Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2016 r. w Szczecinie

sprawy A. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przyznanie renty

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 30 czerwca 2015 r. sygn. akt VI U 884/13

oddala apelację.

SSA Jolanta Hawryszko SSA Anna Polak SSO del. Gabriela Horodnicka-

Stelmaszczuk

III AUa 689/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. decyzją z 15/04/2013 odmówił A. Z. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (z ogólnego stanu zdrowia), ponieważ Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 4/04/2013 stwierdziła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

W odwołaniu od decyzji organu rentowego ubezpieczony podniósł, że wskutek potrącenia przez samochód w dniu 21/08/2011 został doznał ciężkich obrażeń ciała i po wielomiesięcznej hospitalizacji w związku z wieloma urazami, utratą przytomności, mimo kontynuacji neurologicznej i psychiatrycznej nadal nie jest w stanie podjąć aktywności zawodowej. Ubezpieczony wniósł o uchylenie decyzji i przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 30 czerwca 2015 roku oddalił odwołanie.

Sąd I instancji ustalił, że A. Z., urodzony (...), posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe w zawodzie murarza. Wykazał okres ubezpieczenia wynoszący 18 lat, 4 miesiące i 20 dni okresów składkowych i nieskładkowych i w 10-leciu przed datą złożenia wniosku okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 9 lat, 5 miesięcy i 10 dni. Ubezpieczony dotychczas wykonywał pracę jako stolarz, monter elementów drewnianych oraz pomiarowy geofizyczny. W dniu 21.08.2011 r. ubezpieczony uległ wypadkowi, wskutek którego doznał licznych obrażeń ciała i głowy. W okresie od dnia 22.08.2011 r. do dnia 20.02.2012 r. wykorzystał pełny okres zasiłkowy (182 dni), a następnie od dnia 21.02.2012 r. do dnia 14.02.2013 r. wykorzystał 12-miesięczny okres świadczenia rehabilitacyjnego. W dniu 22.08.2012 r. ubezpieczony rozpoczął leczenie u lekarza psychiatry M. P., który rozpoznał u niego depresję oraz upośledzenie w stopniu lekkim. W ramach leczenia zaordynowano ubezpieczonemu leki antydepresyjne i podnoszące nastrój. 12 lutego 2013 r. A. Z. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. i orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z 11.03.2013 r. ustalono, że nie jest niezdolny do pracy. Komisja Lekarska ZUS również wykluczyła istnienie u ubezpieczonej niezdolności do pracy i na tej podstawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. decyzją z 15/04/ 2013 r. odmówił A. Z. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności z dnia 21.10.2013 r. (...) w G. ustalił, że A. Z. jest niepełnosprawny w stopniu umiarkowanym od 22.08.2010 r. do 21.10.2015 r.

Sąd okręgowy ustalił, że u ubezpieczonego rozpoznano stan po urazie wielonarządowym, doznanym w dniu 21.08.2011 r., w tym uraz czaszkowo-mózgowy bez ubytków neurologicznych, stan po złamaniu kręgu L-2 bez objawów ubytkowych
i korzonkowych, stan po złamaniu podudzia prawego bez upośledzenia funkcji kończyny, niską normę intelektualną na pograniczu upośledzenia umysłowego, organiczne zaburzenie osobowości, przebyty zespół depresyjny na podłożu organicznym i łagodne upośledzenie procesów poznawczych. Nie występują u ubezpieczonego jakiekolwiek patologie w zakresie obwodowego i centralnego układu nerwowego. Powyższe schorzenia nie skutkują niezdolnością ubezpieczonego do pracy.

