Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2014 r. w Szczecinie

sprawy Z. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

o podjęcie wypłaty emerytury i odsetki

na skutek apelacji ubezpieczonego i organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 14 sierpnia 2013 r. sygn. akt IV U 1921/13

oddala apelacje.

SSA Romana Mrotek SSA Urszula Iwanowska SSA Jolanta Hawryszko

Sygn. akt III AUa 922/13

UZASADNIENIE

Decyzją z 20.05.2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. odmówił ubezpieczonemu Z. R. uchylenia decyzji z 12.10.2011 r. w części w jakiej zawiesza na podstawie art. 28 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U, Nr 257, poz, 1726 ze zm.) w zw. z art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) prawo do emerytury za okres 1.10.2011/ 21.11.2012 r.

Ubezpieczony Z. R. zaskarżył powyższą decyzję i wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez wznowienie wypłaty emerytury od 1.10.2011 r. do 21.11.2012 r. wraz z należnymi odsetkami.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w odpowiedzi wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z 14.08.2013 r. Sąd Okręgowy w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do wypłaty emerytury za okres 1.10.2011/ 21.11.2012, oddalił odwołanie w pozostałej części i orzekł o kosztach procesu należnych ubezpieczonemu.

Sąd okręgowy oparł rozstrzygnięcie na ustaleniach, z których wynika, że Z. R., ur. (...) od 1.11.1991 r. do nadal pracuje w Zarządzie Dróg Miejskich w K.. Decyzją z 12.10.2009 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. przyznał emeryturę od 1.09.2009r. Ubezpieczony nie rozwiązał ze swoim pracodawcą stosunku pracy.

Sąd okręgowy rozważył, że ustawą z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz, 1726 ze zm.) dokonano nowelizacji ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm) w wyniku której zmieniono przepis art. 103 ust. 1 i ust. 2 oraz dodano art. 103a. W rezultacie zniesiono możliwość pobierania świadczenia emerytalnego bez rozwiązywania umowy o pracę z dotychczasowym pracodawcą osobom, którym organ rentowy przyznał emeryturę po 8 stycznia 2009 r. Jednocześnie zgodnie z treścią art. 28 ustawy z 16 grudnia 2010 r. emeryci, którym ZUS przyznał emeryturę przed 1.01.2011 r. mogli ją pobierać bez rozwiązania umowy o pracę z dotychczasowym pracodawcą jeszcze przez 9 miesięcy od daty wejścia w życie nowelizacji, czyli do 30.09.2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych 12.10.2011 r. wydał decyzję, którą wstrzymał ubezpieczonemu wypłatę emerytury. 13 listopada 2012r. Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygn. akt K 2/12 orzekł, że przepis art. 28 ustawy z 16 grudnia 201 O r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 z późn.zm.) w związku z art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn.zm.) w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrok został opublikowany w Dzienniku Ustaw pod poz. 1285 w dniu 22 listopada 2012r. 18 grudnia 2012r. ubezpieczony złożył wniosek o wznowienie wypłaty i wyrównanie emerytury wraz z odsetkami. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. decyzją z 28.12.2012 r. podjął wypłatę emerytury. Jednocześnie decyzją z 20.05.2013 r. odmówiono uchylenia decyzji z 12.10.2011 r. w części zawieszającej prawo do emerytury za okres 1.10.2011/ 21.11.2012.

