarzut naruszenia art. 95 ustawy emerytalnej albowiem nie może być mowy o zbiegu świadczeń skoro ubezpieczony posiada tylko jedno ustalone prawo do emerytury, tj. emerytury wojskowej.

Zarazem żaden z przywołanych w zarzutach apelacyjnych przepisów prawa materialnego, tj. art. 27, art. 28 i art. 95 ustawy emerytalnej nie przewiduje mechanizmu ustalania dwóch osobnych emerytur z wykorzystaniem tych samych okresów składkowych i nieskładkowych czy też doliczania stażu „wojskowego” do stażu „cywilnego”.

Przewidziana w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP i w art. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 300) - zwanej dalej ustawą systemową - zasada równego traktowania wszystkich ubezpieczonych nie oznacza, że organ rentowy, czy sądy mają orzekać wbrew obowiązującym przepisom prawnym. Zasadę równości wynikającą z art. 32 Konstytucji RP w odniesieniu do oceny norm prawnych należy rozumieć jako nakaz nadawania im takich treści, by kształtowały one w jednakowy (podobny) sposób sytuację prawną podmiotów jednakowych lub podobnych. Za uzasadnienie dyferencjacji sytuacji prawnej podmiotów uznaje się zasady sprawiedliwości społecznej. Z konstrukcji prawa do emerytury wynika, że cechami relewantnymi są: odpowiednio długi staż ubezpieczeniowy, składający się z okresów składkowych i nieskładkowych oraz osiągnięcie określonego wieku. Cechami takimi, po osiągnięciu wieku emerytalnego, charakteryzują się zarówno ci ubezpieczeni, którzy posiadając prawo do emerytury wojskowej, wypracowali odpowiednio długi staż ubezpieczeniowy niezaliczony do wysługi emerytalnej z tytułu wojskowego zaopatrzenia emerytalnego, jak i ci, którzy osiągnęli taki staż emerytalny, nie pozostając nigdy w służbie. Ubezpieczony natomiast uzyskał prawo do emerytury wojskowej i w ten sposób został zabezpieczony na starość. Nie wypracował zarazem na tyle długiego stażu ubezpieczeniowego po zakończeniu służby wojskowej, aby spełnić warunki z art. 27 i art. 28 ustawy emerytalnej, w konsekwencji nie mógł uzyskać prawa do emerytury z FUS.

Nie tylko więc nie doszło do zbiegu świadczeń, ale bezzasadne jest żądanie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych „wypłaty zawieszonego świadczenia emerytalnego”.

Prawidłowo również uznał Sąd I instancji, że cytowany przez ubezpieczonego wyrok Sądu Najwyższego z 24.01.2019 r., sygn. akt I UK 426/17, nie odnosi się do sytuacji ubezpieczonego.

Mając na uwadze przedstawioną ocenę prawną, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako niezasadną.

Jolanta Hawryszko Barbara Białecka Urszula Iwanowska