W oparciu o art. 57 ust. 1 i ust. 2 w zw. z art. 12 i art. 13 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) – zwanej dalej ustawą rentową- sąd okręgowy uznał odwołanie ubezpieczonego za nieuzasadnione. Podniósł, że w oparciu o miarodajne dowody z opinii biegłych sądowych specjalistów z zakresu neurologii i psychiatrii, należało przyjąć, iż rozpoznane u ubezpieczonego zmiany po wypadku w 2011r., bez patologii w zakresie obwodowego i centralnego układu nerwowego, nie upośledzają funkcji narządu ruchu i podobnie również jak stan psychiczny ubezpieczonego, z niską normą intelektualną, bez zaburzeń psychicznych, zmian otępiennych i objawów patologicznych afektywnych, nie powoduje u ubezpieczonego niezdolności do pracy zgodnej z kwalifikacjami stolarza czy pracownika pomiarowego w geodezji. Z dodatkowo wydanej w sprawie opinii biegłej z zakresu psychiatrii jednoznacznie wynikało, że ubezpieczony w wywiadzie nie wskazywał na jakiekolwiek dolegliwości w stanie psychicznym i nie zostały one potwierdzone w badaniu. W związku z zastrzeżeniami ubezpieczonego oraz zeznaniami świadka M. P. – lekarza psychiatry prowadzącego leczenie psychiatryczne ubezpieczonego, potwierdzającego przyjmowanie leków antydepresyjnych i podnoszących nastrój, Sąd przeprowadził dodatkowo dowód z opinii innego biegłego sądowego psychiatry - K. P. - z którego stanowczo wynika, że mimo rozpoznania u ubezpieczonego organicznego zaburzenia osobowości, przebytego zespołu depresyjnego na podłożu organicznym i łagodnego upośledzenia procesów poznawczych, ubezpieczony jest osobą w pełni samodzielną, wypełniającą obowiązki domowe, a jedynymi odchyleniami od normy w stanie psychicznym pozostają tendencja do dekompensacji emocjonalnych w sytuacji frustracji oczekiwań oraz dyskretne osłabienie pamięci, co nie stanowi jednak przeszkody do podjęcia pracy. Biegła K. P. w opinii uzupełniającej podtrzymała swoje stanowisko zaznaczając, iż sporządziła opinię nie tylko w oparciu o jednorazowe badanie lekarskie, ale również analizę akt sprawy i dokumentacji medycznej. Stanowczo zaprzeczyła jakoby podjęcie przez ubezpieczonego zatrudnienia mogło skutkować nawrotem depresji. W jej ocenie praca jest stabilizatorem stanu psychicznego, w szczególności gdy pacjent deklaruje chęć podjęcia zatrudnienia. Jednocześnie biegła podała że upośledzenie umysłowe jest zaburzeniem, które towarzyszy pacjentowi od okresu wczesnego rozwoju. Natomiast ubezpieczony cierpi na obniżenie poziomu funkcji poznawczych nie od dzieciństwa, a od dnia poważnego urazu w 2011 r. Sąd okręgowy nie uwzględnił kolejnego wniosku ubezpieczonego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu psychiatrii, uznając dalsze kwestionowanie ustaleń dokonanych przez dotychczas powołanych biegłych za nieuzasadnione z punktu medycznego i nie znajdujące potwierdzenia w dokumentacji medycznej.

Apelację od wyroku złożył ubezpieczony. Wyrokowi zarzucił

I. naruszenie przepisów proceduralnych, tj.: art. 233 k.p.c., poprzez ocenę materiału dowodowego w sposób powierzchowny i sprzeczny z zasadami logiki formalnej, poprzez :

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z zebranym materiałem dowodowym, która miała wpływ na treść orzeczenia, poprzez przyjęcie, iż A. Z. pomimo znacznych dysfunkcji psychicznych jest zdolny do pracy;

- przekroczenie przez Sąd granic swobodnej oceny dowodów poprzez nierozważenie całego zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności oparcie rozstrzygnięcia o treść niewiarygodnej opinii biegłej z zakresu psychiatrii, błędną ocenę zeznań świadka M. P. oraz pominięcie okoliczności,
że podjęcie zatrudnienia przez A. Z. może spowodować nawrót stanów depresyjnych i konieczność podjęcia dalszego, długotrwałego leczenia,

II. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 12, 13 i art. 57 ustawy rentowej poprzez uznanie, iż ubezpieczony nie spełnia wszelkich przesłanek dla stwierdzenia,
iż jest niezdolny do pracy, mimo, iż werbalizuje trudności w kontrolowaniu emocji negatywnych i skłonność do dekompensacji emocjonalnych, posiada stwierdzone organiczne zaburzenia osobowości, przebyty zespół depresyjny na podłożu organicznym oraz łagodne upośledzenie procesów poznawczych.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, zasądzenie od organu na rzecz ubezpieczonego kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego za postępowanie przed Sądem I i II instancji, według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd apelacyjny rozważył sprawę i uznał, że apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, nie uchybiając przepisom prawa procesowego, oraz dokonał trafnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy, w szczególności w oparciu o miarodajne opinie biegłych sądowych z zakresu neurologii i psychiatrii na okoliczność stanu zdrowia ubezpieczonego i jego wpływu na zdolność do wykonywania pracy zarobkowej zgodnej z kwalifikacjami. Ocena zgromadzonego materiału dowodowego, w przekonaniu sądu apelacyjnego jest swobodna, ale nie dowolna, a zatem – wbrew zarzutowi apelacyjnemu - sąd pierwszej instancji nie naruszył granic zakreślonych treścią przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Sąd okręgowy również prawidłowo zastosował prawo materialne i właściwej subsumcji przepisów, trafnie przyjął, iż skoro ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy, to tym samym nie spełnił jednej z ustawowych przesłanek. Sąd apelacyjny podzielił ustalenia i rozważania prawne sądu okręgowego, w szczególności podzielił ocenę prawną wskazaną jako podstawa rozstrzygnięcia. W ocenie sądu apelacyjnego, opinie biegłych przeprowadzone przed sądem I instancji odpowiadają na wszystkie pytania tezy dowodowej, oparte zostały na całokształcie materiału dowodowego sprawy, w tym dokumentacji medycznej, badaniu ubezpieczonego, są spójne, logiczne, zostały sporządzone przez lekarzy o specjalizacjach adekwatnych do schorzeń występujących u ubezpieczonego. Ustosunkowując się do zarzutów apelacji w zakresie wyłącznie oceny psychiatrycznej, należy podnieść, że w sprawach o prawo do renty nie wystarczy udowodnienie, że występują określone schorzenia, czy niedomogi,
lecz konieczne jest wykazanie, w jakim stopniu wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1.12.2000 r., sygn. II UKN 113/00, OSNP 2002/14/343). Jeżeli w odniesieniu do ustaleń faktycznych wymagających specjalistycznej wiedzy Sąd zasięgnął opinii biegłych i w oparciu o te dowody poczynił niezbędne ustalenia faktyczne, to powoływanie się obecnie przez apelującą tylko na alternatywne, nie poparte wiedzą specjalistyczną, ustalenia, czy przekonania, nie stanowią podstawy do podważenia przyjętych ustaleń faktycznych, ani nie wzbudza nawet uzasadnionych wątpliwości co do prawidłowości tych ustaleń. Polemizowanie w apelacji z ocenami biegłych sądowych, z powoływaniem się na własną ocenę medyczną, bez wyników badań i pozostałej dokumentacji medycznej, czy stanowiska umotywowanego fachową literaturą medyczną, dających uzasadnioną podstawę dla zgłoszonej przez skarżącego tezy o wadliwości ocen i wniosków biegłych, nie jest wystarczające do podważenia fachowo sporządzonych i miarodajnych opinii biegłych sądowych. W ocenie Sądu Apelacyjnego, dotychczas wydane w sprawie opinie nie budzą takich wątpliwości. Cechuje je spójność logiczna wyników badań przedmiotowych z rozpoznaniem oraz wnioskami końcowymi. Biegli sądowi wyczerpująco wyjaśnili istniejące wątpliwości co do stanu zdrowia i jego wpływu na zdolność do podjęcia i wykonywania pracy zarobkowej, co pozwoliło na stanowcze, nie budzące wątpliwości ustalenie, że stan zdrowia ubezpieczonego w dacie wydawania spornej decyzji nie pozwalał na przyjęcie choćby częściowej niezdolności do pracy. Mając na względzie zarzuty apelacji oraz przebieg dotychczasowego postępowania, należy podkreślić, że biegli sądowi wnioski swoich opinii sformułowali po uprzednim zebraniu od ubezpieczonego wywiadu, po zbadaniu ubezpieczonego oraz po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską, a obaj biegli sądowi z zakresu psychiatrii, ustosunkowując się też do zastrzeżeń ubezpieczonego, odnieśli swoje oceny do rzeczywistych kwalifikacji zawodowych ubezpieczonego. W ocenie Sądu Apelacyjnego, biegli prawidłowo powiązali rozpoznania z wykształceniem i kwalifikacjami zawodowymi ubezpieczonego, logicznie wywodząc, że rozpoznane stan po wielonarządowym urazie z 2011r. bez występowania objawów zespołu bólowego, czy neurologicznych objawów ubytkowych i korzeniowych, nie upośledza funkcji narządu ruchu, zaś szczegółowo analizowany stan zdrowia psychicznego, w tym rozpoznany przebyty zespół depresyjny na podłożu organicznym, z łagodnym upośledzeniem procesów poznawczych i organicznym zaburzeniu osobowości, mimo zdiagnozowanych przez biegłą dr n.med. K. P. trudności w kontrolowaniu przez ubezpieczonego emocji negatywnych i skłonności do dekompresji emocjonalnej,
nie oznacza długotrwałej niezdolności do pracy zarobkowej. Należy podkreślić, że badanie przedmiotowe nie potwierdziło jakichkolwiek neurologicznych zmian patologicznych, a w badaniach psychiatrycznych również nie stwierdzono przeszkód do podjęcia i wykonywania przez ubezpieczonego pracy. Ubezpieczony nie przejawiał i nie zgłaszał biegłym sądowym trudności o charakterze depresyjnym. Z opisu wyników badań przedmiotowych wynika, że nie wykazywał cech depresji (napęd psychoruchowy w normie, jest zachowana aktywność i samodzielność przy wykonywaniu obowiązków domowych, bez zaburzeń nastroju i toku myślowego, bez objawów otępiennych). Stan przebytej depresji, leczonej od sierpnia 2012r. (v. historia choroby z poradni zdrowia psychicznego – od k. 87) jest przy tym prawnie obojętny, gdyż ocenie podlegał stan zdrowia ubezpieczonego po okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, tj. od 13.02.2013r., do daty wydania zaskarżonej decyzji, tj. 15.04.2013 roku. Występujący w sprawie obaj biegli sądowi psychiatrzy zgodnie podali, że nie rozpoznali u ubezpieczonego depresji i skarżący nie podważył w apelacji ich oceny, przy niespornym zresztą rozpoznaniu. Sąd apelacyjny zwraca uwagę, że przesłuchiwany w sprawie lekarz psychiatra - prowadzący leczenie ubezpieczonego – nie potwierdził, aby stosowana przez niego od wielu miesięcy farmakoterapia, tj. od 08/2012r. do lutego/kwietnia2013r., nie przyniosła pożądanych rezultatów, a zatem, aby utrzymywał się stan depresji. Ubezpieczony został objęty leczeniem w warunkach ambulatoryjnych i nie wymagał także w późniejszym okresie hospitalizacji, a z historii choroby poradni zdrowia psychicznego dodatkowo wynika, że wizyty ubezpieczonego u psychiatry miały miejsce w kilkumiesięcznych odstępach czasu (10/2012r., 02/2013r., 06/2013r., i po wydaniu decyzji w 08/2013r.), kiedy miał przypisywany jeden lek przeciwdepresyjny (R.) w dawce 1 tabletki dziennie z rana w połączeniu z lekiem wyrównującym nastrój i przez kolejne miesiące nie zachodziła potrzeba zmiany leków, zwiększenia dawkowania, zwłaszcza przeciwdepresyjnego, ani częstotliwości wizyt w poradni psychiatrycznej, ewentualnie rozszerzenia leczenia o psychoterapię, a zatem kontrolowany farmakologicznie stan kliniczny doprowadził do ustabilizowania oraz poprawy stanu zdrowia ubezpieczonego po okresie czasowej niezdolności do pracy w związku z pobieraniem świadczenia rehabilitacyjnego. Skarżący nie podważył oceny medycznej biegłej z zakresu psychiatrii, iż rozpoznane zmiany, w tym łagodne upośledzenie procesów poznawczych, przy zmianach organicznych oraz występujących jeszcze trudnościach w kontrolowaniu emocji negatywnych i skłonność do dekompensacji emocjonalnych, nie oznaczają niezdolności do pracy fizycznej jako monter elementów drewnianych. Mając na względzie przedstawioną ocenę, sąd apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego.

SSA Jolanta Hawryszko SSA Anna Polak SSO del. Gabriela Horodnicka-

Stelmaszczuk