Sąd okręgowy rozważył, że odwołanie jest uzasadnione. Ubezpieczony po raz pierwszy nabył prawo do emerytury 1.09.2009 r. W dacie tej uchylony już był przepis art. 103 ust. 2a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.). zgodnie z którym, prawo do emerytury ulegało zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Jednocześnie nie obowiązywał jeszcze przepis art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998r., który dodany został przez art. 6 pkt 2 ustawy z 18 grudnia 201 Or. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr257. poz. 1726 ze .zm.) z dniem 1 stycznia 2011 r. W konsekwencji, ubezpieczony nabywając prawo do emerytury mógł łączyć pracę zarobkową u dotychczasowego pracodawcy z pobieraniem świadczenia emerytalnego, bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. W dniu 13 listopada 2012 r. Trybunał Konstytucyjny wydał w sprawie o sygn. akt K 2/12 wyrok, w którym orzekł, że art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 201 Or. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 ze zm.) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009r Nr 153, poz. 1227 ze zm.), dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16 grudnia 2010r.. w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Trybunał Konstytucyjny zastrzegł, że badał wyłącznie, czy ustawodawca mógł na podstawie art. 28 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 201 O r. rozciągnąć stosowanie art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS - przepisu ustalającego nową treść ryzyka emerytalnego - na sytuacje przeszłe tj. wobec osób, które już nabyły prawo do emerytury w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. Zapadły w dniu 13 listopada 2012 roku wyrok Trybunału Konstytucyjnego odnosił się zatem jedynie do tych osób, które w tym wyżej wymienionym krótkim okresie po raz pierwszy miały wydaną decyzją o przyznaniu emerytury (ustalone prawo do emerytury). Ubezpieczony, któremu prawo do emerytury po raz pierwszy ustalono od 1 września 2009 r., należy do kręgu osób wskazanych przez Trybunał Konstytucyjny.

Sąd okręgowy oddalił żądanie ubezpieczonego dotyczące wypłaty odsetek ustawowych. Zgodnie bowiem z art. 85 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych jeżeli Zakład, w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych, nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. W ocenie sądu okręgowego decyzja z 12.10.2011 r. o wstrzymaniu wypłaty emerytury dla Z. R. została wydana zgodnie z obowiązującymi w tej dacie przepisami prawa. Jedynie w sytuacji, gdyby organ rentowy wydał bezprawną decyzję o odmowie wypłaty świadczenia, powstałe opóźnienie uznane mogłoby być za następstwo okoliczności, za które ZUS ponosi odpowiedzialność i jest zobowiązany do zapłaty odsetek. W wyroku z 5.05.2005r. (opubl. LEX nr 957399) Sąd Najwyższy uznał, że zawarte w przepisie art. 85 ust. 1 w/w ustawy określenie "okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności" jest bardziej zbliżone znaczeniowo do używanego w przepisach prawa określenia "przyczyn niezależnych od organu" co oznacza, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest obowiązany do wypłaty odsetek nie tylko wtedy, gdy nie ponosi winy w opóźnieniu, lecz także wtedy, gdy opóźnienie w ustaleniu i wypłacie prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem innych przyczyn niezależnych od Zakładu. W wyroku Sądu Najwyższego z 18 lutego 2009r. (sygn. II UK 191/08, opubl. LEX nr 736735) wskazano, że w/w przepisie chodzi o sytuacje, w których organ rentowy odmawiając przyznania świadczenia naruszył przepisy prawa materialnego określające przesłanki nabycia prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego, przy czym dla powstania obowiązku wypłaty odsetek konieczne jest stwierdzenie naruszenia prawa przez organ rentowy prawomocnym wyrokiem sądu zmieniającym decyzję organu rentowego i przyznającym prawo do tego świadczenia. W rozpoznawanej sprawie oczywistym było, że organ rentowy w sprawie ubezpieczonego nie naruszył przepisów prawa materialnego a wręcz przeciwnie, prawidłowo i terminowo stosował przepisy, które następnie uchylone zostały przez Trybunał Konstytucyjny jako niezgodne z Konstytucją. Tym samym działanie organu rentowego w dacie obowiązywania nieważnych ex tunc przepisów prawa posiadało walor legalnych. Trudno zaś obciążać organ rentowy za nieprawidłowe (tj. niezgodne z Konstytucją) działanie legislacyjne samego ustawodawcy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest bowiem zobowiązany do stosowania obowiązujących w danej dacie przepisów prawa i w tym zakresie nie ponosi on negatywnych skutków swego działania.

Apelację od wyroku złożyły obie strony.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżył punkt 1. wyroku zarzucając naruszenie prawa materialnego: 1/ przez błędną wykładnię art. 190 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 kwietnia 1997 r. i niezastosowanie art. 2 Konstytucji RP polegające na przyjęciu przez sąd pierwszej instancji, że niekonstytucyjność art. 28 ustawy zmieniającej w związku z art. 103a ustawy emerytalnej dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy zmieniającej w zakresie w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, istnieje od chwili wejścia w życie zakwestionowanego przepisu to znaczy od 1 października 2011 r. i w konsekwencji stwierdzeniu w zaskarżonym wyroku braku podstaw do wstrzymania emerytury od dnia 1 października 2011 r., czyli z mocą wsteczną, co narusza konstytucyjną zasadę niedziałania prawa wstecz wynikającą z art. 2 Konstytucji RP, podczas gdy wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r., wobec nieokreślenia innego terminu utraty mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu wywołuje skutki na przyszłość (ex nunc), czyli od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw, a więc począwszy od dnia 22 listopada 2012 r.; 2/przez niezastosowanie art. 28 ustawy zmieniającej w związku z art. 103a ustawy emerytalnej i przyznanie prawa do wypłaty emerytury od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r., podczas gdy w tym okresie przepis ten posiadał moc obowiązującą, czego naturalną konsekwencją powinno być uznanie, że świadczenie emerytalne osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011 r. i nie rozwiązały stosunku pracy, podlegało zawieszeniu od dnia 1 października 2011 r. do dnia utraty mocy obowiązującej wskazanego przepisu. Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 1. i oddalenie odwołania. W uzasadnieniu skarżący między innymi podniósł, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt: K 2/12, jest w tej sprawie konstytutywny, tj. obowiązuje od dnia wejścia w życie, zaś skutki prawne wywołuje tylko na przyszłość, tj. od dnia jego ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, w szczególności w sytuacji, gdy Trybunał Konstytucyjny bezpośrednio w wyroku nie określił skutków czasowych swojego orzeczenia, tj. momentu utraty mocy obowiązującej przepisu uznanego za niezgodny z Konstytucją.

Z. R. zaskarżył punkt 2. wyroku zarzucając naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwą wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 85 ust. 1 ustawy systemowej i wnosząc o jego zmianę przez zasądzenie odsetek od 29.12.2012r. do dnia zapłaty od zaległej emerytury za okres od 1 października 2011 r. do 31 lipca 2012 r. Ubezpieczony wskazał, że żądał wypłaty zaległej emerytury od 1.10.2011 do 21.11.2012 z odsetkami od 22.11.2012 r. od każdej zaległej miesięcznej raty do dnia zapłaty i nie żądał odsetek za okres od 1.10.2011 do 21.11.2012 zgadzając się, że organ rentowy stosował obowiązujące przepisy. Z utrwalonego orzecznictwa w zakresie wykładni art. 85 ust 1 wynika, że organ ponosi odpowiedzialność nie tylko wtedy, gdy opóźnienie w wypłacie świadczenia nastąpiło z winy organu, ale także gdy takie opóźnienie jest skutkiem innych przyczyn od niego niezależnych. W sprawie ubezpieczony złożył wniosek 18.12.2013 r. o wypłatę zawieszonej emerytury od 1.10.2012 r. z odsetkami. Organ rentowy 28.12.2012 r. podjął wypłatę od 22.11.2010r. nie rozstrzygając o zasadności wypłaty od 1.10.2010 r. To oznacza, że wniosek ubezpieczonego można było w całości rozpoznać już 28.12.2012 r. Tymczasem w kwestii podjęcia wypłaty od 1.10.2010 r. organ rentowy rozstrzygnął decyzją z 20.05.2013 r. odmawiając prawa. To uzasadnia ocenę, że nie rozstrzygnięto sprawy bez zbędnej zwłoki. Z kolei sąd bazując na tych samych dokumentach co organ rentowy dokonał odmiennej interpretacji prawa i przyznał świadczenie za sporny okres. Organ rentowy nie może w takiej sytuacji uniknąć odpowiedzialności za wadliwość oceny stanu prawnego wniosku ubezpieczonego z 18.12.2012 r., choć jest to przyczyna bezpośrednio niezależna od niego; organ rentowy jest obciążony ryzykiem różnicy w ocenie stanu prawnego osoby ubiegającej się o świadczenie. W konkluzji uzasadnienia apelacji ubezpieczony stwierdził, że odmowa wypłaty emerytury za okres od 1.10.2010 r. do 21.11.2012 r. nastąpiła z uchybieniem prawa materialnego – właściwego zastosowania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K2/12, bo przesłanki tego prawa były już spełnione w czasie postępowania prowadzonego przez organ rentowy. Zatem co do samej zasady ubezpieczonemu należą się odsetki za opóźnienie w przyznaniu świadczenia.

Sąd apelacyjny rozważył obie apelacje i uznał, że żadna nie zasługuje na uwzględnienie.

W odniesieniu do apelacji organu rentowego należy podkreślić, że z chwilą ogłoszenia w Dzienniku Ustaw wyroku Trybunału Konstytucyjnego co do art. 28 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010 r., jedynie potwierdzono niekonstytucyjność przyjętej przez ustawodawcę regulacji prawnej. Sąd apelacyjny wskazuje przy tym na obszerną linię orzecznictwa: orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego stwierdzające niezgodność aktu normatywnego lub jego części z Konstytucją, wchodzące w życie z dniem ogłoszenia, mają skutki retrospektywne, tj. działają wstecz (zob. wyrok z dnia 6.04.2006r., sygn. III AUa 996/05, OSA 2008r. nr 3, str. 6, LEX nr 357749, wyrok z dnia 16.01.2013r. LEX nr 1264372; zob. uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 7 grudnia 2006 r., III CZP 99/06, OSNC 2007, nr 6, poz. 79, uchwały z dnia 23 stycznia 2001 r., III ZP 30/00, OSNP 2001, nr 23, poz. 685, z dnia 3 lipca 2003 r., III CZP 45/03, OSNC 2004, nr 9, poz. 136, z dnia 23 stycznia 2004 r. III CZP 112/03, OSNC 2005, nr 4, poz. 61, z dnia 23 czerwca 2005 r., III CZP 35/05, OSNC 2006, nr 5, poz. 81 i z dnia 19 maja 2006 r. III CZP 26/06, OSNC 2007, nr 3, poz. 39 oraz wyroki z dnia 10 listopada 1999 r., I CKN 204/98, OSNC 2000, nr 5, poz. 94, z dnia 19 grudnia 1999 r., I CKN 632/98, niepubl., z dnia 19 kwietnia 2000 r., II CKN 272/00, niepubl., z dnia 15 stycznia 2003 r. IV CKN 1693/00, niepubl., z dnia 9 października 2003 r., I CK 150/02, OSNC 2004, nr 7-8, poz. 132, ze sprost. OSNC 2004, nr 10, s. 131, z dnia 29 października 2003 r., III CK 34/02, OSP 2005, nr 4, poz. 54, z dnia 30 września 2004 r., IV CK 20/04, OSNC 2005, nr 9, poz. 161, z dnia 26 listopada 2004 r., V CK 270/04, niepubl., z dnia 12 stycznia 2005 r., I CK 457/04, niepubl., z dnia 7 października 2005 r., II CK 756/04, "Monitor Prawniczy" 2005, nr 21, s. 1027, z dnia 14 września 2006 r., III CSK 102/06, niepubl., z dnia 15 czerwca 2007 r., II CNP 37/07, niepubl., z dnia 13 grudnia 2007 r., I CSK 315/07, niepubl., z dnia 19 czerwca 2008 r. V CSK 31/08, OSNC-ZD 2009, nr 1, poz. 16, z dnia 20 maja 2009 r., I CSK 379/08, OSNC 2009, nr 10, poz. 172 i z dnia 10 grudnia 2009 r., III CSK 110/09, OSNC 2010, nr 5, poz. 82, a także postanowienia z dnia 7 grudnia 2000 r., III ZP 27/00, OSNAPUS 2001, nr 10, poz. 331 i z dnia 15 kwietnia 2004 r., IV CK 272/03, niepubl.). Od zasady skuteczności wyroku Trybunału Konstytucyjnego ex tunc istnieją co prawda wyjątki mające podstawę w przepisach Konstytucji, ale nie zachodzą one w okolicznościach sprawy. Przypadkiem wyłączenia retroaktywności wyroku Trybunału Konstytucyjnego jest wyraźne stwierdzenie w tym zakresie zawarte w sentencji wyroku Trybunału, w której wyłącza retroaktywność w pełnym zakresie, tzn. określa jego skutki na przyszłość. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2011 r., sygn. II CSK 335/10, Biuletyn SN z 2011, nr 4, s. 8), wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie jest skuteczny ex tunc, również w takim zakresie, w jakim naruszałoby to zasadę ochrony praw słusznie nabytych (art. 2 Konstytucji RP). A contrario, w przypadku przyznanej emerytury, a ściślej przyznanego prawa do emerytury, wskutek spełniania przez ubezpieczoną wszystkich ustawowych przesłanek, według stanu prawnego obowiązującego na dzień wydania decyzji, a więc w sytuacji prawa słusznie nabytego, ochrona realizacji tego prawa, czyli wypłaty rozciąga się na cały okres. Charakterystyczny zaś przykład wyłączenia skuteczności ex tunc wyroku Trybunału Konstytucyjnego wynikający z odroczenia utraty mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu (art. 190 ust. 3 Konstytucji) nie dotyczy niniejszej sprawy, jak też nie może być tłumaczone inaczej niż jego pozostawienie przez oznaczony czas w porządku prawnym i oznacza, że Trybunał Konstytucyjny, mimo stwierdzenia niezgodności aktu z przepisami wyższego rzędu, działając w granicach kompetencji, utrzymuje w mocy normę prawną. Do wskazanej zatem w wyroku Trybunału Konstytucyjnego daty utraty mocy obowiązującej przepis musi być uznany za zgodny z Konstytucją, a tym samym wyłączony jest skutek retrospektywny takiego wyroku (zob. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2003 r., III CZP 45/03, OSNC 2004, nr 9, poz. 136, z dnia 24 stycznia 2004 r., III CZP 112/03, OSNC 2005, nr 4, poz. 61 i z dnia 23 czerwca 2005 r., III CZP 35/05, OSNC 2006, nr 5, poz. 81, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2006 r., IV CSK 28/06, OSNC 2007, nr 2, poz. 31 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2008 r., V CZ 73/08, nie publ.). Ustawodawca nie mógł zatem, na podstawie art. 28 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010 r. rozciągnąć stosowanie art. 103a ustawy emerytalnej – przepisu ustalającego nową treść ryzyka emerytalnego – na sytuacje przeszłe, tj. wobec osób, takich jak ubezpieczona, które już nabyły prawo do emerytury w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r., czyli w czasie obowiązywania regulacji niezawierającej wymogu rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą dla uzyskania świadczenia emerytalnego. Określając skutki wyroku Trybunał wyjaśnił, że z chwilą ogłoszenia sentencji wyroku w Dzienniku Ustaw utraci moc art. 28 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010 r. w zakresie, w jakim przewiduje stosowanie art. 103a ustawy emerytalnej do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Oznacza to, że obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą - jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury - nie będzie miał zastosowania do osób, które nabyły to prawo w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. Natomiast przepis ten pozostaje nadal w obrocie prawnym i znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury w momencie jego wejścia w życie i później, tj. od 1 stycznia 2011 r. Przenosząc powyższe rozważania na grunt sprawy, niewątpliwe D. N. znajduje się w kręgu beneficjentów omawianego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z uwagi na treść przepisów obowiązujących w dacie wydania decyzji organu rentowego przyznającego jej prawo do świadczenia emerytalnego.

Stąd też sąd apelacyjny na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację organu rentowego.

W rozpoznaniu apelacji ubezpieczonego sąd apelacyjny przyznaje rację, że sąd okręgowy nieprawidłowo odczytał zakres żądania zasądzenia ustawowych odsetek, jednak wyrok odpowiada prawu, a przywołane w uzasadnieniu orzecznictwo jest adekwatne dla oceny prawnej roszczenia powoda o odsetki. To że ubezpieczony domaga się zasądzenia odsetek za wsteczny okres, dopiero od daty następnej po wydaniu 28.12.2012 r. decyzji odmawiającej podjęcia wypłaty emerytury od daty jej wstrzymania, nie zmienia oceny, że decyzja odmowna z 28.12.2012 r. nie została podjęta z naruszeniem prawa materialnego. W rozpoznawanym okresie bowiem takie prawo nie istniało, zaś interpretacja wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie należy do sfery prawa materialnego. Decyzja Zakładu została wydana nie na podstawie nowo wprowadzonego prawa materialnego, lecz w konsekwencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości, które to orzeczenie budziło wątpliwości, tak co do zakresu podmiotowego, jak i czasowego. Wyrazem tych wątpliwości była rozbieżna praktyka orzecznicza przy masowym rozpoznawaniu odwołań ubezpieczonych od niekorzystnych decyzji zapadłych w tak niejasnym stanie prawnym, jak również ostatecznie aktywność legislacyjna ustawodawcy mająca na celu przywrócenie praworządnych przepisów.

Sąd apelacyjny ponownie wskazuje, że opóźnienie w wypłaceniu świadczenia, w rozumieniu art. 85 ustawy z 13 października 1998 r., uzasadniające uchylenie się organu rentowego od odpowiedzialności z tytułu ustawowych odsetek musi być następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. W myśl aprobowanego, przywołanego przez sąd okręgowy orzecznictwa, określenie okoliczności za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności jest zbliżone znaczeniowo do używanego w przepisach prawa określenia przyczyn niezależnych od organu, a to oznacza, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest obowiązany do wypłaty odsetek nie tylko wtedy, gdy nie ponosi winy w opóźnieniu, lecz także wtedy, gdy opóźnienie w wypłacie świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem innych przyczyn niezależnych od Zakładu. I z tego rodzaju przypadkiem mamy do czynienia w sprawie. Organ rentowy nie mógł przewidzieć w jakim kierunku ukształtuje się orzecznictwo sądów powszechnych w stanie zaistniałym po wyroku Trybunału. Z drugiej strony należy mieć na względzie, że jest dysponentem środków publicznych i ich wydatkowanie w każdym przypadku musi wynikać z obowiązującego prawa. Skoro prawo nie istniało, a wyrok Trybunału budził wątpliwości interpretacyjne, przedmiotowe i temporalne, nie ma żadnych podstaw do oceny, że Zakład wydając 28.12.2012 r. decyzję odmowną naruszył prawo materialne, bądź działał bezprawnie. Zamęt prawny jaki powstał na gruncie interpretacji art. 103a ustawy emerytalno-rentowej nie należy do okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, wręcz przeciwnie jest to okoliczność na którą Zakład nie miał żadnego wpływu pozostając wykonawcą woli ustawodawcy i Trybunału Konstytucyjnego. Sąd apelacyjny nie aprobuje tezy skarżącego, że utrwalone orzecznictwa w zakresie wykładni art. 85 ust. 1 pozwala na szerokie rozumienie odpowiedzialność Zakładu i jej uznanie nawet wtedy gdy opóźnienie jest skutkiem innych przyczyn, od niego niezależnych. Tego rodzaju imperatyw nie istnieje, a każdy przypadek wymaga indywidualnego rozważenia, co też sąd apelacyjny uczynił w rozpoznawanej sprawie.

Ostatecznie sąd apelacyjny uznał, że zachodzi wyłączenie odpowiedzialności organu rentowego określone w zdaniu drugim art. 85 ust. 1 ustawy systemowej, zatem na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego.